1985, Abyście zdali sprawę z nadziei, która jest w was (1P 3, 15).pdf

Abyście umieli zdać sprawę z nadziei, która jest w was (1P 3, 15)

List Apostolski Ojca Świętego Jana Pawła II

do młodych całego świata

z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży

Drodzy Przyjaciele!

Życzenia na Rok Młodzieży

1. "Abyście umieli zdać sprawę z nadziei, która jest w was" (1).

To są życzenia, które kieruję ku Wam, Młodym, od początku bieżącego roku. Rok 1985 został

ogłoszony przez Organizację Narodów Zjednoczonych "Międzynarodowym Rokiem Młodzieży",

co posiada wieloraką wymowę, przede wszystkim dla Was samych, a także dla wszystkich pokoleń,

dla poszczególnych osób, wspólnot i całych społeczeństw. Posiada to również szczególną wymowę

dla Kościoła, jako stróża podstawowych prawd i wartości, a zarazem sługi tych odwiecznych

przeznaczeń, jakie człowiek i wielka ludzka rodzina ma w Bogu samym.

Skoro człowiek jest podstawową i zarazem codzienną drogą Kościoła (2), zatem pozostaje sprawą

zrozumiałą, iż Kościół przywiązuje szczególną uwagę do okresu młodości jako kluczowego etapu

życia każdego człowieka. Wy, Młodzi, jesteście właśnie tą młodością: młodością narodów i

społeczeństw, młodością każdej rodziny i całej ludzkości - również młodością Kościoła. Wszyscy

patrzymy w Waszym kierunku, gdyż wszyscy przez Was stale niejako na nowo stajemy się młodzi.

Tak więc Wasza młodość nie jest tylko Waszą własnością osobistą czy pokoleniową - należy ona

do całokształtu tej drogi, jaką przebywa każdy człowiek w swym życiowym itinerarium, a zarazem

jest jakimś szczególnym dobrem wszystkich. Jest dobrem samego człowieczeństwa.

W Was jest nadzieja, ponieważ Wy należycie do przyszłości, a zarazem przyszłość do Was należy.

Nadzieja zaś jest zawsze związana z przyszłością, jest oczekiwaniem "dóbr przyszłych". Jako cnota

"chrześcijańska" jest ona związana z oczekiwaniem tych dóbr wiecznych, które Bóg przyobiecał

człowiekowi w Jezusie Chrystusie (3). Równocześnie zaś ta nadzieja jako cnota "chrześcijańska" i

"ludzka" zarazem, jest oczekiwaniem dóbr, które człowiek wypracuje, korzystając z talentów

danych mu przez Opatrzność.

W tym znaczeniu - do Was Młodych, należy przyszłość, tak jak należała ona niegdyś do pokolenia

dorosłych - a z kolei wraz z nimi stała się teraźniejszością. Za tę teraźniejszość, za jej wieloraki

kształt i profil, dorośli przede wszystkim są odpowiedzialni. Do Was należy odpowiedzialność za

to, co kiedyś stanie się teraźniejszością wraz z Wami, a obecnie jest jeszcze przyszłością.

Kiedy mówimy: do Was należy przyszłość, myślimy w kategoriach ludzkiego przemijania, które

jest zawsze przemijaniem ku przyszłości. Kiedy mówimy: od Was zależy przyszłość, myślimy w

kategoriach etycznych, wedle wymogów odpowiedzialności moralnej, która każe nam przypisywać

człowiekowi jako osobie - oraz wspólnotom i społeczeństwom złożonym z osób - podstawową

wartość ludzkich czynów, zamierzeń, inicjatyw i intencji.

Ten wymiar jest także właściwym wymiarem chrześcijańskiej i ludzkiej nadziei. I w tym właśnie

wymiarze, pierwszym i zasadniczym życzeniem, jakie składa Wam, Młodym, Kościół moimi

ustami w tym Roku poświęconym Młodzieży, jest: "abyście umieli zdać sprawę z nadziei, która jest

w was" (4).

Chrystus rozmawia z młodymi

2. Te słowa, napisane kiedyś przez apostoła Piotra do pierwszego pokolenia młodych chrześcijan,

pozostają w związku z całą Ewangelią Jezusa Chrystusa. Szczególnie może wyraźnie dostrzeżemy

ten związek, gdy rozważymy zapisaną przez Ewangelistów rozmowę Chrystusa z młodzieńcem (5).

Wśród wielu tekstów biblijnych ten przede wszystkim zasługuje tu na przypomnienie.

Na pytanie: "Nauczycielu dobry, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?" - Jezus odpowiada

naprzód pytaniem: "Czemu nazywasz mnie dobrym? Nikt nie jest dobry, tylko sam Bóg". W

dalszym ciągu mówi: "Znasz przykazania" Nie zabijaj, nie cudzołóż, nie kradnij, nie zeznawaj

fałszywie, nie oszukuj, czcij swego ojca i matkę" (6). W tych słowach przypomina Jezus rozmówcy

niektóre przykazania Dekalogu.

Jednakże na tym rozmowa się nie kończy, młodzieniec bowiem stwierdza: "Nauczycielu,

wszystkiego tego przestrzegałem od mojej młodości". Wówczas - pisze Ewangelista - "Jezus

spojrzał z miłością na niego i rzekł mu: "Jednego ci brakuje. Idź, sprzedaj wszystko, co masz i

rozdaj ubogim, a będziesz miał skarb w niebie. Potem przyjdź i chodź za Mną!"" (7).

W tym miejscu zmienia się klimat wydarzenia. Pisze Ewangelista: Młodzieniec "spochmurniał na te

słowa i odszedł zasmucony, miał bowiem wiele posiadłości" (8).

Są jeszcze inne miejsca w Ewangeliach, gdzie Jezus z Nazaretu spotyka się z młodymi -

szczególnie sugestywne dwa wskrzeszenia: córki Jaira (9) oraz młodzieńca z Naim (10), jednakże

śmiało możemy przyjąć, że przypomniana powyżej rozmowa jest spotkaniem najkompletniejszym i

najbogatszym w treść. Można też powiedzieć, że posiada ona charakter najbardziej uniwersalny i

ponadczasowy. To poniekąd stale i wciąż, poprzez stulecia i pokolenia, Chrystus tak rozmawia z

młodym człowiekiem, chłopcem czy dziewczyną. Rozmawia na różnych miejscach ziemskiego

globu, wśród różnych narodów, ras kultur. Każdy z Was jest w tej rozmowie Jego potencjalnym

rozmówcą.

Równocześnie wszystkie elementy opisu i wszystkie słowa wypowiedziane w tej rozmowie z jednej

i drugiej strony, posiadają znaczenie jak najbardziej istotne, posiadają swój ciężar gatunkowy.

Można powiedzieć, że słowa te zawierają w sobie szczególnie głęboką prawdę o człowieku w

ogólności, a nade wszystko prawdę o ludzkiej młodości. Są ważne dla młodych.

I dlatego - pozwólcie, że moje rozważania w tym Liście zwiążę w głównym zarysie z tym właśnie

wydarzeniem i z tym tekstem ewangelicznym. Może w taki sposób łatwiej Wam będzie prowadzić

własną rozmowę z Chrystusem - rozmowę, która dla młodego człowieka posiada znaczenie

kluczowe i zasadnicze.

Młodość jest szczególnym bogactwem

3. Zaczniemy od tego, co w ewangelicznym zapisie znajduje się na końcu. Młodzieniec odchodzi

smutny, albowiem "miał wiele posiadłości".

Nie ulega żadnej wątpliwości, że zdanie to odnosi się do dóbr materialnych, których ów młody

człowiek był właścicielem lub dziedzicem. Jest to może sytuacja właściwa tylko dla niektórych,

raczej jednak nietypowa. I dlatego słowa Ewangelisty prowokują do innego postawienia problemu:

chodzi o to, że sama młodość (niezależnie od jakichkolwiek dóbr materialnych) jest szczególnym

bogactwem człowieka, dziewczyny czy chłopca - i najczęściej też jako swoiste bogactwo bywa

przez młodych przeżywana. Najczęściej - choć nie zawsze, nie z reguły - gdyż nie brakuje na

świecie ludzi, którzy z różnych powodów nie doświadczają młodości jako bogactwa. Wypadnie

jeszcze o tym osobno powiedzieć.

Jednakże są racje po temu - i to również racje natury obiektywnej, aby o młodości myśleć jako o

szczególnym bogactwie, którego człowiek doświadcza w tym właśnie okresie życia. Okres ten różni

się z pewnością od okresu dzieciństwa - jest właśnie wyjściem z lat dziecięcych - różni się również

od okresu pełnej dojrzałości. Okres młodości jest bowiem czasem szczególnie intensywnego

odkrywania ludzkiego "ja" - i związanych z nim właściwości oraz uzdolnień. Stopniowo i

sukcesywnie odsłania się przed wewnętrznym widzeniem rozwijającej się osobowości młodzieńczej

lub dziewczęcej owa specyficzna, poniekąd jedyna i niepowtarzalna - potencjalność konkretnego

człowieczeństwa, w którą wpisany jest jakby cały projekt przyszłego życia. Życie rysuje się jako

realizacja owego projektu: jako "samourzeczywistnienie".

Sprawa zasługuje oczywiście na wielostronne naświetlenie - jeśli jednak ująć ją pokrótce, wówczas

odsłania się taki właśnie profil i kształt owego bogactwa, którym jest sama młodość. Jest to

bogactwo odkrywania a zarazem planowania, wybierania, przewidywania i podejmowania

pierwszych własnych decyzji, które mają znaczenie dla przyszłości w wymiarze ściśle osobowym

ludzkiej egzystencji. Równocześnie są one społecznie ważne. Młodzieniec z Ewangelii znajduje się

na tym właśnie etapie. Wnioskujemy o tym poprzez pytania, jakie zadaje w rozmowie z Jezusem.

Dlatego też owe końcowe słowa o "wielu posiadłościach", czyli o bogactwie, mogą być zrozumiane

w takim właśnie znaczeniu: bogactwo, jakim jest sama młodość.

Wobec tego jednak musimy zapytać: czy to bogactwo, jakim jest młodość, ma odwodzić człowieka

od Chrystusa? Tego Ewangelista z pewnością nie mówi, analiza tekstu raczej pozwala wnioskować

inaczej. Nad decyzją odejścia od Chrystusa zaciążyły w końcu tylko bogactwa zewnętrzne: to, co

posiadał ("posiadłości"). Nie to, kim był. To kim był właśnie jako młody człowiek - owo

wewnętrzne bogactwo, które kryje się w ludzkiej młodości - przyprowadziło go do Jezusa. Kazało

mu także postawić te pytania, w których chodzi najwyraźniej o projekt całego życia. Co mam

czynić? "Co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?" Co mam czynić, aby życie moje posiadało

pełną wartość i pełny sens?

Młodość każdego z Was, drodzy Przyjaciele, jest bogactwem, które okazuje się właśnie w tych

pytaniach. Człowiek stawia je sobie na przestrzeni całego życia - jednakże w młodości narzucają się

one w sposób szczególnie intensywny, wręcz natarczywie. I dobrze, że tak jest. Te pytania świadczą

właśnie o tej dynamice rozwoju ludzkiej osobowości, która właściwa jest dla Waszego wieku.

Pytania te stawiacie w sposób czasem niecierpliwy - a równocześnie sami rozumiecie, że

odpowiedź na nie nie może być pospieszna ani powierzchowna. Musi posiadać właściwy sobie

ciężar gatunkowy. Chodzi tu o odpowiedź, która dotyczy całego życia, która zamyka w sobie

całokształt ludzkiej egzystencji.

W sposób szczególny te zasadnicze pytania stawiają sobie ci Wasi rówieśnicy, których życie od

młodości obciążone jest cierpieniem: jakimś brakiem fizycznym, jakimś niedorozwojem,

upośledzeniem, czy ograniczeniem, trudną sytuacją rodzinną albo społeczną. Jeżeli przy tym ich

świadomość rozwija się normalnie, pytanie o sens i wartość życia staje się dla nich tym bardziej

istotne, a zarazem szczególnie dramatyczne, gdyż jest od początku napiętnowane bólem istnienia. A

iluż takich młodych znajduje się pośród wielkiej rzeszy młodzieży na całym świecie! W różnych

narodach i społeczeństwach, w poszczególnych rodzinach! Ilu zmuszonych jest do przebywania od

młodości w zakładach lub szpitalach i skazanych na pewną bierność, która może rodzić w nich

poczucie nieużyteczności dla ludzkiej społeczności!

Czy można powiedzieć, że ich młodość także jest owym wewnętrznym bogactwem? Kogo mamy o

to zapytać? Komu oni sami mają postawić to zasadnicze pytanie? Wydaje się, że Chrystus jest tutaj

jedynym Rozmówcą kompetentnym - Rozmówcą, którego nikt inny nie może w pełni zastąpić.

Bóg, który jest Miłością

4. Chrystus odpowiada swojemu młodemu rozmówcy z Ewangelii. Mówi: "nikt nie jest dobry,

tylko sam Bóg". Słyszeliśmy, o co tamten pytał: "Nauczycielu dobry, co mam czynić, aby osiągnąć

życie wieczne?" Jak postępować, ażeby moje życie miało sens, pełny sens i wartość? Tak byśmy

przetłumaczyli jego pytanie na język naszej epoki. W tym kontekście odpowiedź Chrystusa znaczy:

tylko Bóg jest ostatecznym oparciem dla wszystkich wartości, tylko On nadaje ostateczny sens

naszej ludzkiej egzystencji.

Tylko Bóg jest dobry - to znaczy: w Nim i tylko w Nim wszystkie wartości mają swe pierwsze

źródło i ostateczne spełnienie: w Nim jest "alfa i Omega, Początek i Koniec" (11). Tylko w Nim

znajdują one swą prawdziwość i swe definitywne potwierdzenie. Bez Niego - bez odniesienia do

Boga - cały świat wartości stworzonych zawisa jakby w ostatecznej próżni. Traci również swą

przejrzystość, swą wyrazistość. Zło przedstawia się jako dobro, a dobro zostaje zdyskwalifikowane.

Czyż nie wskazuje na to również i doświadczenie naszych czasów wszędzie tam, gdzie Bóg został

odsunięty poza horyzont ocen, wartościowań, czynów...?

Dlaczego tylko Bóg jest dobry? Dlatego - ponieważ On jest miłością. Także odpowiedź daje

Chrystus słowami Ewangelii, a nade wszystko świadectwem własnego życia i śmierci: "Tak

bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał..." (12). Dlatego właśnie Bóg jest

dobry, ponieważ: "jest Miłością" (13).

Pytanie o wartość, pytanie o sens życia - powiedzieliśmy - należy do szczególnego bogactwa

młodości. Wyrywa się z samego serca poszukiwań i niepokojów związanych z projektem tego

życia, jakie trzeba podjąć i urzeczywistnić. Jeszcze bardziej, gdy młodość jest doświadczona

cierpieniem własnym lub głęboko świadoma cierpienia innych; gdy doznaje głębokiego wstrząsu

wobec wielorakiego zła, jakie jest w świecie; wreszcie: gdy staje oko w oko z tajemnicą grzechu,

ludzkiej nieprawości ( mysterium iniquitatis ) (14). Odpowiedź Chrystusa brzmi: tylko Bóg jest

dobry... tylko Bóg jest Miłością. Odpowiedź ta może wydać się trudna. Równocześnie jest ona

stanowcza i jest - prawdziwa. Niesie w sobie ostateczne rozwiązanie. Jakże bardzo modlę się o to,

abyście Wy, młodzi Przyjaciele, usłyszeli tę odpowiedź Chrystusa w sposób jak najbardziej

osobisty. Abyście znaleźli wewnętrzną drogę do jej zrozumienia, do jej przyjęcia - i podjęcia.

Taki jest Chrystus w rozmowie z młodzieńcem. Taki jest w rozmowie z każdym i każdą z Was.

Kiedy mówicie do Niego: "Nauczycielu dobry...", On pyta: "dlaczego Mnie nazywasz dobrym?

Dobry jest tylko Bóg". A więc: to, że Ja jestem dobry - świadczy o Bogu. "Kto Mnie zobaczył,

zobaczył także i Ojca" (15). Tak mówi Chrystus - nauczyciel i przyjaciel, Chrystus - ukrzyżowany i

zmartwychwstały: Tenże sam: wczoraj, dzisiaj i na wieki (16).

Taki jest rdzeń, samo sedno odpowiedzi na te pytania, jakie Mu zadajecie Wy, Młodzi, poprzez całe

bogactwo, które jest w Was, które tkwi w Waszej młodości. Młodość otwiera przed Wami różne

perspektywy, zadaje Wam projekt całego życia. Stąd pytanie o wartości. Stąd pytanie o sens, o

prawdę, o dobro i zło. Kiedy Chrystus odpowiadając każe Wam wszystko to odnieść do Boga, to

równocześnie wskazuje, jakie jest ich źródło i postawa w Was samych. Każdy z Was bowiem jest

obrazem i podobieństwem Boga poprzez sam akt stworzenia (17). To właśnie ów "obraz i

podobieństwo" sprawia, że stawiacie takie pytania, że musicie je stawiać. One wszystkie świadczą o

tym, jak bardzo człowiek nie może siebie pojąć bez Boga - i nie może też siebie "urzeczywistnić"

bez Boga. Jezus Chrystus przyszedł na świat, ażeby każdemu z nas to przede wszystkim

uświadomić. Bez Niego ten podstawowy wymiar prawdy o człowieku łatwo pogrążył by się w

mroku. Jednakże "światło przyszło na świat" (18)... a "ciemność jej nie ogarnęła" (19).

Pytanie o żywot wieczny

5. Co mam czynić, ażeby życie moje miało wartość, ażeby miało sens? To pasjonujące pytanie, w

ustach młodzieńca z Ewangelii, brzmi: "co mam czynić, ażeby osiągnąć życie wieczne?" Czy

człowiek, który w ten sposób pyta, przemawia językiem jeszcze zrozumiałym dla ludzi

współczesnych? Czy nie jesteśmy tym pokoleniem, któremu świat i postęp doczesny całkowicie

wypełnia horyzont bytowania? Myślimy przede wszystkim w kategoriach ziemskich. Jeżeli

przekraczamy granice naszej planety, to w tym celu, ażeby inaugurować loty międzyplanetarne,

ażeby przesyłać sygnały ku innym planetom i zapuszczać w ich kierunku sondy kosmiczne.

To wszystko stało się treścią naszej nowoczesnej cywilizacji. Nauka wraz z techniką odsłoniły w

stopniu nieporównywalnym możliwości człowieka w stosunku do materii - i opanowały również

wewnętrzny świat jego myślenia, jego sprawności, jego dążności, jego pasji.

Równocześnie jednak jest jasne, że kiedy stajemy wobec Chrystusa, kiedy On staje się

powiernikiem pytań naszej młodości - nie możemy zapytać inaczej niż ów młodzieniec z

Ewangelii: "co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?". Każde inne pytanie o sens i wartość

naszego życia byłoby - wobec Chrystusa - niewystarczające i nieistotne.

Chrystus bowiem nie tylko jest "nauczycielem dobrym", który wskazuje drogi życia na ziemi... On

jest świadkiem tych ostatecznych przeznaczeń, jakie człowiek ma w Bogu samym. Jest On

świadkiem nieśmiertelności człowieka. Ewangelia, którą głosił swoim słowem, zostaje ostatecznie

przypieczętowana krzyżem i zmartwychwstaniem w tajemnicy paschalnej. "Raz powstawszy -

Chrystus więcej nie umiera, śmierć nad Nim nie ma już władzy" (20). W swoim zmartwychwstaniu

Chrystus stal się też trwałym "znakiem sprzeciwu" (21) wobec wszystkich programów, które nie są

zdolne wyprowadzić człowieka poza granice śmierci. Co więcej: które tą granicą zamykają

wszelkie pytania człowieka o wartość i sens jego życia. Wobec tych wszystkich programów,

światopoglądów i ideologii, Chrystus stale powtarza: "Ja jestem zmartwychwstaniem i

życiem" (22).

Jeżeli więc pragniesz, drogi Bracie lub Siostro, rozmawiać z Chrystusem w całej prawdzie Jego

świadectwa, musisz z jednej strony "umiłować świat" - "Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna

swego Jednorodzonego dał" (23) - a równocześnie musisz zdobyć się na dystans wewnętrzny w

stosunku do tej całej bogatej i pasjonującej rzeczywistości, jaką jest "świat". Musisz się zdobyć na

pytanie o życie wieczne. Albowiem "przemija... postać tego świata" (24). I każdy z nas jest

poddany jego przemijaniu. Człowiek rodzi się z perspektywą dnia swojej śmierci w wymiarze

świata widzialnego. Równocześnie - człowiek, którego wewnętrzną racją bytu jest, aby przerastał

siebie, nosi w sobie także to wszystko, czym przerasta świat.

To wszystko, czym człowiek - tkwiąc w świecie - przerasta świat w samym sobie, tłumaczy się

obrazem i podobieństwem Boga, które wpisane jest w istotę ludzką od początku. I to wszystko,

czym człowiek przerasta świat, nie tylko uzasadnia pytanie o życie wieczne, ale czyni je wręcz

nieodzownym. Jest to pytanie, które ludzie zadają sobie od dawna, nie tylko w obrębie

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: