TEOLOGIA FUNDAMENTALNA „Ex universa”– RAFAŁ GOLIŃSKI
10. Społeczna struktura Kościoła – prymat i apostolat ( władza apostołów i jej kontynuacja w posłudze biskupów; obietnica prymatu Mt 16,16-18 : autentyczność i interpretacja tekstu, zagadnienie sukcesji w prymacie, władza biskupa Rzymu; kolegialność władzy w Kościele i sposoby jej wykonywania)
Wstęp hist. : Brak refleksji do późnego średniowiecza na ten temat, teorie kurialna, koncyliarystyczna, spirytualistyczna, rozwój w czasie reformacji, definicja według Roberta Bellarmina, próby syntezy na Sob. Wat I – przerwane, Mistici Corporis – Kościół boskoludzki, synteza: Lumen gentium
Proces powstania: ST, Jezus (wezwanie do nawrócenia, kolegium Dwunastu, Nadanie imienia Piotr, odrzucenie Jezusa przez przywódców Izraela, ustanowienie Eucharystii, odnowienie wspólnoty zmartwychwstałego z uczniami), Duch Święty (Posłanie Ducha Świętego, uformowanie Kościoła wśród pogan, oderwanie się Kościoła od synagogi)
Apostolat : Oznacza posiadanie władzy przez Chrystusa Kolegium Dwunastu (Apostołów) przekazanej po Zmartwychwstaniu.(Prawo i zobowiązanie)
Wymiary
1. Nauczycielska – przekazywanie nauki Chrystusa z mocą, akcent dogmatyczny
(autorytarna, tradycjonalna, nieomylna)
2. Kapłańska – pośredniczenie pomiędzy Bogiem a człowiekiem w aktach liturgicznych
(udział w samej pośrednictwie Chrystusa)
3. Pasterska – kierowanie wiernymi
(udział we władzy Jezusa, charakter służby,
„Hierarchiczność” oznacza świętą władzę: ze względu na przedmiot (święte rzeczy) i źródło (Bóg)
Przekazanie władzy przez przygotowanie uczniów, a ostatecznie w mowie misyjnej Jezusa. (Tekst Mateusza i pozostałych ewangelistów)
Prymat : Przekazanie wprost i bezpośrednio najwyższej władzy jednemu z apostołów, lecz nie jako przywilej osobisty, ale kostytutywna część struktury Kościoła opartego na Chrystusie
Prymat (może być honorowy, kierowniczy, władzy)
Obietnica prymatu w Mt 16,16-18:
Tekst dobrze pświadczony przez świadectwa zewnętrzna – Pasterz ojcowie: św. Justyn, św. Ireneusz
Świadectwa wewnętrzne: warość tekstu (8 semityzmów), przejrzysta budowa, gra słów: opoka – wskazuje na aramejski źródła, całościowy wymiar – antyfaryzejski
Zarzuty nie dotyczą zagadnień literackich, a intrpretacji
· Opoką jest tylko Chrystus, a Piotr „opoką” na podstawie swej wiary
· Tekst pochodzi z II w. i jest wytworem papiestwa
· Tekst wynika z wiary Kościoła (Chrystus nie używał słowa Kościół, spodziewał się raczej paruzji, nie mógł wybrać tak słabego człowieka jakim był Piotr, Piotr nie pełnił takiej funkcji jaka mu została przeznaczona)
Tekst nie mógł być fikcją literacką, bo wskazują na to rzeczywista zmiana imienia, tekst nie mógł mieć także na celu idealizację osoby Piotra, która w innych miejscach Ewangelii prezentuje różne wady
Prawosławne zasady: Prymatu, patriarchów, autokefalii, soborowa
Chrystus zwraca się do Piotra wprost, ale przez obrazy: Opoka, klucze, związywanie i rozwiązywanie.
Ostatecznie prymat zostaje przekazany Piotrowi po Zmartwychwstaniu w J 21,15n
Sukcesja w prymacie: Świadomość o sukcesji w prymacie nie była przedmiotem szczególnej refleksji, ale utrzymywała się dzięki zmysłowi wiary Ludu Bożego (KK 12), a i była konsekwencjom trwałości kościoła do końca świata i posiadaniu fundamentu, a jednocześnie oparciu się bramom piekielnym
Funkcja klucznika niebios, umacniającego w wierze była stale potrzebna. Ponadto sukcesyjność funkcji wiąże się z zapowiedzią śmierci męczeńskiej Piotra po nadaniu władzy prymatu.
Władza biskupa Rzymu: nie ma pozytywnego zarządzenia co do związania prymatu ze stolicą ówczesnego świata łacińskiego, ale oznaczała przejmowana była przez nastepcę św. Piotra, który zginął w Rzymie. Siedzibę potwierdziła tradycja. Przez pierwsze wieki uznawany był prymat Ojca św., np. Klemens Rzymski do Koryntian, spór n/t Wielkanocy czy chrztu heretyków.
Przymioty władzy biskupa Rzymu:
Rządzenia, najwyższa, pełna i autonomiczna, powszechna, zwyczajna, bezpośrednia i biskupia.
Kolegialność: Nawiązuje do kolegialności Dwunastu, każdy biskup ma władzę ponieważ należy do kolegium,a nie na odwrót.
11. Znaki autentyzmu Kościoła (jedość, świętość, powszechność, apostolskość)
Metoda znamion wychodzi z założenia, że Chrystus zakładając Kościół wyposażył go w cztery znamiona. Metoda bardzo owocna gdy chodzi o uzupełnienie metod poprzednich (empirycznej i historycznej)
1. Jedność
· Numeryczna jedność, czyli że Kościół jest jeden, a nie w wielości.
· Wewnętrzna zwartość
(Pragnienie Jezusa, nauka Pawła, w kościele poapostolskim, jako znak Kościoła i istnienie w Kościele katolickim
2. Powszechność – (gr. Katholikos)
· Wewnętrzna: pełnia w nauce i środkach zbawienia
· Zewnętrzna: uniwersalizm geograficzno-czasowy i osobowy
(Rozpoznawalna jest druga)
(Stary Testament, Jezus, Czasy apostolskie)
3. Świętość
· Bytowa, moralna i charyzmatyczna
(choć każda z nich dotyczy Kościoła lecz poznawalna może być jedynie druga i trzecia)
4. Apostolskość
· Początku – związek ze strukturą Kościoła apostolskiego
· Nauki – związek z doktryną Kościoła apostolskiego
· Sukcesji – trwałość potrójnej władzy przekazanej apostołom w Kościele
(zasadniczo dwie pierwsze jako rozpoznawalne empirycznie służą do badania)
Pablus