EasyTrax to naprawdę proste cz.3.pdf

TEŻ TO POTRAFISZ

W tym numerze kontynuujemy omawianie

bardzo ważnego polecenia SETUP.

EASYTRAX − to

naprawdę proste

Polecenie SETUP − ustawianie

opcji programu

część 3

Pora teraz zająć się poleceniem Options

z podmenu SETUP − wykonaj je: “S”, “O”.

Miej świadomość, że dokonasz teraz ważnej

czynności − decyzje jakie za chwilę pode−

jmiesz będą miały duże znaczenie dla Twej

przyszłej pracy. Na rysunku 6 widzisz tabel−

kę, w której wpisałem swoje preferencje. Wy−

tłumaczę Ci teraz jakie znaczenie mają po−

szczególne opcje i parametry.

Autopanorama − Auto Pan

Jeśli opcja ta jest włączona (On), próba

przesunięcia kursora poza ekran spowoduje

pojawienie się na ekranie nowego fragmentu

obszaru roboczego (płytki).

Gdy opcja ta jest wyłączona (Off), kursor

“jest uwięziony” w granicach ekranu. Nie zna−

czy to, że nie można się wtedy przesunąć do

innego fragmentu obszaru roboczego − moż−

na, ale trzeba do tego użyć rozkazów z pod−

menu ZOOM lub klawiszy “F10”, “F5”, “F6”.

Zazwyczaj opcja Auto Pan jest włączona −

wyjątki mogą być celowe przy bardzo wol−

nych komputerach, gdzie przerysowanie ob−

razu trwa bardzo wolno i jest dużą stratą cza−

su.

Rys. 6

Easytrax, jak zresztą wszystkie porządne

programy projektowe, samoczynnie zapisuje

twój zbiór na dysk twardy (lub dyskietkę). Nie

znaczy to, że modyfikuje zbiór typu .pcb − bie−

żący stan pracy nad Twoim projektem jest za−

pisywany w zbiorze o nazwie easyedit.abk.

Rozszerzenie .abk pokazuje, że jest to zbiór

rezerwowy, jak potocznie mówimy “autobeka−

powy” od angielskiego “auto backup”. Jeśli

podczas pracy z Easytraxem energetycy od−

łączą zasilanie Twojego mieszkania, nie stra−

cisz wszystkich owoców swej pracy. A ile

stracisz? To zależy ile zmian wprowadziłeś

od czasu ostatniego zapisu zbioru easye−

dit.abk. Jeśli nie pamiętasz, kiedy ostatnio

wyłączono Ci w domu prąd, nie musisz się

specjalnie przejmować tą kopią zapasową.

Ja jednak parę razy przeżywałem takie sytu−

acje i moje programy zapisują zbiory .abk co

minutę! W szybszych komputerach nie stano−

wi to żadnego utrudnienia w pracy.

Ustaw więc w linii Backup odpowiednią

liczbę minut:

“S”, “O”, “B”

teraz wybierz linię Time: “T”

wpisz czas w minutach (ja wpisuję 1)

“enter”

“esc”, “esc”.

Mógłbyś tu też zmienić nazwę zbioru, do

którego będzie zapisywana bieżąca kopia.

Nie radzę Ci jednak tego zmieniać. Pamiętaj,

że nasza kopia nie jest związana z konkret−

nym projektem płytki, tylko z programem pro−

jektowym. W zbiorze tym w sposób automa−

tyczny jest zapisywane wszystko co aktualnie

znajduje się w obszarze roboczym programu,

niezależnie czy zapisujesz projekt płytki na

dysk poleceniem “F”, “S”. Taka zmiana nazwy

zbioru easyedit.abk na inny mogłaby być

uzasadniona tylko w przypadku, gdyby ktoś

pod Windowsami próbował uruchomić Easyt−

raxa dwukrotnie albo jednocześnie pracował

z dwoma jego kopiami, ale czy to ma sens?

Ja nigdy nie próbowałem tego robić.

Przy okazji omawiania zagadnienia bieżą−

cej kopii rezerwowej należy wyjaśnić sprawę

jeszcze jednej kopii rezerwowej i pewnych

zdrowych przyzwyczajeń. Być może zauważy−

łeś, że w katalogu c:\easytrax oprócz

demo.pcb i piotr.pcb pojawiły się demo.bak

Zmianę opcji Auto Pan można przeprowa−

dzić następująco:

z menu głównego “S”, “O”, “A”

potem strzałkami lub myszą podświetlić

“On” albo “Off”,

“enter”,

na koniec “esc”.

Kopie rezerwowe − Backup

Jest to bardzo ważne zagadnienie prak−

tyczne. Zadecydujesz teraz, co ile minut pro−

gram ma tworzyć kopię zapasową twojego

projektu.

W poprzednim odcinku powiedziałem Ci,

że w czasie pracy programu twoja projekto−

wana płytka istnieje tylko jako zbiór liczb

w (ulotnej) pamięci operacyjnej komputera.

Każde przypadkowe wyłączenie zasilania

bezpowrotnie zniszczyłoby więc twój projekt.

Aby się tego ustrzec musiałbyś podczas pra−

cy często zapisywać projekt na dysk twardy,

choćby poznanym poleceniem “F”, “S”.

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/96

TEŻ TO POTRAFISZ

“F”,”Q”,”Y”,”Y”,”enter”,”Y” − zbiory *.pcb

i *.bak będą identyczne.

Takie zabiegi mogą Ci się wydać dziwne

i przesadzone, ich wartość docenisz dopiero

wtedy, gdy będziesz miał kłopoty z odczyta−

niem oryginalnego zbioru, na przykład z ar−

chiwalnej dyskietki i uratuje Cię zachowana

przezornie kopia rezerwowa.

Wiedz jednak, że program easyedit.exe

nie zechce przeczytać kopii z rozszerzeniem

.bak lub .abk. Aby z nich skorzystać powinie−

neś najpierw ich zawartość skopiować pod

DOSem lub Windowsami do zbioru np.

ratuj.pcb.

Wygląd kursora − Cursor Type

Rys. 7

Kursor widoczny na ekranie może mieć

kształt strzałki (Arrow), małego krzyżyka

(Small Cross) lub dużego krzyża (Large

Cross).

Wybierasz następująco:

“S”,”O”,”C”

potem “A” albo “S” albo “L”

i wychodzisz “esc”.

Ja wybieram opcję Small Cross.

i piotr.bak. To są również zbiory rezer−

wowe. Gdy w czasie pracy programu lub

na koniec pracy zapisujesz zbiór z pa−

mięci operacyjnej komputera na dysk twar−

dy, to istniejący tam wcześniej zbiór o tej sa−

mej nazwie, np. demo.pcb, jest przemiano−

wany na demo.bak, a bieżąca zawartość pa−

mięci operacyjnej jest wpisywana do zbioru

o nazwie demo.pcb. Zbiór demo.bak jest

więc wcześniejszą wersją tego samego pro−

jektu.

Uważaj teraz! Nabieraj zdrowych przy−

zwyczajeń od początku. Dlatego przyzwyczaj

się przy wychodzeniu z programu projekto−

wego easyedit dwa razy zapisywać na dysk

swój projekt. Możesz zapisać go do zbioru

o nieco zmienionej nazwie, np. demo1.pcb.

Możesz też zadbać, aby zbiór demo.bak był

identyczny ze zbiorem demo pcb.

Aby to osiągnąć zamiast “F”, ”Q”, ”Y”, ”Y”,

”enter”,”Y”

wykonaj najpierw “F”,”S”,”enter”,”Y”,

potem w jakimkolwiek pustym fragmencie

ekranu umieść punkt poleceniem “F1” i na−

tychmiast go skasuj używając “F2” − tą na po−

zór bezsensowną czynnością oszukasz pro−

gram, który potraktuje to jako wprowadzenie

zmian. Dopiero teraz wyjdź z programu:

Ciągnięcie ścieżek − Drag

Jest to kolejna ważna opcja − ustalisz te−

raz, jak zachowywać się będą ściężki związa−

ne z elementami bibliotecznymi podczas

przesuwania elementów poleceniem “M”,”C”.

Jeśli wybierzesz None (nic), ścieżki pozo−

staną na miejscu, a przesunięty zostanie tyl−

ko element. Przy opcji All (wszystko), wszys−

tkie ścieżki związane z danym elementem

przesuną się wraz z nim, niektóre “rozciągną

się” jakby były z gumy. Przybliżony efekt wi−

dzisz na rysunku 7 .

Obie opcje mają zalety i wady, a w czasie

pracy występują sytuacje, kiedy trzeba ko−

rzystać z jednej lub drugiej. Dlatego proponu−

ję Ci wybranie trzeciej możliwości z tabelki:

Ask For Drag. Wtedy podczas pracy przy

każdym przesunięciu elementu biblioteczne−

go poleceniem “M”,”C” program zapyta Cię,

czy chcesz ciągnąć ścieżki za elementem,

czy przesuwać sam element. Po umieszcze−

niu elementu na nowym miejscu pojawi się

tabelka zatytułowana DRAG TRACKS (ciąg−

nąć ścieżki) z dwoma możliwościami: No −

nie oraz Yes − tak.

Przyzwyczaj się do takiego rozwiązania,

bowiem ułatwi Ci ono pracę.

Zdecydowanie zachęcam Cię więc do wy−

brania tej trzeciej opcji − włączysz ją w nastę−

pujący sposób:

Rys. 8

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/96

TEŻ TO POTRAFISZ

Rys. 9

wprowadzeniu elementów bibliotecznych,

będziesz mógł połączyć prostymi ścieżkami

poszczególne punkty układu. Potem bę−

dziesz przesuwał poszczególne elementy

i ścieżki aż osiągniesz zadowalające roz−

mieszczenie. Na koniec uporządkujesz prze−

bieg ścieżek za pomocą wspomnianych pole−

ceń “M””B”, “M””D”, “M””R”, “M””T”.

Dlaczego uważam, że powinieneś przy−

zwyczaić się do takiego sposobu pracy? Zno−

wu chodzi o nabranie zdrowych nawyków.

W programach projektowych bardziej rozbu−

dowanych niż Easytrax istnieje możliwość

wczytania listy połączeń (netlist) ze schema−

tu ideowego. Na ekranie pokazują się wtedy

prostoliniowe połączenia między punktami

układu − nie są to ścieżki, tylko schemat połą−

czeń. Można wtedy uruchomić autorouter −

czyli program automatycznego projektowa−

nia ścieżek. Zdecydowana większość zna−

nych autorouterów jest jednak “mało inteli−

gentna” i sensowne efekty uzyskuje się tylko

tycznie, czy też nie.

Przyjmij do wiadomości, że opcja ta ma

być włączona − On.

Nawet gdy będziesz projektował płytki

jednostronne, wykorzystasz możliwość auto−

matycznego umieszczania przelotek przy

projektowaniu zwór, które jak się umówiliśmy,

będą traktowane jakby były ścieżkami

umieszczonymi na górnej stronie płytki (Top

Layer).

W tym miejscu musisz też być świadomy,

jakiej wielkości będą te przelotki. Wielkość

przelotek ustawisz z menu głównego polece−

niem “C”,”V” (Current, Via). Proponuję Ci

ustawienie średnicy przelotek równej 70mil

przy płytkach gęsto upakowanych, a 100mil

przy płytkach luźnych.

Chyba wiesz, czym różni się przelotka

(via) od punktu lutowniczego (pad)? Przecież

po wykonaniu płytki niczym się od siebie nie

różnią. Jeśli masz wątpliwości, a nawet gdy

uważasz, że rozumiesz to dokładnie, ko−

niecznie sprawdź w sposób praktyczny co

dzieje się z punktem lutowniczym i przelotką

umieszczonymi na połączeniu dwóch odcin−

ków ścieżek w warstwach Top i Bottom pod−

czas przesuwania ich poleceniami “M””V”,

“M””P” i “M””D” gdy warstwą czynną jest Top,

a potem Bottom Layer. Zrób to teraz!

Jak widzisz przelotka przesuwa się razem

ze ścieżkami (ale wypróbuj polecenie “M””V”

gdy warstwą czynną jest Overlay lub Board

Layer). Natomiast gdy na połączeniu ścieżek

umieszczony jest punkt, wszystkie elementy

przesuwane są oddzielnie.

Chyba rozumiesz, że to dla własnej wygo−

dy należy wykorzystywać omawianą opcję

Via Mode Auto, a nie eksperymentować

z umieszczaniem punktów lutowniczych

w miejscach połączenia ścieżek znajdują−

cych się w różnych warstwach miedzi.

Ma to tym większe znaczenie, że punkt lu−

towniczy ma swój numer lub nazwę, a prze−

lotka nie. W Easytraxie nie ma to większego

znaczenia, ale jest istotne w innych progra−

mach oferujących możliwości sprawdzania

projektu na zgodność z wczytaną listą połą−

“S”,”O”,”D”

następnie myszą lub strzałkami podświetl

Ask For Drag (nie możesz po prostu wpisać

litery “A”, bo opcja All też zaczyna się tą sa−

mą literą),

“enter”,”esc”.

Sposób rysowania ścieżek

− Ortho Mode

Oto następna ważna opcja − ustalisz teraz

jak przebiegać będą ścieżki podczas rysowa−

nia poleceniem “F3” i “F4” lub “P”,”T”.

Gdy opcja jest włączona (On), rysowane

ścieżki będą przebiegać równolegle lub pros−

topadle, ewentualnie pod kątem 45 o do głów−

nych osi arkusza (dotyczy to tylko ścieżek ry−

sowanych, natomiast przy modyfikacji prze−

biegu ścieżek poleceniami “F7” = “M””B”,

“M””D”, “M””R”, “M””T” ograniczenie nie obo−

wiązuje).

Z działaniem tej opcji już się zapoznałeś

w poprzedniej lekcji, jest ona automatycznie

włączana po instalacji. Taki sposób rysowa−

nia ma swoje zalety − dobrze jest, jeśli w go−

towym projekcie wszystkie ścieżki przebiega−

ją w ten właśnie sposób. Życie pokazuje jed−

nak, iż prawie nigdy nie udaje się w pierwszej

próbie zadowalająco rozstawić elementy i po−

prowadzić ścieżki. Zawsze trzeba coś popra−

wić, przesunąć, obrócić. Przy takim przesu−

waniu i obracaniu obecność ścieżek składa−

jących się z wielu odcinków bardzo utrudnia

pracę. Może jeszcze tego nie czujesz, ze−

tkniesz się z tym dopiero przy praktycznych

zadaniach. Dlatego teraz chcę Ci tylko za−

sygnalizować problem i zaproponować od ra−

zu metodę wyglądającą na trudniejszą, ale

w praktyce bardziej użyteczną.

Wyłącz mianowicie opcję Ortho:

“S”,”O”,”O”

podświetl Off

“enter”, “esc”.

Teraz możesz wprowadzać ścieżki prze−

biegające pod dowolnymi kątami −na przy−

kład tak jak pokazuje to rysunek 8 .

Na początku pracy nad projektem, po

Rys. 10

przy projektach układów logicznych na płyt−

kach co najmniej dwustronnych. Takie auto−

routery nie radzą sobie w sposób zadowola−

jący z płytkami jednostronnymi, ponadto przy

układach analogowych często trzeba

uwzględniać dodatkowe warunki, choćby

przy prowadzeniu masy. W każdym razie ko−

rzystanie z netlisty jest dużą pomocą nawet

przy projektowaniu “na piechotę”. I choć Ea−

sytrax nie oferuje takich możliwości, zacz−

niesz robić w nim coś podobnego. Przygotu−

je Cię to do praktycznego korzystania z net−

listy, gdy przesiądziesz się na bardziej za−

awansowane programy.

A teraz pobaw się trochę i sprawdź jak po−

doba Ci się umieszczanie ścieżek gdy opcja

Ortho Mode jest wyłączona.

Automatyczne umieszczanie

przelotek − Via Mode Auto

W tym miejscu zadecydujesz, czy pod−

czas umieszczania ścieżek “miedzi” przy

przechodzeniu z jednej warstwy na drugą,

przelotki (vias) będą umieszczane automa−

Rys. 11

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/96

TEŻ TO POTRAFISZ

Rys. 12

brakuje.

Polecenie “I””S” (Information, Status) mo−

że się okazać pożyteczne gdy pracujesz na

komputerze z małą pamięcią RAM.

Nie będą Ci potrzebne informacje

o umieszczonych na płytce składnikach, ro−

boczych zbiorach, czy pojemności twardego

dysku, a jedynie dane o wykorzystaniu do−

stępnej pamięci RAM.

Są to dwie pierwsze linie w tabelce poka−

zanej na rysunku 12 : liczba w linii Free Me−

mory informuje o ilości dostępnej pamięci

konwencjonalnej (poniżej 640KB), Free Ems

Memory − w pamięci expanded lub extended.

Może to Ci być potrzebne tylko wówczas, gdy

na starym komputerze z małą ilością RAMu

będziesz próbował opracować duży projekt.

Coś takiego zdarzało mi się przed laty przy

pracy z Autotraxem na komputerze AT. Przy

dużych projektach program sygnalizował

brak wolnej pamięci. Trzeba było wyjść z pro−

gramu, przejrzeć zawartość config.sys i auto−

exec.bat, “wyremować” wszystkie niepo−

trzebne drivery i TSR−y i po zresetowaniu za−

puścić program z poziomu DOSa bez korzys−

tania z Nortona czy Windows.

Przy typowych amatorskich projektach nic

takiego nie grozi, możesz spać spokojnie.

Pozostało jeszcze polecenie “I””H” (High−

lighted Pins), omówimy je jednak później ra−

zem z rozkazami podmenu HIGHLIGHT.

W naszym menu głównym mamy jeszcze

podmenu JUMP (skocz do).

W praktyce niewiele się z niego korzysta.

Jedynie polecenie “J””C” (Jump, Component)

jest przydatne do znalezienia w upakowanej

płytce jakiegoś elementu. Częściej szukanie

jakiegoś elementu jest związane z jego prze−

suwaniem. Wtedy należy ustawić kursor

w miejscu, gdzie na pewno nie ma żadnego

elementu bibliotecznego i nacisnąć “M””C”.

Program zapyta o oznaczenie elementu − na−

leży je wpisać i element jest gotowy do prze−

suwania.

W rzadkich przypadkach pomocne będzie

polecenie “J””S” poszukujące określonych

napisów, umieszczonych w dowolnej wars−

twie.

Z kolei w podmenu GRID możemy zmie−

niać elementarny skok kursora − stanowczo

namawiam Cię jednak, żebyś od początku

przyzwyczaił się do pracy ze skokiem 25 mil.

Nic więc w tym podmenu nie zmieniaj.

Podmenu BLOCK omówimy w przyszłoś−

ci, wcześniej musimy powrócić do elementów

bibliotecznych.

czeń. Wtedy umieszczenie w projekcie do−

datkowych punktów jest sygnalizowane jako

błąd.

Temat ten poruszymy jeszcze przy okazji

omawiania elementów bibliotecznych.

Poświęć teraz trochę czasu na solidne

przećwiczenie wszystkich czynności związa−

ne z umieszczeniem i przesuwaniem punk−

tów, przelotek oraz ścieżek umieszczonych

we wszystkich warstwach, także Overlay

i Board Layer. Zapamiętaj jak zachowywały

się składniki rysunku w poszczególnych przy−

padkach − będzie Ci to bardzo potrzebne przy

bieżącej pracy z płytką.

jest bezpieczniejsze, bo zapobiega przypad−

kowemu skasowaniu potrzebnych elemen−

tów. Tak jednak nie jest, bowiem jak pamię−

tasz program ma w menu głównym polecenie

Un−Delete, pozwalające odzyskać dowolną

liczbę skasowanych ostatnio składników pro−

jektu.

Dlatego nie ma większego znaczenia, co

wybierzesz; ja proponuję Ci wyłączenie tej

opcji − zaoszczędzisz trochę czasu.

Inne polecenia pomocnicze −

INFORMATION, JUMP, GRID

Miganie kursora − Flash

Cursor

W menu głównym znajduje się polecenie

Information. Z jego pomocą uzyskasz pewne

istotne wiadomości o projekcie, programie

i środowisku jakie programowi zapewnia

Twój komputer.

Z podmenu INFORMATION w praktyce,

i to nieczęsto, będziesz wykorzystywał tylko

polecenia Components, Highlighted Pins

i Status.

Polecenie Board Dimensions (“I””B”) −

patrz rysunek 9 − ma informować o wymia−

rach płytki, ale jak możesz się łatwo przeko−

nać, do płytki zaliczane są także elementy

umieszczone poza prostokątem obrysu płyt−

ki, co czyni podawaną informację prawie bez−

użyteczną.

Z kolei polecenie “I””L” (Information, Libra−

ry Components) − rysunek 10 − jest równo−

znaczne z poznanym już poleceniem “L””L”

(Library, List).

W prostych projektach nie będziesz sto−

sował oddzielnych warstw masy i zasilania,

więc polecenie “I””P” (Pwr/Gnd Pins) też nie

będzie potrzebne.

Natomiast czasem skorzystasz z polece−

nia “I””C” (Information, Components) − rysu−

nek 11 − dla sprawdzenia jakie elementy

umieściłeś już na płytce, a jakich ewentualnie

Możesz włączyć lub wyłaczyć miganie

(pulsowanie) kursora. W założeniu jest to po−

żyteczne gdy zdecydowałeś się na kursor

w postaci Arrow lub Small Cross. Przy szyb−

szych komputerach tego migania kursora

praktycznie nie widać, więc nie ma znacze−

nia, czy włączysz tę opcję, czy nie.

Zatwierdzanie kasowania−

Question Delete

Czy chcesz, żeby podczas pracy jeśli coś

kasujesz, program pytał Cię za każdym ra−

zem o zatwierdzenie decyzji? Jeśli tak włącz

tę opcję (On). Przy wykonaniu rozkazów

z podmenu DELETE, np. “D””T” pojawi się ta−

belka wymagająca potwierdzenia “Y” lub re−

zygnacji z kasowania “N”. Zauważ jednak, że

nie dotyczy to makrorozkazów kasowania

punktów i ścieżek “F2” i “F8”.

Jeśli tej opcji nie włączysz (Off), podanie

rozkazu kasowania spowoduje natychmias−

towe usunięcie podanego składnika projektu.

Mogłoby się wydawać, że włączenie opcji

Piotr Górecki

C.D. w EdW 4/96

ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 3/96

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: