materialy_szkoleniowe_dla_sluzb_BHP_w_spoldzielniach.pdf

Tomasz Tokarski, Krystyna Myrcha, Joanna Kamińska, Maria Konarska,

Bożena Kurkus-Rozowska, Anna Łuczak, Róża Serafin

Materiały szkoleniowe

dla służb BHP tworzonych w spółdzielniach

ze szczególnym uwzględnieniem

stanowiska pracy

Warszawa 2007

Przygotowano w ramach realizacji projektu „Kluczowa rola gminy w aktywizacji zawodowej

osób niepełnosprawnych”, realizowanego w ramach programu operacyjnego – Program Inicja-

tywy Wspólnotowej EQUAL dla Polski 2004-2006 współfinansowanego z Europejskiego Fundu-

szu Społecznego.

Celem opracowania jest przekazanie istotnych informacji dotyczących osób niepełnosprawnych

pracownikom służb BHP tworzonych w spółdzielniach socjalnych, ze szczególnym uwzględnie-

niem stanowiska pracy.

Autorzy

dr Tomasz Tokarski, dr inż. Krystyna Myrcha, mgr inż. Joanna Kamińska, dr hab. Maria Konarska,

dr med. Bożena Kurkus-Rozowska, dr Anna Łuczak, Róża Serafin – Centralny Instytut Ochrony

Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

Projekt okładki

Jolanta Maj

Warszawa 2007

Centralny Instytut Ochrony Pracy – Państwowy Instytut Badawczy

ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa

tel. (48-22) 623 36 98, fax (48-22) 623 36 93

www.ciop.pl, e-mail: bokur@ciop.pl, kancelaria@ciop.pl

Spis treści

1. Wstęp ........................................................................................................................................ 5

2. Zagadnienia związane z niepełnosprawnością .................................................................... 6

2.1. Kto to jest osoba niepełnosprawna ....................................................................................................... 6

2.2. Klasyfikacja niepełnosprawności .............................................................................................................8

2.3. Stopnie niepełnosprawności .................................................................................................................... 8

2.4. Rodzaje niepełnosprawności – symbole przyczyn niepełnosprawności ..................................9

2.5. Przeciwwskazania do pracy........................................................................................................................9

2.6. Szczególne uprawnienia pracownicze osób niepełnosprawnych .......................................... 11

2.7. Bariery utrudniające funkcjonowanie osób niepełnosprawnych ............................................ 13

2.8. Etapy przystosowania się do niepełnosprawności......................................................................... 14

2.9. Wpływ niepełnosprawności na pracę człowieka i jego ograniczenia ..................................... 16

2.9.1. Upośledzenie umysłowe (w stopniu lekkim)........................................................................ 16

2.9.2. Dysfunkcja narządu ruchu powstała na skutek uszkodzenia

rdzenia kręgowego ........................................................................................................................ 17

2.9.3. Mózgowe porażenie dziecięce .................................................................................................. 17

2.9.4. Niepełnosprawność sensoryczna ............................................................................................. 18

2.9.5. Komunikacja z osobami niepełnosprawnymi ...................................................................... 20

3. Wymagania techniczno-budowlane dla zakładów, w których przebywają

osoby niepełnosprawne, oraz maszyn i urządzeń obsługiwanych

przez osoby niepełnosprawne ............................................................................................. 23

3.1. Ogrodzenia .................................................................................................................................................... 23

3.2. Drogi, przejścia i dojazdy do budynku ............................................................................................... 23

3.3. Wymagania dotyczące budynków....................................................................................................... 24

3.3.1. Wejścia do budynków i wyjścia ewakuacyjne..................................................................... 24

3.3.2. Pochylnie i schody......................................................................................................................... 25

3.3.3. Garaże i miejsca postojowe dla samochodów osobowych ........................................... 26

3.3.4. Pomieszczenia pracy .................................................................................................................... 27

3.3.5. Pomieszczenia higieniczno-sanitarne.................................................................................... 28

3.3.6. Urządzenia dźwigowe.................................................................................................................. 30

3.3.7. Oświetlenie ...................................................................................................................................... 31

3.3.8. Sygnalizacja dzwonkowa............................................................................................................ 31

3.4. Stosowanie maszyn, narzędzi i innych urządzeń technicznych ............................................... 32

4. Ergonomiczne stanowisko pracy siedzącej – komputerowe stanowisko pracy ............. 35

4.1. Ergonomiczne stanowisko pracy siedzącej ...................................................................................... 36

4.1.1. Wymagania dotyczące ergonomicznego siedziska biurowego ................................... 36

4.1.2. Organizacja stanowiska pracy wykonywanej w pozycji siedzącej .............................. 37

4.2. Świadomy pracownik................................................................................................................................ 38

4.3. Zapobieganie powstawaniu dolegliwości ........................................................................................ 38

5. Przygotowanie stanowisk pracy dla osób niepełnosprawnych........................................ 39

5.1. Ocena możliwości psychofizycznych zatrudnianych

osób niepełnosprawnych ...................................................................................................................... 41

5.2. Stanowisko pracy osoby niepełnosprawnej – potrzeba jego adaptacji................................ 45

6. Pomoce techniczne stosowane w rehabilitacji zawodowej

osób niepełnosprawnych ..................................................................................................... 53

6.1. Wymagania zawarte w normie PN-EN ISO 9999:2002 .................................................................. 53

7. Aspekty wykorzystania możliwości siłowych

przez osoby niepełnosprawne ............................................................................................. 55

7.1. Zalecenia dotyczące wykorzystania możliwości siłowych

osób niepełnosprawnych ......................................................................................................................... 57

8. Ocena ryzyka zawodowego związanego z obciążeniem statycznym

na stanowisku pracy osoby niepełnosprawnej .................................................................. 57

8.1. Ocena ryzyka związanego z wykonywaniem prac powtarzalnych ......................................... 60

8.2. Zalecania dotyczące organizacji pracy z uwzględnieniem

obciążenia statycznego i pracy o charakterze powtarzalnym................................................... 62

9. Piśmiennictwo ............................................................................................................ 62

1. Wstęp

Na podstawie danych Światowej Organizacji Zdrowia szacuje się, że 10% ludności świata,

tj. około 610 mln osób, to osoby niepełnosprawne, z czego ponad połowę (ok. 386 mln) stano-

wią osoby w wieku 15–64 lat 1 . Poziom bezrobocia wśród osób niepełnosprawnych jest istotnie

wyższy w porównaniu z pozostałą częścią populacji osób w wieku produkcyjnym.

W Polsce żyje ok. 5,5 mln osób niepełnosprawnych, w tym 4,167 mln z niepełnosprawno-

ścią prawną, w wieku 15 lat i więcej 2 (dane z BAEL GUS 2004). Udział osób niepełnosprawnych

prawnie na 100 osób w wieku 15 lat i więcej wynosi 13,4%. Najmniejszy udział tej grupy jest

notowany w województwach: mazowieckim (9,7%), świętokrzyskim (9,8%), śląskim (10%) i opol-

skim (10,5%), największy zaś w lubelskim (19,4%), małopolskim (18,9%) i lubuskim (17,8%).

Częstość występowania niepełnosprawności w poszczególnych województwach w Polsce

przedstawiono na rysunku 1.

Rys. 1. Udział osób niepełnosprawnych na 100 osób ludności w wieku 15 lat i więcej oraz liczba takich osób w po-

szczególnych województwach w 2004 r. w Polsce

1 Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej: Kodeks postępowania. Zarządzanie niepełnosprawnością

w miejscu pracy. www.mps.gov.pl.

2 A. Iwanek: Wybrane informacje dotyczące sytuacji osób niepełnosprawnych na rynku pracy w Polsce w latach 2003

i 2004. Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Pełnomocnik Rządu do spraw osób niepełnosprawnych.

www.mps.gov.pl.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: