Spowiedz generalna - istota, cel, metoda ks. Królikowski.pdf

(209 KB) Pobierz
24175278 UNPDF
1
Wacław Królikowski S.I.
Spowiedź generalna - istota, cel, metoda,
i jej miejsce w Ćwiczeniach duchowych św. Ignacego Loyoli
Artykuł ukazał się w: "Studia Bobolanum" 3 (2005) 95-116.
Człowiek jest stworzony przez Boga i powołany do uczestnictwa w Jego życiu, które najpełniej objawił
nam Jezus Chrystus. W Nim bowiem [Bóg Ojciec] wybrał nas przed założeniem świata, abyśmy byli święci i
nieskalani przed Jego obliczem (Ef 1,4) 1 , abyśmy żyjąc dla Boga, chwalili Go, okazywali Mu cześć i służyli
Mu i dzięki temu mieli żywy udział w zbawczym dziele Jezusa Chrystusa (por. ĆD [23]) 2 . Jezus Chrystus,
wzywając nas na drogę świętości: Bądźcie więc wy doskonali, jak doskonały jest Ojciec wasz niebieski (Mt
5,48), podaje nam swoją pomocną dłoń i ustanawia sakramenty Nowego Prawa, które obejmują wszystkie
etapy i wszystkie ważne momenty życia chrześcijanina: sprawiają narodzenie i rozwój chrześcijańskiego
życia wiary, uzdrowienie i dar posłania 3 .
Spośród siedmiu sakramentów świętych, trzy stanowią fundamenty całego życia chrześcijańskiego:
chrzest, bierzmowanie i Eucharystia, przez które otrzymujemy nowe życie w Chrystusie. W sakramencie
chrztu, który jest bramą życia w Duchu i otwiera nas na inne sakramenty, otrzymujemy wyzwolenie od
grzechu i odrodzenie jako dzieci Boże, stajemy się członkami Chrystusa oraz zostajemy wszczepieni w
Kościół i stajemy się uczestnikami jego posłania 4 . Dopełnieniem łaski chrztu jest sakrament bierzmowania,
przez który wierni jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególną moc Ducha Świętego i w ten
sposób jeszcze mocniej zobowiązani są, jako prawdziwi świadkowie Chrystusa, do szerzenia wiary słowem i
uczynkiem oraz do bronienia jej 5 . Zaś sakrament najświętszej Eucharystii dopełnia wtajemniczenie
chrześcijańskie. Przez dar swojego Ciała i Krwi, Chrystus pomnaża w nas dar swojego Ducha, wylanego już
w Chrzcie św. i udzielonego jako „pieczęć” w sakramencie Bierzmowania 6 .
1. Spowiedź
Nowe życie, jakie otrzymujemy od Boga w sakramentach wtajemniczenia, przechowujemy jednak w
naczyniach glinianych (2Kor 4,7). Wraz z całym Kościołem pielgrzymującym do domu Boga Ojca jesteśmy
jeszcze w naszym przybytku doczesnego zamieszkania (2Kor 5,1) i doświadczamy cierpienia, choroby i
śmierci, kruchości i słabości natury ludzkiej, oraz jej skłonności do grzechu. Dlatego nasze nowe życie jako
dzieci Bożych, narażone jest na osłabienie, czy nawet na jego utratę przez grzech. Po przyjęciu chrztu
możemy ponownie popaść w grzech, o czym przekonały się bardzo wcześnie pierwsze wspólnoty
chrześcijańskie. Zły duch kusząc nas do grzechu chce nas powstrzymać na drodze do świętości, a nawet z
niej zawrócić i ostatecznie doprowadzić do śmierci wiecznej. W tej sytuacji pokuta jest znów konieczna, jeśli
się chce, mimo wszystko, uczestniczyć w dobrach zbawienia 7 .
Nasz Zbawiciela, Jezus Chrystus zmartwychwstały, zwycięzca piekła śmierci i szatana, ma na ziemi
władzę odpuszczania grzechów (Mk 2,10), i wykonuje tę Boską władzę: Odpuszczone są twoje grzechy (Mk
2,5; Łk 2,48). Chce także, aby Kościół mocą Ducha Świętego pełnił posługę jednania (2Kor 5,18), aby w
sakramencie pojednania i pokuty, kontynuował Jego dzieło uzdrawiania i zbawiania każdego grzesznika:
Tobie dam klucze królestwa niebieskiego; cokolwiek zwiążesz na ziemi, będzie związane w niebie, a co
rozwiążesz na ziemi, będzie rozwiązane w niebie (Mt 16,19; por. Mt 18,18; 28,16-20). Grzesznik jest więc
wezwany do nawrócenia z pomocą łaski Chrystusa do pojednania się z Bogiem i z Kościołem: Nawracajcie
się i wierzcie w Ewangelię (Mk 1,15). Wszyscy bowiem, którzy przystępują do sakramentu pokuty
otrzymują od miłosierdzia Bożego przebaczenie zniewagi wyrządzonej Bogu i równocześnie dostępują
pojednania z Kościołem, któremu grzesząc zadali ranę, a który przyczynia się do ich nawrócenia miłością,
przykładem i modlitwą 8 .
1 Korzystam z Biblii Tysiąclecia: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu , wydanie piąte, Wydawnictwo
Pallotinum, Poznań-Warszawa 2002.
2 Ś W . I GNACY L OYOLA , Ćwiczenia Duchowne (= ĆD ), tł. M. Bednarz, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002, nr 23.
3 Katechizm Kościoła Katolickiego (=KKK), Pallotinum, Poznań 1994, nr 1210.
4 KKK, 1213.
5 S OBÓR W ATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele (Lumen Gentium) , nr 11.
6 J AN P AWEŁ II, Encyklika Ecclesia de Eucharystia. O Eucharystii w życiu Kościoła , Wydawnictwo „M”, Kraków
2003, nr 17.
7 X. L. D UFOUR (red.), Słownik teologii biblijnej , tł. Bp K. Romaniuk, Pallotinum, Poznań 1990, hasło: pokuta-
nawrócenie , 712.
8 S OBÓR W ATYKAŃSKI II, Konstytucja dogmatyczna o Kościele , nr 11.
2
W Kościele sakrament ten ma różne nazwy: nazywa się go sakramentem nawrócenia, ponieważ
urzeczywistnia w sposób sakramentalny wezwanie Jezusa do nawrócenia, drogę powrotu do Ojca, od
którego człowiek oddalił się przez grzech. Nazywa się go sakramentem pokuty, ponieważ ukazuje osobistą i
eklezjalną drogę nawrócenia, skruchy i zadośćuczynienia ze strony grzesznego chrześcijanina. Nazywa się
go sakramentem spowiedzi, ponieważ oskarżenie – spowiedź z grzechów przed kapłanem jest istotnym
elementem tego sakramentu. Sakrament ten jest również „wyznaniem”, uznaniem i uwielbieniem świętości
Boga oraz Jego miłosierdzia wobec grzesznego człowieka. Nazywa się go sakramentem przebaczenia,
ponieważ przez sakramentalne rozgrzeszenie wypowiedziane słowami kapłana Bóg udziela penitentowi
przebaczenia i pokoju. Nazywa się go sakramentem pojednania, ponieważ udziela grzesznikowi miłości
Boga przynoszącej pojednanie 9 .
Pojednanie grzesznego człowieka z Bogiem dokonuje się zawsze z inicjatywy miłosiernego Boga, przez
Jezusa Chrystusa - sprawcę pojednania, i przez posługę Kościoła, który kontynuuje misję Jezusa Chrystusa
Miłosiernego. Jednak miłosierna inicjatywa Boga, pierwszego i głównego Autora procesu wewnętrznej
przemiany i pojednania, przyzywa wolne i aktywne przyjęcie daru Bożego miłosierdzia ze strony grzesznika,
jako odpowiedź na zbawiającą miłość Boga w Jezusie Chrystusie 10 . Jak podkreśla Jan Paweł II, w
sakramencie pojednania i pokuty bierze udział Bóg i grzesznik. Ta niezwykła tajemnica pobożności jest
wolną i upragnioną odpowiedzią grzesznika na ojcowską miłość Boga poprzez miłość synowską 11 . Tak
piękne i życiodajne spotkanie człowieka z Bogiem powinno być przeżywane przez grzesznika nie w sposób
jurydyczny, ale głęboko osobowy. Podejście osobowe do grzechu i sakramentu pokuty ma bowiem nie
przecenione znaczenie, gdyż miłość jest Osobą 12 .
2. Istota spowiedzi generalnej
Spowiedź generalna, czyli spowiedź z całego życia, albo z dłuższego okresu życia, praktykowana była w
Kościele od samego początku. Wielu świętych i błogosławionych zalecało korzystanie z Sakramentu pokuty
i pojednania, który obejmowałby całe dotychczasowe życie penitenta. Św. Tomasz z Akwinu uważał, że
dobrowolne spowiedzi generalne z dawnych, już odpuszczonych grzechów, są bardzo pożyteczne,
przyczyniają się bowiem do odpuszczenia kar doczesnych za grzechy. Benedykt XI (1303-1304) konstytucją
„intern cunctas” pochwalił i zalecił dobrowolną spowiedź generalną; równocześnie stwierdził, że grzechy już
odpuszczone nie muszą być ponownie poddawane pod władzę kluczy, czyli wyznawane. Potwierdził to
Sobór Trydencki. Tak też naucza Kościół i dzisiaj.
Św. Ignacy Loyola (1491-1556) odegrał szczególną rolę w propagowaniu spowiedzi generalnej, m.in.
poprzez swoją książeczkę Ćwiczeń duchowych , która, choć mała objętością lecz pełna niebieskiej
mądrości 13 , nabrała jeszcze większego znaczenia duszpasterskiego od momentu jej oficjalnego zatwierdzenia
przez Papieża Pawła III w breve Pastoralis officii cura , 31 lipca 1548 roku. Ignacy osobiście doświadczył
błogosławionych skutków spowiedzi generalnej, najpierw jako nawracający się grzesznik, odbywając
spowiedź z całego życia w Montserracie 21 marca 1522 roku 14 , a po latach studiów i przyjęciu święceń
kapłańskich 15 , jako gorliwy spowiednik i kierownik duchowy 16 . Również dzisiaj Ćwiczenia duchowe są
uprzywilejowanym miejscem wyraźnej i znaczącej odnowy chrześcijańskiego życia sakramentalnego 17 .
9 KKK, 1423.
10 Por. J.-C. D HÔTEL , La conversion à l’évangile , Paris 1976, 64; S. W ITEK , Sakrament pojednania , Pallotinum,
Poznań-Warszawa 1979, 273-274.
11 J AN P AWEŁ II, Adhortacja apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła „Reconciliatio
et paenitentia” , Watykan 1984, nr 21. Por. J. O RZESZYNA , Sakrament pojednania i pokuty , „Regina Poloniae”, Kraków
1993, 67-108.
12 Por. J. A UGUSTYN , Sakrament pojednania , Wydawnictwo „M”, Kraków 1996², 11-23; A. S KOWRONEK , Sakrament
pokuty i pojednania w nauczaniu Kościoła , „Ateneum Kapłańskie” 78 (1986) 61-74; S. W ITEK , Duszpasterstwo w
konfesjonale , Pallotinum, Poznań 1988, 13-26.
13 P IUS XI, Mens Nostra , „Acta Apostolicae Sedis” 21 (1929) 703; por. Ś W . I GNACY L OYOLA , Pisma Wybrane.
Komentarze , M. Bednarz (red.), Kraków 1968, II, 272.
14 W Autobiografii św. Ignacego czytamy: Przybywszy do Monsterratu (21.III.1522) po modlitwie porozumiał się ze
spowiednikiem, następnie odbył spowiedź z całego życia, która przygotowana pisemnie trwała trzy dni , I GNACY L OYOLA ,
Autobiografia , tł. M. Bednarz, Wydawnictwo WAM, Kraków 1993, nr 17. Dwa dni spowiedzi generalnej Ignacy
poświęcił na rachunek sumienia i żal za grzechy, zapisując je według określonego porządku, zaś trzeci dzień poświęcił
na wyznanie ich spowiednikowi w konfesjonale. Por. J. C ALVERAS , Los „confesionales” y los Ejercicios de San Ignacio ,
„Archivum Historicum Societatis Iesu” 17 (1948) 51-101.
15 Ignacy Loyola przyjął święcenia kapłańskie w Wenecji 24 czerwca 1537 roku, z rąk biskupa z Arbe Wincentego
Negusanti; por. R. G ARCÍA -V ILLOSLADA , Sant’Ignazio di Loyola. Una nuova biografia , Ed. Paoline, Milano 1990, 483-
486 16 Por. R. A LTHANN , The mind of St. Ignatius on confession , „The Way” 31 (1977) 88-92.
17 G. C USSON , Sacrament du perdon et expérience des Exercices , „Cahiers de Spiritualité Ignatienne” 33 (1985) 60.
3
Do podstawowych aktów pokutnych penitenta w sakramencie spowiedzi, także generalnej, należą:
rachunek sumienia, żal za grzechy, postanowienie poprawy, wyznanie grzechów i zadośćuczynienie. Dwa
pierwsze zwracają pokutującego do jego grzesznej przeszłości, aby mógł oderwać się od popełnionego
grzechu; zaś trzy kolejne kierują go ku przyszłości rodzącej się z miłosiernej miłości Boga wobec człowieka.
Istotne akty pokutne penitenta nabierają jeszcze głębszej wymowy w spowiedzi generalnej, gdyż obejmują,
szczególnie w rachunku sumienia, nie tylko jakiś okres, ale zazwyczaj jego całe dotychczasowe życie, dają
głębsze poznanie grzechów i boleść z ich powodu, a także usposabiają do lepszego wzrostu w łasce i
gorliwszego kroczenia drogą świętości.
Rachunek sumienia jest ważnym elementem każdej spowiedzi świętej. W spowiedzi generalnej nabiera
szczególnego znaczenia, gdyż obejmuje wszystkie grzechy ciężkie i lekkie jakie dana osoba popełniła w
całym dotychczasowym życiu. Człowiek, który pragnie wyspowiadać się z całego życia chce zobaczyć z
pomocą łaski Ducha Świętego wszystko, czym obraził nieskończenie dobrego Pana Boga, a przez to zranił
siebie oraz siostry i braci w Kościele. Nie może to być mechaniczne rachowanie się z przeszłością, niemalże
matematyczne wyliczanie wszystkich grzechów i uchybień, bez odniesienia do obecności Osoby
miłosiernego Boga Ojca. W rachunku sumienia najistotniejsze jest żywe przekonanie, że Bóg patrzy na mnie
jako grzesznika z miłością i właśnie dlatego chcę Mu powierzyć wszystko, co oddzielało mnie od Miłości.
W atmosferze uprzedzającej i darmowej miłości Boga Ojca wobec grzesznika, najpełniej objawionej w
Jezusie Chrystusie, w obliczu nieskończonej dobroci Pana Boga i obrzydliwości każdego popełnionego
grzechu, rodzi się w penitencie szczere i głębokie uczucie żalu. Żal jest tym większy, im penitent bardziej
wpatruje się w Miłość, którą obraził i w brzydotę swoich grzechów, tak licznie popełnionych w całym życiu.
Z pomocą łaski Bożej widzi wyraźniej jak wielka przepaść istnieje pomiędzy Bożą dobrocią, a jego
grzesznością. Jako grzeszne dziecko Boga Ojca postanawia zatem wrócić do Niego, aby powiedzieć:
„Zgrzeszyłem przeciwko Tobie Boże i Kościołowi”, aby wyznać wszystkie swoje grzechy. W spowiedzi
generalnej bodaj najbardziej istotnym elementem jest samo wyznanie grzechów 18 .
Wyznanie przed Bogiem Ojcem wszystkich grzechów, z pełnym zaufaniem i nadzieją, prowadzi
penitenta do głębokiego przeżycia Bożego miłosierdzia, Jego miłości przebaczającej, która także uzdrawia.
Penitent, otrzymując w przebaczeniu Bożym nowe zdrowie i siły duchowe, postanawia jako na nowo
radosne dziecko Boże żyć odtąd tylko dla Boga i Jego Kościoła, kroczyć drogą nakreśloną przez Jezusa
Chrystusa, naszego Zbawiciela.
3. Cel spowiedzi generalnej
Każda dobra spowiedź święta ma zazwyczaj na względzie potrójny cel: poznać siebie, dać poznać siebie
oraz odmienić życie przez doświadczenie wewnętrznego uzdrowienia. Zasadniczym celem i skutkiem tego
sakramentu jest pojednanie z Bogiem i Kościołem: Sakrament pojednania z Bogiem daje prawdziwe
«zmartwychwstanie duchowe», przywrócenie godności i dóbr życia dzieci Bożych. Najcenniejszym z tych
dóbr jest przyjaźń z Bogiem 19 . Jest też pojednaniem z Kościołem, jak podkreśla Jan Paweł II: Owo
pojednanie się z Bogiem rodzi – można powiedzieć – dalsze pojednanie, które naprawiają inne rozdarcia
spowodowane przez grzech: penitent, który uzyskał przebaczenie, jedna się z samym sobą w głębi własnego
ja, odzyskując wewnętrzną prawdę; jedna się z braćmi, w jakiś sposób przezeń skrzywdzonymi i
znieważonymi; jedna się z Kościołem, jedna się z całym stworzeniem 20 .
Mówiąc o celowości spowiedzi generalnej, obejmującej całe dotychczasowe życie penitenta należy
zaznaczyć, iż dla jednych osób jest ona konieczna, dla innych szkodliwa, a jeszcze innym przynosi wielki
pożytek 21 .
Spowiedź generalna jest konieczna dla tych, którzy w przeszłości poważnie zaniedbali jeden z istotnych
warunków sakramentu pokuty. Na przykład źle wyznając grzechy, świadomie pomijając jakiś grzech ciężki,
czy też przystąpili do sakramentu pokuty bez żalu za grzechy, albo bez postanowienia poprawy. W takim
wypadku należałoby skorzystać ze spowiedzi generalnej, obejmującej ten okres życia penitenta, w którym
odprawiane spowiedzi de facto były nieważne, albo towarzyszył im wielki, paraliżujący lęk. Zatem, po
odpowiednim przygotowaniu, należałoby jeszcze raz przystąpić do źródeł miłosierdzia Bożego, aby w
przelanej za nas i odradzającej na życie wieczne Krwi Chrystusa, naszego Zbawiciela dostąpić odpuszczenia
wszystkich dotychczasowych grzechów i otrzymać łaskę wewnętrznego uzdrowienia 22 .
18 A. VON S PEYR , Spowiedź , tł. W. Szymona, W drodze, Poznań 1993, 100.
19 KKK, 1468.
20 J AN P AWEŁ II, Adhortacja apostolska o pojednaniu i pokucie w dzisiejszym posłannictwie Kościoła „Reconciliatio
et paenitentia” , Watykan 1984, nr 31. Por. KKK, 1469-1470.
21 Por. L. P UJADAS , La „Confeción general con la Comunión , „Manresa” 9 (1933) 45-53.
22 Por. J. C ALVERAS , Notas exegéticas sobre el texto de los Ejercicios. Obligación y materia de la confeción general ,
„Manresa” 23 (1951) 211-217.
4
Pewną koniecznością odbycia spowiedzi generalnej może być też życzenie spowiednika, jako
kierownika duchowego danej osoby, który doszedł do wniosku, że musi swym penitentem pokierować na
nowy sposób (takie życzenie związane jest zawsze z jakimś kierownictwem), ale do tej pory miał możność
poznać niektóre tylko wycinki jego życia i potrzebna mu jest większa jasność, głębszy wgląd 23 . Spowiednik-
kierownik duchowy musi jednak bardzo dobrze rozeznać daną sytuację, aby większe dobro stało się
udziałem zarówno penitenta, jak i jego samego.
