17.Podział technik rysunkowych wg różnych kryteriów.
Narzędzia:
· Węglem
· Ołówkiem
· Kredą/ Sangwiną
(tu jeszcze pewnie będzie tego więcej, ale na razie tylko tyle dopisałam)
Technika:
· Na sucho (rylec)
· Na mokro (pędzel, piórko)
Przyczyna powst. rysunku:
· rys. jako studia postaci, natury, akcji
· Rys. robocze przed powst. dzieła sztuki (niezwiązane z dziełem)
· Rys. warsztatowy (towarzyszący powst. dzieła –szablony, rys. przekładany na inne podłoże)
Chronologia (totalnie niepoukładane):
· Suche:
o Metalowy sztyft
o Rys. węglem
o Rys. kredą
o Pastele (XVIIw.)
o Kredki litograficzne = crayons (XIXw.)
o Grafit (1560r.)
o Ołówek (XVIIIw.)
· Mokre:
o Pióro (trzcinowe –najstarsze; XV-XVIII ptasie; XVIII metalowe)
o Pędzel
Rys. ołówkiem metalowym = sztyft metalowy
§ Technika sucha
§ Precyzyjny, wyraźna kreska
§ Do szkiców, przerysowania prac
§ Rodzaje ołówków: srebrny, ołowiowy, miedziany, cynowo-ołowiowy, żelazny
§ Podobrazie: drewno, pergamin, kość, papier
§ Zaprawa (dla ołówka srebrnego): papier/pergamin wygładzić pumeksem, wypolerować, nalożyć zaprawę (kilka warstw) z kleju/gumy rozcieńczonej w wodzie z wypełniaczem; zaprawy były podbarwiane często
§ Z czasem kolor rys. ołówkiem metalowym ulega zmianie, np. rys. ołówkiem złotym czarnieje lub brązowieje
§ Cechy: kreska ostra, mocna, niewielka rozpietość skali barwnej; prace precyzyjne o niewielkich formatach, złożone z tys. Kresek; dobrze trzymają się podłoża, są trwałe, nie ścierają się, cieżko ej poprawić (można tylko zdrapać); technika trudna do opanowania, wymag. wprawy i doświadczenia
Rys. ołówkiem grafitowym:
§ Cechy: dużo barw, różna grubość kreski, tech. Trudniejsza od węgla, połyskliwość
§ Narzędzia: wiszer, sproszkowany ołówek, kreda, guma do wycierania
§ Podobrazie: papier (ma duże znaczenie dla rys., który zalezny jest od ziarnistości/gładkości papieru, jego trwałości i zmian barw pod wpływem światła)
§ Zaprawę stos. się tylko w wypadku, kiedy chce się zmienić ziarnistość papieru
§ Materiał malarski: ołówek składa się z el. rysującego (rysika) i jego osłony, może mieć różną miękkość/twardość w zależności od ilości użytego w nim grafitu
§ Technika stosunkowo łatwa, tania, pozwala na pracę w każdych warunkach, rysunek ma wiele tonów
§ Fiksatywy:
- wodne – roztwory gum, spoiw glutynowych, kazeiny, mleko; mogą pofalować papier i zmienić rysunek podczas suszenia
- bezwodne – mogą zmienić charakter rysunku
Rys. sangwiną i kredą [sztyft]:
§ charakterystyka: łatwo ścieralne na szorstkim podobraziu, odporne na czynniki mechaniczne, kreda to barwnik połączony spoiwem
§ podobrazie: papier, tektura, tkanina odpowiednio szorstkie by stawiały opór kredzie; podbarwienie papieru na mokro (barwienie farbą klejową)
§ zaprawa: cienka warstwa kleju skrobiowego z miałkim pumeksem
§ narzędzia: uchwyt metalowy (zabezp. Kruchą kredę lub sangwinę)
§ rodzaje kredy: czarna, biała, sangwina, sztuczna, naturalna
§ technika: rysunki, szkice, często stos. do walorów malarskich, technika mieszana z innymi tech, rys.
§ fiksatywy: roztwór gumy arabskiej i tragentowej, rozcieńczone mleko, karuk, spoiwo skrobiowe, szelak rozpuszczony w alkoholu etylowym
Rys. piórkiem:
§ można nią uzyskać wiele efektów
§ nie zamazują się pociągnięcia piórka po zaschnięciu
§ podobrazie: pergamin, papier (gładki, niewsiąkliwy, silny, biały lub barwiony), papier japoński (wytrzymały, elastyczny, wys. Chłonność), płótno
§ zaprawa:
- papier: pokrycie zaprawą ma nadać odpowiedniej barwy, gładkości, zabezp. Przed rozlewaniem się rys.; spoiwa kleje glutynowe, guma roslinna, wypełniacze to roztarte barwniki
- pergamin: do miniatur
- płótno: zaprawa olejna
§ narzędzia: pióra –roślinne (trzcinowe – najstarsze, starożytność, użycie atramentu, bistru, tuszu; różne efekty), zwierzęce (pióra ptasie – z gęsi, indyka, łabędzia, kruka, pawia, wrony; od VI ne; precyzja, miniatury, akwarele), metalowe (z brazu, srebra, złota, miedzianej i mosiężnej blachy; nie są równie skuteczne co pióra tradycyjne); usuwano tusz, atrament za pomocą: nożyk do skrobania, pumeks, ossa sepiae, gumy do wycierania
§ materiały malarskie: atrament, bistr (z sadzy drzewa, od zółtegobrązu do czarnobrązowej barwy), sepia
§ technika: jak przy rys. ołówkiem, b.duża skala linii, bogate efekty, może być lawowana, szkice lub studia
Rys. węglem:
§ stos. do rys. i szkiców, podrysowywania malowideł
§ podobrazie: drewno, pergamin, zaprawy wapienne, papier miękki, drobnoziarnistym szorstki i inne
§ narzędzia: wiszery (usuwały niewłaściwe kreski, rozjaśniały, rozcierały węgiel; z piór gęsich, miękkich pędzli, ze skór, zamszlu, flaneli, papieru, z rdzenia bzu czarnego, słonecznika bulwiastego, zbity miąższ chleba)
§ materiał malarski: węgiel drzewny w sztyftach (różna twardość i grubość; ze wszystkich gatunków drewna – najcześciej z: lipy, wierzby, orzecha, brzozy, śliwy, gruszy, bukszpanu; sztuczny węgiel: węgiel retortowy i syberyjski)
§ cechy: różna twardość i barwa, duża szybkość pracy węglem, duża łamliwość węgla, słaba przczyczepność
§ technika szybka, łatwa do opanowania, pozwala na zast. Chiaroscuro
§ fiksatywy:
1) roztwór gumy, kleju zwierzęcego/skrobiowego
2) nasączenie papieru klejem i poddanie go działaniu pary wodnej
3) białko jajka ubite i rozrzedzone w wodzie
4) mleko
§ odmiany: węgiel drzewny natłuszczony
1. Definicje techniki malarskiej
Technika to sposób i biegłość wykonania okreslonych prac, czynności w jakiejś dziedzinie.
Technika określona jest stos. materiałem, zakresem czynności i metodą pracy.
Technika malarska to poszczególne rodzaje malowania wraz z pracami nad przygotowaniem podłoża do naniesienia powłoki. Tech, mal. Zaznajamia malarza z tworzywami, z których powst. środki służące do malowania.
Podział technik: o spoiwach organicznych, mineralnych, bez spoiw.
„Kiedy mówimy o technikach malarskich myślimy o jakiejś manierze lub stylu artysty, względnie pewnej grupy artystów. Tymczasem fachowo rzecz biorąc, technika malarska polega na odpowiednim stosowaniu różnego rodzaju (ale określonych) materiałów celem budowy malowidła.” Kurt Wehlte
„Każda technika jest ściśle zastosowanym materiałem, wyznaczonym zakresem czynności i metodą pracy. Opanować jakąś technikę znaczy posiąść wiadomości o materiałach, które są używane do jej wykonania oraz znajomość przebiegu wszystkich etapów pracy składających się na nią.” Max Doether
Technika :
Technicos (z akcentem nad ,,o’’J) (z grec.), oznacza kunsztowny.
Techne ( z akcentem nad jednym i drugim ,,e’’)( z grec.), oznacza rzemiosło, sztukę.
Technika – sposób i jedność wykonania prac, czynności w jakiejś dziedzinie.
Technologia( z grec.), techne (z akcentami nad jednym i drugim ,,e’’) czyli sztuka i rzemiosło, logos(z akcentem nad pierwszym ,,o’’) czyli nauka, słowo, nauka techniki, dotycząc nauki wytwarzania.
2. Struktura obrazu na desce:
Podobrazie:
§ deska – najlepsza z wycięcia promieniowego (najbardziej równomiernie się paczy)
§ podobrazie z desek łaczonych (spojenie proste, na zakładkę, na wpust i pióro własne, na wpust i pióro obce)
§ wstawienie szpong ograniczających „ruchy” deski
§ przeklejanie deski – pokrywanie cienką warstwą kleju
§ oklejanie płótnem – na mokro, po wyschnięciu wygładzano płótno szlifując je porowatymi kamieniami i ponownie pokrywano klejem – płótno odporne na wilgoć
Zaprawa=grunt:
§ biały gipsowo-klejowy, kilka cienkich warstw
Naniesienie kompozycji:
§ szkic kompozycyjny:
- przygotowanie na osobnym podłożu
- oznaczenie szkicu za pomocą radełka
- przeniesienie szkicu na rysunek poprzez uderzanie w szkic weglem drzewnym
- wzmocnienie rysunku
§ ornament:
- wycinanie z zaprawy
- nanoszony z mas żywiczno-woskowych (wypukły)
- nakładanie „patronów” z pędzla lub malowanie farbą na złocie
(nie wiem jakie to pytanie ale wzięłam to z traktatów, co następuje:)
Przygotowanie desek i kleju kazeinowego:
§ spajanie desek szczelnie za pomocą „zwory”
§ przyrządzanie kleju kazeinowego (z twarogu) – ser krowi miękki, rozdrobniony wrzuca się do moździerza, zalewa ciepłą wodą i ubija (dopóki woda nie będzie czysta po każdym kolejnym odlaniu); ser potem rozgniata się ręką i kładzie do zimnej wody aby stwardniał; następnie rozciera się go na desce kawałkiem drewna i ponownie wrzuca do moździerza i ubija dolawszy wody z wapnem (aż nabierze gęstości) > b. Wytrzymaly klej
§ płyty skleja się, wyrównuje „strugiem”
§ pokrycie skórą surową z konia, osła lub wołu (przygotowanie skóry: zamoczyć w wodzie, zeskrobać z sierści, wykręcić z wody i wilgotną położyć na deskę pokyta klejem kazeinowym)
Drzewa na deski:
§ należy drzewa ścinac z początkiem jesieni by miały jak najmniej soków i kiedy sa najmocniejsze; przed ścięciem należy je podciąć aż do środka rdzenia i pozostawić do wyschnięcia soku
§ po wyschnięciu należy je ściąć
§ gatunki drzew:
- jodła – lekka, b. Wytrzymała, nie gnie się, można ja stos. do stropów, łatwo może być zniszczona przez robaki lub próchnicę, łatwopalna, górna część jodły jest bardzo sękata (fusterna)
- dąb – suchy, trwały, spoista budowa, wrazliwy na wilgoć
- buk – szybko pórchnieje, chłonie wilgoć
- topola biała/czarna, wierzba, lipa – miękkie, b. Porowate, białe, idealne do rzezby
- wierzba włoska – b. Trwała
- olcha – sucha, chłonie wilgoć, wytrzymała, trwała
- wiąz, jesion – b. Wilgotne, twarde, miękkie, szybko się paczą, po utracie soków, gdy zupełnie wyschną są b. Trwałe, twarde i mocne w spojeniach
- grab – twardy, doskonale nadaje się do obróbki
- cyprys, sosna – wilgotna, paczą się, trwałe, nie niszczą ich robale lub próchnica
- cedr, jałowiec – z cedru olej cedrowy; takie same właściwości jak u sosny czy cyprysu, cedr ma proste słoje, sok chroni od moli i butwienia, b. Trwały
- modrzew – odporny na robale i próchnice, ogień, b. Ciężki, ma długi słój
Barwniki wyst. Naturalnie:
§ ochra/sil – najlepsza ochra attycka, wydobywana z rudy
§ sandaraka – można ją uzyskać sztucznie poprzez ogrzanie bieli ołowiowej w ogniu (lepsza niż naturalnie)
§ biel parajtońska
§ melinum – biel z wyspy Melos
§ zielona kreda/theodoteios
§ auripigment/arsenikon
§ minium/cynober – odkryte w Efezie; wydobywane z czerwonej rudy pokrytej czerwonym pyłem, podobnej do żelaza, związane rtęcią; rudę oddziela się od rtęci wrzucając ją do pieca (wysuszenie, osiadanie pary na dnie pod postacją rtęci), tłuczenie kamieni cynobru w żelaznych moździerzach, po wielokrotnym przemywaniu i prażeniu (usunięcie zanieczyszczeń) ukazują się barwy; kamień staje się delikatny i słaby, nieodporny na warunki atmosferyczne (czernieje pod ich wypływem); ganosis – zabezpieczenie farby nakładając roztopiony wosk punicki z oliwą, ogrzewając weglem wosk i barwnik, doprowadzić do temp. Pocenia się, by wosk równomiernie rozciągnął się, a nast. Pocierać świecą i płótnem; można „fałszować” minium wapnem
§ chryzokol – wydobywa się przy miedzi
§ błękit armeński
§ indygo
Barwniki sztuczne:
§ czerń – wkłada się żywicę do pieca i zbiera się sadzę, która osiada na ścianach i suficie, miesza z gumą i przygotowuje atrament, resztę miesza się z klejem i powst. farba do ścian; można też spalić chrust i wióry, rozetrzeć je w moździerzu z klejem i uzyskać barwnik do tynków; lub uzyć osad winny wysuszony i wygotowany, utarty moździerzem, zmieszany z klejem (miękka czerń)
§ błękit – wynaleziony w Aleksandrii; utarcie na mączkę piasku z kwiatem sody, mieszanie z opiłkami miedzi cypryjskiej i skraplanie wodą (utworzenie jednolitej masy), uformowanie kul i pozostawienie do wyschnięcia, po wyschnięciu wstawić do pieca, wszystko staje się niebieskie
§ ochra palona – rozżarzenie ochry na ogniu, zalanie jej octem – uzyskanie purpury
§ biel ołowiana – skropienie octem chrustu, a na nim ustawienie ołowiu (w beczkach wszystko rzecz jasna), szczelne przykrycie beczek, co by para z octu nie uchodziła – ołów zamienia się w biel ołowiową
§ grynszpan/aeruca – tak samo jak biel ołowiowa tylko zamiast ołowiu miedź
§ purpura – z muszli ślimaków (ostrea) morskich o czerwonej barwie; rozłupanie ich, a purpurowy sok (ostrum) wyciska się i uciera w moździerzu, należy go utrwalić w miodzie by nie wysechł; można też kredę zabarwić korzeniem rubii i hysginum
Z kwiatów mo...
historyofart11