Horacy - List do Pizonów.doc

List do Pizonów  Horacy   (notatka 1)

Wstęp – przeł. I oprac. T. Sinko

·         Horacy – 65-8 r.p.n.e.; najpierw pisał satyry, potem wierszowane gawędy w formie listów poetyckich. Pierwsza księga listów wydana została w 20 r.p.n.e., potem znów zabrał się do tworzenia liryki i powrócił do listów.

List pierwszy – 14 r.p.n.e.; do Augusta

List drugi – 18 r.p.n.e.; do Florusa

List trzeci – 20/19 r.p.n.e.; do Pizonów

·         Tematy literackie Listów

List pierwszy – autor zwraca się przeciwko ludziom wielbiącym twórczość już dawno zmarłych, a nie uznających autorów ówczesnych; przeciw twórcom, którzy układają wiersze bez żadnego talentu i warsztatu literackiego.

List drugi – wyjaśnia swą nieproduktywność poetycką kiepskimi warunkami, które panują w hałaśliwym Rzymie.

List trzeci:

o       Jest do list do konsula (z r. 23) Grzegorza bizona, towarzysza broni podczas wojen horacego horacego jego syna, Greusa, konsula (od 7-17 r.n.e.) i namiestnika Syrii, oraz do, jeszcze mniej znanego, młodszego brata. Treść listu stanowią uwagi o twórczości poetyckiej i rady dla poetów.

o       W utworze zauważono schemat podręcznikowy, np. w cz. I można wyróżnić uwagi o tzw. „częściach utworu” (tractatio, inventio, disposito, elocitio) i rodzajach poezji (epopeja, dramat, …), a w cz. II uwagi o wykształceniu, obowiązkach poety, poecie doskonałym i szalonym.

o       List ten nazwany został przez Kwintyliona „księga o sztuce poetyckiej”.

o       Na początku prozaiczne źródło Horacego zawierało uwagi o twórczości i jej swobodzie, ograniczonej jedynie względami na jednolitość (homogenię).

o       Przykład niejednolitości u Horacego: malowanie obrazu, z którego poprzez współistnienie różnych elementów powstaje potwór, a nie, jak się spodziewano, centaurzyca czy syrena (to był rodzaj anegdotycznego czy obrazowego wstępu do dzieła, tzw. pro-laliai czyli przedmowy.

o       Dalej mówi Horacy, że ważny jest wybór przedmiotu, odpowiedni do zdolności poety. Pozwoli to na odpowiedni dobór wyrazów, dostosowanie stylu do treści, materiał na utwór wymyśla się samodzielnie albo przejmuje z tradycji.

o       Ważne jest odpowiednie dostosowanie stylu do charaktery osób mówiących (głównie w dramacie), poznanie właściwości czterech wieków ludzkich (dziecka, młodzieńca, męża, starca). Przy układaniu fabuły należy zwrócić uwagę na wybór odpowiednich zdarzeń. Rola chóru jest bardzo ważna. Co do doboru stóp metrycznych, łatwiejsze było użycie trymetru jambicznego w tragedii i komedii, jednak sumienny poeta pójdzie inną drogą i będzie pilnie naśladował wzory greckie.

o       Według Horacego, pierwszym źródłem dobrej poezji jest rozsądek. Bardzo ważne jest poznanie etyki; tylko Grekom udaje się połączyć przyjemne z pożytecznym, czyli tworzenie poezji dla nauki i przyjemności estetycznej.

o       Według Horacego, dla miernych poetów nie ma miejsca; człowiek bez wiedzy fachowej nie powinien się brać do tworzenia poezji. Tymczasem w Rzymie dużo jest marnych poetów, którzy tworzą za odpowiednią opłatą.

o       Horacy mówi, że poezja była na początku nauczycielką, krzewicielką kultury. Nieuctwo nie wyda z siebie nic znaczącego. Prawdziwy poeta strzeże się pochlebców i ceni krytyków.

o       Ostatnia część utworu napisana jest w tonie satyrycznym i humorystycznym. Pozwala autorowi na swobodę ruchów; może łatwo zmieniać temat. Utwór nie sprawia wrażenia obmyślanego wykładu, lecz swobodnej, towarzyskiej gawędy. Nie jest to podręcznik poetycki, lecz swobodny wywód.

o       Wpływ Listu do Pizonów Horacego na potomność: podręcznik wymowy i poetyki średniowiecznej; w renesansie utwór Poeticorum Libri III  Hieronima ????; francuski teoretyk Jacques Peletier du Mans w L’art.poetique ; Mikołaj Boileau; w Polsce Poeta Ł. Opalińskiego, O nauce wierszopiskiej W. Rzewuskiej, Sztuka rymotwórcza F.K.Dmochowskiego, Do Dafny o poezji K. Brodzińskiego.

o       Pierwszego polskiego przekładu Sztuki poetyckiej Horacego dokonał Onufry Korytyński; ostatniego (i najlepszego) – Jan Czubek w 1924 r..

List do Pizonów  Horacy   (notatka 2)

WSTĘP

G. Horatius Flaccus – 65-8 r.p.n.e..

Twórczość rozpoczął od heksametrycznych satyr – 3 księgi Pieśni, później pisał wierszowane gawędy w formie listów poetyckich. List trzeci, do Pizonów, na rok 20/19 p.n.e., w każdym razie na miesiące poprzedzające śmierć Wergiliusza.

Tematyka:

Księga I. Problemy moralne i aktualne spory literackie. Trzy listy. Księga II dotyczy wyłącznie spraw literackich.

W liście pierwszym (do Augusta) zwraca się przeciw tzw. archaistom, ludziom uznającym tylko autorów zmarłych, i przeciw dyletantom „klecącym” wiersze bez wykształcenia.

W liście drugim objaśnia swą nieproduktywność literacką, spowodowaną warunkami warunkami Rzymie – wzajemną adoracją poetów. Horacy stawia im wielkie wymagania; sam nie pisze, bo nie czuje się na siłach (a każdy wyraz musi być idealny).

List do Pizonów (najdłuższy, liczący 476 wersów) czyli do konsula z r.23: Gneusa, Bizona, towarzysza broni Horacego pod sztandarem Brutusa, jego syna (konsul z lat 7-17 n.e.) namiestnika Syrii, oraz młodszego brata