PiS ma szansę wygrać.pdf

"PiS ma szansę wygrać"

Za rządów Platformy stworzono instytuty w różnych dziedzinach: audiowizualnych,

filmowych, literackich, które – jak w komunizmie – stanowią mechanizm kontroli i

kooptacji środowisk inteligenckich. I przez rozdzielanie funduszy, arbitralne promowanie

jednych a wykluczanie innych, uprawia się politykę podporządkowaną interesom partii

władzy. Należy więc pokazywać próby delegitymizowania opozycji, selektywny przekaz

medialny, przekroczenia reguł demokracji – z prof. Jadwigą Staniszkis rozmawia Elżbieta

Królikowska-Avis.

11 marca w Brukseli odbył się pierwszy szczyt „Unii dwóch prędkości”. Najpierw

spotkanie 27 krajów, w tym Polski, a potem 17 członków strefy euro. Jak Pani ocenia

to wydarzenie? Czy to sygnał początku rozkładu Unii, a może rodzaj szantażu, abyśmy

zdyscyplinowali naszą gospodarkę?

Nie. Po pierwsze termin „Europa dwóch prędkości” tutaj nie pasuje, bo to są raczej dwa

różne modele integracji. To, co dziś robi strefa euro, zaczęło się 1,5 roku temu jako

racjonalna z ich perspektywy reakcja na kryzys, w pewnym stopniu realizująca plan, który w

1989 r., jeszcze przed rozszerzeniem Unii, zaproponował Jacques Delors. A więc projekt

instytucjonalny, który będzie wykorzystywał wszystkie logistyczne możliwości, jakie daje

wspólna waluta, na rzecz rozwoju. Pójście za ciosem w sferze podatkowej, planowania

przedsięwzięć, polityki społecznej, ograniczenie tego „Schumanowskiego gorsetu”, który

wygasił unijną energię. W czasach kryzysu dostrzeżono konieczność bliższej integracji i

zadziałano – do pewnego stopnia – naśladując Koreę Południową po jej kryzysie w 1998 r. –

w ramach formuły „autorytatywnego państwa rozwojowego”. Czyli nie centralizacja, lecz

państwo promujące rozwój poprzez instytucje. Stąd pomysł Unii na dwa modele integracji.

Dla nas te wieści z Brukseli oznaczają jedno – nieuchronne zwiększanie się luki rozwojowej

między nami a Zachodem. Bo jesteśmy wykluczeni nie tylko dlatego, że nie mamy euro, ale

i dlatego, że nasz potencjał – wiedzy, jakości infrastruktury, zdolności akumulowania

kapitału – jest za niski, żebyśmy mogli uczestniczyć w tym skoku Unii do przodu. Dla

Polski jest to dramat, ale żadne protesty nie pomogą. Wcześniej rząd nie zrobił nic, aby

wykorzystać choćby pewne elementy tej strategii – mimo że ja sama od dawna możliwość

podziału Unii sygnalizowałam. Można było przynajmniej wykorzystać to „rozluźnienie

gorsetu Schumanowskiego”, np. dyrektywy o pomocy publicznej. W tej chwili wszystko, co

możemy zrobić, to próbować wzmocnić naszą politykę prorozwojową i szukać jakiegoś

własnego modelu w naszym regionie. Choć trzeba powiedzieć, że zrobiliśmy wiele –

donosząc na Węgry do Brukseli, że „niszczą wolność słowa”, kłócąc się z Litwinami – żeby

zantagonizować się ze wszystkimi dookoła. Kryzys w naszym regionie – wbrew

propagandzie sukcesu Tuska i Rostowskiego – jest głęboki, a jego efekt to obniżenie jakości

struktur gospodarczych. Nasz potencjał rozwojowy się zmniejsza, podczas gdy Unia

Europejska zrobi skok do przodu.

W Platformie widać oczywisty rozłam. Po jednej stronie Donald Tusk, po drugiej

Grzegorz Schetyna. Czy to sygnał poważnych zmian, i jaką rolę mógłby odegrać tu

Leszek Balcerowicz, który najwyraźniej wraca na scenę polityczną?

Myślę, że ta nagła reorientacja mediów z frontalnym atakiem na Tuska i Rostowskiego łączy

się z faktem, że część z nich – w tym TVN i Agora – to gracze giełdowi. Przygotowywane

przesunięcie znacznej części środków OFE do ZUS oznacza dla nich utratę bardzo dużych

pieniędzy. OFE pompowało sztucznie taką bańkę giełdową, był to dla nich mechanizm

podnoszenia wartości firmy, w znacznym stopniu spekulacyjny. Tak więc spadek notowań

Tuska łączy się także z polityką mediów – graczy giełdowych, i został podyktowany ich

interesami. Ścieżka wybrana przez Tuska i Rostowskiego na krótką metę pozwala uniknąć

szybkiego dojścia do blokowanego zapisami konstytucji poziomu deficytu, ale jednocześnie

grozi dalszym tąpnięciem rozwojowym. I dlatego znacznie racjonalniejsze byłoby inne

posuniecie: nie rozwalanie reformy OFE, lecz dalsza jej liberalizacja. Bo to, co dotychczas

obserwowaliśmy, to tylko pompowanie interesu wielkich firm.

I teraz Platforma wydaje się wokół OFE głęboko podzielona. Jej zaplecze to przecież firmy

publiczne i prywatne posiadające swoje akcje na giełdzie. One ustawiły się przeciw planom

Tuska i grają na Schetynę jako kogoś, kto lepiej rozumie, że w sprawie OFE należy obrać

kierunek liberalny. Z kolei Leszek Balcerowicz chce cięć socjalnych i broni wielkich firm

giełdowych. Powstaje tu skomplikowana i mało czytelna struktura interesów, jednak

niewątpliwie pewną rolę w tych roszadach odegrały także psychiczne cechy Tuska, jego

niezdolność do koordynacji prac rządu, uciekanie od odpowiedzialności, niedojrzałość

emocjonalna, którą było widać już wcześniej, w jego pierwszej reakcji na tragedię

smoleńską. Strategia tych grup interesów jest więc taka: wygrać wybory mniejszym

marginesem w stosunku do PiS i potraktować to jako okazję do pałacowego przewrotu.

Jak Pani sądzi, czy przyszły układ aparatu władzy to prezydent Komorowski i premier

Balcerowicz, czy Komorowski i Schetyna?

Balcerowicz? Nie sądzę, jest zbyt dogmatyczny, zbyt sztywny. I zrobił wiele błędów na

początku transformacji, jak np. przedwczesne wprowadzenie wewnętrznej wymienialności,

co przy sztywnym kursie dolar–złoty doprowadziło do uzależnienia od importu i wycięcia

dużej części krajowej produkcji.

Prezydent Komorowski wprowadza do Pałacu dawnych kolegów z Unii Wolności,

buduje swoje kadrowe zaplecze...

Tak, angażuje ludzi z dawnej UW, którzy nie znaleźli miejsca w polityce, bo zostali

odrzuceni przez wyborców. Wrażliwość społeczna to jednak nie to samo, co kompetencje.

Nie sądzę więc, żeby z tym wszystkim byli wiarygodnym otoczeniem głowy państwa.

Sądzę, że Komorowski nie jest silnym ośrodkiem intelektualnym, ośrodkiem władzy.

Wprawdzie umocowanie prezydentury w Polsce jest na tyle silne, że daje Komorowskiemu

wysokie uprawnienia, ale pozostaje kwestia osobowości. Będzie raczej języczkiem u wagi,

który może się do decyzji przyczyniać, ale sam nie będzie ich reżyserem.

Polska znalazła się w „Europie drugiej prędkości” razem z Wielką Brytanią. Ale nie

widzę w Westminsterze specjalnej paniki.

W grupie krajów strefy euro powstał pakt o konkurencyjności, rodzaj rządu ds.

gospodarczych, co już wywołało wewnętrzne opory niektórych państw tego kręgu. Ale

istnieje także drugi wymiar – wojskowy. Nastąpiło tu duże zbliżenie Francji i Wielkiej

Brytanii, widać, że te dwa kraje formułują własną politykę, choćby w sprawie Libii, w

sposób bardziej wyrazisty niż pozostałe. Inną niż NATO, niż pani komisarz Catherine

Ashton. Oznacza to nie tylko współpracę wojskową, ale także przemysłów zbrojeniowych –

a pamiętajmy, że w tej chwili przemysły zbrojeniowe to nośniki nowych technologii. W

Stanach Zjednoczonych rząd wymusza na przemyśle zbrojeniowym wykorzystywanie

najnowszych technologii tzw. podwójnego zastosowania, które stają się impulsem

rozwojowym gospodarki. Tak więc Wielka Brytania jest wciągana przez nowe centrum

Unii, także poprzez szeroką współpracę przemysłów zbrojeniowych, w stronę

innowacyjności. My nie mamy szans. Z tą naszą coraz krótszą perspektywą myślową,

chowaniem problemów (jak się to robiło z długiem publicznym), rezygnacją z innowacyjnej

polityki rozwojowej przegrywamy podwójnie: z własnymi problemami wewnętrznymi i

wobec innowacyjnej strategii grupy euro.

Polityka unijna Wielkiej Brytanii jest asertywna. Tylko ostatnio powiedziała Brukseli 3

x nie – w sprawie klęski polityki wielokulturowej, praw wyborczych dla więźniów i

obrony brytyjskiego stylu życia. Inaczej jest w Polsce, gdzie polityką MSZ jest „płynąć

w głównym nurcie”.

Dziś obserwujemy w Unii w sferze wartości bardzo ciekawy proces. Wydaje się, że jej

model z epoki traktatu lizbońskiego przemija. Wtedy uzgodniono, że przestrzeń unijna jest

dość szeroka, aby absorbować kolejne systemy wartości, a traktat dostarczy instrumentów

do budowania przez państwa swojej kombinacji norm w ramach warunków brzegowych. W

tej chwili dostrzega się, że świat islamski, który Zachód widział w kategoriach prostej

asymilacji do własnych standardów, chce kontaktować się z nami, zachowując swoją

tożsamość. Na niedawnej konferencji w Maroku usłyszałam, że oni widzą Polskę – która

także próbuje zachować swoją tradycję, tożsamość prawną, inny porządek wartości – jako

kraj związany z inną ścieżką intelektualną niż Zachód, z kręgiem realizmu tomistycznego.

Dziś nawet pooświeceniowa Francja dostrzegła – przywołam ciekawą wypowiedź

prezydenta Sarkozy’ego na temat beatyfikacji Jana Pawła II – że musi zrobić krok dalej i

zrozumieć sposób funkcjonowania społeczeństw, w których istnieje fenomen myślenia

poprzez wiarę.

Model państwa wielokulturowego w Europie – potwierdzili to ostatnio David Cameron,

Angela Merkel i Nicolas Sarkozy – poniósł klęskę i teraz przybysze, oczekując

tolerancji, będą musieli akceptować także demokratyczne wartości Europy.

W każdym razie w tej chwili następuje przewartościowanie Unii w bardzo wielu wymiarach.

Jak ocenia Pani poziom demokracji w Polsce?

Brak procedur i obyczajów demokratycznych jest w Polsce poważnym problemem. Bo u nas

demokracja została zredukowana do aktu wyborczego, który, co gorsza, odbywa się w

atmosferze delegitymizowania opozycji. Jeżeli niemal połowa wyborców Platformy popiera

ją dlatego, że „nie chce dopuścić do władzy PiS” (metodą premiera Tuska było wzmaganie

tego strachu w sposób zupełnie irracjonalny, a media ten lęk ze względu na własne interesy

potęgowały), to co można powiedzieć dobrego o polskiej demokracji? Jeżeli próbuje się

delegitymizować konstytucyjną opozycję, sugerując, że należy ją zniszczyć, to jest to

oczywiście głęboko niedemokratyczne! Obok zainstalowania demokracji przez prawo

wyborcze, prawo istnienia opozycji, jest coś takiego jak konsolidacja demokracji, czyli

możliwość wyrażania innych poglądów, niż wyznaje partia rządząca. A w tej chwili

Platforma w głosowaniu w sprawie OFE wprowadza dyscyplinę partyjną, zamykając usta

nawet opozycji wewnętrznej! To pokazuje, jak bardzo oligarchiczny model ugrupowania

reprezentuje PO. Ponadto zamyka się szanse działania poważniejszych ośrodków myśli,

mówię o tych wszystkich prawicowych czy centrowych periodykach jak „Fronda” czy

krakowskie „Pressje”. Za rządów Platformy stworzono instytuty w różnych dziedzinach:

audiowizualnych, filmowych, literackich, które – jak w komunizmie – stanowią mechanizm

kontroli i kooptacji środowisk inteligenckich. I przez rozdzielanie funduszy, arbitralne

promowanie jednych, a wykluczanie innych, uprawia się politykę podporządkowaną

interesom partii władzy.

W tegorocznej kampanii wyborczej PiS pojawił się nowy segment tematyczny –

„demokracja”. Odbył się już pierwszy panel, przewidywane są wykłady w Sejmie, na

Uniwersytecie Warszawskim.

W sytuacji kiedy strona platformerska wpycha PiS bez przerwy w reakcje emocjonalne,

bardzo ważne jest zracjonalizowanie wizerunku tej partii. Warunkiem zwycięstwa jest także

demokratyzacja samej partii, bo aby wypromować jakikolwiek nowy wątek, trzeba mieć

wiarygodność. Należy więc pokazywać próby delegitymizowania opozycji, selektywny

przekaz medialny, przekraczanie reguł demokracji. Ale także trzeba wyciągnąć rękę do

młodych działaczy z PJN. Ci wszyscy młodzi uwielbiali Kaczyńskiego, programowo wciąż

są bliżej PiS niż PO, ale aparat partyjny PiS, nastawiony na brak konkurencji, eliminuje

ludzi, którzy mogliby wnieść nowe pomysły – choćby te, o których pani mówi, dotyczące

demokracji. Ta grupa mało inspirujących klakierów powstrzymuje prezesa – który jest

bardziej otwarty na zmiany niż oni – od wyciagnięcia ręki do tych młodych działaczy. A

przecież widzielibyśmy to jako znak otwarcia się, zmiany formuły, demokratyzację partii.

Wydaje się, że samo podjęcie tematu niedostatków demokracji w Polsce – nie zrobiła

tego europejska podobno i nowoczesna Platforma – jest dowodem na otwarcie się PiS.

Bo za tymi hasłami idzie przecież projekt przebudowy państwa w kierunku formuł

zachodnich, jego instytucji, parlamentu, społeczeństwa.

Podjęcie programu demokratyzacji państwa jednak nie wystarczy. Niezbędna jest także

wiarygodność wizerunkowa. W tej chwili widać już przesunięcia młodych ludzi z PO, tych,

którzy nie mogą znieść ruchów antyliberalnych partii czy korupcyjnych skandali, w stronę

PiS. Dlatego tak ważne jest, aby PiS zaczął do nich mówić: „Wróćcie, jesteście naszym

kapitałem, jesteście potrzebni”.

(...)

(Gazeta Polska)

2011-03-22 (14:36)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: