18. Kazimierz Piekarski (ur. 30 marca 1893 w Târgu Jiu, zm. 7 lutego 1944 w Łowiczu), polski bibliotekarz, bibliograf, historyk, książki, bibliofil, kolekcjoner ekslibrisów.
Był przewodniczącym komisji dla centralnego katalogu inkunabułów w Polsce i twórcą warsztatu dla badań dziejów książki w XV i XVI wieku. Sekretarz, potem zastępca przewodniczącego Koła Krakowskiego w latach 1919–1939.
Pracował w bibliotekach: (1917-1920) Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie, (1920-1921) Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, (1925-1930) Jagiellońskiej, (1931-1943) Narodowej. Stworzył teorię księgoznawstwa, która ma zastosowanie głównie do dawnej książki polskiej. Nie została nigdzie przez niego spisana w całości, ale jej fragmenty są rozrzucone po kilku pracach dotyczących książki XV i XVI wieku, której był znawcą. Głównie informacje zamieszczone są w publikacjach Książka w Polsce XV i XVI wieku i Zadania bibliografii polskiej XVI stulecia.
W drugiej połowie lat dwudziestych XX wieku, w trakcie pełnienia obowiązków kierownika Działu Starych Druków Biblioteki Jagiellońskiej, stworzył warsztat do badań dawnej książki. Był twórcą jednego z najnowocześniejszych w tamtych czasach systemów wiedzy o książce. System swój nazywał księgoznawstwem (unikał terminu bibliologia). Opierał się on na pojęciu 'książki' na które składało się: strona zewnętrzna książki, treść oraz funkcja. Twierdził, że książką jest tylko ten druk lub rękopis, którego przeznaczeniem jest swobodne oddziaływanie na społeczeństwo, a tak rozumiana książka powinna być przedmiotem samodzielnej dyscypliny naukowej. Proponował wyróżnienie następujących zagadnień w ramach wiedzy o księgoznawstwie:
§ produkcja drukarska
§ papier i oprawa
§ nakład
§ kolportaż
§ konsumpcja
§ czytelnictwo
Na potrzeby prowadzonych badań wykorzystywał sprawdzoną już przez Joachima Lelewela metodę typograficzną - inkunabulistykę. Metodę tę wzbogacił o szereg własnych pomysłów - np. chronologizacja druków w zespołach klockowych i badanie ortografii. Poza metodą typograficzną stosował różne inne metody, np. związane z badaniem papieru książkowego lub papieru do oprawy książek, czy też inne związane z introligatorstwem badające rodzaj oprawy książki, technikę jej wykonania, analizę zdobień i rubrykowanie.
Jako podstawę źródłową do badań konsumpcji używał spisów zawartości różnych księgozbiorów publicznych i prywatnych. Wykorzystywał również zawarte w książkach wpisy proweniencyjne.
Twierdził że: Dawna książka doszła do naszych czasów w postaci materialnej, nie szukajmy przeto wiadomości o niej w – hipotekach[potrzebne źródło]. Był przeciwnikiem badań księgoznawczych (w zakresie produkcji drukarskiej) korzystających głównie z metody opierającej się o badanie źródeł archiwalnych.
Jego system księgoznawstwa nie korzystał z bibliografii. Takie oddzielenie bibliografii od systemu badawczego było krytykowane, wzbudzając wątpliwości co do kierunku poszukiwań.
Za swoją działalność w dziedzinie książki i bibliotek Kazimierz Piekarski został uhonorowany w 1930 roku przez Rycerski Zakon Bibliofilski z Kapitułą Orderu Białego Kruka, Orderem Białego Kruka ze wstęgą inkunabułu. Order ten jest nadawany za zasługi na polu księgoznawstwa, literatury pięknej, nauki i sztuki. Noszony jest na lewym boku, z kokardą, wstęgą na piersi z haftowaną kołyską.
19. Stefan Vrtel-Wierczyński (ur. w 1886, zm. w 1963) – polski bibliotekarz i bibliograf, historyk literatury polskiej i słowiańskiej, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.
S. Vrtel-Wierczyński uczęszczał do gimnazjum w Stryju, tu przewodził kółku samokształceniowemu, którego członkiem był m. in. Stanisław Vincenz. Odbył studia na Uniwersytecie Jana Kazimierza weLwowie, w latach 1906–1908 był stypendystą Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Wykładał później na uniwersytecie lwowskim.
W latach 1927–1937 i 1947–1950 pełnił funkcję dyrektora Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu, a w latach 1937–1940 i 1945–1947 był dyrektorem Biblioteki Narodowej. Był twórcą i kierownikiem w latach 1952–1962 Katedry Literatur Zachodniosłowiańskich (później Katedry Literatur Słowiańskich). Wydał również zabytki literatury średniowiecznej (m.in. Rozmyślanie przemyskie 1952, Kazania gnieźnieńskie 1953).
W 1948 twórca i pomysłodawca Polskiej Bibliografii Literackiej, utworzonej w strukturach Instytutu Badań Literackich.
Na Osiedlu Różany Potok w Poznaniu, nieopodal kampusu uniwersyteckiego, znajduje się ulica S. Vrtela-Wierczyńskiego. Spoczywa na Cmentarzu Górczyńskim w Poznaniu.
Jan Muszkowski (1882–1953) – jeden z najwybitniejszych bibliotekarzy polskich, organizator, pedagog i badacz w dziedzinie nauki o książce.
Życiorys
Studia uniwersyteckie w zakresie nauk przyrodniczych, filologii germańskiej i filozofii Muszkowski odbył w Krakowie, Wiedniu i Lipsku, gdzie w 1909 otrzymał doktorat. Habilitował się w 1928 naWolnej Wszechnicy Polskiej w Warszawie.
W latach 1915–1920 był bibliotekarzem Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego. Następnie, do 1936 był dyrektorem Biblioteki Krasińskich, którą przekształcił w poważny zakład naukowy. W tym czasie był jednocześnie pracownikiem księgarni w dziale wydawnictw Polskiej Składnicy Pomocy Szkolnych oraz wydawcą i redaktorem"Biblioteki Składnicy" (1921), "Przewodnika Księgarskiego" (1925–1926) i Przeglądu Księgarskiego" (1930–1932). Był współzałożycielem Związku Bibliotekarzy Polskich w 1917. W latach 1928–1949 był delegatem na coroczne kongresy międzynarodowe i ekspertem w Komisji Statystycznej IFLA. W 1937 został kierownikiem Biura Rady Książki. W latach 1945–1946 był kierownikiem działu Upowszechnienia Książki, a następnie Wydziału Wydawniczego Spółdzielni Wydawniczej "Czytelnik" w Łodzi. Zorganizował również I obchód święta oświaty w maju 1946.
W 1915 rozpoczął pod egidą Warszawskiego Towarzystwa Naukowego kontynuację Bibliografii Estreichera W ciągu 25 lat, początkowo sam, a później z pomocą zespołu bibliotekarzy, zgromadził ponad 125 tys. opisów bibliograficznych wydanych w Polsce w okresie 1901–1925. Materiał obejmujący litery A–R, przygotowany do druku w 1940 spłonął w czasie powstania warszawskiego.
W żywej publicystyce zawodowej reprezentował najbardziej postępowe poglądy okresu międzywojennego. Pionierski charakter miała jego działalność w dziedzinie kształcenia bibliotekarzy, począwszy od systematycznego kursu na Wolnej Wszechnicy Polskiej(1926–1938), aż do założenia pierwszej w Polsce katedry Bibliotekoznawstwa na Uniwersytecie Łódzkim (1945–1953). NaUniwersytecie Łódzkim przeprowadził też przewód habilitacyjny z bibliotekoznawstwa (1948) i pierwszy doktorat w tej dziedzinie (1952). Praca naukowo-badawcza Muszkowskiego szła w kierunku metodycznego bądź historycznego opracowania różnorodnych zagadnień, wchodzących w skład nauki o książce, jak: dokumentologia, początki drukarstwa, czytelnictwo i socjologia książki. Z pracą nad bibliografią wiążą się zainteresowania Muszkowskiego statystyką druków.
Postanowieniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 lipca 1952 na wniosek Ministra Kultury i Sztuki – za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki został odznaczony Złotym Krzyżem Zasługi[1].
Ważniejsze publikacje
§ O zadaniach historii księgarstwa ("Przegląd Księgarski" 1928)
§ E. Wendle i Spółka ("Przegląd Księgarski" 1928)
§ Potrzeby bibliografii ("Myśl Polska" 1915 z.6)
§ Przegląd bibliografii polskiej 1900–1918 ("Przegląd historyczny" 21: 1971/18)
§ Polski Instytut Bibliograficzny ("Kurier Księgarski" 1628 nr 43)
§ O stanowisko Karola Estreichera w dziejach badań literackich (1927)
§ Konsekwencje Bibliografii Polskie Karola Estreichera ("Sprawozdania TNW" 1929)
§ Zasady bibliotekoznawstwa i bibliografii. Wykład wstępny (1917)
§ Kształcenie bibliotekarzy na Studium Pracy Społeczno-Oświatowej WWP (1936)
§ Szkoła księgarska powstaje! ("Przegląd Księgarski" 1928)
§ Szkoła księgarska ("Przegląd Księgarski" 1928)
§ Kształcenie bibliotekarzy ("Bibliotekarz" 1945 nr 2/3)
§ Książka jako przedmiot nauki ("Bibliotekarz" 1945 nr 2/3)
§ Nowe prądy w kształceniu bibliotekarzy ("Bibliotekarz" 1945 nr 2/3)
§ Nauka o książce. Skrypt z wykładów. R. akad. 1947/1948 (1948)
21. Józef Grycz (ur. 11 grudnia 1890 w Zebrzydowicach, Śląsk Cieszyński, zm. 23 października 1954 w Warszawie), bibliotekarz polski, organizator bibliotekarstwa, dyrektor Naczelnej Dyrekcji Bibliotek w Ministerstwie Oświaty.
Był synem nauczyciela ludowego w Zebrzydowicach. Uczęszczał do gimnazjum polskiego w Cieszynie, po uzyskaniu matury od 1909 studiował filologię klasyczną i germanistykę kolejno naUniwersytecie Jagiellońskim, Uniwersytecie Berlińskim i Uniwersytecie Wiedeńskim; na tej ostatniej uczelni, po przedstawieniu rozprawy Heinrich von Kleist's Penthesilea, obronił w 1915 doktorat w zakresie filologii germańskiej.
Od listopada 1916 pracował w charakterze wolontariusza w Bibliotece Jagiellońskiej, zdobywając pierwsze doświadczenia w zawodzie bibliotekarskim pod kierunkiem Fryderyka Papée i Józefa Korzeniowskiego. Po niespełna roku Grycz zmuszony był porzucić bezpłatne zajęcie na rzecz pracy w krakowskiej księgarni Stanisława Andrzeja Krzyżanowskiego, dzięki czemu nie ty...
eibhlin.aveline