stara ortografia rosyjska.pdf
(
133 KB
)
Pobierz
10770435 UNPDF
Stara ortografia rosyjska
Старая русская орѳографія
W 1917 roku przeprowadzono reformę ortografii rosyjskiej. Polegała
ona na usunięciu 4 liter i pewnych drobniejszych zmianach. Poniżej
podaję kilka zasad pomocnych przy przepisywaniu tekstów z
obecnej ortografii na starą.
1.Usunięto cztery litery:
dla oddania dźwięku
i
І і (
и десятеpичное
),
Ѵ ѵ (
ижица
),
dla oddania dźwięku
f
Ѳ ѳ (
ѳита
),
dla oddania dźwięku
je
Ѣ ѣ (
ять
).
2.
Usunięto znak twardy
ъ
występujący na końcu wyrazów. Słowa
nie mogły kończyć się na spółgłoskę (z wyjątkiem
й
), kończyły się
samogłoską, literą
й, ь
lub
ъ.
Jeżeli więc wyraz kończy się na
spółgłoskę różną od
й
, należy dodać
ъ,
np.:
плащъ, годъ, банкъ
3.
Jeżeli przymiotnik w mianowniku kończy się na
-ый, -ій,
w
dopełniaczu należy pisać odpowiednio:
-аго, -яго.
Gdy kończy się
na
-ой,
należy pisać w dopełniaczu:
-ого,
np.:
большой – большого
красный – краснаго
синій – синяго
4.
W mianowniku liczby mnogiej przymiotniki kończą się: w rodzaju
męskim na
-е
(
новые столы, синіе цвѣты
),
a w żeńskim i
nijakim na
-я
(
новыя книги, синія стекла
).
5.
Pisownia słów
самого
i
самаго.
Słowo wywodzące się ze słowa
самъ
pisze się
самого,
a wywodzące się ze słowa
самый
pisze
się
самаго.
6.Zaimek
она
tworzy w dopełniaczu formę
ея
, którą należy
różnicować z formą biernika
её
.
7.
Pisownia
І і
Czyta się: i
Literę
І і
(w kursywie:
І і
) pisze się tylko przed samogłoskami i
przed
й
, np.:
Россія, пріѣздъ, мелкій.
Reguła ta nie dotyczy słów
złożonych, gdzie litera
и
należy do jednego słowa, a samogłoska
do następnego, np.:
семиэтажный.
Literę
І і
pisze się tylko przed spółgłoską jedynie w słowie
міръ,
oznaczającym
świat
, dla odróżnienia od słowa
миръ
,
oznaczającego
pokój
(dotyczy to także słów pochodnych).
8.
Pisownia
Ѵ ѵ
Czyta się: i
Literę
Ѵ ѵ
(w kursywie:
Ѵ ѵ
) pisze się w słowach greckiego
pochodzenia w miejsce greckiej litery
Υ υ
,
np.:
сѵмболъ
(
σύμβολον
),
сѵнодъ
(
σύνοδος
),
сѵнгклитъ
,
ѵпостась
(
ὑπόστατον
),
ѵподіаконъ
(
ὑποδιάκονος
),
ѵпархія
(
ὕπαρχος
),
мѵро
(
μύρρα
).
Litera to była jednak coraz rzadziej używana, tak że praktycznie
pisano ją tylko w słowie
мѵро
(i to nie zawsze).
9.
Pisownia
Ѳ ѳ
czyta się: f
Litera
Ѳ ѳ
(w kursywie:
Ѳ ѳ
) odpowiada greckiej literze
Θ ϑ
,
nawet jej rosyjska nazwa
ѳита
odpowiada dokładnie greckiej
nazwie
ϑῆτα
1
.
Występuje tam, gdzie po grecku występuje
Θ ϑ
,
np.:
Агаѳія
(
ἀγαϑός
)
,
ариѳметика
(
ἀριϑμός
)
,
Аѳанасій, Аѳанасія
(
ἀϑάνατος
)
,
Аѳины
(
Ἀϑῆναι
)
, Варѳоломей
(
Βαρϑολομαῖος
)
, каѳедра
(
καϑέδρα
),
Матѳей
(
Мαϑϑαῖος
)
,
Марѳа
(
Μάρϑα
)
, Меѳодій
(
μέϑοδος
)
,
миѳъ
(
μῦϑος
)
,
орѳографія
(
ὀρϑός
),
риѳма
(
ῥυϑμός
)
, Ѳаддей
(
Θαδδαῖος
)
,
Ѳеофанъ
(
Θεός
)
,
Ѳёдоръ
(
Θεός
)
, Ѳёкла
(
Θέκλα
)
,
Ѳома
(
Θωμᾶς
)
.
10.
Pisownia Ѣ ѣ
czyta się: je
Literę Ѣ ѣ (w kursywie:
Ѣ ѣ
) pisze się:
a)
jeżeli w celowniku albo w miejscowniku na końcu słowa
słychać
je
, dźwięk ten zawsze oddaje się przez
ѣ.
Сестрѣ подарили книгу. Я живу въ Москбѣ.
1
Grecki dźwięk oznaczany literą
ϑ,
tzn.
th
w języku rosyjskim przeszedł w
dźwięk
f,
z kolei długie
e
oznaczane przez
η
przeszło w języku nowogreckim i
dalej w rosyjskim w dźwięk
i,
zapisywany znakiem
и – и восьмеричное.
b)
jeżeli w mianowniku albo bierniku na końcu słowa słychać
je
zawsze zapisuje się je znakiem
е.
Это поле.
(mianownik)
Мы пошли въ поле.
(biernik)
ale:
Мы были въ полѣ.
(miejscownik)
c) w stopniu wyższym i najwyższym przymiotników pisze się
ѣ
w
zakończeniach
-ѣе, -ѣйшій:
np.:
яснѣе, скорѣе, свѣтлѣйшій, добрѣйшій.
d)
jeżeli w czasie przeszłym słychać
jeł
, zapisuje się je zawsze
przez
ѣ
:
np.:
сидѣлъ, горѣлъ.
Wyjątki:
шёлъ, плёлъ, вёлъ, брёлъ.
e)
literę
ѣ
pisze się zawsze w zakończeniach bezokoliczników,
gdy tylko w tych zakończeniach występuje dźwięk
je.
np.:
смотрѣть, вертѣть, сидѣть.
Także w słowach pochodnych, np.:
смотрѣвшій, повертѣвъ,
сидѣніе, сидѣлка.
Wyjątki:
тереть, умереть, переть.
f)
w czasownikach
брить, мнить
w odmianie pisze się
ѣ,
np.:
брить – брѣю.
g) litery
ѣ
nie pisze się, gdy wymienia się ona na
ё
.
Do wyjątków zaliczają się słowa:
звѣзды, гнѣзда, сѣдла,
издѣвка, смѣтка, медвѣдка, вѣшка, вдѣжка, цвѣлъ,
обрѣлъ, зѣвывалъ, надѣвывалъ, надѣванъ, запечатлѣнъ,
подгнѣта.
h) w mianowniku l. mn. zaimka
она: онѣ.
i)
w narzędniku l. poj. zaimków:
кто, что, весь, тотъ: чѣмъ
(narzędnik), о чемъ (miejscownik).
j)
w wszystkich przypadkach l. mn. zaimków:
весь
и
тотъ
.
k)
w zaimkach nieokreślonych tworzonych poprzez dodanie
akcentowanego przedrostka
нѣ-
:
нѣкто, нѣчто, нѣкій,
нѣкоторый, нѣсколько.
l) w liczebnikach:
однѣ, обѣ, двѣ, двѣсти, двѣнадцать.
m)
w przysłówkach składających się z przyimka i celownika bądź
narzędnika rzeczownika lub przymiotnika:
вдалекѣ, вдвойнѣ,
вмѣстѣ, вскорѣ, вновѣ, вкратцѣ,
etc.
n) w rdzeniach słów (zamieszczono je w załączniku)
Załacznik 1
Alfabet –
Азбука
А а
А а
Б б
Б б
В в
В в
Г г
Г г
Д д
Д д
Е е
Е е
Ё ё
Ё ё
Ж ж
Ж ж
З з
З з
И и
И и
І і
І і
Й й
Й й
К к
К к
Л л
Л л
М м
М м
Н н
Н н
О о
О о
П п
П п
Р р
Р р
С с
С с
Т т
Т т
У у
У у
Ф ф
Ф ф
Х х
Х х
Ц ц
Ц ц
Ч ч
Ч ч
Ш ш
Ш ш
Щ щ
Щ щ
Ъ ъ
Ъ ъ
Ы ы
Ы ы
Ь ь
Ь ь
Ѣ ѣ
Ѣ ѣ
Э э
Э э
Ю ю
Ю ю
Я я
Я я
Ѳ ѳ
Ѳ ѳ
Ѵ ѵ
Ѵ ѵ
Załącznik 2
Rdzenie słów, w których pisze się
ѣ
апрѣль
вѣнецъ, вѣнчать, вѣно, вѣнокъ...
вѣр- (вѣра, вѣрно, вѣроятно, ...)
ale:
вертѣть, вернуть
вѣс- (навѣсъ, вѣшать, ...)
вѣт- (вѣтвь, вѣтка, ...)
ale:
ветхий,
ветошь.
вѣха
вѣять, овѣвать, вѣтеръ, ...
бдѣть
блѣдный
бѣг-, бѣж- (бѣгъ, бѣженецъ,
убѣжище, ...)
ale:
бежевый
(
pożyczka
)
бѣд- (бѣда, бѣдный, побѣда,
убѣдить, обѣдъ, ... ale: ябеда
бѣл- (бѣлый, бѣлка, бѣлена, ...)
ale:
белладонна (
pożyczka
)
бѣсъ, взбѣситься, ... ale: балбесъ
(не однокоренное)
бѣт- (обѣтъ, обѣщать)
бѣшеный
гдѣ,
гнѣв-,
гнѣдой,
гнѣздо,
голѣмый,
горѣ,
грѣх- (грѣшникъ, ...),
грѣчневый, грѣніе,
вездѣ,
внѣ,
возлѣ
встрѣтить, встрѣча,
всѣ
вѣд- (
вѣдать
w znaczeniu
знать,
a nie w znaczeniu
вести
)
i pochodne:
вѣж-,
вѣст-
itd.
(вѣдать, совѣсть,
вѣдьма, невѣста, вѣжливый,
невѣжда, свѣжій, вѣщій,
медвѣдь, ...),
ale:
веду (за руку),
весталка (
pożyczka z łaciny
),
праведникъ (
пра-
tu nie
przyrostek
)
вѣко
вѣкъ (вѣчный, человѣкъ, увѣчить,
...)
двѣ, двѣнадцать, двѣсти
доколѣ,
доселѣ,
дотолѣ,
дѣва
дѣвать, одѣвать (
ale:
одежда),
дѣть, надѣвать, одѣть, одѣяло, ...
дѣдъ
дѣл- (дѣло, дѣлить, недѣля,
предѣлъ, выдѣлять, дѣйство,
содѣянный, свидѣтель, ...)
дѣль
дѣт- (дѣти, дѣтскій)
дѣть
дѣверь,
надѣяться (
ale:
надежда)
Plik z chomika:
vaette
Inne pliki z tego folderu:
Slovnik_jazyka_staroslovenskeho.rar
(56408 KB)
The_geographic_distribution_of_Proto_Slavic_dialectisms_and_the_genesis_of_the_South_Slavic_languages.pdf
(7730 KB)
Case and Aspect in Slavic(1).pdf
(1451 KB)
Case and Aspect in Slavic.jpg
(9 KB)
Руны славян и глаголица.jpg
(29 KB)
Inne foldery tego chomika:
čeština
English
ruskij
svenska!
Zgłoś jeśli
naruszono regulamin