Badania w kardiologii.doc

ANGIOKARDIOGRAFIA

Badanie nazywane jest również: KORONAROGRAFIA, WENTRYKULOGRAFIA I AORTOGRAFIA

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Angiokardiografia jest to obrazowa metoda badania jam serca (wentrykulografia), aorty (aortografia) i naczyń wieńcowych serca (koronarografia) z użyciem promieni rentgenowskich. Obraz jam serca i naczyń uzyskuje się poprzez podanie środka cieniującego (silnie pochłaniającego promieniowanie rentgenowskie) do jamy lewej komory serca, aorty i tętnicy wieńcowej.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie to umożliwia w sposób inwazyjny ocenę budowy, kształtu jam serca i naczyń oraz rejestrację zmian patologicznych, pozwalając niejednokrotnie uściślić rozpoznanie i odpowiednio zakwalifikować chorego do dalszego leczenia. Szczególnie cenna jest możliwość określenia zaawansowania choroby niedokrwiennej serca na podstawie koronarografii, która pozwala ustalić stopień i miejsce zwężeń w obrębie miażdżycowo zmienionych naczyń wieńcowych. Niekiedy, angiokardiografia może poprzedzać wykonanie jednocześnie przezskórnej plastyki tętnicy wieńcowej (PTCA). Zabieg ten (decyzję o jego wykonaniu podejmuje się w czasie badania) polega na poszerzeniu zwężonej tętnicy wieńcowej za pomocą cienkiego cewnika zakończonego balonem, co w efekcie daje zwiększony dopływ krwi do mięśnia sercowego.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Pacjent jest poddawany wstępnej ocenie kardiologicznej obejmującej badania: EKG, RTG klatki piersiowej i badanie echokardiograficzne.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Każdy pacjent musi osobiście podpisać zgodę na przeprowadzenie badania,, zapoznając się wcześniej z trybem badania i ewentualnymi następstwami. Badany powinien być w dniu wykonywania badania na czczo. Leki,, które do tej pory przyjmował powinien normalnie zażyć. Wskazane jest wygolenie obu pachwin.

Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest również podanie środka uspokajającego. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA

Angiokardiografia jest wykonywana w pracowni hemodynamicznej. Chory do badania układa się na specjalnym stole w pozycji na wznak, jest całkowicie rozebrany, przykryty prześcieradłem chirurgicznym. Miejsce nakłucia naczynia jest najpierw dezynfekowane, a następnie znieczulane miejscowo, podskórnym podaniem lignokainy. Najczęściej nakłuwa się tętnicę udową, rzadziej korzysta się z dojścia przez kończynę górną (np. nakłucie tętnicy łokciowej lub promieniowej)

Do naczynia wprowadza się specjalną koszulkę tętniczą (jest to specjalny rodzaj wenflonu z zastawką), umożliwiającą szybką wymianę cewników, którymi wykonuje się badanie. Cewniki przesuwane są przez naczynie do jam serca i wychodzących z nich dużych naczyń. Ruchy cewnika w naczyniach i jamach serca są kontrolowane na ekranie monitora (okresowo przez ciało badanego przepuszcza się wiązkę promieni rentgenowskich). Po wejściu końcem cewnika do ujścia tętnicy wieńcowej podawany jest środek cieniujący (kontrast), a obraz filmowany jest przez aparaturę rejestrującą. Po wymianie cewnika mierzone jest ciśnienie w lewej komorze serca i podawany jest kontrast do jamy lewej komory. W chwili podawania kontrastu badany może odczuwać uderzenie ciepła do głowy, rozchodzące się następnie po całym ciele i szybko przemijające. W trakcie podawania kontrastu do tętnic wieńcowych u chorego może wystąpić ból (lub jego nasilenie, jeśli występował przed badaniem) za mostkiem. Po badaniu usuwana jest koszulka naczyniowa i zakładany jest na miejsce wkłucia opatrunek uciskowy, który powinien pozostać przez kilka do kilkunastu godzin.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi kliszami rentgenowskimi (zdjęciami lub filmem) lub taśmą video.

Badanie trwa zwykle kilkadziesiąt minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Po badaniu pacjent na wózku odwożony jest na oddział szpitalny, gdzie przez co najmniej kilkanaście godzin powinien pozostawać w pozycji leżącej bez wykonywania większych ruchów ciałem. Zwykle dopiero następnego dnia po badaniu rano można wstać. W tym czasie zalecane jest przyjmowanie płynów z równoczesnym ograniczeniem przyjmowania posiłków.
 

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Najczęściej spotykanym powikłaniem jest drobny krwiak w miejscu wprowadzenia cewnika do naczynia. Możliwe jest wystąpienie odczynu alergicznego na środek cieniujący pod postacią zmian skórnych (wysypka, rumień, pokrzywka), czasami nudności i wymiotów, bólu głowy, dreszczy i spadku ciśnienia. Wszystkie te objawy są najczęściej przemijające i szybko ustępują po podaniu leków.
Jeśli jest taka potrzeba badanie może być okresowo powtarzane. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być wykonywane u kobiet w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała możliwość zapłodnienia.

ANGIOGRAFIA NACZYŃ OBWODOWYCH

Badanie nazywane jest również: BADANIE NACZYNIOWE
Nazwa zwyczajowa: Angio

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie angiograficzne jest wykonywane w przypadku podejrzenia zmian patologicznych w naczyniach takich jak: nieprawidłowe zwężenia, zamknięcia lub nieprawidłowy kształt naczyń (np. tętniak). Najczęściej oceniane są naczynia kończyn dolnych i górnych, aorta oraz naczynia szyjne i mózgowe.
 

CEWNIKOWANIE SERCA

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Badanie to polega na przezskórnym nakłuciu żyły lub tętnicy i wprowadzeniu cewnika, który następnie jest przesuwany w świetle naczynia do jam serca i dużych naczyń, rejestrując w nich ciśnienie oraz wysycenie krwi tlenem.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Cewnikowanie serca umożliwia w sposób inwazyjny, bezpośredni pomiar ciśnienia panującego w różnych jamach serca i wychodzących z serca dużych naczyniach, oraz określenie stopnia wysycenia krwi tlenem. Badanie to jeszcze do niedawna było bardzo cenną metodą diagnostyczną w rozpoznawaniu wad serca, a obecnie jest coraz częściej zastępowane przez nieinwazyjne badanie echokardiograficzne.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza, najczęściej w warunkach szpitalnych

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Pacjent jest poddawany wstępnej ocenie kardiologicznej obejmującej badania: EKG,, RTG klatki piersiowej i badanie echokardiograficzne.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Wskazane jest wygolenie obu pachwin. Patrz dodatkowo "Sposób przygotowania do znieczulenia". Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest również podanie środka uspokajającego. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA

Cewnikowanie jest wykonywane w pracowni hemodynamicznej. Chory do badania układa się na specjalnym stole w pozycji na wznak, jest całkowicie rozebrany, przykryty prześcieradłem chirurgicznym. Miejsce nakłucia naczynia jest najpierw dezynfekowane, a następnie znieczulane miejscowo, podskórnym podaniem lignocainy. Najczęściej do cewnikowania serca nakłuwa się naczynia udowe, rzadziej korzysta się z dojścia przez kończynę górną (np. w dole łokciowym). W przypadku cewnikowania jam "lewego serca" nakłuwa się naczynia tętnicze, natomiast jam "prawego serca" naczynia żylne. Do naczynia wprowadza się specjalną koszulkę żylną lub tętniczą (jest to specjalny rodzaj wenflonu z zastawką), umożliwiającą szybką wymianę cewników, którymi wykonuje się badanie. Cewniki przesuwane są przez naczynie do jam serca i wychodzących z nich dużych naczyń, w których mierzy się ciśnienie i określa wysycenie krwi tlenem. Ruchy cewnika w naczyniach i jamach serca są kontrolowane na ekranie monitora (okresowo przez ciało badanego przepuszcza się wiązkę promieni rentgenowskich).
Czasami pod koniec badania podaje się środek cieniujący (kontrast) do jam serca. Moment ten odbierany jest najczęściej przez badanego jako uderzenie ciepła do głowy, rozchodzące się następnie po całym ciele. Po badaniu usuwana jest koszulka naczyniowa i zakładany jest na miejsce wkłucia opatrunek uciskowy, który powinien pozostać przez kilka do kilkunastu godzin.

Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi kliszami rentgenowskimi (zdjęciami lub filmem) lub taśmą video.

Badanie trwa zwykle kilkadziesiąt minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem

ECHOKARDIOGRAFIA

Nazwa zwyczajowa: Echo

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Echokardiografia jest to obrazowa metoda badania serca i naczyń krwionośnych za pomocą ultradźwięków. Na ekranie monitora uzyskuje się obraz ("echo") powstający w wyniku odbicia od badanych struktur wewnątrz ciała fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu. Zwykle stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Istnieje możliwość zarejestrowania obrazu w dowolnym momencie na papierze lub taśmie video.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie to umożliwia w sposób nieinwazyjny ocenę struktur anatomicznych serca. Pozwala ocenić ruch mięśnia sercowego i zastawek wewnątrzsercowych, a także przepływ krwi w obrębie przedsionków i komór serca, dużych naczyń krwionośnych (aorta, żyły główne, tętnica i żyły płucne) oraz naczyń wieńcowych. Informacje te uzyskuje się dzięki zastosowaniu różnych systemów echokardiograficznych (echokardiografia jedno-, dwuwymiarowa, dopplerowska).

Echokardiografia jednowymiarowa (z angielskiego M-mode)

Pozwala na uzyskanie przekroju serca tylko w jednej wybranej płaszczyźnie serca. Obecnie praktycznie nie używa się aparatów spełniających tylko tę funkcję .

Echokardiografia dwuwymiarowa (z angielskiego two dimensional 2D, bi-plane)

Umożliwia uzyskanie obrazu narządów w dwóch płaszczyznach. Stosowane powszechnie aparaty echokardiograficzne umożliwiają jednoczesną prezentację jedno- i dwuwymiarową. Oceny obrazu dokonuje się zarówno w ruchu, jak i też po jego zatrzymaniu na monitorze w dowolnie wybranej fazie cyklu pracy serca. Po zatrzymaniu obrazu można dokonać pomiaru na przykład grubości ścian serca czy wielkości poszczególnych jam serca. Systemy komputerowe zastosowane we współczesnych aparatach echokardiograficznych pozwalają również ocenić parametry takie jak kurczliwość mięśnia sercowego czy objętość krwi wyrzucanej z lewej komory podczas skurczu.

Echokardiografia dopplerowska

Metoda oparta jest na rejestracji przepływu krwi w jamach serca i naczyniach krwionośnych. Zmiany prędkości przepływu krwi zarejestrowane są w postaci tzw. spektrum dopplerowskiego. Powstały zapis poddaje się dalszej analizie matematycznej przy użyciu komputera, który stanowi integralną część echokardiografu. Uzyskane parametry umożliwiają między innymi ocenę przecieków wewnątrzsercowych we wrodzonych wadach serca, a także stopień zwężenia czy niedomykalności zastawek wewnątrzsercowych. Znacznym ułatwieniem wykonania badania jest obrazowanie w kolorach zmian prędkości przepływu krwi (tzw. echo " kolor-Doppler"), co umożliwiają aparaty najnowszej generacji. Echokardiografia dopplerowska w połączeniu z jedno- i dwuwymiarową pozwala na pełniejszą ocenę czynności serca. Większość używanych obecnie aparatów posiada możliwość jednoczesnego zastosowania powyższych systemów echokardiograficznych.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Pacjent powinien być poddany wstępnej ocenie kardiologicznej obejmującej badania: EKG i RTG klatki piersiowej. Wyniki tych badań należy przedstawić wykonującemu echokardiografię.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Nie ma specjalnych zaleceń. Jednakże,, z uwagi na mogącą się pojawić konieczność wykonania badania przezprzełykowego (decyzję tę podejmuje lekarz w trakcie badania) zaleca się, aby pacjent był na czczo przez co najmniej 6 godzin.

Badanie przezprzełykowe wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest również podanie środka uspokajającego. Przy badaniu przezprzełykowym dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego

OPIS BADANIA

W przypadku badania przezprzełykowego, patrz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu z wartościami liczbowymi badanych parametrów, niekiedy z dołączonymi zdjęciami lub taśmą video.

Badanie trwa zwykle od kilkunastu do kilkudziesięciu minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
Przed badaniem

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma specjalnych zaleceń.

W przypadku badania przezprzełykowego, patrz dodatkowo "Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?" w "Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań.

W przypadku badania przezprzełykowego może bardzo rzadko dochodzić do uszkodzenia przełyku. "Możliwe powikłania po znieczuleniu".
Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.

ELEKTROKARDIOGRAFIA PRZEZPRZEŁYKOWA I STYMULACJA PRZEZPRZEŁYKOWA

Badanie nazywane jest również: EKG PRZEZPRZEŁYKOWE I STYMULACJA PRZEZPRZEŁYKOWA

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Z racji bezpośredniej bliskości lewego przedsionka serca i przełyku, w niektórych przypadkach wykorzystuje się w diagnostyce zaburzeń rytmu i przewodnictwa możliwość rejestracji elektrokardiograficznej (EKG) w bezpośredniej bliskości serca, jak również tą samą drogą stymulacji elektrycznej serca celem zdiagnozowania zaburzeń rytmu i przewodnictwa elektrycznego serca.

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie to umożliwia w sposób nieinwazyjny diagnostykę niektórych zaburzeń rytmu i przewodnictwa elektrycznego serca oraz zaburzeń ukrwienia mięśnia sercowego.
Badanie przezprzełykowe jest szczególnie pożyteczne w diagnostyce niemiarowości pracy serca ze względu na możliwość uzyskania w zapisie elektrokardiograficznym wyraźnych kształtów tzw. załamków przedsionkowych.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza

BADANIA POPRZEDZAJĄCE
Najczęściej wykonywany jest spoczynkowy, zwykły zapis EKG.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

"Sposób przygotowania do znieczulenia".

Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA

Pacjent najczęściej jest badany w pozycji siedzącej (czasami leżącej). Po znieczuleniu tylnej ściany gardła (zwykle roztworem xylocainy w aerozolu), badający do jamy ustnej badanego wkłada elektrodę (ok. 3 mm średnicy) i prosi o jej połknięcie, jednocześnie przesuwając ją do przodu na głębokość około 32-38 cm, licząc od zębów. Następnie elektrodę łączy z aparatem do elektrokardiografii (EKG) i zewnętrznym stymulatorem serca. Rejestracja zapisu EKG z przełyku jest zupełnie niebolesna, natomiast stymulacja serca elektrodą przełykową może być odbierana przez badanego jako nieprzyjemne uczucie pieczenia, bólu za mostkiem lub w przełyku. Objawy te są krótkotrwałe i związane bezpośrednio ze stymulacją serca i przełyku prądem o napięciu 8-25 V i natężeniu 15-25 mA. Patrz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "Metody znieczulania".
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wykresami (zapisem czynności elektrycznej serca w wybranym Czasie).

Badanie trwa zwykle kilkanaście minut

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE
W Czasie badania

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Zalecane jest niespożywanie napojów i posiłku do czasu utrzymywania się znieczulenia tylnej ściany gardła (zwykle do kilkunastu minut po badaniu).
"Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?"

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Możliwość sprowokowania odruchu wymiotnego. "Możliwe powikłania po znieczuleniu".
Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet ciężarnych.

ELEKTROKARDIOGRAFIA ŚRÓDSERCOWA I PROGRAMOWANA STYMULACJA KOMÓR

Badanie nazywane jest również: EKG ŚRÓDSERCOWE I PROGRAMOWANA STYMULACJA KOMÓR

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Badanie to polega na bezpośrednim, inwazyjnym zapisie elektrokardiogramu z wnętrza serca. Czynność elektryczna wnętrza serca jest rejestrowana za pomocą specjalnego cewnika - będącego elektrodą - wprowadzonego przez żyłę

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Elektrokardiografia śródsercowa i programowana stymulacja komór pozwalają diagnozować zaburzenia rytmu i przewodnictwa w sytuacji, gdy niewystarczające są badania nieinwazyjne.
Możliwość rejestracji zapisu elektrokardiograficzngo bezpośrednio z wnętrza serca pozwala na dokładną lokalizację miejsca, w którym powstają zaburzenia rytmu i przewodnictwa, a także pozwala ocenić wpływ leków na układ przewodzący serca.

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza, najczęściej w warunkach szpitalnych

BADANIA POPRZEDZAJĄCE Pacjent jest poddawany wstępnej ocenie kardiologicznej obejmującej badania: EKG,, RTG klatki piersiowej i badanie echokardiograficzne.

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Wskazane jest wygolenie obu pachwin.  "Sposób przygotowania do znieczulenia".

Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest również podanie środka uspokajającego. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA

Badanie jest wykonywane najczęściej w pracowni hemodynamicznej. Chory do badania układa się na specjalnym stole w pozycji na wznak, jest całkowicie rozebrany i przykryty prześcieradłem chirurgicznym. Miejsce nakłucia naczynia jest najpierw dezynfekowane, a następnie znieczulane miejscowo, podskórnym podaniem lignocainy. Do badania nakłuwa się żyłę udową. Do naczynia wprowadza się specjalną koszulkę żylną (jest to specjalny rodzaj wenflonu z zastawką), umożliwiającą szybką wymianę cewników, którymi wykonuje się badanie. Cewnik przesuwany jest przez naczynie do jam serca, skąd dokonywany jest zapis elektrokardiograficzny (EKG). Ruchy cewnika w naczyniach i jamach serca są kontrolowane na ekranie monitora (okresowo przez ciało badanego przepuszcza się wiązkę promieni rentgenowskich). Po wprowadzeniu cewnika do prawej komory podłącza się stymulator zewnętrzny, za pomocą którego prowokuje się zaburzenia rytmu, które w warunkach ambulatoryjnych mogłyby być przyczyną np. utraty świadomości. W momencie sprowokowania niektórych zab...