Główni przedstawiciele
Czas powstania
Obraz człowieka
Podstawowe pojęcia
Metody
badań
Psychoanaliza
Sigmund Freud,
Alfred Adler,
Carl Gustav Jung
Przełom XIX i XX w. (ok. 1895)
Istota słaba i niedoskonała kierowana przez nieświadome popędy i instynkty.
Człowiek zniewolony traumatycznymi doświadczeniami z wczesnego dzieciństwa.
Człowiek podatny na zaburzenia emocjonalne.
popęd, socjalizacja, konflikty motywacyjne, frustracja, mechanizmy obronne, opór, przeniesienie
Wywiad, introspekcja,
metody kliniczne
Behawioryzm
Iwan Pawłow, Edward Thorndike, Burrhus Skinner, John Watson
XX w. (początek ok. 1913)
Człowiek jest reaktywny.
Ulega presji i jest podatny na manipulacje ze strony środowiska.
Zachowanie opiera się na zasadzie S-R.
Bodziec, reakcja, wzmocnienie, nawyk, uczenie się, modyfikacja zachowania
Eksperyment, statystyka, symulacja procesów przetwarzania informacji
Humanistyczna
Abraham Maslow,
Carl Ransom Rogers
Lata pięćdziesiąte i sześćdziesiąte XX w.
Człowiek jako jedność psychiczna i fizyczna.
Zdrowy, normalnie funkcjonujący zdolny do rozwoju.
potrzeby braku, samoakceptacja, obraz siebie, empatia, autonomia
Opis fenomenolo-
giczny, introspekcja
Poznawcza
(kognitywna)
S. A. Kelly,
J. Bruner,
W. Mischel,
J. Kozielecki,
T. Tomaszewski
XX w. (początek ok 1956)
Człowiek jest świadomy, aktywnie kreaujący otoczenie - „kowal własnego losu”.
Zdobywa i wykorzystuje wiedzę.
struktury poznawcze, myślenie heurystyczne, napięcie motywacyjne, dyskurs
lowak