autarkia.pdf

AUTARKIA (gr.a Ž t � rkeia[autárkeia];a Ž t “ c[autós]—sam, ˆ rke Ÿ n[arkéin]—

wystarczy¢)—samowystarczalno±¢,niezawisło±¢;przeciwie«stwouzale»nienia

spowodowanegobrakiem( ‰ nde ’ c[endeés]).Poj¦ciea.jestcharakterystycznedla

greckiejmy±lietycznejipolitycznej.

Wetycea.dotyczyłasposobuosi¡gni¦ciaszcz¦±cia(eudajmonizm)przez

człowiekam¡drego.Demokrytuwa»ał,»enale»yszuka¢niebogactwa,b¦d¡ce-

gowynikiemszcz¦±liwegoprzypadku,aletego,cowystarcza,acowyznacza

rozum(m¡dro±¢).Sokratesnatomiastwi¡załsamowystarczalno±¢zjaknajmniej-

sz¡ilo±ci¡potrzeb,przezcoczłowiekzbli»asi¦wdoskonało±cidoboskiejisto-

ty(Ksenofont, Memorabilia ,I,6).CynikAntystenesuwa»ał,»esamacnota,bez

zewn¦trznychbogactw,wystarczydoszcz¦±cia.Teodorateistauwa»ał,»em¦-

drzec—jakosamowystarczalny—niepotrzebujenawetprzyjaciół(DLaert.,II

98).Tenostatnipogl¡dzgodnybyłztym,comówiłPlatonoczłowiekuznamie-

nitymiprzyzwoitym:samsobiewystarczadoszcz¦±cia,najmniejpotrzebuje

kogo±lubczego±drugiego( Resp. ,III,387D,E).Arystotelesnatomiastuwa»ał,

»eszcz¦±ciewwarunkachludzkichwymagazewn¦trznejpomy±lno±ci(zdro-

wie,po»ywienie,bogactwo),aleniewnadmiarze( E.nic. ,1179a);człowiek

doszcz¦±ciapotrzebujeinnychludzi,azwł.przyjaciół;tymnatomiast,cojako

szcz¦±ciejestwswoimakciesamowystarczalne,jestteoretycznakontemplacja.

Epikurejczycyistoicybyliprzekonani,»em¦drzecosi¡gaa.dzi¦kicnotom,te

za±polegaj¡nacałkowitymwygaszeniupo»¡da«iuczu¢,dzi¦kiczemunast¦-

pujeuniezale»nieniesi¦odrzeczyiodludzi ˆ tarax • a[ataraksía]),am¦drzec

osi¡gaspokój(szcz¦±cie).„[…]m¦drzeczawszeiwsz¦dziejestspokojny.Nie

zale»ywszakodnikogoinnego,nieoczekujełaskawo±cilosuaniwzgl¦dów

człowieka”(Seneka, ListydoLucyliusza ,52,4).

A.wpolitycezwi¡zanabyłazreﬂeksj¡nadistot¡icelempa«stwa.Szcze-

gólniewielemiejscazajmujewmy±liArystotelesa,którygenez¦społecznego

organizowaniasi¦ludziupatrywałm.in.wniemo»liwo±cizaspokojeniawszyst-

kichpotrzebprzezpojedynczegoczłowieka( Pol. ,1252a—1253a).Kulminacj¦

ro»nychpartykularnychformspołecznych(rodzina,gmina,bractwo,zrzeszenia

towarzyskie)stanowitakaorganizacja,którajestsamowystarczalnaiwramach

którejfunkcjonuj¡zrzeszeniani»sze.T¡organizacj¡jestpa«stwo:„Pełnawko«-

cuwspólnotastworzonazwi¦kszejliczbygminwiejskich,któraniejakoju»

osi¡gn¦łakreswszechstronnejsamowystarczalno±ci,jestpa«stwem[…]”( Pol. ,

1252b).A.pa«stwowaniejestcelemsamymwsobieiniewyczerpujesi¦wza-

spokajaniupotrzebaniwumo»liwianiuwspólnego»ycia.A.zwi¡zanazpa«-

stwemmanaceluotworzeniepoladlapi¦knychludzkichczynówkalok ˆ gaj • a

[kalokagathía])(tam»e,1280b).Kulminacj¡arystotelesowskieja.niejestwi¦c

kultpa«stwa,leczmo»liwo±¢urzeczywistnianianajwy»szychczynówludzkich.

Wchrze±cija«stwie,zewzgl¦dunaistotnetranscendentnezwi¡zanieczło-

wiekazBogiem,poj¦ciea.straciłosens,poniewa»celemczłowiekaniemo»eby¢

uniezale»nieniesi¦odBoga.Wczasachnowo»ytnychiwspółczesnychaspekt

etyczno-kulturowya.zostałzepchni¦tynadalszyplan,sporynatomiastdotycz¡

płaszczyznypolityczno-ekonomicznej.cierałasi¦tuzesob¡tendencjaa.poj¦tej

jakohegemoniaimperialna(Anglia,Niemcy)zide¡wolnegohandluipa«stw

bezgranic(liberalizm).Konieczimnejwojny(rozpadZSRRiblokukomuni-

stycznego)przyspieszyłprocesyglobalizacji,którapodcinakorzeniea.poszcze-

gólnychpa«stwinarodów,przyczyniaj¡csi¦dodominacjiponadnarodowych

iponadimperialnychmałychgrupoligarchicznych.

Bibliograﬁa: F.Fried, Autarkie ,B1932;B.Laum, DiegeschlosseneWirtschaft.Soziologische

GrundlagendesAutarkieproblems ,T1933;F.Egert, Autarkie ,Innsbruck1934;A.G.B.Fischer,

EconomicSelf-Suciency ,Ox1939.

PiotrJaroszy«ski

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: