wstep.pdf

wstęp

wojskowa Formacja specjalna GROM często stawała się, w ostatnich

latach, „bohaterem mediów”. Zarówno wtedy, gdy podziękowania za jej

działania składali na ręce polskich władz wysocy rangą dyplomaci i dowód-

cy państw sojuszniczych, jak i wówczas, gdy z nie do końca zrozumiałych

przez opinię publiczną powodów odchodzili z jej szeregów kolejni dowód-

cy i żołnierze. wielu rozmówców do dzisiaj pyta autora, dlaczego zamiast

starać się zdyskontować sukcesy GROM-u osiągnięte w Iraku, a wcześniej

w Kosowie, na wodach Zatoki perskiej i w Afganistanie, złożył wypowie-

dzenie stosunku służbowego pełnionej służby zawodowej po zrealizowaniu

tych niebezpiecznych misji.

Częściowej odpowiedzi autor udziela w swojej publikacji „Gromowład-

ny”, w której wskazał na patologiczny obraz struktury dowodzenia i za-

rządzania GROM-em. Jak twierdzi, problem jest daleko głębszy, a jego

istota zawiera się w pytaniu o usytuowanie tej formacji w strukturze

bezpieczeństwa państwa. w kontekście tego uznaje, że stało się koniecz-

ne wykazanie obiektywnej roli, jaką ta formacja może odgrywać w tym

systemie i co za tym idzie – jej pożądanej podległości, zadań, kompeten-

cji i odpowiedzialności. Jest przekonany, że w przeciwnym razie będzie

wciąż dochodziło do nieporozumień związanych z różnym postrzeganiem

tej problematyki, jak miało to już miejsce w przeszłości, gdy starano się

lokować ją w strukturze Żandarmerii wojskowej, rozpoznania wojskowe-

go czy też policyjnej.

Autor uważa, że formacja ta, podobnie jak amerykańska Delta, powin-

na być w pierwszej kolejności przeznaczona do realizacji zadań o strate-

gicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa, a jej system dowodzenia

i zarządzania powinien być w pełni podporządkowany tak określonemu

priorytetowi. przy takim osadzeniu mogłaby być wykorzystywana do re-

alizacji misji o istotnym znaczeniu dla interesów państwa, w sytuacjach,

gdy użycie innych narzędzi byłoby niemożliwe lub niecelowe. Mogłaby

też wspierać realizację innych zadań, o regularnym charakterze. Autor

dostrzega, że realizacja nieprzewidywalnych zadań, gdy inne narzędzia

okazują się niezdolne, niesprawne, nieefektywne lub niewygodne, wyma-

ga odmiennego przygotowywania od praktykowanego w regularnych siłach

policyjnych i wojskowych 1 . Akcentuje, że taka intencja rozwiązania napo-

tyka na duży opór, głównie ze względów ambicjonalnych, wielu prominent-

nych dowódców, o zdecydowanie niższym poziomie podporządkowania niż

GROM. w kontekście tego przytacza bardzo wymowną wypowiedź byłego

attaché brytyjskiego, pułkownika watts’a, który podczas prowadzonego

z nim wywiadu zadał autorowi pytanie: Ilu generałów, podobnie jak do-

wódca GROM-u, ma bezpośredni dostęp do ministra obrony narodowej,

przynajmniej teoretyczny? Dodał do tego, że w jego opinii, w polskich wa-

runkach, właśnie ze względów ambicjonalnych, długo jeszcze nie będzie

akceptowany taki model, jaki funkcjonuje w wielkiej Brytanii, gdzie na

przykład premier Margaret tacher dyskutowała o sposobie rozwiązania

sytuacji kryzysowej bezpośrednio z majorem sił specjalnych, który przed-

stawiał jej osobiście wypracowaną wersję proponowanego rozwiązania.

Attaché morski stanów Zjednoczonych, podobnie jak wyżej cytowany

oicer, zdał autorowi pytanie: Czy Polska zrezygnuje ze zwalczania zagro-

żenia terroryzmem nuklearnym, chemicznym i biologicznym? Naturalnie

zawsze istnieje możliwość przywołania sił z zewnątrz. Ale czy rząd polski

chce odstąpić prawo podejmowania ostatecznej decyzji w rozwiązywaniu

zagrożeń obcemu dowódcy sił przybyłych na miejsce zdarzeń? Nie wydaje

mi się. Broń masowego rażenia tego typu jest bardzo poważnym zagroże-

niem w dzisiejszym świecie. Już to jedno zagrożenie wystarczy za powód

utrzymania sił przeciwterrorystycznych.

Zdaniem autora, obie wypowiedzi w oczywisty sposób wskazują na stra-

tegiczne znaczenie posiadania przez państwo profesjonalnych sił specjal-

nych i postrzegania ich przede wszystkim w kategoriach narodowych. Co się

zaś tyczy GROM-u, to za przekonującą go wypowiedź uznał opinię zastęp-

cy attaché amerykańskiego ppłk. Dona thieme, który podczas prowadzo-

nego z nim wywiadu wyraził pogląd, że: Istnieje konieczność rozróżniania

poziomów funkcjonalnych sił specjalnych: od tych o znaczeniu strategicz-

nym, jak Delta i jednostki specjalne wywiadu, poprzez te określane mianem

drugiego rzutu (wydzielone pododdziały grup specjalnego przeznaczenia

i navy seals), aż do jednostek realizujących zadania przede wszystkim na

korzyść określonych zgrupowań zadaniowych (task force). w uzupełnieniu

swojej wypowiedzi wyjaśnił, iż: W ujęciu praktycznym oznacza to powierza-

nie jednostkom typu Delta realizowania zadań polegających np. na ujęciu

wstęp

Saddama Husajna, które w zależności od potrzeb mogłyby liczyć na wspar-

cie drugiego rzutu, podczas gdy navy seals i grupy specjalnego znaczenia,

podobnie jak to realizowano w Iraku, dokonywałyby tzw. chirurgicznych

cięć, polegających na uchwyceniu ważnych obiektów i przekazywaniu ich

jednostkom wojsk lądowych.

przeznaczenie sił specjalnych do działań poza granicami kraju (w narodo-

wych i międzynarodowych operacjach specjalnych, przeciwterrorystycznych,

ratowniczych i innych) jest obecnie potrzebą niebudzącą żadnych zastrze-

żeń. Z tego wynika jednak konieczność innego podejścia do zarządzania i do-

wodzenia GROM-em niż obecnie praktykowane, zwłaszcza jeśli się weźmie

pod uwagę brak kompleksowych uregulowań tej problematyki w systemie

bezpieczeństwa Rzeczypospolitej polskiej 2 . GROM to precyzyjne i skutecz-

ne narzędzie walki, które w kontekście nowej narodowej doktryny bez-

pieczeństwa, nabiera szczególnego znaczenia. pozostawianie jakichkolwiek

1) Najczęstszym błędem, wynikającym z braku zrozumienia istoty i przeznaczenia sił

specjalnych jest traktowanie ich na równych zasadach z regularnymi komponentami

sił zbrojnych (wyrażające się np. w dążeniu do narzuceniu im „ogólnowojskowych”

norm i ograniczeń w szkoleniu, zuniikowanych struktur dowodzenia itp. oraz

wtłoczenia ich w rutynowy system meldunków i sprawozdawczości). w takim systemie

nie jest możliwe przygotowanie sił zdolnych do skutecznego działania i realizacji misji

o znaczeniu strategicznym. (przyjęcie takiego modelu dowodzenia nie pozwoliłoby

autorowi skutecznie przygotować siebie i podległych mu żołnierzy do realizacji zadań

podczas wojny w Zatoce perskiej.)

2) siły specjalne są rozpatrywane jako jedna z czterech dziedzin, w których mogłyby

się specjalizować nasze siły zbrojne. taki zamiar i potrzebę wzmacniania polskich sił

specjalnych zadeklarowano m.in.: w czerwcu 2002 r. – podczas wizyty prezydenta

Rp i Ministra Obrony Narodowej w Fort Bragg, oraz w dniu 20.12.2002 r. podczas

spotkania z żołnierzami i dziennikarzami w jednostce GROM:

„po wydarzeniach z 11 września, zamachach na Bali, teatrze w Moskwie, wszystko

może się zdarzyć… Myślę, że sam fakt, że mamy w polsce GROM, powinien

odstraszać tych, którzy chcieliby zabawić się w terrorystów albo być terrorystami.

to bardzo ważne, żeby było wiadomo, iż są w naszym kraju skuteczne metody walki

z terroryzmem! GROM i nasze pozostałe jednostki specjalne będą miały więcej

pieniędzy. wzmacnianie takich formacji jest najpilniejszą potrzebą. O niej mówiliśmy

na szczycie NAtO w pradze… tam gdzie trzeba działać w sposób niekonwencjonalny,

a jednocześnie profesjonalny, możemy liczyć choćby na GROM. ta jednostka da sobie

radę z najbardziej nietypowymi zadaniami. (wypowiedź prezydenta Rp, Aleksandra

Kwaśniewskiego cytowana w artykule: Rybaka J., GROM odstrasza , Żołnierz polski,

nr 1, styczeń 2003)

niejasności, co do podejmowania decyzji o użyciu tej formacji, o jej za-

daniach i sposobach koordynowania działań z innymi służbami i instytu-

cjami, jest samo w sobie niebezpieczne, a w świetle aktualnych wyzwań

– niedopuszczalne. Jednoznaczne określenie formalnoprawnych podstaw

zarządzania i dowodzenia wpłynie racjonalne na funkcjonowanie GROM-u

w systemie bezpieczeństwa i obronności Rzeczypospolitej polskiej. pozwoli

racjonalnie planować wykorzystanie jego potencjału bojowego, w proce-

durach przeciwdziałania współczesnym zagrożeniom i wykorzystywania

szans, przyczyniając się w ten sposób do podnoszenia autorytetu i prestiżu

naszego kraju na arenie międzynarodowej, a nade wszystko – w układzie

koalicyjnym.

Do opracowania problematyki zarządzania i dowodzenia GROM-em

inspiruje swoisty „paraliż organizacyjny” panujący w obecnych uregulo-

waniach odnoszących się do kształtowania bezpieczeństwa państwa, który

dotyka nie tylko tej formacji, ale także i innych podobnego typu, występu-

jących na różnych szczeblach organizacyjnych niby tego samego systemu,

ale w rzeczywistości funkcjonalnie oderwanych od siebie i rozproszonych

organizacyjnie. Rozwiązanie tego problemu będzie posiadać wartość nie

tylko poznawczą, ale również i utylitarną, która może się przekładać na

inne formacje (jednostki) podobnego typu, funkcjonujące w strukturze

państwa.

wstęp

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: