R01_05_SPR.PDF

Rozdział 1.

Dlaczego Linux?

Rozdział ten opisuje dokładnie zastosowanie Linuksa, co pozwoli czytelnikowi stwierdzić, czy jest to

odpowiedni dla niego system operacyjny, spełniający wszystkie wymagania i oczekiwania. Ukazuje jego

najważniejsze właściwości takie jak np. stabilność i wydajność, które stanowią główne argumenty przy wyborze

systemu operacyjnego. Przedstawia także historię powstania i rozwoju Linuksa. Na końcu tego rozdziału

umieściłem adresy stron WWW, na których znajdziesz wsparcie techniczne, najświeższe wiadomości i

informacje oraz będziesz mógł porozmawiać z innymi użytkownikami tego systemu.

Linux w pracy i w domu

Być może dowiedziałeś się o Linuksie od dobrego znajomego, którego entuzjazm i szybkość odpowiedzi

przekonały cię do dalszych poszukiwań lub może dowiedziałeś się o nim z jakiegoś artykułu, czasopisma

komputerowego czy też przeczytałeś w Internecie. W każdym przypadku, uznasz z pewnością za interesujące,

czego dokonali za pomocą Linuksa inni użytkownicy, począwszy od hobbistów, a na komputerowych guru

skończywszy:

• Zirytowany powolnym transferem danych poprzez linię telefoniczną, pewien użytkownik

wydzierżawia łącze stałe, o dużej przepustowości. Po zainstalowaniu nowego modemu

w systemie Linux, użytkownik rozdziela sygnał tak, że dostęp do sieci Internet ma teraz reszta jego

rodziny. Tym sposobem wszyscy mają szybki dostęp do zasobów tej sieci.

• Student, który pisał pracę magisterską na komputerze, stwierdził, że większość jego problemów

wynikała z błędów oraz nieodpowiednich właściwości procesora tekstu, którego używał. Porzucił więc

system MS Windows oraz program Microsoft Word i zainstalował na swoim komputerze Linuksa.

W porównaniu z często wieszającym się systemem MS Windows, Linux działa stabilnie i wydajnie;

poza tym nie trzeba go wcale restartować po instalacji dodatkowych programów czy też sterowników.

• Uważany za jednego z najlepszych na świecie, doświadczony grafik komputerowy z firmy Digital

Domain, stworzył masę efektów specjalnych, między innymi do takich filmów jak Apollo 13 , Góra

Dantego , Piąty element , Wywiad z wampirem oraz Prawdziwe kłamstwa . Jednak gdy James Cameron

zatrudnił firmę Digital Domain do współpracy nad filmem Titanic, artysta ten stanął przed zadaniem

przekraczającym jego możliwości. Aby uzyskać odpowiednią moc obliczeniową po w miarę niskich

cenach, firma Digital Domain zakupiła 160 komputerów Alpha DEC. Większość użytkowników tych

komputerów ma zainstalowany MS Windows NT lub Digital Unix jako system operacyjny. Jednakże

w Digital Domain postawiono na Linuksa; 105 ze 160 komputerów pracowało pod jego opieką. Jeśli

oglądałeś Titanica i widziałeś także zapierające dech w piersi efekty, zrozumiesz, jaką słuszną decyzję

podjęła firma Digital Domain.

• Naukowcy z laboratorium Los Alamos stworzyli Avalon, system złożony z 70 komputerów

pracujących pod kontrolą Linuksa, ponieważ potrzebowali superkomputera. Zamiast wydawać miliony

dolarów, naukowcy wydali tylko 152 tysiące — tylko na sam sprzęt, bo przecież Linux jest darmowy.

Ich system potrafi wykonać 10 bilionów operacji zmiennoprzecinkowych w jedną sekundę tyle samo,

co system Origin2000 firmy Silicon Graphics, który kosztował 1,8 miliona dolarów! Oparty na

Linuksie Avalon zajmuje obecnie trzysta piętnaste miejsce w rankingu najszybszych komputerów

świata.

Początkowo Linuksa używali głównie hakerzy, ale ze względu na coraz łatwiejszą obsługę, Linux staje się

popularny także wśród zwykłych użytkowników; obecnie prawie 7,5 miliona użytkowników ma zainstalowany

ten system. Wielu z nich to wcale nie jest hakerami czy nawet programistami, tylko przeciętnymi

użytkownikami komputerów. Linux stał się systemem operacyjnym o niezwykłych właściwościach i potencjale:

• W 1996 roku magazyn przemysłu komputerowego Infoworld nazwał Linuksa „Najlepszym systemem

operacyjnym typu desktop”, a rok później ten sam magazyn ogłosił, że społeczność Linuksa jest

„Najlepszą organizacją wsparcia technicznego”

• Artykuł z 10 sierpnia 1998 roku, który ukazał się w znanym magazynie biznesowym Forbes,

przedstawia sylwetkę superprogramisty Linusa Torvaldsa, autora jądra systemu Linux. Artykuł ten

opisuje również, jak Intel, IBM, Netscape, Oracle i inni giganci przemysłu komputerowego zauważyli

w Linuksie i oprogramowaniu Open Source kolejne źródło interesów.

• Firma zajmująca się badaniem rynku International Data Corporation podała, że w 1998 roku Linux

zajmował 17,2% rynku serwerów (skok o 212%!). W porównaniu z flagowym produktem Microsoftu

Windows NT (36%), wypadł całkiem nieźle jak na „nowicjusza”.

• Prawnicy broniący firmy Microsoft przeciwko zarzutom rządu Stanów Zjednoczonych, argumentowali

postawę firmy tym, że Linux stanowi prawdziwe zagrożenie dla dominacji firmy Microsoft na rynku

komputerowym.

Czym jest Linux?

Linux jest systemem operacyjnym; oprogramowaniem, które steruje i nadzoruje pracę komputera. Większość

sprzedawców i producentów instaluje system operacyjny na dysku twardym komputera PC przed dostawą do

klienta, więc dopóki dysk twardy się nie zepsuje, nie będziesz rozumiał funkcji i zadań, jakie on spełnia.

System operacyjny rozwiązuje kilka problemów, wynikających z różnorodności sprzętu komputerowego.

Zapewne zdajesz sobie sprawę, że żadne dwa komputery (niezależnie jakiego rodzaju) nie posiadają takich

samych urządzeń. Na przykład niektóre modele posiadają jeden dysk twardy, a inne dwa lub więcej. Są

komputery wyposażone w napęd CD-ROM, ale niektóre ich w ogóle nie posiadają. Podobnie jest z procesorami;

pewne stacje pracują na procesorach firmy Intel (np. Pentium) inne wykorzystują CPU firmy AMD (np. K6-2).

Załóżmy, że żyjemy w świecie, w którym oprogramowanie takie jak system operacyjny nie istnieje i ktoś

właśnie piszę nową aplikację — niech to będzie multimedialny edytor tekstu. Aplikacja taka musi działać z

każdym rodzajem sprzętu. W rezultacie staje się skomplikowanym i obszernym programem. Użytkownicy na

pewno jej nie polubią, ponieważ zajmuje dużo miejsca na dysku twardym, uruchamia się

w żółwim tempie oraz — ze względu na rozmiar i skomplikowanie — posiada więcej błędów niż powinna.

Systemy operacyjne rozwiązują ten problem poprzez dostarczenie jednolitego standardu, który umożliwia

wszystkim aplikacjom dostęp do urządzeń komputera. Istnienie systemu operacyjnego sprawia, że aplikacje są

bardziej kompaktowe, ponieważ współdzielą one kod, który umożliwia im dostęp do urządzeń. Mogą one

również być bardziej niezawodne, ponieważ współdzielony kod jest pisany tylko raz przez doświadczonego

programistę.

Systemy operacyjne umożliwiają wykonywanie wielu innych czynności, na przykład dostarczają systemu

plików, który pozwala na przechowywanie i odzyskiwanie danych, oraz interfejsu użytkownika, który pomaga

porozumiewać się z komputerem i kierować jego pracą. System operacyjny można porównać do

podświadomości komputera; aplikacje takie jak procesory tekstu i arkusze kalkulacyjne potrafią wykonywać

wiele użytecznych zadań, ale bez świadomości — czyli systemu operacyjnego — programy te w ogóle nie

potrafiłyby funkcjonować.

Systemy operacyjne komputerów PC

Prawdopodobnie w swoim komputerze masz zainstalowany któryś z systemów Windows. Tabela 1.1

przedstawia sprzedaż kilku popularnych systemów operacyjnych w 1997 roku oraz prognozy sprzedaży na rok

2001. Ze względu na fakt, że Linux jest systemem darmowym, jego sprzedaż jest nieporównywalna z ilością

instalacji. Co więcej, w przeciwieństwie do większości komercyjnych systemów operacyjnych Linux nie jest

sprzedawany z licencją na ilość stanowisk — więc dowolna firma może zakupić jeden dysk CD-ROM z

systemem Linux i zainstalować go na tylu stacjach roboczych, na ilu zechce.

Wymowa słowa Linux

Uczestnicy internetowych grup dyskusyjnych długo debatowali na temat poprawnej wymowy słowa Linux.

Ponieważ nazwa ta odnosi się do autora jądra systemu, który nazywa się Linus Torvalds, jego wymowa tego

słowa powinna stać się powszechnie obowiązującą. Linus jest imieniem fińskim, a wymowa tego imienia

sprawia bardzo dużo kłopotów wielu anglojęzycznym narodom. W konsekwencji powstało wiele wariacji

dźwiękowych słowa Linux. Najpopularniejszą jest wyraz wymawiany jak słowo [linuks], z akcentem na

pierwszą sylabę. Jeśli posiadasz kartę dźwiękową w komputerze, możesz posłuchać, jak Linus Torvalds

wymawia słowo Linux na stronie http://www.ssc.com/lj/linuxsay.html .

Tabela 1.1. Sprzedaż popularnych systemów operacyjnych

System operacyjny 1997 a 2001

(szacunkowo) b

Windows 95/98 69,4% 65,0%

Windows NT Workstation 9,2% 26,2%

DOS wraz z Windows 3.x 7,7 % 0,3%

MacOS 4,6% 1,9%

Linux 2,4% 4,2%

DOS bez Windows 2,3% 0,3%

Unix 1,0% 0,5%

OS/2 Warp 0,8% 1,2%

Inne 2,7% 0,5%

a Sprzedaż systemów operacyjnych jako procent udziału na rynku amerykańskim.

b Włączając wersje DOS takich firm jak IBM, Digital Research (DR) i Microsoft.

Jak można wnioskować z danych w tabeli, prawdopodobnie na komputerze masz zainstalowany system

Windows 95 lub 98, które razem zdobyły 69% rynku sprzedaży systemów operacyjnych w 1997 roku. W

porównaniu do nich sprzedaż systemu Linux (2,4%) jest znikoma. Jak już wcześniej wspominałem, wcale to nie

odzwierciedla prawdy o jego popularności. Zauważ też, że spodziewane jest dwukrotne zwiększenie sprzedaży

Linuksa w 2001 roku, podczas gdy sprzedaż systemów Windows 95 i 98 nieznacznie, ale spadnie.

W dalszej części tego rozdziału dowiesz się, jak Linux jest rozpowszechniany, teraz przypomnę tylko, że jest to

darmowy system operacyjny. Jeśli posiadasz szybkie łącze internetowe, możesz pobrać, zainstalować i używać

Linuksa bez jakichkolwiek opłat (no może zapłacisz usługodawcy internetowemu za połączenie). Nikt tak

naprawdę nie wie, ile osób korzysta z Linuksa, szacuje się, że około 7 – 10 milionów komputerów działa pod

jego kontrolą.

Co więcej, wielu użytkowników pracuje z Linuksem nie na stacji roboczej, ale na serwerze, który pracuje 24

godziny na dobę i zazwyczaj jest podłączony do Internetu oraz udostępnia klientom swoje usługi. Na przykład,

najczęściej instalowanym serwerem jest serwer WWW, który udostępnia strony WWW wielu użytkownikom na

całym świecie. Rośnie również liczba użytkowników wykorzystujących Linuksa do codziennej pracy, a także do

rozrywki, są oni potocznie nazywani użytkownikami domowymi.

Książka ta jest właśnie poświęcona użytkownikom domowym. Jeśli jednak nie znasz ani Linuksa ani żadnego

systemu podobnego do Uniksa, a zamierzasz postawić serwer na jednym z tych systemów, możesz śmiało zacząć

swoją przygodę z Linuksem od tej książki. Przedstawia ona bowiem podstawy konfiguracji i użytkowania

systemu Linux. Po lekturze tej książki możesz przeczytać także: „Linux w praktyce — wydanie trzecie”

autorstwa Matta Welsha, Mattthiasa Kalle Dalheimera oraz Lara Kaufmana (Wydawnictwo O’ Reilly, 1999 r.),

która opisuje bardziej zaawansowane właściwości sieciowe (i nie tylko) Linuksa.

