R05_05_SPR.PDF

Rozdział 5.

Instalacja i konfiguracja systemu

X Window

Rozdział ten wyjaśni, jak zainstalować, skonfigurować i użytkować system X Window (często nazywanego po

prostu X). Kiedy system X jest skonfigurowany i uruchomiony, możesz ustawić kilka opcji dotyczących sposobu

jego uruchamiania. Opcje są szczegółowo opisane, a wraz z nimi przedstawiono dodatkowo kilka pomocniczych

sztuczek służących do optymalizacji pracy i wydajności środowiska X.

X — co to jest?

X jest standardowym graficznym interfejsem użytkownika dla systemu Linux. Podobnie jak inne graficzne

interfejsy, takie jak Microsoft Windows czy Mac OS, system X pozwala na interakcję z programami za pomocą

myszy, umożliwiając w ten sposób prostą komunikację z komputerem.

Pierwsza wersja systemu X Window została wydana w 1987 roku jako wspólny projekt firmy Digital Equipment

Corporation i Instytutu Technologii w Massachusetts. Później powstało Konsorcjum X, Inc., które jest

odpowiedzialne za rozwój i publikację nowych wersji tego systemu.

Pomimo swego wieku, X jest znakomitym i bardzo nowoczesnym oprogramowaniem systemowym:

wieloplatformowym, zorientowanym sieciowo graficznym interfejsem użytkownika. Można go zainstalować i

uruchomić na różnych rodzajach platform, włączając każdą odmianę systemu Unix. X-klienty są dostępne dla

użytkowników takich systemów jak Windows 3.x, 9x oraz NT. Wyszukane właściwości sieciowe systemu X

pozwalają uruchomić go na jednym komputerze, a wyjście wysłać do drugiego komputera-klienta połączonego z

pierwszym poprzez sieci (LAN, WAN). Wraz z powstaniem sieci Internet, która łączy sporą część komputerów

tej planety, system X osiągnął nowe znaczenie i potęgę.

Większość użytkowników systemu Linux pracuje z XFree86, oprogramowaniem freeware kompatybilnym z

systemem X Window. XFree86 został zaprojektowany przez firmę o tej samej nazwie, która rozpoczęła swoją

działalność w 1992 roku. W 1994 r. powstał projekt XFree86, który przyjął za cel badania i rozwój systemu tego

systemu.

Instalacja systemu X

Poprawne skonfigurowanie i uruchomienie systemu X Window było niegdyś prawdziwym wyzwaniem dla

użytkowników systemu Linux — prawie ceremonią. Obecnie dostępne są sterowniki do wielu urządzeń, a

narzędzia konfiguracyjne asystujące w procesie instalacji zostały bardzo poprawione. Ciągle jednak instalacja i

konfiguracja potrafi być zaskakująca — zwłaszcza przy słabym sprzęcie — ale nie jest już zniechęcającym

procesem, jakim była kiedyś.

Aby uruchomić środowisko X, trzeba przebrnąć przez dwa etapy. Pierwszy z nich wymaga instalacji

odpowiednich programów, które umożliwiają uruchomienie systemu X. Można je podzielić na następujące

kategorie:

• podstawowy program XFree86,

• serwery X,

• menedżery okien,

• aplikacje,

• fonty.

Etap ten jest bardzo prosty i może stać się częścią podstawowej instalacji systemu Linux, jeśli w jej trakcie

wybierzesz odpowiednie pakiety X.

W drugim etapie konfigurujesz system X, aby prawidłowo działał w systemie. Jest to kwestia wyboru serwera X

kompatybilnego z posiadaną kartą graficzną i dostrojenia go do możliwości oferowanych przez tę kartę. Jeśli

posiadasz powszechnie używaną kartę graficzną wraz z całą dokumentacją, to etap ten nie będzie zbyt trudny.

Jednak bez dokumentacji proces ten może okazać się bardzo trudny, ale nie jest niemożliwy.

Jak pokazano w dodatku C „Narzędzia do zarządzania pakietami Debiana”, system X Window składa się z wielu

pakietów.

Po zainstalowaniu żądanych pakietów możesz przystąpić do konfiguracji środowiska X Window.

Uwaga

Powinieneś zachować szczególną ostrożność podczas konfiguracji systemu X Window. Jeśli bowiem

skonfigurujesz go nieprawidłowo lub nie do końca, możesz trwale uszkodzić komputer. Zwłaszcza jeśli

skonfigurujesz monitor z częstotliwością odświeżania, która przekracza jego możliwości — może on ulec

uszkodzeniu. Starsze monitory o stałej częstotliwości odświeżania są szczególnie podatne na taki rodzaj

zniszczeń. Autor i wydawca postarali się, aby ten rozdział stał się jak najbardziej zrozumiały i przejrzysty, ale

ich wysiłek nie zapewni, że przedstawione procedury będą poprawnie działać na twoim komputerze. Wobec

powyższego autor i wydawca nie mogą wziąć odpowiedzialności za uszkodzenia powodowane złą instalacją i

konfiguracją systemu X Window.

Jeśli posiadasz kartę lub monitor nieznanego producenta (lub niespotykany model) i czujesz, że musisz

zgadywać opcje konfiguracyjne, to zacznij od niskich wartości i zwiększając je, poszukaj wartości

optymalnych. Nie pozwól, aby monitor, który wyświetla zniekształcony obraz, działał dłużej niż przez czas

potrzebny na wyciągnięcie kabla zasilającego z gniazdka!

Konfiguracja X

Kiedy zainstalujesz pakiet xserver-common , automatycznie uruchomi się program xf86config . Jednakże

możesz uruchomić ten program w dowolnym momencie. Aby tego dokonać np. teraz, zaloguj się na konto

użytkownika root i wydaj polecenie:

xf86config

Rysunek 5.1 przedstawia startowe okno dialogowe xf86config . Jak zauważyłeś, jest to program trybu

tekstowego, który nie współpracuje z myszą; zadaje pytania w stylu zwanym dalekopisem za pomocą czarno-

białego trybu wyświetlania znaków.

Uwaga

Podczas pracy z programem xf86config może się okazać, że klawisz Backspace nie działa tak jak powinien.

Jeśli się tak zdarzy, użyj kombinacji klawiszy Ctrl+Backspace .

Rysunek 5.1. Ekran startowy programu xf86config

Pierwszym krokiem jest określenie rodzaju używanej myszki, podłączonej do komputera (spójrz rysunek 5.2).

Wprowadź liczbę odpowiadającą typowi posiadanej myszy i wciśnij Enter . Dla urządzeń wskazujących

zastępujących mysz (np. w laptopach) powinieneś wybrać rodzaj PS/2.

Rysunek 5.2. Określanie typu posiadanej myszki

Jeśli wybrałeś mysz Logitech MouseMan, możesz włączyć obsługę trzeciego przycisku, udzielając twierdzącej

odpowiedzi na pytanie, czy ChordMiddle powinien zostać włączony, co przedstawia rysunek 5.3.

Rysunek 5.3. Włączanie opcji ChordMiddle

Jeśli mysz posiada tylko dwa przyciski, możesz włączyć emulację trzeciego, udzielając twierdzącej odpowiedzi

na pytanie o Emulate3Buttons; tak jak to ilustruje rysunek 5.4. Jeśli włączysz tę opcję, możesz jednocześnie

przycisnąć oba przyciski myszy, aby emulować działanie przycisku trzeciego.

Rysunek 5.4. Włączanie emulacji przycisku trzeciego myszy

Następnie, jak pokazano na rysunku 5.5, musisz podać plik urządzenia odpowiadający myszce. Program

instalacyjny powinien przypisać domyślnie do myszy systemowej plik /dev/mouse . Jeśli się zgadzasz, naciśnij

Enter , aby przejść do kolejnego etapu.

Rysunek 5.5. Określanie pliku urządzenia dla myszki

Przedstawiony na rysunku 5.6 obrazek ilustruje włączanie obsługi klawiatury rozszerzonej. Jeśli posiadasz

specjalną klawiaturę, która pozwala na używanie znaków narodowych, możesz odpowiedzieć twierdząco na

kolejne pytanie, aby włączyć program xkb , który upraszcza zmianę mapowania klawiatury. Po dokonaniu

wyboru wciśnij Enter .

Rysunek 5.6 Włączanie obsługi klawiatury rozszerzonej

Jak pokazuje rysunek 5.7 xkb , współpracuje z różnymi systemami kodowania klawiatury lub mapowania

klawiszy. Wpisz liczbę odpowiadającą podłączonej do komputera klawiaturze i naciśnij Enter .

Rysunek 5.7. Określanie rodzaju klawiatury

Następnie, jak pokazuje rysunek 5.8, musisz podać dwa parametry charakteryzujące monitor: częstotliwość

odświeżania ( VertRefresh ) i częstotliwość synchronizacji poziomej ( HorizSync ). Wartości te możesz znaleźć:

• w dokumentacji dostarczonej z monitorem;

• w pliku /usr/doc/xserver-common/Monitors.gz , który to plik może zawierać informacje o monitorze

(użyj polecenia gunzip do rozpakowania pliku i dowolnego edytora do jego przeczytania);

• na stronie WWW producenta monitora;

• na grupach dyskusyjnych, np. comp.os.linux.setup ;

• w dziale technicznym producenta monitora, żądając odpowiednich informacji lub dostarczenia

dokumentacji (jeśli nie otrzymałeś takiej wraz z monitorem).

Aby określić parametry monitora, wciśnij Enter .

Rysunek 5.8. Przygotowanie do określenia parametrów monitora

Najpierw podajemy częstotliwość synchronizacji poziomej monitora, co przedstawia rysunek 5.9. Wpisz liczbę

odpowiadającą posiadanemu monitorowi i wciśnij Enter . Jeśli nie jesteś pewien, jaka to jest wartość, ale wiesz,

że monitor pozwala wyświetlać obraz z rozdzielczością np. 800×600, podaj liczbę 2 . Jeśli chcesz podać wartość

inną niż podaje program, wpisz liczbę 11 . Zostaniesz wtedy poproszony o podanie wartości najniższych i

najwyższych (przedziału) częstotliwości synchronizacji poziomej.

Uwaga

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: