Plan pracy dydaktycznej z przykładowymi ćwiczeniami
I. Ćwiczenia terapeutyczne (wprowadzające)
Ćwiczenia łatwe, atrakcyjne, poniżej możliwości dziecka, zachęcające do podjęcia wysiłku np.
§ Zab. Dyrygent
§ Odgadywanie i naśladowanie za pomocą ruchów ciała różnych zwierząt i czynności człowieka
§ Poznawanie dotykiem przedmiotów
§ Co się zmieniło?
§ Zab z klockami
§ Określanie różnic i podobieństw demonstrowanych przedmiotów
§ Wystukiwanie rytmu piosenki
§ Wykonywanie rekami i nogami ruchów przeciwnych
§ Zab „Ciepło i zimno”
II. Ćwiczenia korekcyjne (usprawnianie funkcji zaburzonych)
1. Percepcja słuchowa
Ćwiczenia rozwijające mowę i wzbogacanie słownictwa dziecka
§ Swobodne wypowiedzi na różne tematy
§ Opisy obrazków
§ Opowiadanie historyjek obrazkowych
§ Słuchanie bajek, opowiadań
§ Kończenie zdań
§ Wymyślanie opowiadania do obrazka lub przedmiotu
§ Opowiadanie opowieści pantomimicznych
§ Układanie i rozwiązywanie zagadek
§ Prezentowanie wierszy, piosenek
Ćwiczenie prawidłowego odbioru dźwięków
§ rozpoznawanie odgłosów otoczenia (szmery, dźwięki) i ich naśladowanie
§ rozpoznawanie odgłosów wydawanych przez upadające lub uderzające o siebie przedmioty np. klucze, szklanka, łyżeczka
§ reagowanie na sygnały dźwiękowe
§ rozpoznawanie i różnicowanie odgłosów przyrody
§ rozpoznawanie i różnicowanie dźwięków wydawanych przez instrumenty perkusyjne, lokalizacja tych dźwięków
Przykłady zabaw:
Ø dziecko zamyka oczy lub odwraca się, a druga osoba uderza w jakiś przedmiot (np. Garnek, blat stołu) lub gra krótka melodie na instrumencie – należy zgadnąć, co jest źródłem dźwięku;
Ø w ćwiczenie mona zaangażować rodzeństwo, kolegów: jedno dziecko woła jakiś wyraz, a drugie ma zgadnąć, kto wołał;
Ø nagrywamy na kasetę magnetofonowa różne dźwięki, np. prace silnika, płacz dziecka, głosy zwierząt, mowę kogoś z rodziny, a dziecko rozpoznaje, co to za odgłosy;
Ø dzieci dobierają się w pary; każda dwójka wybiera sobie dźwięk (mogą to być głosy zwierząt, np. „miau”), następnie pary rozdzielają się, stając w pewnej odległości. Gdy prowadzący powie „start”, dzieci z zamkniętymi oczami poruszają się do przodu, wydając ustalone wcześniej w dwójkach odgłosy. Zadaniem jest odnalezienie swojego partnera na podstawie dźwięku. Wygrywa ta para, która się najszybciej odszuka
Ćwiczenia słuchu fonematycznego
§ wyodrębnianie zdań, wyrazów w wypowiedziach, budowanie modelu zdania z klocków, pasków papieru
§ uzupełnianie zdań brakującymi wyrazami
§ układanie rymowanek powtarzanie ciągów słownych
§ różnicowanie głosek dźwięcznych i bezdźwięcznych ze słuchu i w izolacji w wyrazach
§ słuchowe różnicowanie wyrazów podobnych, różniących się głoskami opozycyjnymi
§ wyodrębnianie głosek w słowach pierwszych, ostatnich, rozkładanie słów na głoski
§ dobieranie wyrazów rymujących się lub kończących się tą samą sylab
§ dobieranie par obrazków według pierwszej głoski
Ø różnicowanie podobnie brzmiących słów: układamy przed dzieckiem pary obrazków, które możemy narysować lub wyciąć z gazety; nazwy przedstawionych przedmiotów w każdej parze powinny brzmieć podobnie np. „czapka”-„żabka”, „bucik”-„budzik”. Dziecko po usłyszeniu słowa ma wskazać odpowiedni obrazek.
Ø wyszukiwanie określonych sylab w szeregu: wypowiadamy różne sylaby, a dziecko sygnalizuje (np. klaśnięciem) moment usłyszenia sylaby, która wcześniej z nim ustaliliśmy;
Ø dziecko nasłuchuje sylab podobnie brzmiących (np. pa, ba, ka, ga), sygnalizując ich pojawienie się;
Ø powtarzanie podobnie brzmiących słów: mówimy dziecku wyrazy, różniące się tylko jedna głoska (najlepiej bezsensowne, wymyślone przez nas, np.: „wary”-„fary”, „dok”-„tok”);
Ø inny wariant poprzedniego ćwiczenia: wypowiadamy dwa tego typu wyrazy, a dziecko ma powiedzieć czy się różnią, a jeśli tak, to jaka litera. W tym zadaniu należy czasem powtórzyć to samo słowo (np. „woty”-„woty”, „doda”-„doda”), aby kształtować u dziecka czujność fonetyczna;
Ø segregowanie obrazków wg pierwszej lub ostatniej głoski ich nazwy (możemy tu wykorzystać ilustracje z gazet lub książek); zadaniem dziecka jest np. wyszukać rysunki przedmiotów zaczynających się na literę „g”, kończących się na literę „b” itp.
Ø reagowanie na wyraz zaczynający się określoną głoską: gdy dziecko usłyszy takie słowo, powinno klasnąć lub podskoczyć,
Ø przygotowujemy zestaw ilustracji oraz litery odpowiadające pierwszej głosce ich nazwy, obrazki rozkładamy na stole. To ćwiczenie może mieć trzy wersje: a) prosimy dziecko aby znalazło obrazki których nazwa zaczyna się na literę np. „o" i równocześnie pokazujemy mu karteczkę z ta litera; b).mówimy nazwę głoski ale nie pokazujemy jej; c)pokazujemy napisaną literę, nie wymawiając jej nazwy.
Odtwarzanie struktur dźwiękowych
§ odtwarzanie struktur rytmicznych
§ odtwarzanie rytmiczne układów przestrzennych
§ dobieranie układu przestrzennego do usłyszanego rytmu
§ graficzne przedstawianie układu dźwięków
Ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
§ tworzenie wyrazów rozpoczynających się od danej głoski
§ dzielenie wyrazów na sylaby wg stopnia trudności,
§ wyklaskiwanie w rytm wypowiadanych sylab
§ śpiewanie wyrazów i piosenek sylabami
§ określanie długości wyrazów na podstawie liczby sylab
§ wydzielanie sylab i ich wzmacnianie sylabowe: liczmanami, ruchami
§ tworzenie wyrazów przez dodanie lub odjęcie sylaby
§ wykrywanie różnic i podobieństw w wyrazach (pierwsza i ostatnia głoska, liczba
głosek, liczba sylab)
§ synteza głosek podanych ze słuchu
§ synteza słuchowa wyrazów z ostatnich głosek wydzielonych z nazw obrazków
§ synteza słuchowa wyrazów z pierwszych głosek wydzielonych z nazw obrazka
§ kojarzenie głoski z literą
§ układanie z klocków literowych prostych wyrazów
§ dobieranie podpisów do obrazków
Ćwiczenia pamięci słuchowej
· utrwalanie ciągów słownych np. wierszy, rymowanek, dni tygodnia, nazwy miesięcy, wyrazów i zdań (od łatwiejszych po trudniejsze), cyfr, liczb itp.
· zapamiętywanie i rozumienie treści opowiadań; opowiadanie treści usłyszanych bajek opowiadań
· powtarzanie historyjek;
· zapamiętywanie tekstów wierszy, piosenek, przysłów, rymowanek
· ćwiczenia pamięci sekwencyjnej
· tworzenie rymu do podanego wyrazu
Ćwiczenia koordynacji słuchowo ruchowej
§ Ćwiczenia drobnych mięśni palców i rąk w rytm wolnej i szybkiej melodii
§ Ćwiczenia ruchowe całego ciała przy muzyce, uwzględnieniem rytmu, tempa, tonacji i głośności melodii )
§ Ćwiczenia płynnych ruchów rąk z przerwaniem ruchu i wznowieniem go na umówiony sygnał dźwiękowych
2. Percepcja wzrokowa
Ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej na materiale obrazkowym i geometrycznym
§ Rozpoznawanie przedmiotów i ich elementów na obrazkach
§ Porównywanie przedmiotów i obrazków różnej wielkości
§ Zapamiętywanie jak największej liczby przedmiotów eksponowanych na obrazkach
§ Dobieranie obrazków parami –gra memo
§ dobieranie par jednakowych obrazków(dobieranki, loteryjki, domino),
§ dobieranie części do całości obrazka
§ „Pocięte prostokąty”- układanie/składanie obrazka z części (w/g wzoru i bez wzoru)
§ wyszukiwanie różnic na obrazkach
§ odtwarzanie linii różnie ukierunkowanych oraz kształtów geometrycznych
§ rysowanie kompozycji z figur geometrycznych za pomocą szablonów
§ „Co się zmieniło?" „Co zmieniło miejsce?”- - zapamiętywanie położenia przedmiotów.
§ Szukanie ukrytego przedmiotu.
§ Domino obrazkowe.
§ Wyszukiwanie takich samych przedmiotów w szeregu. wyszukiwanie spośród wielu takiego samego obrazka,
§ Dorysowywanie brakujących elementów do obrazków według wzoru.
§ Wyodrębnianie różnic między obrazkami (dziecko otrzyma dwa obrazki podobne różniące się kilkoma szczegółami. Dziecko odszukuje i wskazuje te różnice, wyszukiwanie w serii obrazków dwóch jednakowych).
§ Układanie patyczków, klocków według wzoru.
§ Układanie wg wzoru, a później przyklejanie na papierze wyciętych uprzednio figur geometrycznych.
§ Różnicowanie figur geometrycznych (sortowanie figur wg koloru, kształtu, wielkości).
§ Układanie mozaiki z figur geometrycznych.
§ Odtwarzanie rysunkiem z pamięci pokazanej na krótko figury geometrycznej.
§ Układanie historyjek obrazkowych.
§ segregowanie figur geometrycznych wg dowolnej cechy: kolor, kształt, wielkość
§ układanie prostych szlaczków geometrycznych wg wzoru,
§ „Nawlekamy korale”- odtwarzanie prostych rytmów: koło, kwadrat, trójkąt,
§ odgadywanie kształtu przedmiotów rozpoznawanych uprzednio dotykiem,
§ Układanie puzzli po uprzednim rozcięciu
§ Odwzorowywanie kompozycji
§ Kolorowanie figur.
§ . Obrysowywanie konturów.
Ćwiczenia na materiale obrazkowym typu: Przykłady zabaw
Ø segregowanie i dobieranie obrazków wg ich znaczenia,
Ø rozpoznawanie obrazków opisanych słownie,
Ø pokazywanie ruchem czynności z obrazka,
Ø...
joasik06