I. BHP
Bezpieczeństwo i higiena pracy, BHP - powszechnie używana nazwa określająca zarówno zbiór zasad dotyczących bezpiecznego i higienicznego wykonywania pracy, jak również osobna dziedzina wiedzy zajmująca się kształtowaniem właściwych warunków pracy. Wchodzi w zakres zainteresowań ergonomii, medycyny pracy, ekonomiki pracy i in.
Na straży przestrzegania BHP w polskich zakładach pracy stoi Państwowa Inspekcja Pracy (PIP). Podstawowe wymagania prawne dotyczące BHP zawiera Dział X Kodeksu pracy - oraz wiele rozporządzeń a w tym najważniejsze Rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 129, poz. 844 z 1997 roku z późniejszymi zmianami) oraz Polskie Normy.
Coraz częściej BHP w organizacjach staje się przedmiotem zarządzania podobnie jak zarządzanie jakością wg ISO 9001 czy zarządzania środowiskowego wg ISO 14001. Dla potrzeb krajowych PKN wydał normę PN-N-18001:2004 Systemy Zarządzania Bezpieczeństwem i Higieną Pracy.
Dziennik Ustaw z 2006 r. Nr 217 poz. 1587
USTAWA
z dnia 18 października 2006 r.
o zmianie ustawy - Kodeks pracy
(Dz. U. z dnia 29 listopada 2006 r.)
Art. 1. W ustawie z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.1)) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 130 w § 2 uchyla się zdanie drugie;
2) po art. 1552 dodaje się art. 1552a w brzmieniu:
"Art. 1552a. § 1. Przy ustalaniu wymiaru urlopu na podstawie art. 1551 i 1552 kalendarzowy miesiąc pracy odpowiada 1/12 wymiaru urlopu przysługującego pracownikowi zgodnie z art. 154 § 1 i 2.
§ 2. Niepełny kalendarzowy miesiąc pracy zaokrągla się w górę do pełnego miesiąca.
§ 3. Jeżeli ustanie stosunku pracy u dotychczasowego pracodawcy i nawiązanie takiego stosunku u kolejnego pracodawcy następuje w tym samym miesiącu kalendarzowym, zaokrąglenia do pełnego miesiąca dokonuje dotychczasowy pracodawca.";
3) art. 1553 otrzymuje brzmienie:
"Art. 1553. § 1. Przy ustalaniu wymiaru urlopu na podstawie art. 1551 i 1552 niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę do pełnego dnia.
§ 2. Wymiar urlopu należny pracownikowi w danym roku kalendarzowym nie może przekroczyć wymiaru wynikającego z art. 154 § 1 i 2.".
Art. 2. Zmniejszenie wymiaru czasu pracy w okresie rozliczeniowym obejmującym grudzień 2006 r. nie może spowodować obniżenia wynagrodzenia za pracę wypłacanego pracownikowi za ten okres. Wynagrodzenie takie przysługuje za liczbę godzin pracy ustaloną na podstawie art. 130 Kodeksu pracy w dotychczasowym brzmieniu.
Art. 3. Przy ustalaniu wysokości świadczeń pieniężnych, obliczanych z zastosowaniem współczynnika, o którym mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 173 Kodeksu pracy, przyjmuje się, że w 2006 r. liczba dni wolnych od pracy wynikających z rozkładu czasu pracy w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy wynosi 50.
Art. 4. Ustawa wchodzi w życie z dniem 30 listopada 2006 r.
___________________________
1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081, z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252 i Nr 240, poz. 2407, z 2005 r. Nr 10, poz. 71, Nr 68, poz. 610, Nr 86, poz. 732 i Nr 167, poz. 1398 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 i Nr 133, poz. 935.
II
Ochrona pracy, ma na celu ochronę praw pracownika a przede wszystkim jego życia i zdrowia przed czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku pracy. Ma na celu stworzenie pracownikowi optymalnych warunków pracy z punktu widzenia ergonomii, fizjologii i psychologii pracy. Wszystkie te czynniki mają zapewni osobie pracującej bezpieczeństwo i higienę w miejscu pracy.
W całym systemie ochrony prac na pierwszy plan wysuwa się człowiek i jego zdrowie, dlatego na pojecie ochron pracy składają się gwarancje prawne. Obejmują one wszystkie normy prawne ustanowione w interesie pracujących. Znajduje się tutaj również częśc norm prawa prac, które bezpośrednio służą celom ochrony zdrowia pracowników przed zagrożeniami, jakie mogą powstać w procesie pracy. W polskim prawie cele te regulują przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, w których skład wchodzą między innymi:
1. Obowiązki pracodawcy - ponosi on główną odpowiedzialność za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy. Jest również zobowiązany do zapewnienia takich warunków, a w szczególności:
- organizowania pracy w sposób bezpieczny i higieniczny,
- zapewnienia sprawnych środków ochrony indywidualnej,
- dbania o pomieszczenia i w miejscu pracy i odpowiedniego ich wyposażenia,
- zapewnienia przestrzegania w zakładzie pracy przepisów i zasad bhp,
- zapewni wykonywanie nakazów, decyzji wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy,
- zapewni wykonywanie zaleceń społecznego inspektora pracy oraz lekarza sprawującego profilaktyczną opiekę w zakładzie pracy
Pracodawca uprawniony jest ponadto do nagradzania i wyróżniania pracowników jak również karania ich poprzez nagany lub kary pieniężnej.
Obowiązki pracodawcy wynikające z kodeksu pracy:
· art. 11 – pracodawca jest obowiązany szanować godność i inne dobra osobiste pracownika
· art. 15 – pracodawca jest obowiązany zapewni pracownikom bezpieczne higieniczne warunki pracy,
· art. 16 – pracodawca, stosownie do możliwości i warunków, zaspokaja bytowe, socjalne i kulturalne potrzeb pracowników,
· art. 17 – pracodawca jest obowiązany ułatwić pracownikom podnoszenie kwalifikacji
· art. 94 – pracodawca jest obowiązany w szczególności do:
1. zaznajomienia pracownika (sposobem pracy, zakresem, miejscem i uprawnieniami)
2. organizować pracę w sposób pełny (wykorzystanie kwalifikacji, umiejętności, czasu itp.)
3. terminowo i prawidłowo wypłaca wynagrodzenie
4. stosowa obiektywne i sprawiedliwe kryteria oceny i wyników pracy
5. wpływać na kształtowanie zasad współżycia społecznego w zakładzie
6. prowadzić dokumentację w sprawach związanych ze stosunkiem pracy, oraz akta osobowe
7. wydawać w związku z rozwiązaniem lub wygaśnięciem stosunku pracy niezwłocznie świadectwa pracy
2. Obowiązki pracownika – podstawowym obowiązkiem każdego pracownika w miejscu pracy jest przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy a ponadto współdziałanie z pracodawcą i przełożonymi w celu realizacji założeń dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy.
Pracownik ma prawo powstrzymac się lub oddali z miejsca wykonywania pracy, w porozumieniu z przełożonym, gdy warunki pracy nie spełniają norm bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie zdrowia lub życia jemu lub innym osobom znajdujących się w otoczeniu (art. 210 & 1).
Przepisy prawa pracy stanowią wiec podstawowy zbiór norm ochrony pracy (dział X Kodeksu Pracy). Ich zakres jest bardzo szeroki i dotyczy między innymi zagrożeń związanych z obiektami i pomieszczeniami pracy, używaniem maszyn, urządzeń i narzędzi, procesami szczególnie niebezpiecznymi i szkodliwymi, organizacji pracy, oraz zagrożeń tkwiących w samych pracownikach (stanie zdrowia, kwalifikacjach).
System ochrony pracy w Polsce uwzględnia również społeczny nadzór nad warunkami bezpieczeństwa i hieny pracy. Kodeks pracy reguluje również odpowiedzialność za naruszenie przepisów o ochronie pracy przez pracodawcę i pracownika.
Państwowy nadzór nad warunkami prac sprawują:
1.Państwowa Inspekcja Pracy (PIP) – w jej skład wchodzą Główny Inspektor Pracy, 16 okręgowych inspektoratów pracy oraz inspektorzy pracy działający w ramach terytorialnej właściwości okręgowych inspektoratów pracy. PIP powołana jest do kontroli i nadzoru przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bhp, wynagrodzeń za pracę czasu pracy, urlopów, ochrony pracy kobiet, młodocianych i osób niepełnosprawnych.
2.Państwowa Inspekcja Sanitarna – nadzoruje warunki higieny środowiska w zakładach pracy, placówkach żywienia zbiorowego. Egzekwuje przestrzeganie ochrony zdrowia ludzkiego przed wpływem czynników szkodliwych lub uciążliwych.
3.Urząd Dozoru Technicznego – ma na celu zapewnienie bezpiecznego funkcjonowania urządzeń technicznych, które mogą stwarza zagrożenie zdrowia lub życia jak również mienia i środowiska.
4.Społeczna Inspekcja Pracy – reprezentuje interesy wszystkich pracowników w tym przestrzegania prawa pracy oraz chroni uprawnienia pracownicze, które są określone przez przepisy prawa pracy.
W skład społecznej inspekcji pracy wchodzą w firmie: Zakładowy społeczny inspektor pracy (dla całego zakładu pracy), wydziałowi społeczni inspektorzy pracy i grupowi społeczni inspektorzy pracy.
5.Związki Zawodowe – sprawują kontrolę nad przestrzeganiem prawa pracy do ich zadań należy:
- zajmowanie stanowisk w indywidualnych sprawach pracowniczych
- zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy i organu samorządu w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw pracowników
- kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z PIP
Wszystkie te prawa spisane w kodeks i instytucje stworzone przez człowieka maja na celu przeciwdziałanie wszelkim zagrożeniom dla zdrowia i życia ludzkiego, powstającym w procesie pracy. Stosowanie się pracowników do tych przepisów i cierpliwe wysłuchiwanie uwag przez pracodawców pozwolą nam na poprawę warunków pracy, a co za tym idzie lepszą ochronę zdrowia i życia.
III
INSTRUKCJA BHP
dla pracowników handlowych branży spożywczej
1. Uwagi ogólne
Pracownicy zatrudnieni w placówkach branży spożywczej powinni:
- systematycznie poddawać się badaniom lekarskim wymaganym ze względów sanitarno-epidemiologicznych (posiadać aktualną "książeczkę zdrowia"),
- posiadać kwalifikacje w zakresie podstawowych zagadnień higieny – "podstawowe zagadnienia higieny" (uznaje się, że osoby, które ukończyły szkołę średnią lub wyższą przygotowującą do pracy w zawodach związanych z obrotem żywnością albo posiadają dyplom mistrza w zawodach spożywczych lub zdały egzamin z zakresu podstawowych zagadnień higieny – posiadają ww. kwalifikacje),
- powiadamiać niezwłocznie swojego bezpośredniego przełożonego o:
· każdym uszkodzeniu lub wadliwym funkcjonowaniu aparatury, urządzeń lub sprzętu, jak również o występowaniu bądź podejrzeniu niewłaściwej jakości zdrowotnej surowców lub wytwarzanych produktów,
· zaistniałym wypadku lub zauważonym niebezpieczeństwie zagrażającym życiu lub zdrowiu,
- zachowywać stale czystość, porządek i ład na stanowisku pracy, a po zakończeniu pracy danego dnia dokładnie umyć, uporządkować używany sprzęt, pomieszczenia, narzędzia i naczynia oraz usunąć wszelkie odpadki,
- dbać o należyty stan maszyn i urządzeń,
- wykonywać pracę zgodnie z wymaganiami sanitarno-higienicznymi,
- poddawać się okresowym badaniom lekarskim i szkoleniom BHP,
- znać i przestrzegać przepisy BHP,
- używać przydzielonej odzieży roboczej oraz środków ochrony indywidualnej zgodnie z ich przeznaczeniem.
2. Bezpieczeństwo pracy
Pracownikowi zabrania się:
- spożywania na terenie zakładu napojów alkoholowych oraz przebywania na terenie zakładu w stanie nietrzeźwości,
- samowolnego naprawiania urządzeń i maszyn,
- wchodzenia na duże wysokości używając do tego celu krzeseł, kartonów, skrzynek itp.,
- używania uszkodzonych drabin,
- układania towarów ponad przepisową wysokość regałów magazynowych i oznaczoną ich ładowność,
- wchodzenia do toalety w ubraniu ochronnym, a także wychodzenia na zewnątrz sklepu,
- składowania towarów na przejściach, dojściach, korytarzach itp.,
- przenoszenia przedmiotów przez jednego pracownika o masie przekraczającej ustaloną normę, tj.:
· kobiety do 12 kg przy pracy stałej oraz do 20 kg przy pracy dorywczej,
· mężczyźni do 30 kg przy pracy stałej oraz do 50 kg przy pracy dorywczej,
- pracowania pod wpływem działania alkoholu lub środków odurzających,
- palenia tytoniu i posługiwania się otwartym ogniem w miejscach zakazanych.
Należy pamiętać, iż: niebezpieczne włazy i zejścia, schody niezabezpieczone poręczą, uszkodzone podesty i podłogi, rażące wzrok światło, wielkie nagromadzenie towaru i przedmiotów na stosunkowo niewielkiej przestrzeni może w każdej chwili być przyczyną wypadku.
3. Higiena pracy
- przed rozpoczęciem pracy należy założyć białą lub w jasnych kolorach, czystą, nieuszkodzoną odzież roboczą, zastępującą lub całkowicie zakrywającą odzież osobistą (własną) pracownika, oraz odpowiednie nakrycie głowy i obuwie robocze, a także stosować odpowiednie środki ochrony indywidualnej,
- używać opatrunków wodoszczelnych w razie skaleczenia lub otarcia skóry,
- przestrzegać higieny osobistej,
- nie używać do odzieży w czasie pracy szpilek, agrafek, łatwo tłukących się i ostrych przedmiotów oraz takich ozdób, jak: pierścionki, kolczyki, broszki i korale,
- przed wejściem do ubigacji, wyjściem poza teren zakładu i miejsce sprzedaży zdjąć odzież i obuwie robocze oraz środki ochrony indywidualnej,
- myć ręce mydłem i szczoteczką pod bieżącą wodą po opuszczeniu ubikacji oraz po każdym powrocie do zakładu i po każdej czynności powodującej zabrudzenie rąk,
- pracownik chory lub podejrzany o chorobę zakaźną, chory na biegunkę, uporczywe zapalenie jelit, uporczywe infekcje górnych dróg oddechowych lub ropne schorzenia skóry powinien powiadomić niezwłocznie przełożonego i winien zostać niezwłocznie odsunięty od pracy wymagającej kontaktu z artykułami spożywczymi.
- posiadać niezbędne rękawiczki jednorazowego użycia, maseczki ochronne oraz przechowywać je w miejscach do tego przeznaczonych, odpowiednio zabezpieczone przed zanieczyszczeniem,
- urządzenia higieniczno-sanitarne, jak umywalnie, szatnie, ubikacje powinny być utrzymane stale w bezwzględnej czystości i porządku,
- w celu utrzymania czystości osobistej pracownicy otrzymują środki do mycia i ręczniki, które winny znajdować się w umywalni,
- przy rozważaniu sypkich środków spożywczych różnego rodzaju należy używać oddzielnego sprzętu (nie dotyczy to wag):
· nie opakowane artykuły spożywcze powinny być sprzedawane przy użyciu sprzętu uniemożliwiającego dotykanie tych artykułów rękami przez sprzedawcę,
· przy porcjowaniu środków spożywczych należy używać sprzętu zapewniającego właściwą higienę,
- sprzęt (wagi, naczynia itp.) używany do czynności związanych ze sprzedażą środków spożywczych powinien być czysty, nie zniszczony oraz znajdować się w odpowiednim miejscu zapewniającym właściwy stan sanitarny,
- zużyte opakowania należy natychmiast usuwać do pomieszczenia przeznaczonego do tego celu,
- artykuły spożywcze należy chronić przed słońcem oraz innymi czynnikami mogącymi mieć niekorzystny wpływ na jakość zdrowotną artykułów spożywczych; na wystawy należy wystawiać atrapy,
- sprzedaży środków spożywczych porcjowanych powinny dokonywać co najmniej dwie osoby, z których jedna powinna przyjmować wyłącznie pieniądze,
- artykuły spożywcze powinny być codziennie przeglądane w celu usunięcia z obrotu artykułów zepsutych, przeterminowanych, w zniszczonych opakowaniach; artykuły te, do czasu usunięcia ich z miejsca sprzedaży, powinny być składowane w oznaczonym miejscu w sposób jednoznacznie świadczący o wycofaniu ich z obrotu,
- w każdej placówce powinna znajdować się apteczka z pełnym wyposażeniem w leki pierwszej pomocy.
4. W pomieszczeniach zakładu nie należy:
- przetrzymywać zwierząt,
- wykonywać czynności innych niż przewidziane w danym pomieszczeniu,
- przechowywać rzeczy osobistych i spożywać posiłków, chyba że są to pomieszczenia przeznaczone do tego celu.
5. Podstawowe czynności do wykonania po zakończeniu pracy
- uporządkować, umyć pomieszczenie, stanowisko pracy, jak również używane urządzenia,
- wyłączyć wszystkie urządzenia (jeżeli jest to możliwe ze względów elksploatacyjno-technicznych),
- zabezpieczyć pomieszczenie, stanowisko pracy przed dostaniem się osób nieupoważnionych.
6. Uwagi końcowe
- ...
tasman224