Dyrektywy dotyczace uzytkowania maszyn i innych urzadzen technicznych.pdf

BEZPIECZEİSTWO PRACY 1/2003

mgr inŇ. STANISýAW KOWALEWSKI

mgr inŇ. MARIUSZ DġBROWSKI

Centralny Instytut Ochrony Pracy

¢ Państwowy Instytut Badawczy

Dyrektywy dotyczĢce uŇytkowania maszyn

i innych urzĢdzeı technicznych

Praca wykonana w ramach programu

wieloletniego pn. áDostosowywanie wa-

runkw pracy w Polsce do standardw

Unii EuropejskiejÑ (CzĨļĚ B) dofinanso-

wanego przez MPiPS. Gÿwny koordy-

nator: Centralny Instytut Ochrony Pracy

cach na wysokoĻci z wykorzystaniem dra-

bin, rusztowaı i lin.

W odniesieniu do ástarychÑ Ļrodkw

pracy dyrektywa 89/655/EWG formuþu-

je wymagania minimalne . Wynika to

z zaþoŇenia, Ňe w praktyce byþoby niere-

alne naþoŇenie takich samych rygorw na

Ļrodki pracy wytwarzane i wprowadzane

do uŇytku wspþczeĻnie oraz na maszy-

ny i inne urzĢdzenia techniczne uŇytko-

wane czasem od wielu dziesiĢtkw lat.

W UE uznano, Ňe tzw. stare Ļrodki pra-

cy, tj. wyprodukowane przed grudniem

1992 roku, mogĢ speþniaę obniŇone wy-

magania techniczne w stosunku do no-

wych, tzn. wyprodukowanych po 1992

roku, dla ktrych sformuþowano wyma-

gania w osobnych dyrektywach tzw. no-

wego podejĻcia (np. w dyrektywie tzw.

maszynowej 98/37/WE 1) , dyrektywie ni-

skonapiħciowej 73/23/EWG 2) , dyrekty-

wie 89/336/EWG 3) dot. kompatybilno-

Ļci elektromagnetycznej lub innych tzw.

dyrektywach ekonomicznych, kierowa-

nych do producentw i dostawcw tych

Ļrodkw). W przypadku braku dyrekty-

wy ekonomicznej, odnoszĢcej siħ do da-

nej maszyny lub innego urzĢdzenia sto-

suje siħ wymagania minimalne, jak dla

starych Ļrodkw pracy, tzn. okreĻlone

w tzw. dyrektywach spoþecznych 89/655/

EW, 95/63/WE i 2001/45/WE. Koncep-

cjħ tħ ilustruje rys. 1.

ObniŇenie kryteriw nie oznacza przy-

zwolenia na obsþugħ ástarychÑ Ļrodkw

pracy na wyŇszym, nietolerowalnym po-

ziomie ryzyka. Tutaj wþaĻnie uwidacznia

siħ znaczenie zasady ograniczania ryzy-

ka, jako narzħdzia sþuŇĢcego zapewnie-

niu bezpieczeıstwa. Odpowiedni, akcep-

towalny poziom ryzyka moŇna osiĢgaę

nie tylko przez speþnienie wymagaı tech-

nicznych, lecz takŇe przez stosowanie

metod bezpiecznej pracy, ograniczanie

ekspozycji Ļrodkami organizacyjnymi,

podwyŇszanie kwalifikacji, motywowa-

nie itd., czyli przez organizacjħ i zarzĢ-

dzanie bezpieczeıstwem, stosownie do

specyfiki stanowiska pracy i wykonywa-

nych zadaı. Stwarza to moŇliwoĻci dal-

szego uŇytkowania starego parku maszy-

nowego, czħsto bez koniecznoĻci ich mo-

dernizowania i przystosowywania do

wymagaı norm.

Wiele postanowieı dyrektywy 89/655/

EWG znajduje odzwierciedlenie w obo-

wiĢzujĢcym w Polsce prawie pracy, np.

w postanowieniach art. 3 i 207 Kodeksu

pracy dotyczĢcych odpowiedzialnoĻci

pracodawcy za stan bezpieczeıstwa i hi-

gieny pracy w zakþadzie pracy oraz

ochronħ zdrowia i Ňycia pracownikw

poprzez zapewnienie bezpiecznych i hi-

gienicznych warunkw pracy.

Wymagania oglne dyrektywy adre-

sowane sĢ do pracodawcw i dotyczĢ na-

stħpujĢcych kwestii:

a) stosowania odpowiednich do wy-

konywanej pracy Ļrodkw, wyposaŇo-

aszyny i inne urzĢdzenia tech-

niczne naleŇĢ do podstawo-

wych i powszechnie stosowa-

nych Ļrodkw pracy. Szacuje siħ, Ňe ok.

80% wypadkw ma zwiĢzek z ich ob-

sþugĢ. Taka jest teŇ skala strat wynikajĢ-

cych z wydarzeı wypadkowych z ich

udziaþem.

Z tych wzglħdw wymagania bezpie-

czeıstwa dotyczĢce konstrukcji oraz uŇyt-

kowania maszyn i innych urzĢdzeı tech-

nicznych zawarte sĢ zarwno w przepi-

sach polskich, jak i w dyrektywach euro-

pejskich.

W Unii Europejskiej minimalne wy-

magania dotyczĢce Ļrodkw pracy uŇyt-

kowanych w miejscach pracy (maszyn,

narzħdzi i aparatury oraz zwiĢzanych z ni-

mi instalacji) okreĻla dyrektywa 89/655/

EWG naleŇĢca do grupy tzw. dyrektyw

spoþecznych, kierowanych do uŇytkow-

nikw maszyn i innych urzĢdzeı tech-

nicznych, a przede wszystkim do praco-

dawcw.

Dyrektywa 89/655/EWG byþa dwu-

krotnie zmieniana i zostaþa uzupeþniona

dyrektywami:

Î 95/63/WE Î dotyczĢcĢ minimalnych

wymagaı bezpieczeıstwa przy uŇytko-

waniu maszyn mobilnych Î z napħdem

lub bez Î oraz maszyn do przemieszcza-

nia þadunkw i ludzi

Î 2001/45/WE Î dotyczĢcĢ minimal-

nych wymagaı bezpieczeıstwa przy pra-

1) Dyrektywħ tzw. maszynowĢ 98/37/WE przenie-

siono do prawa polskiego rozporzĢdzeniem Rady

Ministrw z dnia 3 lipca 2001 r. w sprawie wy-

magaı zasadniczych dla maszyn i elementw bez-

pieczeıstwa podlegajĢcych ocenie zgodnoĻci, wa-

runkw i trybu dokonywania oceny zgodnoĻci oraz

sposobu oznakowania tych maszyn i elementw

bezpieczeıstwa (DzU nr 127, poz. 1391).

2) Dyrektywħ tzw. niskonapiħciowĢ 73/23/EWG

przeniesiono do prawa polskiego rozporzĢdzeniem

Rady Ministrw z dnia 3 lipca 2001 r. w sprawie

wymagaı zasadniczych dla sprzħtu elektryczne-

go, warunkw i trybu dokonywania oceny zgod-

noĻci oraz sposobu oznakowania sprzħtu elektrycz-

nego (DzU nr 120, poz. 1276).

3) Dyrektywħ, dotyczĢcĢ kompatybilnoĻci elektro-

magnetycznej (EMC) 89/336/EWG przeniesiono

do prawa polskiego rozporzĢdzeniem Rady Mini-

strw z dnia 25 czerwca 2002 r., w sprawie wa-

runkw i trybu dokonywania oceny zgodnoĻci apa-

ratury z zasadniczymi wymaganiami dotyczĢcy-

mi kompatybilnoĻci elektromagnetycznej oraz spo-

sobu oznakowania aparatury (DzU nr 117, poz.

1008).

BEZPIECZEİSTWO PRACY 1/2003

Rys. 1. Koncepcja wdraŇania do prawa krajowego paıstw WE dyrektyw dotyczĢcych bezpieczeıstwa

maszyn i innych Ļrodkw pracy ástarychÑ i ánowychÑ

Rys. 2. Etapy wdraŇania w zakþadach pracy po-

stanowieı prawa polskiego zharmonizowanego

z dyrektywami 89/655/EWG, 95/63/WE i 2001/

45/WE

nych w urzĢdzenia ochronne i uŇytkowa-

nych zgodnie z ocenĢ ryzyka;

b) bieŇĢcego nadzoru nad Ļrodkami

pracy (przeprowadzania kontroli pierwot-

nych, okresowych i specjalnych w celu

zapewnienia, Ňe przez caþy czas uŇytko-

wania bħdĢ one speþniaþy minimalne wy-

magania techniczne);

c) uwzglħdnienia zasad ergonomii

przy obsþudze maszyn i innych urzĢdzeı

technicznych;

d) wszechstronnego i zrozumiaþego in-

formowania pracownikw o wszelkich

czynnikach majĢcych wpþyw na bezpie-

czeıstwo pracy (ryzyko, procedury bez-

piecznej pracy, informacje o rzeczywi-

stych wypadkach i sytuacjach awaryj-

nych);

e) zapewnienia szkoleı podstawo-

wych oraz specjalistycznych w zakresie

bezpieczeıstwa obsþugi i uŇytkowania

maszyn, a takŇe innych urzĢdzeı tech-

nicznych;

f) prowadzenia konsultacji z pracow-

nikami i udziaþu ich przedstawicieli w po-

dejmowaniu decyzji dotyczĢcych wypeþ-

nienia wymienionych zadaı i realizacji

postanowieı dyrektywy.

ObowiĢzujĢce dotychczas przepisy

prawa krajowego uwzglħdniajĢ w znacz-

nej mierze postanowienia dyrektywy 89/

655/EWG. Wymagania tej dyrektywy

wraz ze zmianami zawartymi w dyrekty-

wie 95/63/WE w caþoĻci wprowadza do

prawa polskiego rozporzĢdzenie ministra

gospodarki z dnia 30 paŅdziernika 2002 r.

w sprawie minimalnych wymagaı doty-

czĢcych bezpieczeıstwa i higieny pracy

w zakresie uŇytkowania maszyn przez

pracownikw podczas pracy (DzU nr 191,

poz. 1596), ktre weszþo w Ňycie 1 stycz-

nia 2003 r.

Dyrektywa 89/655/EWG znowelizo-

wana dyrektywami 95/63/WE i 2001/45/

WE formuþuje w zaþĢczniku I minimalne

wymagania techniczne dotyczĢce Ļrod-

kw pracy.

W zaþĢczniku II wymienionych dyrek-

tyw zebrano minimalne wymagania do-

tyczĢce uŇytkowania Ļrodkw pracy.

WdraŇanie postanowieı prawa pol-

skiego, zharmonizowanego z wymagania-

mi dyrektyw 89/655/EWG, 95/63/WE

i 2001/45/WE, w polskich zakþadach pra-

cy powinno byę dokonywane przez oso-

by nie tylko kompetentne, ale rwnieŇ

Ļwiadome przesþania spoþecznego tych

dyrektyw. Etapowy model takiego wdra-

Ňania przedstawiono na rys. 2.

RespektujĢcy przepisy polskie praco-

dawcy nie powinni siħ obawiaę wdroŇe-

nia postanowieı dyrektyw spoþecznych,

gdyŇ zawarte tam wymagania w wiħkszo-

Ļci obowiĢzywaþy juŇ w polskim prawie

pracy. Przedstawiony na rys. 2. sposb

postħpowania uþatwi realizacjħ postano-

wieı £ 34 wspomnianego rozporzĢdzenia

ministra gospodarki z dnia 30 paŅdzierni-

ka 2002 r., zgodnie z ktrym maszyny na-

byte przed dniem 1 stycznia 2003 r. po-

winny byę Î w terminie do dnia 1 stycznia

2006 r. Î dostosowane do minimalnych

wymagaı dotyczĢcych maszyn.

PIĺMIENNICTWO

[1] Raport z drugiego etapu badaı kosztw

wdroŇenia dyrektywy 89/655/EWG w sprawie

minimalnych wymagaı bezpieczeıstwa i hi-

gieny uŇytkowania w pracy sprzħtu przez pra-

cownikw, znowelizowanej dyrektywĢ 95/63/

WE oraz stanu dostosowania do wymagaı dy-

rektywy 89/656/EWG w sprawie minimalnych

wymagaı bezpieczeıstwa i higieny uŇytkowa-

nia w pracy Ļrodkw ochrony indywidualnej.

CIOP, Warszawa 20 marca 2001 r. (niepubliko-

wane)

[2] Rouxel M.-N. Bilans wdroňenia dyrektywy 89/

655/EWG dotyczģcej uňytkowania maszyn i innych urzģ-

dzeĲ produkcyjnych w miejscu pracy . Bezpieczeı-

stwo Pracy 7-8 (372-373) 2002, s. 24-29

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: