Przemoc wobec dziecka jako patologia wspolczesnej rodziny na podstawie badan przeprowadzonych w Malborku.doc

Niepokojącym jest, że pomimo wielokierunkowych działań w dalszym ciągu głęboko zakorzenione jest przekonanie, że dziecko karane jest biciem dla jego dobra. Większa część społeczeństwa jest zdania, że zjawisko to ma wymiar marginalny
i najczęściej stanowi problem rodzin patologicznych. Nic bardziej mylnego. Doniesienia masmediów dowodzą, że biją wszyscy bez względu na zajmowaną pozycję społeczną, wykształcenie czy tzw. „dobre wychowanie”. Można zaryzykować stwierdzenie, że przemoc wobec dziecka stała się obecnie normą stosunków społecznych, sposobem wychowania. Zbyt łatwo dajemy „rozgrzeszenie” oprawcom mówiącym ze skruchą „straciłem panowanie nad sobą”….

Przemoc wobec dziecka nie jest zjawiskiem nowym charakterystycznym jedynie dla współczesnego społeczeństwa, gdyż w naszym świecie jest powszechnie znane już od wieków. Długo natomiast nie poświęcano mu systematycznych studiów, co wynikało z niezrozumienia jego skutków. Doświadczanie przemocy w dzieciństwie, stosowanie surowość, a nawet okrucieństwa w traktowaniu dziecka uważano do niedawna, a wielu kręgach społecznych tak się dzieje po dziś dzień, za skuteczny środek chroniący młodych przed demoralizacją, wykolejeniem i zejściem na złą drogę. Mało kto zagłębia się w problematykę krzywdzonych dzieci, często bagatelizuje się ich rany fizyczne i urazy psychiczne pozostające jako niechlubna pamiątka na całe życie. Niniejsza praca ma na celu uświadomienie, że choć przemoc traktujemy jako coś nagannego, w dalszym ciągu dajemy nieme przyzwolenie do uprawiania tego procederu…

W zbieraniu materiału badawczego posłużono się metodą sondażu diagnostycznego umożliwiającej zbadanie dynamik zjawisk społecznych, poznanie opinii o nich oraz poglądów danej zbiorowości.

Słowa kluczowe: przemoc, przemoc fizyczna, przemoc psychiczna, przemoc seksualna.

Wprowadzenie

Najnowsze badania empiryczne nad dzieckiem dowodzą, że zmienia się na przestrzeni lat rola i miejsce dziecka w rodzinie. Poszerza się jego codzienna perspektywa życiowa, specyfika kontaktów poznawczych, kulturowych i społecznych. Na horyzoncie dziecka pojawia się coraz więcej bodźców stanowiących nowe doznania, przeżycia i zachowania. Przeobrażenia dokonujące się we wszystkich sferach życia człowieka dają z jednej strony ogromne możliwości oraz szanse rozwojowe
i edukacyjne, z drugiej zaś potęgują zagrożenia, trudności i bariery przekreślające prawidłowe funkcjonowanie i dorastanie dziecka.

Dzieciństwo współczesnych dzieci, jego wszystkie aspekty i obszary, zdefiniowane zostało przez określoną sytuację, jakże charakterystyczną dla wielu polskich rodzin. Rodzin, w których degradacji uległy wartości wychowawczo - opiekuńcze, moralne, emocjonalne i kulturowe.

Dla wielu dzieci największe zagrożenie stanowi jego własna rodzina,
w której źródeł patologii dopatrzeć się można w ubóstwie, osieroceniu dziecka przez jedno z rodziców, rozbiciu, problemie alkoholowym czy przemocy. W takich rodzinach nie ma priorytetów w postaci zabezpieczania podstawowych potrzeb, stworzenia ciepłego i bezpiecznego domu i godnego traktowania każdego z jej członków. Bardzo częstym zjawiskiem w takich rodzinach jest wyrządzanie ogromnej krzywdy
i przysparzanie cierpienia dziecku. Młody człowiek narażony jest na niedostatek, biedę, a co gorsze przemoc fizyczną i psychiczną, molestowanie seksualne. Ich dzieciństwo to niekończący się lęk, brak poczucia bezpieczeństwa i bezpowrotnie utracone zaufanie do dorosłych. Wszystko to nieodwracalnie wpływa na kształtowanie się osobowości oraz rozwój psychiczno – fizyczny, wypaczenie emocjonalne, co przełoży się na późniejsze dorosłe życie.

Problem maltretowania dzieci jest jednym z najbardziej niechlubnych problemów cechujących naszą cywilizację. Problem tym groźniejszy jeśli uświadomimy sobie, iż każdego dnia około 300 milionów dzieci doświadcza przemocy. I chociaż zmienia się specyfika tego zjawiska żaden kraj na świecie nie jest wolny od plagi poniżania
i niegodnego traktowania najmłodszych. Co jakiś czas spokój społeczeństwa „zakłóca” wiadomość o kolejnym pobiciu dziecka ze skutkiem śmiertelnym.

Rozdział 1. Polska rodzina w świetle literatury przedmiotu

1.1 Wyjaśnienie pojęć zawartych w świetle literatury

Rodzina jest środowiskiem każdego człowieka, a bynajmniej powinna nim być. Stanowi niepodzielną część społeczeństwa, a tym samym jest jego najmniejszą komórkę, grupę społeczną ,w której człowiek się rodzi, i z którą wiążą go wielostronne związki do końca życia. W ujęciu B. Śliwerskiego jest „prymarną instytucją wychowania”[1]. Od rodziny bierze początek biografia każdej ludzkiej istoty i towarzyszy jej w każdym momencie życia.

Rodzina to miejsce, w którym panuje wspólnota najbliżej spokrewnionych osób, związanych więzami miłości, emocjonalnymi, podobnymi dążeniami oraz wspólnymi celami. Wyróżnikami rodziny są:

- więzi emocjonalne;

- opiekuńczość;

- orientacja na prawidłowe wychowanie potomstwa;

- wdrażanie wartości kulturowych;

- wspólny majątek;

- wspólne zamieszkiwanie ze sobą [2].

W ujęciu pedagogicznym rodzina jest „grupą małą i pierwotną, środowiskiem
i systemem edukacyjnym, instytucją socjalizacyjno – wychowawczą oraz wspólnotą emocjonalno – kulturową”[3].

W świetle definicji z obszaru socjologii rodzinę tworzy grupa bezpośrednio spokrewnionych ze sobą osób. Jej dorośli członkowie przyjmują odpowiedzialność za opiekę nad dziećmi. Wyróżnia się:

- rodzinę nuklearną – gospodarstwo domowe składające się z dwóch dorosłych ludzi wraz ze swoimi bądź adoptowanymi dziećmi;

- rodzina poszerzona – gospodarstwo domowe, w którym oprócz małżeństwa
z dziećmi funkcjonują bliscy krewni [4].

Na kształtowanie więzi pomiędzy wszystkimi członkami rodziny wpływają codzienne kontakty, wspólne przebywanie ze sobą, przeżywanie trosk, radości oraz niepowtarzalna atmosfera. Ujmowana w kontekście wspólnoty oznacza „naturalne zespolenie członków rodziny ze względu na wspólnie odczuwane cele, wzajemne uczucia i naturalne wspólne dążenie”. Rodzina powstaje na podwalinie miłości oraz wspólnego życia [5].

A.W. Janke podkreśla, że pojecie rodzina uległo licznym próbom interpretacji, co zaowocowało taką różnorodnością jej definiowania. Na przestrzeni lat osiemdziesiątych
oraz dziewięćdziesiątych XX wieku pedagodzy przestali utożsamiać rodzinę jako „komórkę życia społecznego”. Zdaniem A. W. Janke bardziej humanistyczny kontekst definiuje rodzinę jako „wspólnotę życia”, „wspólnotę osób”, czy „wspólnotę emocjonalną”. Autor mówi, że zmiany w obrębie rodziny zaznaczyły się również
w sferze wychowania rodzinnego. Obok wymiaru prakseologicznego wychowanie łączy w sobie więzy oraz uczucia, radość spotkania wszystkich członków i ich podmiotowe traktowanie [6]. B. Suchodolski w rodzinie jako wspólnocie upatruje głęboko zakorzenioną ludzką potrzebę, manifestującą się w relacjach „ja” i „ty” a nie „ja” – „oni”. Podejście to akcentuje, że obok zinstytucjonalizowanego świata, regulowanego władzą i prawem istnieje świat wspólnoty ludzi – rodzina. B. Suchodolski nazywa go światem społecznym tworzonym przez wspólnotę ludzi [7]. A. W. Janke uważa, że wspólnotowe ujmowanie rodziny jest alternatywą tradycyjnej, funkcjonującej przez szereg lat koncepcji, która rodzinę określała w kategorii instrumentu w dziele usprawniania transmisji społecznej i kulturowej [8].

Człowiek jest przede wszystkim istotą biologiczną, psychiczną, społeczną oraz duchową, jednakże obok tych właściwości jest także jednostką rodzinną. Zdaniem
A.W. Janke rodzinność jest wynikiem wielowiekowego przeobrażania, które umożliwiło przyjmowanie dziedzictwa kulturowego i współuczestnictwo jego pomnażania. Autor podkreśla, że rodzinność towarzyszy człowiekowi od zawsze
i nieustannie, a przejawia się w jego zainteresowaniach, zachowaniach, myślach, dążeniach, dostatkach i biedzie, porażkach oraz sukcesach. Odmienność tych przejawów wpływa na zapadanie w pamięć bliskich osób jednostki i jest inspiracją dla przyszłych pokoleń [9].

„Zdrową” rodzinę cechują trwałe więzi wewnątrzrodzinne, prawidłowa komunikacja między wszystkimi członkami osadzona na otwartości myśli oraz uczuć, spontaniczności i akceptacją różnic w poglądach. Tak pojmowana stanowi naturalne środowisko dla kształtowania się właściwych relacji na płaszczyźnie małżonkowie – rodzice – dzieci – dalsi członkowie rodziny. Stosunki między rodzicami obligowane są zawarciem związku małżeńskiego, posiadaniem dziecka i prowadzeniem wspólnego gospodarstwa Właściwością konstruktywną rodziny jest zespolenie w różnym stopniu więzami emocjonalnymi, biologicznymi, gospodarczymi i kulturowymi [10].

Dom rodzinny kojarzy się z przede wszystkim z kochającą, troskliwą rodziną oraz codziennym życiem, w którym na przemian przeplatają się radości, mniejsze bądź większe problemy. Potrzebę jego posiadania odczuwa każdy człowiek bez względu na wiek, a w szczególności dziecko. To specyficzne miejsce, będące azylem, przystanią, oraz symbolem beztroskiego dzieciństwa [11]. Natomiast dla dziecka przeżywającego przemoc stanowi teren, gdzie panuje destruktywna atmosfera zagrażająca prawidłowemu rozwojowi jednostki i niszcząca więzi emocjonalne członków.

1.2 Funkcje i zadania współczesnej rodziny

Najogólniej ujmując funkcje rodziny definiuje się je jako „wyspecjalizowane oraz permanentne działania i współdziałania członków rodziny, wynikające z bardziej lub mniej uświadamianych sobie przez nie zadań, podejmowanych w ramach wyznaczonych przez obowiązujące normy i wzory, a prowadzące do określonych efektów głównych
i pobocznych”[12].

Według S. Kawuli istnieje wielość funkcji przypisywanych rodzinie, wobec czego zacierają się granice pomiędzy funkcjami zasadniczymi i pochodnymi. Zaproponował zatem cztery fundamentalne funkcje:

- biologiczno – opiekuńczą;

- kulturalno – towarzyską;

- ekonomiczną;

- wychowawczą.

Nadmienić należy, iż każda rodzina realizuje je na odmiennym poziomie oraz zakresie [13].

Zdaniem J. Szczepańskiego funkcje rodziny sprowadzają się do :

- prokreacyjnej – utrzymanie ciągłości gatunku ludzkiego;

- socjalizacyjnej – przygotowanie dziecka do życia w społeczeństwie;

- ekonomicznej – zapewnienie potomstwu odpowiednich warunków materialno – bytowych.[14]

Do zadań rodziny należy zaspokajanie podstawowych potrzeb dziecka, zarówno tych uniwersalnych oraz specyficznych. Potrzeby specyficzne wynikają z indywidualnej osobowości dziecka, natomiast do potrzeb uniwersalnych (tych, które dotyczą wszystkich dzieci) zalicza się przede wszystkim:

- potrzebę pożywienia;

- potrzebę ubrania;

...

Plik z chomika:

Diot

Inne pliki z tego folderu:

E. Aronson - CzĹ‚owiek istota spoĹ‚eczna.pdf (70773 KB)
andragogika.doc (98 KB)
andragogika (2).doc (93 KB)
Antropologia.doc (263 KB)
antropologia kulturowa (2).doc (76 KB)