Odmienność systemu Linux

Linux różni się od pozostałych systemów operacyjnych na trzy sposoby:

• Jest systemem wieloplatformowym, co oznacza, że działa na wielu różnych modelach komputerów.

Tylko Unix — przodek Linuksa posiada taką właściwość. Dla porównania — Windows 95 i Windows

98 działają tylko na komputerach z procesorem Intela lub kompatybilnej architekturze (AMD, Cyrix).

Windows NT pracuje na komputerach o architekturze Intela i Alpha.

• Linux jest darmowy — w podwójnym sensie. Po pierwsze, nic nie musisz płacić, aby go otrzymać i

używać. Z drugiej strony możesz zakupić system sprzedawcy, który dostarcza go wraz z dokumentacją

oraz dodatkowymi aplikacjami lub prowadzi pomoc techniczną dla tego systemu; nawet w tym

przypadku koszty, jakie ponosisz są niewielkie, kiedy porównujesz je z kosztami innych systemów

operacyjnych. Z tego względu Linux jest darmowy, albo prawie darmowy w rozumieniu

ekonomicznym.

Po drugie i najważniejsze: sam system Linux i wiele jego aplikacji jest rozpowszechnianych wraz z

kodem źródłowym. Umożliwia to modyfikowanie i poprawianie systemu oraz aplikacji. W przypadku

innych systemów, nie możesz tak robić, ponieważ są one sprzedawane w formie binarnej. Na przykład

nie możesz wprowadzać żadnych zmian w Microsoft Windows czy Microsoft Word — tylko firma

Microsoft może tego dokonać. Z powodu takiej „wolności” Linux jest często udoskonalany i

aktualizowany, co daje mu ogromną przewagę nad innymi systemami. Linux prawdopodobnie będzie

pierwszym systemem współpracującym z zapowiadanym 64-bitowym procesorem Intela znanym pod

nazwą Merced.

• Linux posiada doskonałe właściwości i jeszcze lepszą wydajność. Wolny dostęp do kodu źródłowego

pozwala programistom z całego świata na implementację coraz to nowszych funkcji oraz na

udoskonalanie i poprawianie wydajności Linuksa. Najlepsze właściwości i funkcje są wbudowywane

w jądro systemu lub udostępniane jako łaty lub poprawki. Nawet Microsoft nie posiada tak ogromnej

liczby osób wspierających rozwój systemu jak Linux, który w większości składa się z ochotników

programistów, testerów i kontrolerów kodu.

Pochodzenie Linuksa

Linux wywodzi się z czasów, kiedy panowały systemy operacyjne dla komputerów mainframe typu Multics

(Multiplexed Information and Computing Service 1 ) . Już w 1965 roku Multics był jednym z pierwszych

wieloużytkownikowych systemów operacyjnych, a warto wspomnieć, że jest używany do dzisiaj. W tworzeniu

tego systemu brały udział takie firmy jak Bell Telephone Lab, General Electric oraz Instytut Technologii z

Massachusetts (MIT).

Dwóch inżynierów z laboratoriów firmy Bell — Ken Thompson i Dennis Richie — pracowało przy projekcie

Multics do czasu wycofania się przez Bell z przedsięwzięcia. Jedną z ich ulubionych rozrywek była

wieloużytkownikowa gra zwana Space Travel (podróż kosmiczna). Pozbawieni dostępu do komputera Multics,

nie mogli już więcej latać w przestrzeni kosmicznej. Postanowili przenieść tę grę na stary i nieużywany

komputer PDP-7. Ostatecznie, stworzyli podstawy nowego systemu operacyjnego, który nazwali UNICS,

przekształcając odrobinę nazwę Multics. Po pewnym czasie nazwa ta zmieniła się na Unix (prawdopodobnie

najpierw werbalnie, a potem przyjęto inną pisownię).

Wymyślony przez nich system operacyjny był nowoczesny pod kilkoma względami; przede wszystkim jeśli

chodzi o przenośność. Większość poprzednich systemów była tworzona z myślą o dedykowanym komputerze

(architekturze). Tak jak garnitur szyty na miarę i pasujący tylko na właściciela, tak pozostałe systemy operacyjne

„nie chciały” pracować na innych komputerach niż tylko na tych, dla których zostały napisane. W celu

stworzenia przenośnego systemu operacyjnego Ritchie i Thompson stworzyli najpierw język programowania

zwany C. Podobnie jak asembler, język C pozwala programistom na niskopoziomowy dostęp do urządzeń,

w przeciwieństwie do języków wyższych poziomów takich jak COBOL czy FORTRAN. Jednak podobnie jak

oba języki, C nie był związany z konkretną maszyną (komputerem). Tak samo jak gotowy garnitur, który można

skrócić, aby dopasować go na właściciela, pisanie w języku C pozwalało łatwo adaptować Uniksa na

komputerach innych niż PDP-7.

Kiedy ich wynalazek stał się popularny, Ritchie i Thompson wykonali kopie systemu Unix i udostępnili innym

programistom na całym świecie. Programiści z całego świata przetestowali i poprawili Uniksa. Swoje prace

odsyłali z powrotem do Ritchiego i Thompsona, którzy najlepsze poprawki i funkcje zaimplementowali w nowo

powstającej wersji systemu. W międzyczasie powstało kilka nowych odmian tego systemu. Jednym z

najlepszych był BSD (Berkeley Systems Division) Unix, napisany na Uniwersytecie Kalifornijskim w 1978

roku. Bill Joy — jeden z głównych twórców BSD Unix —został później założycielem firmy Sun Microsystems,

gdzie stworzono kolejną odmianę systemu zwaną SunOS, służącą do obsługi stacji roboczych tejże firmy. W

1984 roku AT&T, właściciel Bell Labs rozpoczął sprzedaż własnej wersji, znanej pod nazwą System V.

Darmowe oprogramowanie

To, co zaczęli dwaj pracownicy Bell Labs w czysty i niekomercyjny sposób przerodziło się w kilka poważnych

sporów zakończonych orzeczeniami sądowymi. Kiedy AT&T zauważyła komercyjny potencjał systemu Unix,

ogłosiła go swoją własnością intelektualną i rozpoczęła pobieranie wysokich opłat licencyjnych od osób

i organizacji, które chciały używać tego systemu. Z czasem pozostali, którzy zaprojektowali własne odmiany

Uniksa zaczęli również pobierać opłaty. Najbardziej pokrzywdzeni byli ci, którzy tworzyli poprawki dla Uniksa,

ponieważ nikt im nie zapłacił za ich wysiłek. Takie właśnie były początki Uniksa.

Niektórzy ludzie, w tym naukowiec z MIT Richard Stallman, bardzo mocno tęsknili za powrotem szczęśliwych

czasów współpracy wielu programistów z całego świata (ale przecież nie chodziło tylko o współpracę). Tak więc

w 1983 roku Stallman zapoczątkował projekt GNU (GNU is not Unix 2 ) , którego celem było stworzenie

darmowego systemu podobnego do Uniksa. Podobnie jak we wczesnych wersjach systemu Unix, system

operacyjny GNU był rozpowszechniany w formie kodu źródłowego po to, aby wszyscy zainteresowani

1 Multiplexed Information and Computing Service — Wieloobsługowa Usługa Przetwarzania Danych i Informacji

2 GNU is not Unix — w wolnym tłumaczeniu GNU to nie Unix

programiści mogli go dowolnie testować, modyfikować i dystrybuować. Praca w MIT nauczyła Stallmana, że

przy użyciu Internetu jako środka komunikacji, programiści z całego świata mogą poprawiać

i adaptować oprogramowanie z niespotykaną dotąd szybkością. Organizując pracę nad projektem GNU,

Stallman wraz ze znajomymi założył FSF (Free Software Foundation 3 ) , organizację, która promuje darmowe

oprogramowanie oraz stara się eliminować restrykcje nałożone na kopiowanie, rozpowszechnianie oraz

modyfikowanie oprogramowania. FSF akceptuje wolne od podatku darowizny, a także dystrybuuje kopie

programów wraz z pełną dokumentacją za niewielkimi opłatami, w celu utrzymania i wspierania projektu GNU.

Jeśli uważasz za niestosowne pobieranie małych opłat przez FSF za „darmowe” oprogramowanie, musisz

zrozumieć, że ta organizacja stosuje słowo free 4 w nawiązaniu do freedom (wolność). Pod pojęciem wolności

FSF rozumie trzy prawa do oprogramowania:

• Możesz kopiować programy GNU i rozdawać komukolwiek zechcesz bez pobierania za to opłaty.

• Jeśli jesteś programistą, możesz modyfikować aplikacje GNU, ponieważ masz dostęp do kodu

źródłowego.

• Możesz rozpowszechniać poprawione przez siebie wersje oprogramowania GNU. Jednakże nie możesz

pobierać za to żadnej opłaty (chociaż możesz pobierać opłatę za dostarczenie kopii udoskonalonego

programu GNU na nośniku fizycznym).

COPYLEFT

Producenci i sprzedawcy oprogramowania komercyjnego chronią swoje prawa własności do tego

oprogramowania poprzez copyright (prawo własności). Dlatego organizacja FSF również postanowiła chronić

wolność programów za pomocą copyleft. Jeśli FSF udostępni program do użytku publicznego, inni mogą go

dowolnie zmieniać i tworzyć programy, które będą komercyjne, co nie było zamierzeniem autora oryginalnej

aplikacji. Na przykład firma komputerowa może dołączyć program do stworzonego przez nią produktu i

rozprowadzać go w formie binarnej, a nie źródłowej oraz żądać opłat licencyjnych za kolejne kopie.

Aby chronić darmowe oprogramowanie, organizacja Stallmana używa takiego samego instrumentu prawnego

jak sprzedawcy i producenci programów komercyjnych — copyright — ale dodaje także specjalne warunki,

które gwarantują użytkownikom wolność kopiowania, modyfikowania i rozpowszechniania programów.

Warunki te — zwane GNU Public License — dają wszystkim prawo używania, modyfikowania i

rozpowszechniania aplikacji (lub ich części), ale tylko w przypadku, gdy warunki rozpowszechniania nie zostaną

zmienione. Dlatego ktoś, kto chciałby zamienić oprogramowanie FSF na własny produkt, nie ma prawa używać,

modyfikować i rozprowadzać tego produktu! Jak twierdzi organizacja: „Ludzie opracowujący programy

własnościowe używają praw autorskich, aby pozbawić użytkowników tych programów wolności; my używamy

prawa, aby zagwarantować im tę wolność. Dlatego zmieniliśmy nazwę copyright na copyleft”.

Jądro systemu Linux

Na początku lat dziewięćdziesiątych FSF przygotowała już wszystkie główne komponenty systemu

operacyjnego GNU z wyjątkiem jednego — jądra. W tym samym czasie Linus Torvalds, fiński student

informatyki, pracował nad jądrem dla systemów uniksowych. Linus pracował z systemem Minix; bardzo

podobnym do Uniksa i napisanym przez Andrew Tannenbauma dla celów pedagogicznych. Linus był

niezadowolony z wydajności jądra Miniksa i wierzył, że potrafi je poprawić. Wczesną wersję poprawionego

jądra udostępnił w Internecie. Wkrótce programiści z całego świata pracowali razem nad zwiększeniem

wydajności i funkcjonalności jądra, które nazwał Linux (od Linus Minix). Jak pokazuje tabela 1.2, Linux rósł w

szybkim tempie. W ciągu trzech lat od pierwszej publikacji (5 października 1991 r.), Linux był wydawany jako

oprogramowanie testowe; wersja 1.0 pojawiła się w marcu 1994 roku. Jednakże już na początku 1992 roku

Linux został zintegrowany z oprogramowaniem GNU, co dało w pełni funkcjonalny system operacyjny, którego

nazwa wzięła się od nazwy jądra.

Tabela 1.2. Historia rozwoju Linuksa

Rok

Wersja Użytkowników Rozmiar jądra

(w bajtach)

Wydarzenie

1991

0.01

100

63 362

Linus Torvalds napisał pierwszą wersję jądra.

1992

0.99

1 000

431 591

Integracja jądra Linuksa i oprogramowania GNU, która

dała początek nowemu systemowi operacyjnemu.

1993

0.99

20 000

937 917

Usprawniony kod sprawił, że Linus wziął

odpowiedzialność za jego poprawność i zgodność

3 FSF — Fundacja Darmowego Oprogramowania

4 free — darmowy, ale też wolny

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: