TEMAT: TEORIEDOBORU TREŚCI KSZTAŁCENIA
Teorie kształcenia wyznaczone przez program zdeterminowane są celami kształcenia
1. W każdej społeczności stawiane przed szkołą cele kształcenia ( w tym cele wychowawcze) związane są z potrzebami:
a. całego społeczeństwa
Potrzeby społeczne narzucają wybór takich treści kształcenia, aby na ich podstawie można było wyrobić w nich poczucie więzi i przynależności do własnego narodu po przesz kształtowanie postaw patriotycznych i otwartości do innych narodów. Przygotowanie ich do działalności we wszystkich dziedzinach gospodarki i kultury, a także czynnego uczestnictwa w polityce i społecznym życiu kraju.
b. potrzebami jednostki.
Wymagają wprowadzenia do szkół ogólnokształcących takich treści, aby stanowiły podstawę do późniejszego, zgodnego z predyspozycjami i zainteresowaniami uczących się i przygotowania do pracy zawodowej i społecznej oraz zaspokojenia wszelkich potrzeb osobniczych
2. Dlatego we współczesnej pedagogice dominuje idea związana z koniecznością zachowania związku nauczania z życiem i zerwania z przedmiotowym układem treści kształcenia na rzecz nauczania zintegrowanego ( układu modułowego)
3. Treści nauczania powinny być tak dobrane aby:
a. Rozwijać siły i zdolności poznawcze uczących się
b. Wytwarzać i rozwijać ich zainteresowania
c. Sprzyjać kształtowaniu światopoglądu dla którego podstawę stanowić będzie uzyskana w szkole usystematyzowana wiedza o przyrodzie, społeczeństwie, kulturze, technice.
WYMAGANIA NAUKOWE
· spełnienie ich jest warunkiem realizacji celów nauczania, gdyż materiał nauczania musi być zgodny ze współczesnym stanem nauczania
· podejmowane próby zatarcia przepaści oddzielającej materiał nauczania od współczesnego stanu będzie polegał głównie na poszerzeniu treści nauczania poprzez wprowadzenie nowych elementów a to z kolei do nowych metod.
· Wymagania naukowe związane z doborem treści kształcenia- należy uwzględniać w programach nauczania tak aby znalazły się w nich:
o Zestawienie przedmiotu odzwierciedlające różne dyscypliny naukowe
o Przedmioty interdyscyplinarne oraz integracyjna wiedzę zawartą w różnych dyscyplinach
o Treść która została prawdziwie potwierdzona przez naukę
o Hipotezy naukowe, z którym zapoznanie się jest koniecznym elementem rozwoju myśli naukowej
o Treści usystematyzowane w strukturze hierarchicznej z eliminacja zbędnych szczegółów
WYMAGANIA PSYCHOSPOLECZNE
· dodatkowo dostosowanie materiałów nauczania do możliwości percepcyjnych uczących się
· biorą pod uwagę charakterystykę dla danego okresu rozwojowego cech psychofizycznych oraz indywidualne możliwości intelektualne, zainteresowania i potrzeby
· różnicowanie tego kryterium doboru treści kształcenia łączy się z wprowadzeniem zmian organizacyjnych w szkolnictwie, np. tworzenie przedmiotów, klas, a nawet szkół integracyjnych i „specjalnych”.
WYMAGANIA DYDAKTYCZNE
· są istotne z pedagogicznego punktu widzenia
· stanowią od dawna przedmiot zainteresowań dydaktyków
· rezultatem są historyczne koncepcje próbujące odpowiedzieć w przeszłości na pytanie: „ co powinno być zawarte w programie nauczania”( czego należy uczyć?) i należą do nich:
o materializm dydaktyczny
zwolennicy teorii materializmu dydaktycznego twierdzili, iż zasadniczym punktem do którego należy zmierzać w pracy w szkole powinno być przekazywanie uczniom maksymalnego zasobu treści z jeśli to możliwe różnych naukowych dziedzin.
o formalizm dydaktyczny
zwolennicy teorii formalizmu dydaktycznego uznawali treści kształcenia jako jedynie środek przeznaczony do rozwijania predyspozycji i zainteresowań uczniów. Ich zdaniem, celem do którego szkoła powinna zmierzać to rozszerzanie, pogłębianie oraz uszlachetnianie zdolności oraz zainteresowań uczniów. Głównym kryterium przy kierowaniu się wyborem przedmiotów nauczania powinno być przede wszystkim poszukiwanie wartości kształcącej w danym przedmiocie, jego przydatność do kształtowania uczniów i rozwijania ich sił poznawczych.
o utylitaryzm dydaktyczny
o tej teorii wypowiadał się Dewey, twierdził on, że bardzo ważnym czynnikiem w zakresie korelacji konkretnych przedmiotów w szkole, nie są ani literatura, geografia, historia czy przyrodoznawstwo, ale jedynie społeczna i indywidualna aktywność każdego ucznia. Dlatego, jego zdaniem, przy wyborze treści związanych z kształceniem należy kierować uwagę przede wszystkim na zajęciach typu konstrukcyjnego i ekspresyjnego. Przy okazji zaznaczając odpowiednie miejsce dla gotowania, robótek ręcznych czy szycia.
· oraz teorie współczesne
o teoria problemowo- kompleksowa
Zdaniem Suchodolskiego, celowi pracy dydaktyczno - wychowawczej przyporządkowany jest odpowiedni układ i dobór treści programowej. Treści programowe winny odnosić się do dylematów i problemów współczesnego świata. Powinny dotyczyć zagadnień z zakresu techniki, ekonomii socjologii, sztuki oraz kultury estetycznej. Aby ułatwić przyswajalność treści w programach szkół podstawowych powinno się je ujednolicić, natomiast należy na poziomie szkól ponadpodstawowych należy go zróżnicować.
o Strukturalizm
to kolejna teoria, której przesłanką wyjściową było spostrzeżenie, że programy nauczania w szkole są przesycone treściami, co ostatecznie powoduje bardzo wiele negatywnych następstw. Strukturalizm wygłasza postulat aby dokonać redukcji treści. Ponieważ taki stan rzeczy pozostaje w konflikcie z rozwojem nauki, której owoce muszą zostać uwzględnione przez programy szkolne. Aby nie naruszyć zasady systematycznego układu treści kształcenia nie należy wprowadzać mechanicznej realizacji tegoż postulatu. By nie dopuścić do takiego zagrożenia trzeba zawrzeć w programie treści uznawane za najważniejsze, takie, które stanowią nierozerwalny dorobek nauki nawiązując jednocześnie do jej osiągnięć naukowych i źródła historycznego.
o Egzemplaryzm
według Scheuerla - zwolennicy tej teorii, wychodzili z założenia, iż bezwzględnie wskazane powinno być zminimalizowanie materiału nauczania przewidywanego w programach kształcenia dla różnorakich typów szkół. Jednak redukcja, o której mowa, nie powinna doprowadzić do zubożenia wizerunku świata odbijającego się w świadomości młodych ludzi, mogłoby to doprowadzić do wielu niekorzystnych skutków ściśle pedagogicznych i tych niezwiązanych z procesem wychowania i kształcenia.
METODY KSZTAŁCENIA STOSOWANE W DYDAKTYCE MEDYCZNEJ I EDUKACJI ZDROWOTNEJ.
METODA:
Pochodzi od greckiego słowa METHODOS i oznacza drogę, sposób postępowania, dochodzenia do prawdy.
METODA KSZTAŁCENIA:
Wypróbowany i systematycznie stosowany układ czynności nauczycieli i uczniów , realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osobowości uczniów.
METODY DYDAKTYCZNE
(Wg J. Wasyluka)
Podające Problemowe Eksponujące Praktyczne
METODY PODAJĄCE
Są oparte głównie na aktywności poznawczej o charakterze odtwórczym , polegają na asymilacji wiedzy, podanej w postaci zestawu gotowych informacji, wzorców, opisów itp. Nadal szeroko stosowane ze względu na pozorna prostotę i możliwość masowego przekazu informacji.
Zaliczamy tu między innymi:
· Prelekcja
· Anegdota
· Objaśnienie
· Opis
· Wykład informacyjny
· Referat
· Opowiadanie
· Pogadanka
METODY EKSPONUJĄCE
Oparte na przeżywaniu i wartościowaniu eksponowanych treści co nierozerwalnie łączy się również z kształtowaniem u uczących się postaw zawodowych . zawierają się tu miedzy innymi:
· Pokaz połączony z przeżyciem
· Film, video
· Telewizja
· Wystawa
· Plakat
METODY PRAKTYCZNE
Służą głównie kształtowaniu umiejętności psychoruchowych a także postawy oraz umiejętności intelektualnych ; szeroko stosowanych w kształceniu pielęgniarek i położnych . Zalicza się to m.in.:
· Pokaz z objaśnieniami lub instruktarzem
· Ćwiczenia przedmiotowe, laboratoryjne
· Zajęcia praktyczne
· Metoda projektów
· Metoda przewodniego tekstu
METODY PROBLEMOWE
Oparte są na rozwiązywaniu napotkanej trudności teoretycznej lub praktycznej, której przezwyciężanie zależy od pomysłowości własnej i działania podjętego przez osobę uczącą się .
Napotkanie trudności
Analiza posiadanych informacji
Sformułowanie problemu
Poszukiwanie brakujących danych i związków między nimi
Próby rozwiązania
Tworzenie pomysłów( hipotez) czyli możliwych rozwiązań
Znalezienie prawdopodobnego
rozwiązania
Odrzucenie hipotez mylnych i wybór właściwych
Weryfikacja rozwiązania
UCZENIE SIĘ PROBLEMOWE
To kształcenie wielostronne przez:
· Poznawanie
· Odkrywanie
· Przeżywanie
· Sprawdzanie w praktyce
Oparte są na czynnym uczestnictwie studentów w rozwiązywaniu problemów a ze strony nauczyciela- na tworzeniu sytuacji problemowych, formułowaniu problemów , rozwiązywaniu ich i weryfikacji wyników a także systematyzowaniu i utrwalaniu uzyskanej wiedzy przez krytyczne omówienie, wyciąganie wniosków i uogólnianie.
KLASYCZNA METODA PROBLEMOWA
Jest nawiązaniem do podanej wyżej schematycznej procedury rozwiązywania problemu.
Znajduje szerokie zastosowanie w polskim szkolnictwie.
Obejmuje następujące etapy:
1. Wytwarzanie sytuacji problemowych ( nauczyciel lub uczący się)
2. Sformułowanie problemu
3. Zgłaszanie pomysłów rozwiązania problemu
4. Teoretyczne lub praktyczne weryfikowanie zgłaszanych pomysłów
5. Przyjęcie sprawdzonych rozwiązań problemu
6. Systematyzowanie wiedzy wynikającej z rozwiązania problemu
WYKŁAD UCZENIE WYKŁAD
PROBLEMOWY WSPOMAGANE KONWENSATORYJNY
KOMPUTEREM
DYSKUSJA DYDAKTYCZNA UCZENIE AKTYWIZUJĄCE
Okrągłego stołu Seminarium
Wielokrotna Analiza przypadku
Panelowa Inscenizacja
Burza mózgów Gra decyzyjna
Warsztaty dydaktyczne
WYKŁADY
Wśród metod problemowych J. Wasyluk wymienia również wykłady problemowe i konwersatoryjne zajmujące miejsce pomiędzy metodami podającymi i aktywizującymi.
WYKŁAD PROBLEMOWY
Ø Słuchacze aktywnie współtowarzyszą ( w myśli) wykładowcy w procesie:
o Formułowania problemu
o Stawiania hipotez
o Gromadzenia przesłanek do ich weryfikacji
o Rozwiązywania problemu
Ø Wykładowca głośno prowadzi monolog eksponując własny tok rozumowania na poszczególnych etapach rozwiązywania problemu, stawia retoryczne pytania
Ø Wykładowca aktywizuje słuchaczy i skłania do udzielania w myślach własnej odpowiedzi , która po chwili potwierdza lub koryguje.
WYKŁAD KONWENSATORYJNY
Łączy cechy wykładu informacyjnego lub problemowego z symulowaniem uczestnictwa słuchaczy w działalności badawczo-odkrywczej.
W czasie inspirowanej i sterowanej przez wykładowcę przetwarzanej dyskusji rozwiązywany jest problem np.:
· medyczny
· kliniczny
·...
Blackkalia