ADHD.docx

ADHD jest to złożone zaburzenie rozwojowe znane już od ponad 150 lat. Przechodziło liczne przeobrażenia nazewnicze w zależności od zachowania dzieci, środowiska, w jakim żyją i w którym się wychowały
Dzieci te otrzymywały i otrzymują nadal przydomek „żywego srebra”, „urwipołcia”, „wiercipięty”, „roztrzepańca” „skarania boskiego” a nawet „ diablęcia”.

W języku naukowym spotykamy także wiele form uczestniczących takich jak:
-       zespół minimalnych uszkodzeń mózgu;
-       zespół hiperkinetyczno- odruchowy;
-       zespół minimalnych dysfunkcji mózgu;
-       zespół mikrodeficytów.

Klasyfikacja ICD 10 – „europejska klasy” dwa systemy klasyfikacyjne z zaburzeniami chorób psychicznych nadając im numeryzację np.: F15.
Klasyfikacja DSM IV TR klasyfikacja amerykańskiego towarzystwa psychiatrycznego.
Mechanizm powstawania zaburzenia wiąże się z zachowaniem równowagi procesów nerwowych w taki sposób, że procesy pobudzenia przeważają nad procesami hamowania.
Przewaga ta wyraża się w nadpobudliwości psychomotorycznej, sferze ruchowej, emocjonalnej i poznawczej.

PRZYCZYNY ADHD

1.      Mikrouszkodzenia mózgu zwłaszcza w obrębie płatów czołowych(sfery emocjonalnej), jader podkorowych, spoidła wielkiego i móżdżku.
Neurobiologiczne przyczyny.
2.      Zaburzenia równowagi pomiędzy podstawowymi neuroprzekaźnikami- noradrenalina i dopamina co powoduje zaburzenie odbioru i przekazywania informacji. Duże znaczenie ma tez serotonina odpowiedzialna za regulacje nastroju. U osób impulsywnych stwierdza się niedobory tego neuroprzekaznika te osoby dość często zachowują się nieodpowiednio i agresywnie. Nie umie odróżnić dobra od zła, naraża się na niebezpieczeństwo, nie ma świadomości tego co robi.
3.      Podłoże genetyczne. Prawdopodobnie zespół jest dziedziczny wielogenowo. Okazało się ze występowanie zespołu u kogoś z bliższych lub dalszych krewnych powoduje 5 lub 7 krotne zwiększenie ryzyka wystąpienia ADHD u kolejnego członka rodziny. W porównaniu z rodzinami w których problem nie istniał wcześniej.
Ryzyko wystąpienia zespołu ADHD wzrosło nawet do 50% gdy jedno z rodzicowi miało lub ma ten zespól. Dziecko z zespołem ADHD ma alergie bądź dysleksje.
-       metody wychowawcze, czynniki zewnętrzne, środowisko szkolne nie stanowią czynników wywołujących ADHD, lecz mogą pogłębiać bezpośrednie skutki zaburzenia.
-       dzieci dotknięte ADHD osiągają znacznie lepsze wyniki w sytuacjach sam na sam z nauczycielem, gdyż bezpośredni nadzór ułatwia im skupienie się na konkretnym zadaniem. (jeśli nie SA agresywne powinny uczęszczać do szkoły)
Amerykańska klasyfikacja Towarzystwa Psychiatrycznego w DSM IV TR opisuje zespół zaburzeń koncentracji uwagi, nadpobudliwości psychoruchowej i trzema podtypami:
•       typ z przewaga zaburzeń uwagi,
•       typ impulsywnie- nadpobudliwości,
•       typ mieszany.

TYP Z PRZEWAGĄ ZABURZEŃ UWAGI 

Mogą występować objawy nadpobudliwości, tendencje do stanu oderwania od rzeczywistości, dzieci te sprawiają wrażenie senności lub są po prostu senne, skrywają najczęściej swoje problemy, są niedostrzegalne, często mają problemy z nauką szkolną (dysowce). 

Problemy dzieci:

·         marzycielskie nastawienie do życia

·         nie kończenie zadań i poleceń, zapominanie

·         zagubienie, wiecznie coś gubią

·         problem ze skupieniem uwagi

·         nie zwracają uwagi na szczegóły

·         wiecznie zmęczeni

·         w kontaktach są „nieobecne"

·         ciche, ignorowane, społecznie niedojrzałe

·         nie wywiązują się z obowiązków

·          wymagają stałej kontroli i przypominania o zadaniach- szkolnych i domowych

·         bałaganiarze do wieku dorosłego

·         robią wrażenie zamyślonych, nieobecnych

·         nie potrafią skupić się na jednym zadaniu, które wykonują, szybko i bez przemyślenia konsekwencji własnego działania

TYP INPULSYWNIE- NADPOBUDLIWY 

Zachowania aspołeczne, destrukcyjne, które przekładają się na problemy w szkole. Nie mają problemów z przyswojeniem wiedzy, ale z dyscypliną, są one nadmiernie aktywne i impulsywne, ale nie zdradzające braku koncentracji uwagi.

TYP MIESZANY 

Mieszanka wybuchowa; nasilone objawy nadpobudliwości, niepokoju ruchowego, zaburzenia impulsów i koncentracji uwagi. 



Problemy funkcjonowania dzieci z typem mieszanym:

·         gadatliwość

·         nadmierna aktywność

·         problem z zachowaniem ciszy

·         wyrywanie się do odpowiedzi

·         niecierpliwość

·         kłopoty z podjęciem pracy (długie zastanawianie się)

·         mało zadawalające pracy dla nauczycieli

·         klasowy błazen

·         domaganie się uwagi rówieśników

·         brak akceptacji swoich działań

·         brak wytrwałości w działaniu, szybkie zniechęcanie się

·         niechęć do przestrzegania ustalonych reguł

·         hałaśliwość, przeszkadzanie innym

·         domaganie się natychmiastowego nagradzania

·         trudność z kontynuowaniem nudnych czynności

Problemy w kontaktach z rówieśnikami:

·         siła fizyczna, skłonność do dotykania innych

·         wtrącanie się, łatwe zniechęcanie się do nawiązywania reakcji społecznych

·         skłonność do rozkazywania i kierowania innymi

·         upór w zabawie

·         nie dostrzegania sygnałów społecznych

·         brak wrażliwości i trudności w empatii

·         brak umiejętności ignorowania prowokacji

·         domaganie się częstych zmian w aktywności

·         odrzucenie przez rówieśników

Problemy w domu:

·         niechęć do słuchania dziecka

·         niechęć do dziecka

·         pośpieszne wykonywanie poleceń lub ich nie wykonywanie

·         wtrącanie się do rozmowy

·         niechęć do podporządkowania, do odkładanie przedmiotów na miejsce

·         zapominanie o obowiązkach

·         niecierpliwość

·         lekkomyślność

·         konfliktowość

·         chęć stawiania zawsze na swoim

OBJAWY ADHD WEDŁUG WIEKU

OKRES NIEMOWLĘCY

1. wiele takich dzieci już w łonie matki zachowuje się nader gwałtownie, po porodziesprawiają wrażenie bardzo „przytomnych"
2. od najwcześniejszych okresów są niezwykle płaczliwe, rozkapryszone, krzyczące, niewiele śpią, są ruchliwe
3. w okresie niemowlęcym wymagają, aby się nimi stale zajmować
4. źle śpią, zrywają się w nocy
5. wykazują agresję do produktów, tkanin / nadwrażliwość na bodźce czuciowe
6. drażni je poziom dźwięku lub światło
7. niektóre nie lubią się przytulać
8. próbują wcześniej wstawać/ pomijają okres raczkowania
9. wcześniej przyswajają wiele umiejętności
10. nie boją się wysokości
11. „jest ich wszędzie pełno"
12. są ekspresywne, żywe, zawsze w ruchu
13. nie znoszą nudnych sytuacji tj. ubieranie, przewijanie wówczas wiercą się i wiją


OKRES PRZEDSZKOLNY

1. są z reguły pogodne, otwarte, wesołe ale zdarzają się płaczliwe, jękliwe, kapryśne
2. rozwój mowy wczesny lub bardzo późny
3. wady wymowy, zniekształcenia wyrazów
4. problemy z przetwarzaniem dźwięków
5. moczenia nocne (do 12lat)
6. trudność z zasypianiem, mówią przez sen, chodzą, zgrzytają zębami
7. gwałtownie postępują w sytuacjach zmiany
8. krnąbrne, krzykliwe, gwałtowne
9. niesamowite zabawy np. rzucają coś przez okno
10. mało sprawne grafomotorycznie- mają kłopoty z posługiwaniem się sztućcami 
11. często są leworęczne

OKRES SZKOLNY

1. trudności w nauce pisania i czytania 
2. symptomy dysleksji
3. niechlujny tornister- bałagan
4. niewiadomo jakiej oceny można się spodziewać/ nie potrafią ocenić sytuacji
5. mają kłopoty z nauczeniem uczenia się
6. nie wszystkie szkoły przygotowują do nauki
7. zaburzony obraz siebie
8. zostają często na uboczu klasy
9. są ignorowane, ignorowane (brak akceptacji społecznej)
10. lękają się nowych sytuacji
11. są one źle definiowane przez otoczenie (brak wiedzy- opryskliwe, niegrzeczne, niechętne do pracy i współpracy, bezczelne) 
12. są to indywidualiści

W zależności od pomocy, funkcji domu, zainteresowania są to dzieci wybitne (mogą zrobić karierę zawodową np. artysta, aktor) lub wpadają do grup wykolejonych, a następnie do placówek resocjalizacyjnych. 
80% więźniów w ZK w USA to osoby z ADHD lub mające trudności w szkole.

Charakterystyka dzieci z ADHD:

·         bunt, agresja

·         upór, opór

·         przeciwstawianie się

OKRES POKWITANIA

1. bardzo wcześnie lub bardzo późno
2. przebiega bardzo burzliwie
3. utrudnia funkcjonowanie
4. mogą się bardzo zamknąć w sobie w zależności od samooceny lub dążą do skrajnego otwierania się na innych (w naiwny sposób)
5. ciułacze lub trwonią pieniądze na prawo i lewo
6. bałagan wokół siebie
7. fascynacje (np.. komputer)- musi być czysto reszta może być brudna
8. wyrażanie bez poproszenia opinii na każdy temat w sposób prowokacyjny 
9. nie uświadamiają sobie, że prowokują
10. w okresie dorastania niepokój ruchowy zamienia się w ospałość
11. w wielu wypadkach te osoby zaczynają się gorzej uczyć niż wskazuje na to ich potencjał intelektu

OKRES MŁODZIEŃCZY 

1. brak organizacji, chaotyczność
2. Skłonność do mówienia wielu rzeczy na raz
3. Przeskakiwanie z jednej czynności na drugą („słomiany zapał")
4. Nie lubią jeździć w te same miejsca
5. Testują wszystko (np. narkotyki) bardzo szybko- około 15-16 roku życia
6. Ulegają nałogom ze względu na zaburzenia własnego JA
7. Sprawy ważne i nieprzyjemne zostawiają na ostatnią chwilę - odpychają to na dalszy plan
8. Lubią pracować pod presją czasu
9. Nie mają ustalonych celów
10. Szybko zmieniają zainteresowania, szybko się nudzą
11. Są kapryśni, zmiana nastrojów- meteoropaci 
12. Dostrzegają, że przeszkadzają sobie i innym
13. Bywają konfliktowi
14. Wszystko przyjmują do siebie i nie znoszą krytyki- nie przyjmują jej
15. Nadpobudliwość przejawia się w działaniach społecznych, szybko się męczą
16. Są egocentrykami, preferują aktywność
17. Często uprawiają ryzykowne sporty
18. Wiele z nich ma rano zawroty głowy, źle śpią
19. Nieumiejętnie organizują sobie czas wolny, często wagarują
20. Koniec szkoły jest dla nich udręką
21. Lęk przed szkołą może przerodzić się w dolegliwości psychosomatyczne np. fobia szkolna
22. Dystans i konflikt w domu, szkole
23. Sfera intelektualna wyprzedza sferę emocjonalną, są infantylni co naraża je na śmieszność
24. W sytuacjach niepowodzenia reagują większym antagonizmem

FORMY POMOCY:

I.. Farmakoterapia- powinna być stosowana wtedy, kiedy dziecko stwarza zagrożenia dla siebie i dla otoczenia. 

Leki w Polsce:

- antydepresanty
- uspokajające
- wyciszające

Jednym z takich leków jest RITALIN. Nie leczy ADHD, ale łagodzi jego skutki, wypłukuje się wraz z moczem, poprawia koncentrację uwagi, jest to broker nadpobudliwości (pochodna amfetaminy)
Dawniej do leczenia ADHA stosowano amfetaminę, ale wycofano ją ponieważ w znacznym stopniu uszkadzała mózg. 

II. Leki niekonwencjonalne:

1. EYQ- wyciąg z kwasów tłuszczowych (suplement diety), wpływa na koncentrację wzrokowo- ruchową, pomaga przy uczeniu się, do tej pory nie stwierdzono skutków ubocznych
2. dieta eliminacyjno- suplementacyjna- kiedy występują problemy alergiczne (pokarmowe), eliminacja wytrącających się substancji trujących (konserwantów, przypraw, mleka, jabłka), zażywanie witamin z grupy B 

III. Droga terapeutyczna

·         indywidualne traktowanie dzieci

·         nauczyciel powinien poznać problem ADHD i zrozumieć dziecko i jego specyficzne zachowanie

·         sprawiedliwie oceniać

·         dziecko powinno mieć swobodę samodzielnego uczenia się wg własnego czasu

·         powinny być jak najszybciej wdrążane w pracę zespołową, zachęcanie go

·         konsekwencja w działaniu (jasne reguły- plan, przejrzystość, jasność w działaniu)

·         krótkie, czytelne komunikaty, rygorystyczna forma pytania, kontrola

·         przywoływanie do pracy