2-Organizacja Ochotniczych Strazy Pozarnych, ochrony ludnosci w tym ochrony ppoz..pdf

SZKOLENIE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP CZĘŚĆ I

TEMAT 1: Organizacja ochotniczych straży pożarnych, ochrony ludności w tym ochrony

przeciwpożarowej .

Ochotnicza Straż Pożarna działa na podstawie przepisów:

– Ustawy z 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. 2001 r. Nr 79 poz. 855).

– Ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej (Dz.U.2002.147.1229 )

- Statutu Ochotniczej Straży Pożarnej.

Ochotnicza straż pożarna jest jednostką umundurowaną, wyposażoną w specjalistyczny sprzęt,

przeznaczoną w szczególności do walki z pożarami, klęskami żywiołowymi lub innymi miejscowymi

zagrożeniami.

Bezpośredni udział w działaniach ratowniczych mogą brać członkowie ochotniczych straży

pożarnych, którzy ukończyli 18 lat i nie przekroczyli 60 lat, posiadają aktualne badania lekarskie

dopuszczające do udziału w działaniach ratowniczych oraz odbyli szkolenie pożarnicze.

Szczegółowe zadania i organizację ochotniczej straży pożarnej i ich związku określa statut. Wszelkie

sprawy dotyczące ochrony przeciwpożarowej, określone w statucie ochotniczej straży pożarnej i ich

związku, wymagają uzgodnienia z komendantem powiatowym (miejskim) Państwowej Straży Pożarnej

właściwym ze względu na teren działania lub Komendantem Głównym Państwowej Straży Pożarnej

w przypadku związku ochotniczych straży pożarnych działającego na terenie całego kraju.

Głównymi celami i zadaniami OSP są:

1. Prowadzenie działalności mającej na celu zapobieganie pożarom oraz współdziałanie w tym

zakresie z Państwową Strażą Pożarną, organami samorządowymi i innymi podmiotami.

2. Udział w akcjach ratowniczych przeprowadzanych w czasie pożarów, zagrożeń ekologicznych

oraz innych klęsk i zdarzeń.

3. Informowanie ludności o istniejących zagrożeniach pożarowych i ekologicznych.

4. Upowszechnianie kultury fizycznej i sportu oraz p rowadzenia działalności kulturalnej

i oświatowej.

5. Działania na rzecz ochrony środowiska.

6. Wspomaganie rozwoju społeczności lokalnych.

Cele OSP realizuje poprzez:

1. Organizowanie swoich członków do działalności na rzecz ochrony przeciwpożarowej

i ochrony ludności.

2. Przedstawianie organom władzy samorządowej i administracji rządowej wniosków

w sprawach ochrony przeciwpożarowej oraz ratownictwa.

3. Organizowanie spośród swoich członków zwyczajnych zespołu ratowniczego.

4. Prowadzenie szkolenia pożarniczego oraz współpraca z Państwową Strażą Pożarną

w tym zakresie.

5. Organizowanie młodzieżowej i kobiecej drużyny pożarniczej.

6. Organizowanie zespołów świetlicowych, bibliotek, orkiestr, teatrów amatorskich, chórów, sekcji

sportowych i innych form pracy społeczno-wychowawczej.

7 . Organizowanie zawodów sportowych i imprez propagujących kulturę fizyczną.

Do obowiązków ratowników OSP można zaliczyć:

- wykonywanie rozkazów i poleceń dowódców,

- niezwłoczne stawianie się w wyznaczone miejsce na zarządzony alarm,

- sprawdzanie sprzętu i wyposażenia przydzielonego do obsługi,

- zaangażowanie w wykonanie powierzonego zadania bojowego,

- u zyskanie niezbędnego wyszkolenia,

- przestrzeganie zasad i przepisów BHP,

- wykonywanie badań lekarskich,

- dbanie o powierzony sprzęt i wyposażenie oraz mienie OSP,

– dbanie o dobre imię OSP.

Do uprawnień ratowników OSP zaliczamy:

- zapewnienie badań lekarskich,

- zapewnienie niezbędnych środków ochrony osobistej,

- wypłacenie ustalonego ekwiwalentu pieniężnego za udział w akcjach i ćwiczeniach, - ochrona prawna

w czasie wykonywania zadań i obowiązków ratownika OSP,

- świadczenie odszkodowawcze z tytułu wypadku w czasie działań ratowniczych i ćwiczeń,

- ubezpieczenie od wypadków zaistniałych w czasie wykonywania zadań statutowych,

– zapewnienie umundurowania i dystynkcji.

Członkowie OSP dzielą się na:

– członków czynnych,

– członków młodzieżowych drużyn pożarniczych,

– członków wspierających,

– członków honorowych.

Członkowie czynni i honorowi mają prawo:

– wybierać i być wybierani do władz,

– uczestniczyć w Walnym zebraniu z prawem głosu,

– wysuwać postulaty i wnioski wobec władz OSP,

– korzystać z urządzeń i sprzętu będącego własnością OSP,

– używać munduru i odznak.

Do obowiązków członka czynnego należy:

– aktywne uczestniczenie w działalności OSP,

– przestrzeganie postanowień statutu i innych uchwał władz OSP oraz uchwał władz Związku,

– podnoszenie poziomu wiedzy pożarniczej poprzez udział w szkoleniach,

– dbanie o mienie OSP,

– regularne opłacanie składek członkowskich.

Członkiem wspierającym może być osoba fizyczna lub prawna bez względu na miejsce zamieszkania,

która zadeklaruje wspomaganie działalności OSP finansowo lub w innej formie. Członek wspierający

opłaca składkę członkowską w zadeklarowanej przez siebie wysokości.

Członkiem honorowym może być każda osoba fizyczna, bez względu na miejsce zamieszkania,

szczególnie zasłużona dla ochrony przeciwpożarowej. Godność członka honorowego nadaje Walne

Zebranie członków OSP. Członkowie honorowi nie opłacają składek członkowskich. Członek

wspierający i honorowy mają prawo uczestniczenia w pracach i imprezach organizowanych przez

OSP, a z głosem doradczym także w Walnym Zebraniu Członków OSP.

Ochrona przeciwpożarowa polega na realizacji przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia,

mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem poprzez:

- zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego

zagrożenia,

- zapewnienie sił i środków do zwalczania pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

– prowadzenie działań ratowniczych.

Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji odpowiada za realizację polityki państwa

w zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz pełni nadzór nad funkcjonowaniem krajowego systemu

ratowniczo-gaśniczego.

Jednostkami ochrony przeciwpożarowej są:

1) jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej,

1a) jednostki organizacyjne Wojskowej Ochrony Przeciwpożarowej,

2) zakładowa straż pożarna,

3) zakładowa służba ratownicza,

4) gminna zawodowa straż pożarna,

4a) powiatowa (miejska) zawodowa straż pożarna,

5) terenowa służba ratownicza,

6) ochotnicza straż pożarna,

7) związek ochotniczych straży pożarnych,

8) inne jednostki ratownicze.

KRAJOWY SYSTEM RATOWNICZO-GAŚNICZY

Od 1995 roku zaczął funkcjonować w Polsce, zorganizowany przez Państwową Straż Pożarną, krajowy

system ratowniczo-gaśniczy, którego podstawowym celem jest ochrona życia, zdrowia, mienia lub środowiska

poprzez: walkę z pożarami i innymi klęskami żywiołowymi, ratownictwo techniczne, chemiczne i od 1997 roku

również poprzez ratownictwo ekologiczne i medyczne.

Podstawowym założeniem w budowie systemu ratowniczo-gaśniczego było stworzenie jednolitego i spójnego

układu, skupiającego powiązane ze sobą różne podmioty ratownicze, tak aby można było podjąć skutecznie

każde działanie ratownicze.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy (KSRG) stanowi integralną część bezpieczeństwa wewnętrznego

państwa, obejmującą w celu ratowania życia, zdrowia, mienia lub środowiska, prognozowanie, rozpoznawanie

i zwalczanie pożarów, klęsk żywiołowych lub innych miejscowych zagrożeń.

Konstrukcja systemu zakłada, że zasady realizacji podstawowych zadań ratowniczych są niezmienne

i dostosowane do specyfiki wszelkiego rodzaju zdarzeń, również zdarzeń masowych lub klęsk żywiołowych,

kiedy siły i środki ratownicze są niewystarczające, a organizacja działań ratowniczych wymaga modyfikacji

priorytetów oraz dokonania uproszczeń w procedurach działania.

STRUKTURA ORGANIZACYJNA

Zgodnie z właściwością terytorialną, Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy tworzą oraz koordynują jego

funkcjonowanie, następujące organy władzy :

• wójt (burmistrz lub prezydent miasta) w zakresie zadań ustalonych przez wojewodę,

• starosta, który określa zadania i kontroluje wykonywanie zadań na obszarze powiatu,

a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza

systemem przy pomocy powiatowego zespołu reagowania kryzysowego,

• wojewoda, który określa zadania i kontroluje ich wykonanie na obszarze województwa,

a w sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia, środowiska i mienia zarządza

systemem przy pomocy wojewódzkiego zespołu reagowania kryzysowego.

Centralnym organem administracji rządowej w sprawach organizacji krajowego systemu ratowniczo-

gaśniczego oraz ochrony przeciwpożarowej jest Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej,

podległy ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych.

Krajowy System Ratowniczo-Gaśniczy zorganizowany jest w sposób zapewniający jego ciągłe

funkcjonowanie na poszczególnych poziomach, tj.:

• powiatowym, jako podstawowym poziomie wykonawczym działań ratowniczych na obszarze

gmin i powiatu ,

• wojewódzkim, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze województwa,

• centralnym, jako poziomie wspomagania i koordynacji działań ratowniczych na obszarze kraju.

System funkcjonuje w dwóch stanach:

• stałym czuwaniu i doraźnym reagowaniu, polegającym na podejmowaniu działań ratowniczych

przez własne siły i środki powiatu i gmin,

• wykonywaniu działań ratowniczych wymagających użycia sił i środków spoza powiatu, wtedy

uruchamiany jest poziom wspomagania i koordynacji ze szczebla wojewódzkiego, a przy

dużych lub złożonych działaniach ratowniczych ze szczebla centralnego (kraju).

Poziom powiatu

Szczególnie ważnym poziomem budowania systemu jest powiat, gdyż tam przyjmowane są wszelkie

zgłoszenia o zdarzeniach wymagających podjęcia działań ratowniczych w oparciu o procedury ujęte w planach

ratowniczych oraz realizowane są działania ratownicze, również wówczas, gdy siły i środki gminnych

podmiotów ratowniczych są niewystarczające i wymagają wsparcia z poziomu wojewódzkiego i krajowego.

Struktura KSRG w poszczególnych powiatach zależy od rodzaju zagrożeń i sieci jednostek ratowniczych,

a ta jest zależna od możliwości włączenia do systemu, poza jednostkami ochrony przeciwpożarowej, innych

służb i podmiotów funkcjonujących na obszarze powiatu, zarówno na podstawie decyzji starosty, jak i umowy

cywilno-prawnej podpisanej ze starostą.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających

odbywa się poprzez powiatowe stanowisko kierowania PSP, współdziałające ze stanowiskami dyżurnymi

administracji samorządowej wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) i starostów oraz zintegrowane

z punktami alarmowymi komponentów systemu (selektywne wywoływanie ochotniczych straży pożarnych,

alarmowanie pogotowia ratunkowego, jednostek organizacyjnych Policji oraz organizacji pozarządowych).

System ratowniczy jest podstawowym narzędziem starosty służącym do realizacji zadań ratowniczych na

obszarze powiatu w czasie pożaru, klęski żywiołowej lub likwidacji innych miejscowych zagrożeń.

Zapewnienie skutecznych warunków realizacji bieżących zadań ratowniczych przez podmioty KSRG na

obszarze powiatu leży w gestii starosty, który:

• uzgadnia wspólne działanie podmiotów systemu,

• zatwierdza plany ratownicze oraz programy działania powiatowych służb, inspekcji i straży

oraz innych jednostek organizacyjnych powiatu w zakresie ich udziału w KSRG,

• określa zadania KSRG na obszarze powiatu oraz kontroluje ich realizację,

• uwzględnia w projekcie budżetu powiatu niezbędne środki finansowe na skuteczne działania

ratownicze powiatowych służb, inspekcji i straży oraz innych jednostek organizacyjnych

powiatu oraz dysponuje rezerwą budżetową powiatu,

• powołuje i przewodniczy powiatowemu zespołowi reagowania kryzysowego.

W sytuacjach nadzwyczajnych zagrożeń życia, zdrowia lub środowiska oraz w stanach kryzysu starosta

kieruje krajowym systemem ratowniczo-gaśniczym w zakresie:

• określania celów do osiągnięcia i priorytetów działań ratowniczych,

• zabezpieczenia logistyki dla sił ratowniczych i pomocniczych,

• zapewnienia minimalnych wymogów do przetrwania ludności na obszarach (lub z obiektów)

dotkniętych zdarzeniem,

• nadzorowania realizacji przydzielonych zadań oraz monitorowania przebiegu działań

ratowniczych.

Dla odpowiedniego przygotowania powiatu do zwalczania powstałych zagrożeń i usuwania ich skutków

oraz koordynacji działań ratowniczych starostowie posiadają kilka narzędzi:

• plan ratowniczy powiatu zawierający podstawowe zadania i procedury postępowania na

wypadek zagrożeń;

Plan ratowniczy dla obszaru powiatu opracowuje komendant powiatowy PSP, a zatwierdza starosta.

W planie ratowniczym określone są zadania dla podmiotów wchodzących w skład systemu ratowniczo-

gaśniczego i dla podmiotów współdziałających oraz zasady i sposób ich alarmowania. Komendant powiatowy

uzgadnia plan ratowniczy z jednostkami systemu ratowniczego oraz z podmiotami współdziałającymi z

systemem, w części dotyczącej ich zadań.

• powiatowy zespół reagowania kryzysowego, który jest organem doradczym starosty,

• powiatowe centrum zarządzania kryzysowego.

W przypadku, gdy siły i środki systemu ratowniczo-gaśniczego na obszarze powiatu okażą się

niewystarczające ( drastyczny wzrost skali zdarzenia, równoczesność zdarzeń, brak jednostek

specjalistycznych) lub zdarzenie swym zasięgiem wykracza poza obszar powiatu, uruchamiany jest wyższy

poziom KSRG - poziom wojewódzki.

Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił

ratowniczych poziomu powiatu przejmuje komendant wojewódzki PSP lub upoważniony przez niego oficer.

Poziom województwa

Poziom wojewódzki spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia sił i

środków spoza powiatu, w którym ma miejsce zdarzenie.

Podstawowe siły i środki KSRG na poziomie województwa, to wojewódzki odwód operacyjny z grupami

specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów powiatowych) oraz krajowa baza sprzętu

specjalistycznego.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających

odbywa się poprzez wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa PSP, współdziałające z centrami

zarządzania kryzysowego wojewodów oraz administracją zespoloną (np. Komendantem Wojewódzkim Policji,

Wojewódzkim Inspektorem Ochrony Środowiska, Wojewódzkim Inspektorem Nadzoru Budowlanego,

Wojewódzkim Inspektorem Sanitarnym,) i niezespoloną (Oddziałem Straży Granicznej, Zarządem Gospodarki

Wodnej, Urzędem Żeglugi Śródlądowej, WKU i innymi).

Istotną rolę w zakresie koordynacji działań jednostek KSRG z podmiotami współdziałającymi z systemem

na obszarze województwa pełni wojewoda, poprzez wojewódzki zespół reagowania kryzysowego.

Procedury działania i uruchamiania systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie województwa,

w odniesieniu do poszczególnych typów zagrożeń, są określone w wojewódzkim planie ratowniczym,

do opracowania którego zobowiązany jest komendant wojewódzki PSP. Ich treść stanowią wybrane

elementy planów ratowniczych, tych powiatów, w których siły i środki są niewystarczające do usuwania

istniejących tam zagrożeń. Ponadto zawierają organizacyjno-techniczne sposoby likwidacji zagrożeń,

wymagających zaangażowania w działaniach ratowniczych znacznych sił i środków /np. klęski żywiołowe/

oraz zagrożeń, które mogą powstać na granicy powiatów lub województwa. Komendant wojewódzki

uzgadnia plan ratowniczy z podmiotami KSRG oraz z podmiotami współdziałającymi z systemem, w części

dotyczącej ich zadań. Plan ratowniczy zatwierdza wojewoda.

W przypadku zdarzenia, gdy siły i środki KSRG na poziomie województwa okażą się niewystarczające

lub zdarzenie /zagrożenie / przekracza obszar województwa, uruchamiany jest najwyższy poziom systemu

ratowniczego – poziom centralny / kraju/.

Kierowanie /dowodzenie/ działaniami ratowniczymi, których rozmiar lub zasięg przekracza możliwości sił

ratowniczych poziomu wojewódzkiego przejmuje Komendant Główny PSP lub upoważniony przez niego oficer.

Poziom centralny /kraju/

Poziom centralny /kraju/ spełnia rolę wspomagającą i koordynacyjną w sytuacjach wymagających użycia

sił i środków spoza województwa, w którym ma miejsce zdarzenie.

Podstawowe siły i środki krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego na poziomie centralnym /kraju/,

to centralny odwód operacyjny z grupami specjalistycznymi (wydzielone siły i środki z poziomów wojewódzkich) ,

krajowe bazy sprzętu specjalistycznego oraz siły i środki szkół PSP.

Dysponowanie jednostek systemu do działań ratowniczych oraz alarmowanie podmiotów współdziałających

odbywa się poprzez Krajowe Centrum Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności (pełniące również funkcje

międzyresortowego centrum zarządzania kryzysowego).

Uruchamianie poziomów wspomagania /wojewódzkiego i centralnego/ następuje na żądanie kierującego

działaniami ratowniczymi poprzez powiatowe stanowisko kierowania - przy uruchamianiu poziomu

wojewódzkiego i wojewódzkie stanowisko koordynacji ratownictwa - przy uruchamianiu poziomu centralnego.

W przypadku zagrożeń wymagających współdziałania na szczeblu centralnym podmiotów KSRG z podmiotami

innych resortów, rolę koordynatora pełni minister właściwy do spraw wewnętrznych przy pomocy Zespołu

do Spraw Kryzysowych i Centrum Zarządzania Kryzysowego tworzonego na bazie Krajowego Centrum

Koordynacji Ratownictwa i Ochrony Ludności.

Zmieniający się charakter zagrożeń wymagających interwencji służb ratowniczych zmusza

organizatorów systemu ratowniczego do poszukiwania nowych rozwiązań organizacyjnych, w celu

optymalnego i efektywnego wykorzystania wszystkich podmiotów zajmujących się ratownictwem.

Mimo, że dynamicznie rozwijająca się w ostatnich latach Państwowa Straż Pożarna poszerza zakres swej

aktywności o działania specjalistyczne, to nadal istnieją podmioty ratownicze, które w sposób istotny mogą

uzupełnić możliwości KSRG. Przyjęta i realizowana w praktyce filozofia krajowego systemu ratowniczo-

gaśniczego zakłada ścisłą współpracę ze wszystkimi podmiotami posiadającymi sprzęt, kadrę lub bazy

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: