1.NARODZINY NARODU:
Reżyseria: David Wark Griffith
Scenariusz: David Wark Griffith, Frank Woods
Na podstawie: książki Thomasa Dixona Człowiek klanu i na motywach powieści Lamparcia skóra
Zdjęcia: Billy Bitzer
Scenografia: David Wark Griffith
Kostiumy: Robert Goldstein
Montaż: David Wark Griffith, James Smith
Produkcja: Biograph, USA
Rok produkcji: 1915
Obsada: Lillian Gish, Henry B.Walthall, Mae Marsh, Ralph Lewis, Donald Crisp
· Premiera odbyła się 8 lutego 1915
· Epopeja o wojnie domowej
· Trwa 3 godziny
· Dzieli się na cztery części:
1) Prolog szkicuje historię handlu niewolnikami i ruchu przeciwko niewolnictwu.
2) Część pierwsza przedstawia wojnę domową z 1861 między Północą a Południem, aż do zamordowania Lincolna w 1865.
3) Druga część traktuje o okresie „rekonstrukcji” ( tj. odbudowy pokonanego Południa) oraz o żyjących tam białych usiłujących utrzymać swą dominującą pozycje nad niewolnikami.
4) Epilog sławi ponowne umocnienie się stanów południowych jako „narodziny narodu”. W historyczne losy wplecione są losy dwóch rodzin: Stonemanów z Pensylwanii i Cameronów z południowej Karoliny. Wojna rozdziela obie rodziny
· Reżyser jednoznacznie opowiada się za białymi południowcami. Czarni ukazani są jako ludzie kierujący się instynktem, którzy winni być poskromieni. Prowadzi to do antyrasistowskich protestów i do masowych kontrowersji w całym kraju.
· Wielowarstwowa akcja, dzięki cięciom i starannej technice montażu, nadaje treści sugestywną, odpowiadającą jej formę rytmiczną. Dla scen bitewnych np. typowe są zarówno zmiany ujęć, panoramowania, jak i przejścia od skrajnych planów ogólnych do półzbliżeń, zbliżeń, i detali
· Film zachwyca różnorodnością elementów narracji i mnogością pionierskich rozwiązań. Najważniejsze z nich to:
a) Unaocznienie i usankcjonowanie roli montażu- demonstracja, że film nie tylko może ale powinien się na nim opierać
b) Odkrycie skali planów zdjęciowych- od detalu do planu ogólnego- ujawniających ekspresje dramaturgiczną swojej zmienności
c) zdynamizowanie opisu przez filmowanie jednej sceny z kilku ustawień kamery i szybkie panoramy
d) długość każdego ujęcia została dopasowana do jego nastroju; montaż podlega dwóm podstawowym zasadom: kontrastowi ( spokój domu i zgiełk bitwy) oraz rozwojowi równoległemu ( przebitki w końcowej kulminacji na chatę oblężona przez Murzynów i jeźdźców spieszących z odsieczą
e) podział na poszczególne sekwencje został dokonany przy pomocy ściemnień, rozjaśnień i efektu przesłony irysowej
· Wydarzenia przedstawione są z zewnątrz, a także z punktu widzenia indywidualnych przeżyć poszczególnych żołnierzy.
· Sceny bitewne Griffith realizował z pieczołowitością dowódcy
· Dzieło o ogromnym rozmachu organizacyjnym i logistycznym
· W Filmie udział wzięło 18 000 statystów
· Murzynów i mulatów grali biali. Z czarnoskórych skorzystał reżyser jedynie w scenach zbiorowych
· Wielki sukces kasowy
· Stanowi kanon filmu przeddźwiękowego
· Pierwsza wersja została zatytułowana The Clansman (Człowiek klanu)-reżyser musiał zmienić tytuł ze względu na protesty
· Dwoje braci Phil i Ted Stonemanowie odwiedzają swoich przyjaciół w Piedmont (Południowa Karolina) - rodzinę Cameronów. Przyjaźń jest rozdzielona przez wojnę domową - Stonemanowie i Cameronowie muszą się przyłączyć do armii po przeciwnych stronach. Ich życie jest pokazane w połączeniu z ważnymi, historycznymi wydarzeniami jak: rozwój działań wojennych podczas Wojny Secesyjnej, zabójstwo Lincolna oraz narodziny Ku Klux Klanu.
2.NIETOLERANCJA:
Zdjęcia: Billy Bitzer, Karl Brown
Scenografia: Frank Wortman, David Wark Griffith ,Robert Ellis Wales
Montaż: David Wark Griffith, James Smith, Rose Smith
Rok produkcji: 1916
Obsada: Lillian Gish, Mae Marsh, Robert Harron, Howard Gaye, Miriam Cooper
· Premiera odbyła się 5 września 1916
· Na potrzeby realizacji i dystrybucji powstała specjalna firma Wark Producing Corporation
· Odpowiedź na Narodziny narodu
· Na przykładzie czterech równolegle opowiadanych zdarzeń historycznych reżyser dowodzi, że nietolerancja od zarania dziejów określała ludzkie działania.
· Całość uzupełnia alegoryczny epilog, prorokujący apokalipsę wojenną, a po niej wyzwolenie wszystkich ludzi z każdej formy niewoli
· Cztery epizody:
I) Współczesność
II) Noc św. Bartłomieja- Paryż 1572
III) Babilon- najazd Cyrusa na Babilon 539 p.n.e.
IV) Życie i męka Chrystusa
· Film nie odniósł sukcesu- był zbyt pokojowy
· Koszty wyniosły prawie dwa miliony dolarów- realizacje tego filmu umożliwił ogromny sukces kasowy Narodzin narodu
· Perfekcyjne zastosowanie montażu równoległego- decyduje o wyrazie całego filmu
· Montaż wewnątrz scen
· „Ocalenie w ostatniej chwili”- ukochana skazańca dogania pociąg z gubernatorem, który mógłby ułaskawić chłopca
· W filmie brało udział 60 00 statystów
· Struktura Dickensa- Planami dalekimi tworzy klimat epicki, średnimi rozwija tok fabuły, zbliżeniami podkreśla emocje przy czym zmian planów dokonuje nie tylko przez cięcia, lecz również przez najazdy kamery
· Leitmotiv montażowy- obraz matki kołyszącej dziecko, który wiąże poszczególne elementy dzieła
· W 1919, aby uniknąć całkowitej klęski robi z niego dwa filmy: Upadek Babilonu i Matkę i prawo
· Film prowadzi cztery wątki nietolerancji poprzez wieki, łączone obrazem matki trzymającej swoje dziecko. W starożytnym Babilonie dziewczyna powoduje jego upadek. W Judei, hipokratyczni Faryzeusze skazują Jezusa Chrystusa. W 1572 roku w Paryżu nie zdająca sobie sprawy z zagrożenia Nocy świętego Bartłomieja, dwoje Hugenotów szykuje się do małżeństwa. Na koniec w nowoczesnej Ameryce, pracownicy socjalni niszczą status życiowy młodej kobiety i jej ukochanego.
3.ZŁAMANA LILIA:
Scenariusz: David Wark Griffith
Zdjęcia: Billy Bitzer, Hendrik Sartov
Scenografia: Joseph Stringer
Montaż: David Wark Griffith
Na podstawie: opowiadania Thomasa Burke'a The Chink and the Child
Produkcja: United Artist, USA
Rok produkcji: 1919
Obsada: Lillian Gish, Richard Barthelmess, Donald Crisp
· Pierwszy film zrealizowany w United Artist Corporation
· Uznany za arcydzieło
· Oparty na noweli Thomasa Burke’a film opowiada om losach młodej kobiety okrutnie traktowanej przez ojca , zawodowego boksera. Gdy zakochuje się w niej Chińczyk ucieka z nim. Ojciec jednak ściąga ją z powrotem i zabija ją. W odpowiedzi na to Chińczyk zabija ojca po czym popełnia samobójstwo.
· Znakomicie poprowadzeni aktorzy
· Zdjęcia z akcentami impresjonistycznymi- miękkim konturem, rozproszonym światłem, kolorowaniem poszczególnych scen
· Pierwszy wielki szlachetny melodramat filmowy
4.GABINET DOKTORA CALIGARI:
Reżyseria: Robert Wiene
Scenariusz: Carl Mayer, Hans Janowitz
Zdjęcia: Willy Hameister
Muzyka: Alfredo Antonini, Peter Schirmann, Timothy Brock
Dekoracje: Malowane na płótnie. Pierwotnie według zamysłu scenarzystów autorem dekoracji miał zostać “malarz lęków” Alfred Kubin lecz stanowisko to przyznano ludziom takim jak: Herman Warm, Walter Róhring i Walter Reimann. Wszyscy z ekspresjonistycznej grupy plastyków “STURM” W filmie występują niemal jedynie powyginane nierzeczywiste ostrokątne kształty
Produkcja: Decla -Bioscop,Niemcy
Rok produkcji: 1920
Obsada: Werner Krauss (Caligari), Conrad Veidt, Friedrich Feher, Lil Dagover, Hans Heinrich von Twardowski, Rudolf Lettinger, Elsa Wagner
· Dekoracja została całkowicie wykonana w atelier, co zbliża ją do eksperymentów prekursora tego stylu prezentowania świata, czyli G. Melies’a.
· Film wykorzystujący dekorację malowaną przez artystę, mógł więc jako całość sięgnąć głębiej w duszę człowieka i odwołać się do jeszcze bardziej archetypicznych odczuć. Wykorzystywał w elementach scenografii symbolikę myśliwsko-falliczną, charakteryzującą męską specyfikę konstruującą cały świat (okno przypominające kształtem sztylet). Dużo kątów ostrych, strzałek, załamań linii i kątów wyzwalających z otoczenia specyficzny rodzaj “skrzywionej” psychotycznej energii. Rzeczywistość taka wywodzić mogła się z wielu źródeł np.: powszechne wyobrażenie strachu, jako złamania jakiejś pewności i stałości, złamania linii.
· Magia filmu polegała na wyolbrzymieniach i manifestacji przedmiotów na stałe związanych z napięciem i czymś niespodziewanym. Dom wykonany z nierównych kątów sprawia wrażenie niestabilnego, rozpadającego się i wkalkulowano w ten efekt elementy napięcia percepcji widza próbującego scalić rozsypujący się dom, podobnie jak pierwszy widz musiał scalać opowieść (nie istniał jeszcze przecież w powszechnej świadomości język filmu) z poszczególnych scen i rozmytych koszmarnych obrazów.
· W roli Caligariego obsadzono Wernera Kraussa czyli osobę o nieprzeciętnej fizjonomii. To niski, krępy mężczyzna w okularach który, gdyby nie jego specyficzny demonizm, mógłby być przeciętnym zakompleksionym urzędnikiem państwowym. Niewątpliwie to właśnie jakiś kompleks doktora Caligari posuwał go do morderstw, przy dokonaniu których wyręczał się Cezarem.
· Film ten jest dla ekspresjonizmu filmowego dziełem najważniejszym
· Akcja filmu toczy się w wyimaginowanym miasteczku Holstenwall w północnych Niemczech. Pewnego dnia przybywa tam hipnotyzer – doktor Caligari – prezentujący w lunaparkach somnambulika przepowiadającego przyszłość. Zgodę na swoje pokazy musi uzyskać w ratuszu miejskim; tam jednak zostaje grubiańsko potraktowany przez jednego z urzędników. Tej samej nocy nieuprzejmy urzędnik ginie zasztyletowany przez tajemniczego mordercę....
· Dwójka przyjaciół Francis i Alan podczas jarmarku odwiedzają gabinet tajemniczego doktora Caligari, mającego władzę nad somnambulikiem Cesare'm. Gdy doktor budzi lunatyka z wiecznego snu, ten przepowiada Alanowi śmierć... Następnego ranka mężczyzna zostaje zamordowany. Francis postanawia rozwiązać zagadkę i odkryć, kto był mordercą...
· Uwolniony od mimetycznych obowiązków, nowatorski film, za pomocą prostej intrygi pokazuje upadek człowieka. Manipulatora - tytułowego doktora, jak i ofiary manipulacji – somnambulika Cezara, a także Francisa - buntownika próbującego ich zdemaskować. To fatalistyczna przepowiednia klęski wszelkich prób oporu, ujawniania zbrodni systemu, który uosabia demoniczny Doktor Caligari.
· Irrealność rzeczywistości przedstawionej oraz sposób jej prezentacji wzmacnia wymowę intencji realizatorów, sztucznie stworzona przestrzeń oddaje klimat udręki i skrępowania, przez uwięzione w zamkniętych kadrach postaci, teatralność grymasów i gestów odsłania ich tragizm i brak nadziei na ratunek.
· Świat scenografii jest projekcją psychiki bohaterów, cele są jasne: wyrazić symbolicznie, za pomocą linii, kształtów lub brył osobowość bohaterów, ich stany duchowe i pragnienia, tak aby dekoracje stały się plastycznym odzwierciedleniem ich dramatu.
· W wytworzeniu specyficznej atmosfery wiodącą rolę odgrywa scenografia, autorstwa znanych później artystów z grupy "Surm". W całości namalowana, przedstawia świat zdeformowany, posługuje się niespokojnymi krzywiznami, figurami geometrycznymi i rysowanymi plamami światła. Wkomponowują się w nią postacie z nieruchomymi "twarzami - maskami" i pantomimą wyrazistych gestów.
· ...
Alexa_89