rozmnażanie roślin.doc

rozmnażanie roślin

z sadzonek półzdrewniałych (asymilujących)

Pobieranie sadzonek liściastych.
Sadzonki do tego sposobu rozmnażania pobieramy z pędów tegorocznych. Nie jest to jednak ścisłą regułą. Okres pobierania określa się często na podstawie sztywności

pędu z którego mają być wykonane sadzonki. W niektórych przypadkach ustala się to przez próbę przełamywania pędu. Dobra sadzonka powinna łatwo przełamywać się. Nadmiernie elastyczna, która zgina się pod kątem ostrym a nie pęka,  nie będzie odpowiednia. To także nie jest regułą. U wielu roślin, precyzyjne określenie terminu sadzonkowania nie jest istotne. Ogólnie można przyjąć, że najlepszymi miesiącami do rozmnażania z sadzonek półzdrewniałych jest miesiąc czerwiec i lipiec. Sadzonki tnie się długość od 2 do 4 międzywęźli. Górne cięcie wykonujemy nad a dolne pod węzłem. U roślin z pustymi przestrzeniami w pędzie, cięcie wykonujemy "przez węzeł".

Pobieranie sadzonek iglastych.
Pomimo określanych przez różnych autorów, terminów sadzonkowania iglastych, można w zasadzie sadzonkować je w dowolnym czasie. Warto jednak znać pewne doświadczenia i poglądy na ten temat. Np. świerki karłowate sadzonkuje się przed pękaniem pąków, odcinając sadzonki na granicy przyrostu rocznego. Cisy ponoć lepiej ukorzeniają się z sadzonek ciętych po pierwszych mrozach.


Materiał na sadzonki pozyskujemy na kilka sposobów, ważne jednak jest aby kolor dolnej jej części, wskazywał na przynajmniej rozpoczynający się proces drewnienia.   Czasami zalecane jest pobieranie sadzonek z tzw. piętką. Ważne jest to wtedy, gdy pozyskujemy na sadzonki pędy nie zdrewniałe, osadzone na pędzie półzdrewniałym. W takim wypadku warto wygładzić piętkę i skrócić tzw. języczek. Bez piętki, sadzonki ukorzeniają się równie dobrze.
Wielkość sadzonek może być różna. Zależy ona przede wszystkim od przyrostów roślin matecznych ale także od ilości materiału na sadzonki. Można przyjąć za dobre, sadzonki wielkości 5-10 cm. Czasami odcinki np. dwucentymetrowe są lepsze od kilkunastocentymetrowych. Te ostatnie trudno utrzymują się w podłożu i lepiej je skracać od góry.. Pobierając materiał z roślin matecznych, warto uwydatniać charakterystyczny pokrój rośliny. Czasami więc, trzeba kierować się nie przydatnością poszczególnych części rośliny lecz wycinać te pędy które są roślinie "zbędne".

Przygotowanie sadzonek.
Materiał na sadzonki pozyskuje się, gdy liście (igły) rośliny nie są mokre, najlepiej w godzinach dopołudniowych. Pędy po odcięciu, do czasu sadzonkowania utrzymuje się w cieniu, chroniąc prze utratą wody. Sadzonki tnie się ostrym nożem. Można też ciąć odpowiednimi sekatorami które nie miażdżą pędu. Elastyczny wierzchołek pędu należy odrzucić.
Od dołu sadzonki, usuwamy liście na taką wysokość aby nie dotykały do podłoża. Gdy sadzonka posiada dużo liści, częściowo je usuwamy. Duże, skracamy w zależności od ich wielkości. Tak przygotowane sadzonki hormonizujemy zanurzając w ukorzeniaczu a następnie umieszczamy w podłożu. Jeżeli powierzchnię podłoża pokryjemy warstwą piasku o grubości ok. 0,5 cm to utrudnimy rozwój glonów i innych porostów.
Głębokość sadzenia nie powinna być zbyt duża. Może to utrudniać dostęp tlenu do korzeni. Posadzenie zbyt płytkie, spowoduje przewracanie się sadzonki w czasie podlewania lub innych czynności pielęgnacyjnych. Sadzonki między sobą nie powinny dotykać się liśćmi. Może to doprowadzić do ich zagniwania.

Pielęgnowanie sadzonek.

·         Woda. Podstawowym wymogiem zapewniającym ukorzenienie się sadzonki jest przeciwdziałanie odwodnieniu. Zapobiegamy temu przez zwilżanie powierzchni liści. Przy większej ilości ukorzenianych sadzonek (tunele, szklarenki) możemy zainstalować automatycznie sterowane zamgławianie. Polega ono na rozpylaniu za pomocą specjalnych dysz, wody doprowadzonej z wodociągu,  przewodami na których zamontowany jest mechanizm dozujący. W zależności od warunków, może on np. podawać wodę na okres 10 sekund co 30 minut. Zabieg taki przeprowadzać możemy także ręcznie. Za pomocą opryskiwaczy różnej wielkości, pokrywamy powierzchnię liści, równomierną warstwą wody w ilości nie powodującej jej skapywanie do podłoża. Opryskiwanie ręczne można prowadzić z częstotliwością 3 razy na dobę i uzależnione jest m.in. od temperatury i paraizolacji mnożarki.
W związku z długim czasem ukorzeniania roślin iglastych, musimy zapobiegać zalaniu podłoża. Niewłaściwy skład podłoża i nadmierna ilość wody może doprowadzić do niekorzystnej sytuacji tlenowej co doprowadza do zniszczenia już powstałych korzeni.
Możemy też przeciwdziałać odwodnieniu sadzonek przez zminimalizowanie strat pary wodnej unoszącej się z wilgotnego podłoża. Do odizolowania sadzonek w mnożarce od otoczenia, możemy używać folii polietylenowej. Nie przepuszcza ona pary wodnej przy jednoczesnej dobrej wymianie gazowej. Rośliny możemy nakrywać także szkłem. W obu wypadkach należy przeciwdziałać skapywaniu kondensatu pary na sadzonki.

·         Światło. Zarówno szkło jak i folia zapewniają dostęp światła do ukorzenianych roślin. Jest to drugi ważny czynnik bez którego nie jest możliwe ukorzenianie. Zbyt słabe oświetlenie sadzonek w okresie budowy kallusa i korzeni prowadzi do niepowodzeń w rozmnażaniu. Nadmierna ilość światła (bezpośrednie promieniowanie słoneczne) może jednak nadmiernie podnosić temperaturę w mnożarce. Przeciwdziała temu cieniowanie w okresie największej operacji słonecznej.

·         Temperatura. Optymalną temperaturą do ukorzeniania sadzonek liściastych jest 27 st.C. Nie powinna być ona wyższa niż 30 a niższa niż 20 st.C. Powyżej i poniżej tych temperatur proces budowy nowej tkanki jest praktycznie zatrzymany. Czasami (szczególnie gdy ukorzenianie przeprowadzane jest w innym okresie niż lato) stosuje się ogrzewanie podłoża. Za wygodne, wydaje się, stosowanie ogrzewania za pomocą elektrycznych kabli oporowych sterowanych termostatem. W przypadku nadmiernie wysokich temperatur, można stosować wspomniane już cieniowanie a także chłodzenie powierzchni mnożarki (inspekty, tunele, szklarnie) wodą np. z instalacji zamgławiającej.
Przy ukorzenianiu roślin iglastych, tak wysokie temperatury nie są potrzebne. Wiosną, w okresie ukorzeniania, najodpowiedniejsza jest temperatura 16-18 st.C. Posadzonkowane rośliny, do czasu ukorzenienia przetrzymywane są w nie ogrzewanych tunelach, szklarniach i inspektach a czasami nawet zimują w ciemnych szopach.

·         Dokarmianie. W każdym przypadku a szczególnie gdy stosuje się z dużą częstotliwością nawilżanie roślin , warto prowadzić dokarmianie dolistne. Używa się do tego nawozów z zawartością mikroelementów, całkowicie rozpuszczalnych w wodzie. Zabieg przeprowadzać można co dwa tygodnie, stosując różne nawozy przemiennie.

·         Choroby. Zapobiegawczo lub w przypadku zauważenia ognisk chorobowych, należy stosować opryskiwanie roślin preparatami przeciwgrzybowymi. Do tych celów możemy wykorzystywać naprzemian np. Euparen, Benlate, Dithane, Kaptan lub inne preparaty o takim działaniu. Rośliny porażone usuwamy natychmiast po zauważeniu.

Wysadzanie sadzonek ukorzenionych.
Sadzonki roślin liściastych ukorzeniają się w zależności od warunków w czasie kilku tygodni. Ukorzenianie iglastych trwa znacznie dłużej bo kilka miesięcy a niekiedy nawet kilka sezonów. Pojawienie się korzeni stwierdzamy przez delikatne "wyrywanie" sadzonki. Nie ukorzeniona, łatwo wychodzi z podłoża. Niewielki opór stawiany przez sadzonkę świadczy o pojawieniu się korzeni.  Nie należy nadmiernie spieszyć się z przesadzaniem sadzonki ukorzenionej. Korzenie w pierwszym okresie, w zależności od gatunku, są grubsze, białe ale sztywne i kruche. Łatwo uszkodzić je podczas wyjmowania sadzonki z podłoża a szczególnie podczas sadzenia jej do pojemnika lub gruntu. Przesadzonym roślinom zapewniamy cień i wilgotną atmosferę.  
Sadzonki które nie mają jeszcze korzeni, sprawdzamy czy są  zdrowe. Dolna ich część powinna być jasna, żywa bez nadmiernie rozwiniętego kallusa. W razie potrzeby większość kallusa usuwamy a sadzonkę powtórnie umieszczamy w podłożu.

Rośliny które można rozmnażać z sadzonek półzdrewniałych.