Witaminy są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, a ich głównym źródłem jest racjonalna dieta. Nie należy jednak zapominać, że ich nadmiar może być dla organizmu równie niebezpiczny jak niedobór.
Pojedyncze witaminy należy przyjmować przy objawach konkretnego niedoboru witamin np. witaminę C przy krwawieniach z dziąseł, witaminę A przy niektórych zmianach skórnych lub zaburzeniach widzenia, witaminę D przy osteopenii lub osteoporozie, witaminę K przy krwawieniach, opierając się dla bezpieczeństwa na zaleceniu lekarskim.Ryzykowne może być profilaktyczne zażywanie witamin według własnego uznania, że witamina A na pewno pomoże na skórę lub oczy, B na nerwy, C na odporność, D na kości, E na młodość itd. Grozi to przedawkowaniem którejś z nich. Dotyczy to szczególnie nadmiaru witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K), które kumulując się w naszym organizmie mogą niekorzystnie oddziaływać na różne narządy i układy.Najlepszym i bezpiecznym źródłem witamin jest urozmaicone pożywienie zawierające zarówno warzywa, owoce, produkty ziarniste, nabiał i mięso. Dla tych, którzy nie przestrzegają zasad żywieniowych lub wymagają zwiększonego zapotrzebowania na witaminy (ciąża, laktacja, okres wzrastania) wskazana jest suplementacja witaminowa, najlepiej w postaci preparatu wielowitaminowego, w którym dawki witamin są odpowiednio dobrane do wieku i płci, a po zużyciu dwóch opakowań należy zrobić kilka tygodni przerwy. Gdy lekarz zaleci witaminy, to należy przyjmować je o jednej, stałej porze dnia. Witaminę C zaleca się zażywać w czasie posiłku, ponieważ ułatwia ona wchłanianie żelaza z pokarmu. Również witaminy rozpuszczalne w tłuszczach lepiej przyjmować w czasie posiłku, bo tłuszcz pokarmowy ułatwia ich wchłanianie. Dlatego łyżka oleju do surówki czy dania obiadowego ma głębokie uzasadnienie. Inne witaminy lepiej jest przyjmować na czczo popijając wodą.ANTYOKSYDANTYZażywając witaminy warto zwrócić uwagę na tzw. antyoksydanty czyli przeciwutleniacze. Są to substancje, które mają zdolność neutralizowania wolnych rodników – bardzo aktywnych biologicznie cząstek, które działają niszcząco na DNA, białka, związki lipidowe, błony komórkowe i inne składniki komórek naszego organizmu. Coraz częściej uważa się, że wolne rodniki mogą inicjować rozwój wielu chorób, a także wpływać na procesy starzenia. Wolne rodniki powstają w ustroju człowieka pod wpływem np. palenia tytoniu, alkoholu, tłustego pożywienia, zanieczyszczeń środowiskowych, promieniowania słonecznego czy w trakcie intensywnego wysiłku fizycznego. Okazało się, że odpowiednia ilość witamin w pożywieniu, zwłaszcza C, E i beta-karotenu (czyli prowitaminy A), które są znanymi powszechnie antyoksydantami, może zmniejszyć ryzyko zapadnięcia na chorobę wieńcową serca. Badano również inne witaminy. Okazało się, że witaminy z grupy B, szczególnie B6 i B12, powodują, że organizm szybciej pozbywa się substancji sprzyjających miażdżycy. Osoby intensywnie ćwiczące narażone są na szkodliwe działanie wolnych rodników tlenowych oraz nadtlenków powstających w zwiększonej ilości w trakcie dużych wysiłków fizycznych. Cząstki te są bardzo aktywne biologicznie, a efektem ich działania jest destrukcyjna oksydacja białek, lipidów i innych składników komórkowych. Dlatego sportowcy nie powinni zapominać o antyoksydantach mających zdolność neutralizowania wolnych rodników. Można tu wymienić:
· czerwone winogrona, czerwony grejpfrut, pomarańcze,
· jagody leśne – borówki, czarną jagodę, jeżyny, żurawiny,
· marchew, dynię, kapustę, kalafior, brokuły, czosnek, czerwoną cebulę, rzeżuchę,
· warzywa strączkowe,
· oliwę z oliwek,
· ryby,
· orzechy, nasiona,
· kiełki, kasze.Antyoksydantami są:
· wspomniane już wyżej witaminy A, C i E
· koenzym Q10
· niektóre mikroelementy np. cynk, mangan, miedź, selen, żelazo,
· niektóre substancje pochodzenia roślinnego – likopen, beta-karoten, kwas alfa-liponowy.
ANTYOKSYDANTY WITAMINOWE:
KOENZYM Q10Koenzym Q10 inaczej ubichinon jest substancją witaminopodobną, która oprócz działania antyoksydacyjnego, zwiększa produkcję energii w komórkach niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania tkanek i narządów szczególnie pracujących mięśni i serca. Do około trzydziestego roku życia produkcja koenzymu Q10 w pełni pokrywa zapotrzebowanie na niego. Niestety wraz z upływem kolejnych lat życia wytwarzanie ubichinonu spada, dlatego warto wówczas uzupełniać go spożywając bogate w koenzym Q10: makrelę, łososia, sardynki, wołową wątrobę i serce. Niedobór koenzymu Q10 wpływa na szybszy rozwój chorób układu krążenia, niewydolność serca i nadciśnienie tętnicze. Suplementacja koenzymu Q10 jest bezpieczna, bo nie doprowadza do przedawkowania.MIKROELEMENTY:
Mikroelementy znajdują się w wielu suplementach wielowitaminowych lub w suplementach pierwiastkowych. Można łączyć je z witaminami i antyoksydantami.INNE ANTYOKSYDANTY:
Osoby zdrowe, których dieta jest urozmaicona i bogata w warzywa i owoce nie muszą obawiać się niedoboru witamin. Dla pozostałych produkowane są preparaty wielowitaminowe. Warto zadbać natomiast o uzupełnienie podaży antyoksydantów, których często nam brakuje z uwagi na wspomniane wyżej niewłaściwe nawyki żywieniowe czy zanieczyszczenia środowiskowe. Przesadą oczywiście byłoby jednoczesne zażywania wszystkich antyoksydantów. Na pewno warto uzupełniać dietę o mikroelementy oraz witaminy antyoksydacyjne lub jeden z pozostałych przeciwutleniaczy dobrany w zależności od stanu ogólnego i kondycji fizycznej. Są to substancje naturalne, które korzystnie mogą wpływać na nasze zdrowie, zawsze jednak ich zażywanie warto skonsultować z lekarzem.
katii777