Przetwarzanie obrazu - grafika komputerowa.pdf

(182 KB) Pobierz
r51
5. KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE PRZETWARZANIA
OBRAZU
Etap przetwarzania informacji obrazowej - to dotychczas najmniej oprzyrz¹-
dowany etap pracy eksperta. Niedostatek mo¿liwoci stwarzanych przez fotogra-
ficzne techniki przetwarzania obrazu potrafi oceniæ tylko ten, kto straci³ wiele go-
dzin, dni i miesiêcy w ciemni fotograficznej, by uzyskaæ okrelony efekt koñcowy -
gwoli ukazania ostatecznemu odbiorcy fotogramu tego, co w naturze ogl¹da³o
oko eksperta. Rozwój sprzêtu i programów komputerowych [w ci¹gu ostatnich kil-
ku lat!] doprowadzi³ do tego, i¿ ju¿ dzi tradycyjna mokra obróbka fotochemiczna
wiat³oczu³ych materia³ów srebrowych mo¿e byæ w wiêkszoci przypadków zast¹-
piona komputerowym przetwarzaniem obrazu.
5.1. Grafika komputerowa a przetwarzanie obrazów
Pojêcie grafiki komputerowej jest bardzo szerokie, obejmuje bowiem trzy istot-
nie ró¿ne dziedziny funkcji [zastosowañ] komputera. Ta wielopostaciowoæ grafiki
komputerowej prowadzi do nieporozumieñ [niekiedy bardzo brzemiennych w skut-
ki], warto j¹ zatem na wstêpie krótko objaniæ.
W najogólniejszym ujêciu wyró¿niæ mo¿na trzy typy przekszta³ceñ informa-
cji, w których obraz wystêpuje jako co najmniej jedna z jej postaci:
1) przekszta³canie obrazu w obraz [przetwarzanie obrazów],
2) przekszta³canie opisu w obraz [w³aciwa grafika komputerowa] oraz
3) przekszta³canie obrazu w opis [rozpoznawanie obrazów] 1 .
Wszystkie wymienione typy przekszta³ceñ znajduj¹ zastosowanie w kryminalistyce,
jednak¿e ich udzia³ w najszerzej rozumianym komputerowym wspomaganiu eks-
pertyzy pismoznawczej, jest mocno nierównomierny.
Rozpoznawanie obrazów realizowane jest w programach typu OCR [optical
charakter recognition], które opracowano z myl¹ o optycznym rozpoznawaniu
pisma.
Niestety, zbyt czêsto myli siê optyczne rozpoznawanie pisma z komputerow¹
identyfikacj¹ pisma. To pierwsze jest zrealizowane. Po 40 latach wysi³ków pro-
gramistów i konstruktorów, komputery wreszcie potrafi¹ czytaæ, jednak¿e jest to
poziom sprawnoci osi¹gany przez przeciêtnego pierwszoklasistê jeszcze przed
wiêtami Bo¿ego Narodzenia 2 . Pomylenie rozpoznawania [czytania] z identyfikacj¹
wziê³o siê najprawdopodobniej st¹d, ¿e programy rozpoznawania znaków, nale-
¿a³y niegdy [wg terminologii informatycznej] do programów identyfikacji obiek-
tów. To nieporozumienie terminologiczne jest do dzi wykorzystywane w celach
reklamowych 3 , a potem w dobrej wierze powtarzane w podrêcznikach kryminali-
styki 4 .
Poniewa¿ mowa jest o przekszta³caniu obrazu, dodaæ koniecznie trzeba, i¿ wspó³-
czesne programy OCR wspieraj¹ siê nie tylko na mocno zawodnym optycznym
rozpoznawaniu znaków, lecz uzupe³niaj¹ to wstêpne rozpoznanie g³êbok¹ staty-
styczn¹ analiz¹ czêstotliwoci wystêpowania zarówno pojedynczych znaków jak i
ich zestawów [sylab, s³ów, zwrotów]. Jednak od czytania [ci¹gle z b³êdami] do
badañ identyfikacyjnych [w kryminalistycznym tego s³owa znaczeniu] droga jest
bardzo daleka 5 .
Wymienione ograniczenia odsuwaj¹ w dalek¹ przysz³oæ zastosowanie programów
typu OCR do wspomagania ekspertyzy pismoznawczej w czêci dotycz¹cej samych
badañ pisma rêcznego [czym innym jest wspomaganie etapu sprawozdawczego eks-
pertyzy].
Grafika komputerowa w³aciwa - to omówione w rozdziale poprzednim pro-
gramy typu CAD [oraz wszelka inna grafika wektorowa 6 ]. Ze wzglêdów na przed-
stawion¹ wy¿ej systematykê, do tego¿ typu zaliczyæ nale¿y równie¿ omówione tam
programy malarskie.
Z tych pierwszych jedynie MegaCAD znalaz³ zastosowanie w pomiarowej czêci
badañ pismoznawczych, a to dziêki utrzymywaniu w osobnej warstwie podk³adu
rastrowego a w innych [osobnych] warstwach krelonych linii pomiarowych wraz z
opisem.
Przetwarzanie obrazów [przekszta³canie obrazu w obraz] jest t¹ czêci¹ sze-
roko rozumianej grafiki komputerowej, która znalaz³a najszersze zastosowanie w
komputerowym wspomaganiu ekspertyzy pismoznawczej.
Pierwsza polskojêzyczna monografia, omawiaj¹ca teoretyczne problemy Kompu-
terowej analizy obrazu, ukaza³a siê dopiero przed trzema laty 7 . Termin analiza
zosta³ przez Autorów u¿yty w tytule zapewne dla wskazania, ¿e pierwszym etapem
procesu przekszta³cania obrazu winna byæ analiza stanu pocz¹tkowego - zarówno w
sensie okrelenia pierwotnej zawartoci samego obrazu jak i w sensie filozoficz-
nym, tzn. w aspekcie oceny rzeczywistych potrzeb, oczekiwanych efektów oraz
rachunku czasu i kosztów 8 .
Autorzy wymienionej monografii wyró¿niaj¹ 4 grupy przekszta³ceñ:
· przekszta³cenia geometryczne,
· przekszta³cenia punktowe,
· filtry oraz
· przekszta³cenia morfologiczne.
Przekszta³cenia geometryczne -  to m. in. przesuniêcia, obroty i odbicia; dokony-
wane s¹ na obrazie jako ca³oci.
Przekszta³cenia punktowe -  to m. in. tworzenie negatywów, tworzenie masek,
wyrównywanie histogramu i binaryzacja. Punktowoæ w nazwie oznacza, ¿e prze-
kszta³cenia te dokonywane s¹ na poszczególnych punktach w oderwaniu od charak-
terystyki punktów s¹siednich.
Filtry -  to m. in. detekcja krawêdzi i usuwanie nieostroci. Filtry odwo³uj¹ siê do
lokalnego otoczenia poszczególnych punktów, co pozwala zarówno zwiêkszyæ ist-
niej¹ce ró¿nice [poprawa obrazów ze s³abym kontrastem na krawêdziach] jak i je
wyeliminowaæ [korekcja przypadkowych b³êdów].
Przekszta³cenia morfologiczne - to g³ównie erozja oraz dylatacja 9 . Erozja pozwa-
la m. in. na usuwanie izolowanych punktów [posiadaj¹cych strukturê odmienn¹ od
zadanego, najbli¿szego otoczenia], likwidacjê ma³ych izolowanych cz¹stek [o wiel-
koci mniejszej od zadanej] oraz usuwanie w¹skich wypustek [pó³wyspów]. Dy-
latacja czyni to samo w stosunku do negatywu [dope³nienia] obrazu. £¹cznie oba te
przekszta³cenia pozwalaj¹ dokonaæ wyg³adzenia brzegów linii [figur] obrazu.
Najbardziej z³o¿one sposoby przetwarzania obrazów polegaj¹ na kombinacji
kilku typów operacji, stosowanych jednak¿e kolejno [zaawansowane programy
przetwarzania obrazów pozwalaj¹ na zapamiêtanie wypróbowanej sekwencji prze-
kszta³ceñ i automatyczne jej powtórzenie w odniesieniu do innych obrazów po-
cz¹tkowych].
U¿ytecznoæ niektórych przekszta³ceñ typu geometrycznego [anamorfoza, mor-
phing] dla badañ pismoznawczych jest dopiero testowana; z zastosowaniem ich
w praktyce komputerowego wspomagania ekspertyzy pismoznawczej trzeba bêdzie
jeszcze trochê poczekaæ 10 .
 M. Herjan, Grafika komputerowa, MAGAZYN KOMPUTEROWY DIR, grudzieñ
1993, s. 9-12.
2
 Praktycznie komputer potrafi czytaæ pismo drukowane albo starannie krelone na wzór
druku lub techniczne [zeskanowane, podawane na ekran via kamera, krelone na ¿ywo za po-
moc¹ urz¹dzenia typu digitizera albo palcem na specjalnym ekranie dotykowym]. Istotne jest wy-
stêpowanie ka¿dej litery w oddzieleniu od innych [brak wi¹zañ miêdzyliterowych]; tak¿e rzuty
prostopad³e liter na domyln¹ wspóln¹ liniê podstawow¹ nie powinny zachodziæ na siebie.
 H. Skudelny, P. Mueller, Komputer - grafologiem, CHIP, nr 11/1994, str.27. Autorzy opi-
suj¹ program IBM Sival/2, który umo¿liwia sprawdzanie autentycznoci podpisów. Skutecz-
noæ przedstawionej metody siêga 99,5%,  gdy fa³szerz nie wie, jak wygl¹da autograf. Jak na
odrzucenie podpisu wymylonego przez fa³szerza [tzw. podpisu kreowanego] jest to wynik ¿enu-
j¹co skromny. Brak póniejszych doniesieñ o praktycznych zastosowaniach wspomnianego syste-
mu wskazuje, i¿ wymaga³ on istotnego dopracowania.
3
4
 T. Hanausek, Kryminalistyka. Poradnik detektywa, Katowice 1993 r., s. 132.
5
 Porównaj: B. Ho³yst, Kryminalistyka, wyd. VII, Warszawa 1993, str. 430-431.
6
 M. Jankowski, Elementy grafiki komputerowej, Warszawa 1990, ss. 241.
7
 L. Wojnar, M. Majorek, Komputerowa analiza obrazu, Kraków 1994, ss.159.
 Tam¿e, str. 15-16. W koñcowej czêci pracy Autorzy dookrelaj¹ termin analiza pisz¹c:
W ramach analizy obrazu mo¿na wyró¿niæ trzy podstawowe elementy sk³adowe: przetwarzanie
obrazu, pomiary, interpretacjê (analizê) wyników [tam¿e, str. 121]. Poniewa¿ opisywane przez
Nich pomiary dotycz¹ takich struktur jak liczba cz¹stek na jednostkê powierzchni, udzia³ po-
wierzchniowy wybranych elementów obrazu, d³ugoæ linii na jednostkê powierzchni obrazu itp.,
a kwesti¹ interpretacji wyników [czyli analiz¹ w wê¿szym rozumieniu] w ogóle siê nie zajmuj¹
[bowiem wymaga³o by to wejcia w obszar dyscyplin szczegó³owych], koñcowa czêæ referowanej
monografii nie mo¿e byæ tutaj wykorzystana.
8
 Tam¿e, str. 52-64. Dylatacja jest przekszta³ceniem odwrotnym do erozji; mo¿na j¹ zdefi-
niowaæ nastêpuj¹co:    dylatacja = negatyw erozji negatywu obrazu.
9
 O zakresie trudnoci wi¹¿¹cych siê z wykorzystaniem sztywnych programów kompute-
rowych do nietypowych celów daje wyobra¿enie praca: T. Kozie³, K. ¯uchewicz, Komputerowe
metody przetwarzania obrazu w badaniach kryminalistycznych,  PROBLEMY KRYMINALISTY-
KI nr 185-186/1989, s.283-293.
10
POWRÓT DO SPISU TRECI
1
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin