JELITA
Inne nazwy:
Hastae, Jelito, Koźlarogi, Koźle Rogi Tres Hastae
Zawołanie:
Jelita, Nagody
Opis:
(Jelita). Jalijta alias Cozle rogi. Tres lances transuersales in campo rubeo defert, (...). Jan Długosz, Insignia ... , nr 55, s. 54 Jelita. Jelita albo Koźle Rogi. Trzy kopie na zmianę odwrócone w polu czerwonym. Tłumaczenie Danuta Szopa Powinny być trzy kopie złote czy żółte, ułożone na kształt gwiazdy w czerwonym polu tak, że dwie poboczne końcami i ostrzem do góry wyrychtowane, średnia na dół prosto końcem. Nad hełmem pół kozła wyskakującego, nogi przednie do góry wyniósł, w prawą tarczy obrócony, z rogami na głowie. Kasper Niesiecki, Herbarz t.IV, s. 482 (...) w polu czerwonym trzy kopie złote o srebrnych grotach w gwiazdę, środkowa na opak w słup. Hełm z klejnotem: kozła głowa. Józef Szymański, Herbarz, s.143
Legenda herbowa:
Po bitwie pod Płowcami 1331 r., król Władysław Łokietek objeżdżał pole, tam napotkał rycerza Floriana z przydomkiem Szary, który (...) potykając się w czasie walki niezwykle dzielnie, miał ciało pokłute wieloma włóczniami. Leżał żywy między poległymi i zmarłymi na wznak z otwartym wskutek rany brzuchem i w obydwu rękach trzymał własne jelita i wnętrzności. [Król] przyjrzał się mu baczniej i wyraziwszy serdeczne współczucie, zwrócił się do towarzyszących rycerzy i powiada: „Jak ciężko cierpi ten nasz rycerz, którego tu oglądamy”. Wtedy tamten westchnąwszy odpowiada: ”Dotkliwsze to cierpienie, jeśli ktoś musi znosić mieszkającego z nim w tej samej wsi przykrego sąsiada, czego ja doświadczyłem”. Wtedy król rzecze: „Bądź całkowicie spokojny. Jeśli wyleczysz się z tej rany wiedz, że dzięki mojej hojności pozbędziesz się towarzystwa przykrego sąsiada”. Zabrano go stąd i całkowicie wyleczono. Dzięki zaś hojności króla wyniesiony do wyższej rangi, wskutek wspomnianego wypadku otrzymał dla swojego rodu, który nosił jako herb trzy lance, nowe zawołanie „Jelita” po unieważnieniu dawnego „Koźle Rogi”. Jan Długosz, Roczniki czyli kroniki sławnego Królestwa Polskiego, t. I-V, Warszawa 1962- 1975
Herbowni:
Anszeński, Bielawski, Bielski, Biesiad, Biesiadecki, Boglewski, Borzobohaty, Borzymski, Chilchen Cieszanowski, Czeczel, Czerkawski, Czermiński, Dąbrowski, Dębowski, Dobrzyński, Dziadulski, Dziduski, Dzieciątkowski, Dziewałtowski, Dziugłowski, Dzyryłł, Fanuel, Francuz, Frank, Gajewski, Gawłowski, Geometer, Gerdud, Głowa, Gołocki, Gomoliński, Gorlewski, Hicki, Hilchen, Jajkowski, Jakliński, Jelitowski, Kaliński, Kamisowski, Kamocki, Kobielski, Korytko, Kossowski, Koziarowski, Kozierowski, Koźlarowski, Kraiński, Lasochowski, Lasota, Libicki, Litosławski, Lneżeński, Luczeliński, Łapczyński, Łaziński, Łaźniński, Łącki, Łochyński, Łukowski, Makowski, Małecki, Marcinkowski, Michałowski, Mietelski, Mirski, Misiowski, Modrzewski, Mokrski, Morawicki, Mrowiński, Myśliborski, Pachosławiecki, Paczanowski /Pacanowski/, Pajewski, Paprocki, Pieczkowski, Pieniąźek, Pijakowski, Piwakowski, Postękalski, Prumieński, Raciborski, Radogowski, Rajski, Remiesz, Romer, Romiszowski, Secygniowski, Serny, Sielnicki, Skąpski, Skokowski, Słowianowski, Słowiński, Słupski, Stawowski, Strumieński, Sypniewski, Szczekocki, Szczepankiewicz, Szczerbicz, Szydłowski, Śliwicki, Tarnowski, Węgleszyński Wiekołucki, Wierzejski, Wilczkowski, Wilkowski, Witowicz, Wojciechowski, Wolski, Wrzeszyński, Wyrzejski, Zakrzewski, Zaleski, Zamoyski, Zawisza, Zieliński, Żelechoński, Żeromski Białecki.
bomaszko