Spowiedź generalna dla niektórych osób nie jest wskazana, a nawet może być szkodliwa. Dotyczy to
osób o szczególnej wrażliwości uczuciowej i moralnej, mających skłonności do skrupułów, czy nękanych
głębszymi lękami. Takie osoby wyznają na spowiedzi wszystkie grzechy i bardzo dokładnie, zarówno co do
ilości, jak i jakości popełnionych grzechów; żałują za nie i mają mocne postanowienie poprawy, a jednak
wciąż wątpią w ważność takiej spowiedzi. Zadręczają się pytaniami, czy rzeczywiście wyznali wszystkie
grzechy, przypominają sobie jakieś nowe, najczęściej lekkie przewinienia, którymi się zadręczają i dochodzą
do wniosku, że muszą wyspowiadać się jeszcze raz od samego początku, powtarzając jeszcze raz
wyznawane już grzechy. Czynią to w nadziei, że tym razem uzyskają jakże upragniony pokój ducha. Dla
takich osób spowiedź generalna jest szkodliwa. Racją, dla której osoby nękane skrupułami nie powinny
korzystać ze spowiedzi generalnej jest to, że zadręczenia i lęki jakie przeżywają nie są uzasadnione, lecz
wyrastają z fałszywych wyobrażeń, które stają się coraz większe w miarę przypominania sobie grzechów z
przeszłości. Im bardziej takie osoby szukają pokoju serca na drodze powtarzanych samooskarżeń, tym
bardziej oddalają się od upragnionego pokoju serca. Często jedynym rozwiązaniem wobec takich osób jest
wyraźny zakaz spowiadania się z grzechów popełnionych w przeszłości.
Wreszcie spowiedź generalna jest pożyteczna. Może się okazać bardzo pożyteczna przed podjęciem
ważnych decyzji życiowych, na przykład przed wstąpieniem do zakonu, czy seminarium, przed przyjęciem
święceń kapłańskich, złożeniem wieczystych ślubów zakonnych, czy zawarciem sakramentu małżeństwa
itp. 24 . Św. Ignacy Loyola, mówi o pożyteczności spowiedzi generalnej także przy okazji odprawianych
rekolekcji, zwłaszcza pierwszego etapu Ćwiczeń duchowych 25 . Kiedy proponuje na zakończenie pierwszego
tygodnia Ćwiczeń spowiedź generalną nie ma na myśli ani pierwszej, ani drugiej grupy osób. Mówi
natomiast o pożyteczności spowiedzi z całego życia, która przynosi penitentowi (rekolektantowi) konkretne
korzyści 26 .
Podstawowym warunkiem pożyteczności spowiedzi generalnej jest pragnienie jej dobrowolnego
odprawienia: Ten, co dobrowolnie chce odprawić spowiedź generalną (…) ( ĆD [44]). Św. Ignacy mówiąc o
dobrowolności spowiedzi generalnej chce podkreślić, że penitent, który już raz wyznał swoje grzechy na
spowiedzi i uczynił to w sposób właściwy nie ma potrzeby powtórnego ich wyznawania, gdyż sakrament był
ważny. A nawet jeśli nie wyznał jakiegoś grzechu na spowiedzi przez zapomnienie, choć miał szczerą
intencję wyznania wszystkich popełnionych grzechów, to taka spowiedź była ważna i nie ma potrzeby jej
powtarzania. Dlatego Ignacy podkreśla aspekt dobrowolności spowiedzi z całego życia, aby penitent
wiedział, że nie musi jej odbywać, chyba, że dobrowolnie chce odprawić spowiedź generalną ( ĆD [44]).
Dobrowolnie, z pobożności, dla większej skruchy i pokory, ale bez popadnięcia w skrupuły, dobrze jest
odprawić spowiedź generalną z całego życia, ponieważ daje to większe poznanie siebie, swojej słabości i
grzeszności, większą pokorę i wstręt do grzechów, szczerą chęć poprawy i wynagrodzenia za grzechy
23 A. VON S PEYR , Spowiedź , tł. W. Szymona, W drodze, Poznań 1993, 99.
24 Ojciec Mieczysław Bednarz S.I. zauważa, że gdy już ktoś odprawił spowiedź generalną z całego życia raz lub
dwa razy, lepiej jest nie pozwalać penitentowi na dalsze odprawianie takiej spowiedzi. Natomiast pożyteczne są
spowiedzi generalne z krótszego okresu życia, np. z roku , M. B EDNARZ , Rachunek sumienia i spowiedź generalna w
pierwszym tygodniuĆwiczeń , w: Droga wyzwolenia. Duchowość ignacjańska , Kraków „Zaskale”, Kraków 1988, 251-
252 25 Ćwiczenia duchowe św. Ignacego obejmują cztery etapy duchowego rozwoju, zwane potocznie tygodniami.
«Tydzień» w Ćwiczeniach duchowych , nie musi odpowiadać długością zwykłemu tygodniowi. Zależnie od potrzeb i
uzdolnień poszczególnych rekolektantów, można go odpowiednio skracać lub przedłużać. Miarą trwania każdego
tygodnia jest miara osiągniętych rezultatów, zamierzonych przez Ignacego na danym etapie Ćwiczeń, oraz zdolność
rekolektanta i nadzieja, jaką rokuje na pełny owoc Ćwiczeń (por. ĆD [4, 16, 17, 19]) , Ś W . I GNACY L OYOLA , Pisma
Wybrane. Komentarze , M. Bednarz (red.), WAM, Kraków 1968, II, 21. Cztery tygodnie Ćwiczeń są porównywane z
trzema klasycznymi drogami duchowymi: z drogą oczyszczenia, oświecenia i zjednoczenia. Drodze oczyszczenia
odpowiada tydzień pierwszy, drodze oświecenia – tydzień drugi, a drodze zjednoczenia – tydzień trzeci i czwarty; por.
W. K RÓLIKOWSKI , Duchowy rozwój. Dynamika Ćwiczeń duchowych św. Ignacego Loyoli , Wydawnictwo WAM, Kraków
2005; M. R UIZ J URADO , Linee teologiche strutturali degli Esercizi ignaziani , PUG, Roma 1998; C. S ĘKALSKI , Misterium
przemiany wewnętrznej. Droga duchowego rozwoju chrześcijanina w Ćwiczeniach ignacjańskich , Wydawnictwo
WAM, Kraków 2003.
26 Por. P. G ERVAIS , Ignacy de Loyola et la confession général , „Communio” 8 (1983) 69-83.
5
dawne 27 . Poza tymi i wieloma innymi korzyściami spowiedzi generalnej św. Ignacy wymienia trzy
następujące.
Pierwsza korzyść jaka płynie ze spowiedzi generalnej polega na tym, że penitent odprawiając ją ma
więcej pożytku i zasługi, a to z powodu większego w danej chwili żalu za grzechy i niegodziwości całego
życia ( ĆD [44a]). Istota tej korzyści polega na dostrzeżeniu grzechów i niegodziwości całego
dotychczasowego życia i żałowaniu za nie. W regularnej spowiedzi okresowej penitent zazwyczaj nie widzi
tak wielu grzechów, jak to ma miejsce w spowiedzi generalnej, w której obejmuje grzechy całego życia.
Widząc, jak wiele popełnił grzechów i niegodziwości w życiu, tym większy odczuwa wewnętrzny ból,
zawstydzenie i żal, że obraził nimi nieskończenie dobrego Pana Boga. Uświadomienie sobie pojedynczego
grzechu nie wyzwala tak głębokiego żalu, boleści duszy i łez skruchy, jak przywołanie na pamięć i odczucie
sercem wielu grzechów dotychczasowego życia. Żal za grzechy i postanowienie poprawy są tym większe, im
głębsze jest poznanie wielości popełnionych grzechów i niegodziwości. Dlatego spowiedź generalna jest
bardzo pożyteczna przez to, że penitent widząc tak wiele grzechów i niegodziwości popełnionych w całym
życiu, przeżywa tym głębsze zawstydzenie, większy ból wewnętrzny i doskonalszy żal za grzechy, co w
konsekwencji owocuje doświadczeniem pełniejszego oczyszczenia wewnętrznego, większej wolności serca i
intymniejszego zjednoczenia z miłującym Bogiem w Jezusie Zmartwychwstałym 28 .
Wielki pożytek spowiedzi generalnej polega także na tym, że spowiednik może przez to lepiej poznać
osobę spowiadającą się; jej przeszłą, ale i aktualną sytuację duchową; stopień zniewolenia w życiu
duchowym; może poznać jakie zasadnicze potrzeby psychiczne dominują w życiu tej osoby; których cnót jej
najbardziej brakuje, czy też w jakie grzechy najczęściej upada. Dzięki pełniejszemu, bardziej całościowemu
wglądowi w życie penitenta będzie mógł mu lepiej pomóc na drodze duchowego rozwoju, dostosowując
pewne sugestie w zależności od jego duchowych potrzeb, tak aby ostatecznie coraz pewniej postępował na
drodze Chrystusa 29 .
Druga korzyść związana ze spowiedzią generalną wypływa z tego, że w czasie Ćwiczeń duchowych
poznaje się grzechy i ich złość bardziej dogłębnie niż w czasie, gdy człowiek nie oddaje się rzeczom
wewnętrznym; uzyskując więc teraz większe ich poznanie i boleść z ich powodu, będzie się miało większy
pożytek i większą zasługę, niż miało się przedtem ( ĆD [44b]). Pierwsza korzyść spowiedzi generalnej
polegała na tym, że penitent widząc grzechy i niegodziwości całego życia , ich wielość, przeżywał tym
głębszy żal i boleść serca. Zaś druga korzyść ma charakter bardziej jakościowy. Rekolektant, dzięki
odprawionym Ćwiczeniom pierwszego tygodnia, odczuwa w swym sercu większe zawstydzenie i
zmieszanie, większy ból i łzy żalu, ponieważ bardziej dogłębnie poznał grzechy i ich złość, nie tylko ich
wielość, ale ponadto ich wewnętrzną brzydotę i przewrotność. Nie ulega wątpliwości, że żal za grzechy jest
tym głębszy i bardziej owocny w procesie duchowego oczyszczenia i pojednania z miłosiernym Bogiem, im
głębiej i szczerzej poznana jest obrzydliwość popełnionych grzechów. Wewnętrzny żal i boleść duszy są
owocem nie tylko dostrzeżenia, jak wiele popełniliśmy grzechów, ale także dogłębnego poznania z pomocą
łaski Bożej ich odrazy i diabelskiej przewrotności. Tak więc im głębsze jest poznanie złośliwości grzechów i
niegodziwości, a nie tyko ich ilości, tym większy jest żal, boleść duszy i łzy z powodu ich popełnienia i tym
mocniejsze jest postanowienie poprawy.
Trzecia korzyść jaka płynie ze spowiedzi generalnej polega na tym, że lepiej się wyspowiadawszy i
mając lepsze usposobienie, staje się człowiek bardziej podatny i lepiej przygotowany na przyjęcie
Najświętszego Sakramentu. Przyjęcie zaś tego Sakramentu nie tylko pomaga do tego, by nie upaść w grzech,
lecz także do zachowania ustawicznego wzrostu w łasce ( ĆD [44c]). Według powszechnej opinii teologów
Komunia święta działa ex opere operato , jednak nie ulega wątpliwości, że jej skuteczność działania w nas
może być większa lub mniejsza, może przynosić większe lub mniejsze owoce dla naszego życia duchowego
w zależności od usposobienia i przygotowania się do jej przyjęcia 30 .
Św. Ignacy podkreśla, że po odbyciu dobrej spowiedzi generalnej staje się człowiek bardziej podatny i
lepiej przygotowany na przyjęcie Najświętszego Sakramentu . Określenie: bardziej podatny wskazuje na
27 M. B EDNARZ , Rachunek sumienia i spowiedź generalna w pierwszym tygodniu Ćwiczeń , w: Droga wyzwolenia.
Duchowość ignacjańska , Kraków „Zaskale”, Kraków 1988, 251.
28 Por. W. S TINISSEN , Spowiedź. Sakrament pojednania , tł. J. Iwaszkiewicz, Wydawnictwo W drodze, Poznań 2000,
26-34.
29 Por. Z. S UJKOWSKI , Służba spowiednika , w: J. K ANTY -P YTEL – S. S CHUDY , Pokuta i sakrament pojednania we
współczesnym Kościele , Księgarnia św. Wojciecha, Poznań 1985, 31-43; J. S ZARKOWSKI , Postawa psychoterapeuty u
kapłana w konfesjonale , „Homo Dei” 3 (1976) 198-204; J. O RZESZYNA , Sakrament pojednania i pokuty , „Regina
Poloniae”, Kraków 1993, 128-138.
30 W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy o wielkim znaczeniu jak najlepszego przygotowania się do
przyjęcia Komunii świętej: Musimy przygotować się do tej wielkiej i świętej chwili”, KKK, 1385. W tym kontekście
czytamy także: „Jest rzeczą właściwą, by wierni, jeśli tylko są odpowiednio usposobieni, przyjmowali Komunię za
każdym razem, gdy uczestniczą we Mszy świętej , KKK, 1388.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin