Reka_wspinacza.pdf

eee

Popatrz na swoje rħce. Popatrz i pomyĻl. OglĢdnij je dokþadnie palec po palcu, centymetr po centymetrze.

Potem dotknij swojej dþoni. Czym? OczywiĻcie rħkĢ. JakaĻ myĻl, refleksja? JeŇeli nie, to popatrz i

dotykaj dalej, aŇ do chwili, gdy zdziwisz siħ tym, co przez lata byþo oczywiste. Masz rħce, byę moŇe

zdrowe, wspinaczkowe, silne i spracowane. JesteĻ szczħĻciarzem, czþowieku!

Maþe dzieci posiadajĢ takĢ wþaĻnie zdolnoĻę dziwienia siħ Ļwiatem, rwnieŇ swoim ciaþem. Tħ wspaniaþĢ

zdolnoĻę tracimy jednak bardzo szybko, rosnĢc i przywykajĢc do wszystkiego, co nas otacza. I tak

wþaĻnie jest w tym wypadku. PrzyzwyczailiĻmy siħ do traktowania rĢk podmiotowo, jako narzħdzi, ktre

zaspakajajĢ nasze potrzeby socjalne i ekonomiczne, ale czy kiedykolwiek myĻlimy o tym, jak wspaniaþe

jest to narzħdzie, ktrego jesteĻmy szczħĻliwymi posiadaczami? Nasze zainteresowanie wzrasta na ogþ

dopiero wtedy, gdy rħka staje siħ niewydolna, a jej funkcja upoĻledzona. Jest to naturalne, lecz specyfika

uszkodzeı rħki zwiĢzanych z przeciĢŇeniami powoduje, Ňe moment uĻwiadomionego uszkodzenia

wystħpuje na tyle pŅno, Ňe leczenie tego stanu jest czħsto dþugotrwaþe i bardzo ogranicza nasze

manualne zdolnoĻci. Kontynuujemy jednak nasze dziwienie siħ. Poza podstawowymi funkcjami, ktre sĢ

oczywiste i umoŇliwiajĢ chociaŇby przewracanie kartek tego pisma, codziennĢ higienħ, pracħ, sĢ jeszcze

inne, o ktrych naleŇy wspomnieę. Gest rħki wyraŇa uczucia, zdolnoĻę czucia dwupunktowego umoŇliwia

niewidomym czytanie pisma Braille`a, poprzez jħzyk migowy ruch rħki potrafi zastĢpię mowħ

artykuþowanĢ, rħka pieĻci, þagodzi bl, ktry moŇe zadaę, zabijaÈ

JeĻli jesteĻ wspinaczem, doĻwiadczasz zapewne chwil bezgranicznego szczħĻcia Î pomyĻl, jak duŇy jest

udziaþ pracy twoich rĢk w doprowadzeniu ciħ do tego stanu. Kiedy dotykasz chwytu zamykajĢc oczy, do

twojego mzgu pþynĢ informacje o jego ksztaþcie, strukturze i temperaturze. OdpowiedziĢ rħki jest

stosowne uþoŇenie siħ 27 drobnych koĻci poþĢczonych kilkunastoma stawami o bardzo rŇnej ruchomoĻci

i sterowanych 42 miħĻniami, zaopatrywanymi przez trzy duŇe pnie nerwowe. Aby chwyt i ruch byþ

efektywny, ukþad ten jest wspomagany tworami takimi, jak Ļciħgna, pochewki Ļciħgien, wiħzadþa, troczki,

trzeszczki, rozciħgna, kaletki maziowe.

CŇ, trzeba przyznaę, Ňe nie oszczħdzamy tych elementw i jest to tym bardziej dziwne, Ňe gþwny sens

wspinaczki nie sþuŇy zaspokojeniu potrzeb ekonomicznych, a wspinanie dla samego wspinania, dla

wspomnianej juŇ euforycznej radoĻci pþynĢcej z pokonywania siþy ciħŇkoĻci ciaþa i umysþu, a wyraŇonej

wspiħciem siħ do miejsca, w ktrym niejednokrotnie moŇna dostaę siħ o wiele þatwiejszĢ drogĢ jest dla

wiħkszoĻci ludzi niezrozumiaþe. Byę moŇne poszerzamy w ten sposb znaczenie rħki dla gatunku

ludzkiego, a na pewno doprowadziliĻmy do najwyŇszej moŇliwej specjalizacji rħki jako Ļrodka osiĢgania

mistrzostwa sportowego, czego wynikiem jest caþkowicie nowy dla medycyny sportowej problem

wspinaczkowych uszkodzeı rħki. Ruch wspinacza zwiĢzany jest ze specyficznĢ, niespotykanĢ w innych

dyscyplinach sportowych, pracĢ rĢk. Warunkiem tego ruchu jest ciĢgþe pokonywanie siþy ciħŇkoĻci ciaþa,

co jest moŇliwe, gdy sile ciħŇkoĻci przeciwstawimy siþħ miħĻniowĢ angaŇujĢc miħdzy innymi: miħĻnie

zginacze palcw, zginacze nadgarstka, zginacze stawu þokciowego i prostowniki ramienia. ObciĢŇenia

tego obszaru, a w szczeglnoĻci dotyczĢce rħki, wystħpujĢce we wspinaczce, prowadzĢ do powstawania

zespoþw przeciĢŇeniowych, ktrymi medycyna sportowa zajmowaþa siħ do tej pory bardzo rzadko.

Planowanie wspinaczkowego treningu sportowego jest uzaleŇnione od rŇnych czynnikw, miħdzy

innymi od stawianych sobie celw. JeŇeli celem jest walka sportowa w czasie zawodw

wspinaczkowych, konieczne jest dostosowanie siħ do harmonogramu zawodw na dany rok.

Nieprzewidziane przerwy w procesie treningu lub niemoŇliwoĻę startu w danej edycji mogĢ mieę

znaczĢcy wpþyw na wyniki osiĢgniħte w ostatecznej klasyfikacji, z drugiej jednak strony tylko odzyskanie

peþnej sprawnoĻci sportowej umoŇliwia osiĢgniħcie odpowiednio wysokich wynikw. Wyodrħbniona z

ortopedii traumatologia sportowa stosuje tak zmodyfikowane metody terapeutyczne, aby w jak

najkrtszym czasie przywrcię peþnĢ sprawnoĻę sportowĢ. Dla osiĢgniħcia tego celu niezbħdna staje siħ

odpowiednio prowadzona rehabilitacja.

www.primaroca.pl

BiorĢc jednak pod uwagħ specyfikħ zespoþw przeciĢŇeniowych oraz potrzeby wspinaczy, rwnieŇ tych

traktujĢcych ten sport ambitnie, choę nie na poziomie rywalizacji zawodniczej, koniecznoĻciĢ staje siħ

stworzenie programu postħpowania profilaktycznego stwarzajĢcego najwiħksze szanse w walce z

przeciĢŇeniami. Doskonale ujħli to autorzy jednego z cenniejszych opracowaı przeznaczonych dla

wspinaczy, powtarzajĢc za Lao Tzu: áStaw czoþo niezþoŇonym trudnoĻciĢ, zanim stanĢ siħ zþoŇone.

RozwiĢŇ maþy problem, zanim stanie siħ duŇyÑ. Jednak, aby rozwiĢzaę nawet maþy jeszcze problem,

konieczne jest zrozumienie jego istoty, w tym wypadku przyczyn powstawania zespoþw

przeciĢŇeniowych u wspinaczy oraz okreĻlenie i charakterystyka tych, ktre wydajĢ siħ byę najbardziej

typowe i powszechne. Jest to moŇliwe dziħki literaturze i publikacjĢ ukazujĢcym siħ od pewnego czasu na

Ļwiecie oraz w oparciu o fachowĢ literaturħ medycznĢ.

Zespoþy przeciĢŇeniowe jako efekt przeciĢŇeı sĢ spowodowane dþugotrwaþĢ dysproporcjĢ pomiħdzy

obciĢŇeniem a zdolnoĻciĢ jego wytrzymania przez tkanki. Jednostronne dþugo dziaþajĢce zbyt wysokie

obciĢŇenia prowadzĢ do maþych uszkodzeı, ktrych nagromadzenie jest przyczynĢ powstawania zespoþu

przeciĢŇeniowego. PrzeciĢŇone sĢ najczħĻciej Ļciħgna, pochewki Ļciħgien i stawy Î czyli struktury, ktre

nie adaptujĢ siħ do obciĢŇenia tak szybko, jak tkanka miħĻniowa. Dobrzaıski definiuje pojħcie

eeeee jako uszkodzenia powstajĢcego przewaŇnie w wyniku procesu

patologicznego przebiegajĢcego w sposb utajony pod wpþywem dþuŇej trwajĢcych przeciĢŇeı lub

niewþaĻciwych obciĢŇeı treningowych. Dla odrŇnienia oraz jego nastħpstwo w postaci

obraŇenia sportowego jest, efektem mniej lub wiħcej masywnego jednorazowego lub czħĻciej

powtarzajĢcego siħ ostrego urazu. Inni autorzy przeprowadzajĢ klasyfikacjħ urazw sportowych

zaliczajĢc je do grup: e, ktre powstajĢ w wyniku jednorazowego czynnika

uszkadzajĢcego, lub eee, ktre powstajĢ w przeciĢgu pewnego okresu, wtrnie do

powtarzanych ruchw. Urazy w drugiej grupie (czħsto rwnieŇ okreĻlane jako urazy z naduŇywania lub

przeciĢŇenia) dotyczĢ okoþo 50% wszystkich urazw sportowych.

RozrŇnia siħ cztery typy przeciĢŇenia:

1. Zewnħtrzne obciĢŇenie normalne pracĢ, dziaþa na prawidþowy narzĢd ruchu, ale w zbyt dþugim

czasie lub z duŇĢ czħstotliwoĻciĢ.

2. Zewnħtrzne zbyt duŇe obciĢŇenie pracĢ dziaþa na prawidþowy narzĢd ruchu.

3. Zewnħtrzne obciĢŇenie normalnĢ pracĢ dziaþa na nieprawidþowy narzĢd ruchu (np. osþabienie siþy

miħĻniowej lub aparatu wiħzadþowego).

4. Zewnħtrzne obciĢŇenie zbyt duŇĢ pracĢ dziaþa na nieprawidþowy narzĢd ruchu (jest to szczeglnie

powszechna i niebezpieczna sytuacja, np. ambitny i silnie zmotywowany zawodnik, pomimo

objaww istniejĢcego juŇ uszkodzenia, prbuje przeþamaę swojĢ sþaboĻę zwiħkszajĢc obciĢŇenia

treningowe).

W 1989 roku w Niemczech zostaþy przeprowadzone badania wspinaczy. Badaniom poddano 75 osb,

ktre pytano m.in. o uszkodzenia narzĢdu ruchu zwiĢzane ze wspinaniem, metody treningu, odŇywianie.

SpoĻrd 75 badanych 14 osb nigdy nie doznaþo urazu bĢdŅ uszkodzenia narzĢdu ruchu zwiĢzanego ze

wspinaniem, stwierdzono 48 urazw oraz 88 zespoþw przeciĢŇeniowych, 8 wspinaczy byþo operowanych

z powodu zþamaı, uszkodzeı Ļciħgien lub zespoþw ucisku nerww, u 22 wspinaczy stwierdzono

pogrubienie staww palcw. PodobnĢ ankietħ przeprowadziþem na poczĢtku 1999 roku. Ankietowanych

byþo 60 dojrzaþych osb zajmujĢcych siħ wspinaniem, co najmniej dwa lata i majĢcych sportowe

nastawienie do tej dyscypliny. Na pytanie, czy doznaþeĻ kiedyĻ uszkodzenia lub urazu w okolicy rħki,

nadgarstka, przedramienia zwiĢzanego ze wspinaczkĢ lub treningiem wspinaczkowym, 6 osb

odpowiedziaþo negatywnie. Pozostaþych 26 osb doznaþo uszkodzenia lub urazu w czasie treningu, 12

osb w czasie wspinaczki a 16 osb zarwno w czasie treningu, jak i wspinaczki. SpoĻrd

ankietowanych, u 33 osb dolegliwoĻę ta powrciþa pŅniej wskutek treningu lub wspinaczki.

31 osb potwierdza wystĢpienie nocnego zaburzenia czucia w obrħbie dþoni i palcw.

45 osb stwierdza u siebie pogrubienie staww palcw.

57 osb stosuje przed wspinaczkĢ i wþaĻciwym treningiem rozgrzewkħ i ęwiczenia rozciĢgajĢce.

www.primaroca.pl

Jakie zatem wnioski wynikajĢ z przytoczonych badaı?

Wniosek I: Uszkodzenia narzĢdu ruchu sĢ niewĢtpliwie czħstym problemem wspinaczy.

Wniosek II: Czħste nawracanie dolegliwoĻci wskazuje na niedostatecznie dþugi czas ich leczenia i

doleczania.

Wniosek III: Zastanawia fakt, Ňe pomimo rozgrzewki, ktrĢ przeprowadzajĢ niemal wszyscy

ankietowani, liczba uszkodzeı jest tak duŇa. Brak rozgrzewki nie jest, wiħc podstawowĢ przyczynĢ

powstawania uszkodzeı, z drugiej zaĻ strony stosowana rozgrzewka moŇe byę niewystarczajĢca.

Wniosek IV: Obecnie najwiħksza czħĻę uszkodzeı narzĢdu ruchu jest zwiĢzana z treningiem.

Taki stan rzeczy jest najprawdopodobniej zwiĢzany z rozwojem infrastruktury sportu wspinaczkowego,

co umoŇliwia trening przez caþy rok kalendarzowy, podniesieniem poziomu wspinania i coraz wiħkszymi

obciĢŇeniami treningowymi a dodatkowo z popularyzacjĢ wspinaczki sportowej i duŇym napþywem osb,

ktrych narzĢd ruchu nie jest dostatecznie przygotowany do podoþania takim obciĢŇeniom. Bþħdem jest

jednak przypisywanie braku dostatecznego przygotowania wyþĢcznie osobom poczĢtkujĢcym. Do

obraŇeı dochodzi najczħĻciej na skutek podejmowania treningu i ęwiczeı fizycznych, po dþugich

przerwach, bezpoĻrednio po przebytej chorobie, lub nie caþkowicie wyleczonym uszkodzeniu aparatu

ruchu, a wykonywanych z nadmiernĢ gorliwoĻciĢ i pragnieniem, aby uzyskaę dobry wynik za wszelkĢ

cenħ. Rywalizacja, bħdĢca gþwnym wyznacznikiem psychicznym i ekonomicznym sportu, tak

wyczynowego, jak i amatorskiego, staje siħ niestety ásiþĢ napħdzajĢcĢÑ uszkodzeı i áchorb

zawodowychÑ zawodnikw, tj. zmian przeciĢŇeniowych narzĢdu ruchu. ObciĢŇenia narzĢdu ruchu

zwiĢzane z uprawianiem wspinaczki sportowej moŇna najoglniej podzielię na obciĢŇenia zwiĢzane z

treningiem oraz obciĢŇenia zwiĢzane ze wspinaczkĢ. Jest to oczywiĻcie podziaþ bardzo umowny ze

wzglħdu na fakt, Ňe wspinaczka jest rwnieŇ formĢ treningu, a obciĢŇenia treningowe zawierajĢ elementy

specyficzne dla obciĢŇeı wystħpujĢcych w czasie wspinaczki.

Tak, wiħc jednĢ z podstawowych przyczyn powstawania zarwno zespoþw przeciĢŇeniowych, jak i

obraŇeı sportowych jest fakt, Ňe trening nie odpowiada aktualnemu stanowi wytrenowania i wydolnoĻci.

KolejnĢ przyczynĢ jest zbyt duŇa intensywnoĻę procesu treningowego przejawiajĢca siħ w

niedostatecznie dþugich czasach odpoczynku. RwnieŇ trening chaotyczny, pozbawiony racjonalnego

planu zdecydowanie zaburza przebieg procesw odnowy. Innymi bþħdami pojawiajĢcymi siħ w treningu

wspinaczkowym i majĢcymi bezpoĻredni wpþyw na wystĢpienie zespoþw przeciĢŇeniowych sĢ:

- preferowanie treningu siþy maksymalnej z pominiħciem innych metod treningowych.

- jednostronne obciĢŇenia.

- zaniedbywanie sþabszych grup miħĻniowych.

- lekcewaŇenie blu jako objawu przeciĢŇenia.

Bl jest najistotniejszym sygnaþem informujĢcym o przeciĢŇeniu tkanek. Jego bagatelizowanie moŇe

przejawiaę siħ nie tylko kontynuowaniem treningu pomimo blu. RwnieŇ stosujĢc Ļrodki o dziaþaniu

przeciwblowym i przeciwzapalnym, co niejednokrotnie jest konieczne w pierwszym etapie leczenia

kontuzji naleŇy pamiħtaę, Ňe pozbawia nas to naturalnego hamulca w postaci odczuę blowych.

PoruszajĢc ten problem warto wspomnieę o czynniku psychologicznym majĢcym duŇe istotne znaczenie

dla powstawania kontuzji w sporcie wspinaczkowym. Wydaje siħ, Ňe wielu wspinaczy prezentuje

prokontuzyjnĢ filozofiħ treningu. Dochodzenie do kresu swoich moŇliwoĻci i ich przekraczanie jest

oczywiĻcie nieodþĢcznym elementem gry wspinaczkowej, podobnie jak zasada przeciĢŇenia, postħpu i

swoistoĻci (trening wþaĻciwych grup miħĻniowych) oraz odwracalnoĻci efektw treningu sĢ podstawĢ

treningu dla rozwoju mocy fizycznej, jednakŇe przyjmowanie takiej áwojowniczejÑ postawy w

codziennym treningu moŇe zaowocowaę peþnĢ gamĢ sumujĢcych siħ przeciĢŇeı i urazw. OpisywanĢ

sytuacjħ potħguje szczeglnie presja widzw, ktrej unikanie wymaga duŇej samodyscypliny. Do

niebezpiecznych sytuacji, w ktrych czħsto wystħpujĢ przeciĢŇenia i urazy naleŇĢ pozycje skrajnego

zgiħcia i wyprostu. Ma to miejsce m.in. w czasie podciĢgania siħ na drĢŇku z opuszczaniem ciaþa do

peþnego wyprostu ramion. Takie áspadanieÑ caþym ciħŇarem ciaþa na stawy obciĢŇa w szczeglnoĻci

wiħzadþa wzmacniajĢce staw þokciowy i barkowy. Sytuacjħ tħ pogarsza jeszcze bardziej zastosowanie

dodatkowego obciĢŇenia.

www.primaroca.pl

Specyficzne obciĢŇenia wystħpujĢce w czasie wspinaczki spowodowaþy powstanie specyficznych metod

treningu. Jest to grupa ęwiczeı, ktre wykonywane bez naleŇytego przygotowania i w nieprzemyĻlany

sposb sĢ potencjalnie niebezpieczne. NaleŇĢ tu ęwiczenia z obciĢŇeniem dodatkowym, takie jak

podciĢganie na drĢŇku, ęwiczenia na wĢskich listwach i chwytotablicy. Istotny wpþyw na powstawanie

uszkodzeı sportowych okreĻlanych jako przewlekþe wywiera wiek, a konkretnie zbyt wczesne

rozpoczynanie treningu specjalistycznego. Wiadome jest, bowiem, Ňe u mþodzieŇy narzĢd ruchu i

krĢŇenia nie mogĢ podoþaę takim obciĢŇeniom, jak w wieku dojrzaþym. Do powstawania uszkodzeı

przewlekþych u dzieci prowadzi stosowanie nadmiernych i niewþaĻciwych obciĢŇeı treningowych.

Szczeglnie wraŇliwym miejscem w ukþadzie kostno-szkieletowym dziecka sĢ chrzĢstki wzrostowe koĻci.

Intensywny trening sportowy moŇe prowadzię do zaburzenia procesw kostnienia. Podobnie zdolnoĻę do

przyjmowania obciĢŇeı przez inne tkanki naleŇy ksztaþtowaę latami, stosujĢc ich stopniowy i powolny

wzrost. PamiħtajĢc o tym, Ňe ádziecko nie jest maþĢ osobĢ dorosþĢÑ celowe wydaje siħ dobieranie

obciĢŇeı zgodnie z rzymskĢ zasadĢ áspiesz siħ powoliÑ.

NaleŇy tu z caþĢ pewnoĻciĢ stwierdzię, Ňe problematyka uszkodzeı narzĢdu ruchu dzieci i mþodzieŇy

zwiĢzana z uprawianiem wspinaczki wykracza poza obszar przeciĢŇeı dotyczĢcych rħki. NaleŇy siħ

spodziewaę, Ňe zabureznia rwnowagi miħĻniowej, w szczeglnoĻci miħĻni odpowiadajĢcych za ustalenie

krħgosþupa, niedostateczna siþa miħĻni grzbietu w stosunku do miħĻni brzucha i miħĻni piersiowych mogĢ

prowadzię do zmian o charakterze kifozy krħgosþupa (potocznie: garbienie siħ). RwnieŇ w wyniku

przeciĢŇeı sportowych, a szczeglnoĻci wskutek uŇywania ciasnego obuwia wspinaczkowego

niedostosowanego do potrzeb mþodocianych moŇna spodziewaę siħ przewlekþych uszkodzeı stopy.

Dodatkowo, znajĢc powszechnĢ dla Ļrodowiska wspinaczkowego skþonnoĻę do stosowania zabiegw

redukujĢcych masħ ciaþa, naleŇy przestrzec przed nieuzasadnionymi prbami regulacji masy ciaþa przez

dzieci i dorastajĢcĢ mþodzieŇ. Ksztaþtowanie prawidþowych nawykw Ňywieniowych staje siħ na tym tle

jednym z waŇniejszych i odpowiedzialnych zadaı instruktorw i trenerw mþodzieŇy.

Poza treningowymi kolejnĢ grupħ stanowiĢ obciĢŇenia zwiĢzane ze wspinaczkĢ. Wspinaczka sportowa

wymaga przestrzegania pewnych reguþ. Reguþy te majĢ poĻredni wpþyw na wielkoĻę obciĢŇeı aparatu

ruchu w czasie wspinaczki. Przykþadem moŇe byę ogromne zaangaŇowanie i determinacja w czasie prby

przejĻcia drogi w stylu OS, co z zaþoŇenia wyklucza istnienie drugiej szansy. Zawsze jednak wola

pokonania trudnoĻci oraz lħk przed odpadniħciem prowadzĢ do niewyobraŇalnych wrħcz obciĢŇeı palcw

wspinacza. W sytuacji najwyŇszego napiħcia struktur takich, jak miħĻnie, Ļciħgna, wiħzadþa kaŇde

obciĢŇenie dodatkowe jest potencjalnym zagroŇeniem wystĢpienia urazu w postaci ostrej, lub powaŇnego

przeciĢŇenia. Do sytuacji, ktre bezpoĻrednio powodujĢ takie uszkodzenia naleŇĢ:

- krtkie wyĻlizgniħcie siħ stp, ktre powoduje nagþe obciĢŇenie rĢk caþym ciħŇarem ciaþa wspinacza,

przy czym jedna rħka jest najczħĻciej bardziej obciĢŇona.

- szybkie forsowne pociĢgniħcie przy dynamicznym przechwycie.

- dþuga wspinaczka na granicy moŇliwoĻci przy duŇym zmħczeniu.

- skakanie do chwytw.

NaleŇy tu zaznaczyę, Ňe uszkodzenia powstaþe w tzw. fazie zwalniania (kiedy wspinacz odpada, nie

mogĢc utrzymaę chwytu) sĢ o 75% bardziej powszechne od wystħpujĢcych w fazie przyĻpieszania przy

tzw. áciĢgniħciuÑ.

SpoĻrd innych przyczyn mogĢcych prowadzię do powstawania przeciĢŇenia w czasie wspinaczki moŇna

wymienię:

- obierane cele nie odpowiadajĢ poziomowi techniki wspinaczkowej oraz poziomowi wytrenowania.

- zbyt krtkie przerwy pomiħdzy prbami przejĻę na granicy moŇliwoĻci.

- prby chwytania siħ w momencie odpadniħcia.

- lekcewaŇenie blu.

Problem rozgrzewki i ęwiczeı rozciĢgajĢcych dotyczy zarwno treningu, jak i samej wspinaczki.

Zaniedbania w obszarze tej obligatoryjnej skþadowej kaŇdej jednostki treningowej i kaŇdej wspinaczki

mogĢ byę przyczynĢ przeciĢŇeı i uszkodzeı narzĢdu ruchu. Innym znaczĢcym zagadnieniem jest

problem sposobw chwytania rħkĢ, ktre majĢ wpþyw na przeciĢŇanie Ļciħgien, wiħzadeþ i chrzĢstek.

Szczeglnie niekorzystnie rysuje siħ tutaj okreĻlany popularnie áþuczkiemÑ lub áþdeczkĢÑ sposb

chwytu, ktrego nazwa jest zwiĢzana z przeprostowaniem staww miħdzypaliczkowych dalszych.

www.primaroca.pl

Ten sposb chwytania jest najczħstszĢ przyczynĢ bolesnych obrzmieı staww, stanw zapalnych

pochewek Ļciħgien zginaczy oraz moŇe byę przyczynĢ uszkodzeı pþytki dþoniowej i wiħzadeþ

obrĢczkowych. RwnieŇ osadzanie pojedynczych palcw w maþych dziurkach jest czħstĢ przyczynĢ

uszkodzeı wiħzadeþ pobocznych. Ten sposb chwytu ma wedþug Wolfganga Gullicha tylko jednĢ zaletħ,

mianowicie oszczħdza wszystkie pozostaþe palce. W takiej sytuacji caþy ciħŇar ciaþa wspinacza

oddziaþywuje na torebkħ stawowĢ wraz ze wzmacniajĢcymi jĢ wiħzadþami pobocznymi oraz Ļciħgna

gruboĻci dwch, trzech lub czterech milimetrw. Dodatkowo brzuĻce miħĻni ázaopatrujĢceÑ

poszczeglne palce nie sĢ w peþni niezaleŇne i caþkowicie od siebie oddzielone. Widoczne jest to przy

prbie zgiħcia np. Ļrodkowego palca, gdy pozostaþe sĢ wyprostowane. W tej sytuacji odczuwalny jest bl

u nasady dþoni i w przedramieniu, ktrego przyczynĢ jest tarcie pomiħdzy rŇnymi ĻciĻniħtymi obok

siebie lub nierozþĢcznymi czħĻciami aparatu Ļciħgnowo-miħĻniowego.

NajczħĻciej uŇywane sĢ palce II, III, oraz IV, najsþabszy z nich i bardzo rzadko specjalnie trenowany.

WþaĻnie czwartego palca najczħĻciej dotyczĢ zmiany przeciĢŇeniowe oraz najczħĻciej ulega on urazom.

Nastħpnie zmiany przeciĢŇeniowe dotyczĢ w kolejnoĻci palcw III, II, V, I. CzħstotliwoĻę przeciĢŇeı i

urazw, ktre dotyczĢ palca IV jest spowodowana przez niekorzystne siþy, jakie dziaþajĢ na ten palec. Jest

on nieco krtszy od palca Ļrodkowego i wskazujĢcego, co powoduje, Ňe przy uþoŇonych na chwycie

palcach II, III, IV i ukoĻnych pociĢgniħciach w dþ jest on w czasie wspinaczki bardziej obciĢŇony. Jako

czynnik sprzyjajĢcy powstawaniu zmianom przeciĢŇeniowym podaje siħ rwnieŇ oglnĢ wiotkoĻę

aparatu wiħzadþowego, przejawiajĢcĢ siħ fizjologicznymi przeprostami staww, m.in. þokciowego i

staww palcw. Podobnie osoby obdarzone dþugimi i szczupþymi palcami sĢ bardziej predysponowane do

uszkodzeı tego obszaru, od posiadajĢcych krtkie i grube palce.

IstotnĢ rolħ dla powstawania zespoþw przeciĢŇeniowych moŇe odgrywaę niewþaĻciwa lub zbyt uboga

dieta, nie ulega natomiast wĢtpliwoĻci, Ňe niekontrolowana nadmierna utrata masy ciaþa moŇe byę fatalna

w skutkach dla funkcjonowania caþego organizmu. Faktem jest, Ňe w niektrych dyscyplinach sportu

bezpieczne zmniejszenie nadmiaru tkanki tþuszczowej, moŇliwe do osiĢgniħcia przez wþaĻciwĢ dietħ,

moŇe poprawię wydajnoĻę energetycznĢ, bowiem zmniejsza siħ masa, ktrĢ trzeba przemieszczaę w

przestrzeni. Siþy oporu dziaþajĢce na ciaþo wspinajĢcego siħ czþowieka powodujĢ, Ňe o efektywnoĻci ruchu

decydujĢ wielkoĻci wskaŅnikw siþy wzglħdnej wyraŇajĢce stosunek siþy miħĻni do ciħŇaru ciaþa. Wynika

stĢd, Ňe naleŇy maksymalizowaę poziom siþy, a minimalizowaę ciħŇar ciaþa. NaleŇy jednak przestrzec

przed stosowaniem niewþaĻciwych programw obniŇania masy ciaþa. Szczeglnie powaŇne konsekwencje

zdrowotne mogĢ wystĢpię u kobiet. SĢ to: zaburzenia hormonalne, brak miesiĢczki, nieprawidþowy

metabolizm koĻci, ktrego nastħpstwem moŇe byę przedwczesna osteoporoza i zwiħkszone ryzyko

zþamaı przeciĢŇeniowych. PrzeraŇajĢce sĢ doniesienia, Ňe niektre dwudziestoletnie zawodniczki majĢ

għstoĻę mineralnĢ koĻci kobiet szeĻędziesiħcioletnich.

Przeciħtna zawartoĻę tþuszczu ustrojowego u wspinaczy wynosi pomiħdzy 7-15% dla mħŇczyzn oraz 7-

18% dla kobiet. WartoĻci te u wspinaczy sportowych spadajĢ do 5-7%, zaĻ dla czoþowych wspinaczy

wynoszĢ 3-5%. Stwierdzono rwnieŇ, Ňe stopieı pokonywanych trudnoĻci wspinaczkowych (w stylu RP)

pozostaje w Ļcisþym zwiĢzku z procentowĢ zawartoĻciĢ tþuszczu ustrojowego. Pokonywany stopieı

trudnoĻci IX- do IX+ (wg skali UIAA) odpowiada 15,8% tþuszczu ustrojowego, zaĻ dla klasy pomiħdzy

stopniami X- a XI- (ktre odpowiadajĢ najwyŇszym obecnie trudnoĻciom wspinaczkowym) zawartoĻę

tþuszczu ustrojowego wynosi 4,9%.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: