OSTRE  ZESPOŁY  BRZUSZNE U  DZIECI

OSTRE  SCHORZENIA  JAMY  BRZUSZNEJ  U  DZIECI

n                    „OSTRY  BRZUCH”  -  nagłe choroby chirurgiczne, w przypadku których brak wdrożenia odpowiednich procedur medycznych może spowodować poważne zagrożenia dla zdrowia a nawet życia.

n                    Stany  zapalne 

n                    Niedrożności

n                    Krwawienia

n                    Urazy

I.   STANY  ZAPALNE

n                    Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego

n                    Zapalenie otrzewnej

n                    Ostre zapalenie węzłów chłonnych krezki

n                    Zapalenie uchyłka Meckela

n                    Zapalenie/ kamica  pęcherzyka żółciowego

n                    Ostre zapalenie trzustki

n                    Przedziurawienie wrzodu żołądka/dwunastnicy

n                    Choroba Leśniowskiego-Crohna

n                    Skręt torbieli jajnika

Ostre zapalenie wyrostka robaczkowego /appendicitis acuta/

n                    Historia  /ropnie wewnątrzbrzuszne w prawym dole biodrowym opisywano już w starożytności;  początki skutecznego leczenia –XIXw/

n                    Epidemiologia  najczęstszy stan zapalny; przyczyna bólów brzucha  -  15 – 20%  wszystkich zgłoszeń w trybie nagłym

n                    Etiologia  - droga krwionośna

                    - wniknięcie do błony śluzowej wyrostka zjadliwej flory

                       bakteryjnej    

                    -  niedrożność światła wyrostka z zatkania kamieniem

                       kałowym lub rozrostem grudek chłonnych;                                                                                              Bakterie:  E.coli; Streptocuccus, bakterie beztlenowe

n                    Częstość występowania:

     noworodki   -    wyjątkowo rzadko

     niemowlęta -    sporadycznie

     4 –7  rok życia  -  najczęściej

     Specyfika okresu wczesnego dzieciństwa:

    słabo rozwinięta sieć – brak tendencji do ograniczania procesu zapalnego

    naciek okołowyrostkowy (-)

    rozlane zapalenie otrzewnej (+)

Postacie  zapalenia  wyrostka:

    zapalenie nieżytowe

    zapalenie ropne

    zapalenie ropowicze

    zapalenie zgorzelinowe

    zapalenie zgorzelinowe z perforacją

Objawy:

n     zmiana zachowania dziecka – niespokojne, płaczliwe

n     brak łaknienia

n     ból brzucha

n     nudności, wymioty

n     zaburzenia pasażu jelitowego /biegunki, zaparcia/

n     zaburzenia w oddawaniu moczu /częstomocz, parcie na mocz/

n     podniesienie temperatury /umiarkowane/

n     przyspieszenie tętna niewspółmierne do temperatury

n     niemowlęta – wzdęcie brzucha /niedrożność porażenna/

n     odwodnienie – podsychający język, zapadnięte gałki oczne, zaostrzone rysy twarzy   

Badanie przedmiotowe:

n     badanie całego dziecka  /obecność schorzeń infekcyjnych/

n     bolesność w prawym dole biodrowym /nasilenie zależne od jego oddalenie od powłok brzusznych

n     wzmożone napięcie powłoki brzusznej

n     u noworodków, niemowląt  -  słaba obrona mięśniowa, wzdęcie

n     dodatni objaw otrzewnowy /Blumberga/

n     badanie per rectum – żywa bolesność po stronie prawej, nacieczenie tkanek

Badania dodatkowe:   

nmorfologia, badanie ogólne moczu, USG

Rozpoznanie różnicowe

n Ostre zapalenie węzłów chłonnych krezki

n Zapalenie otrzewnej

n Zapalenie uchyłka Meckela

n Ostre zapalenie trzustki

n Choroby pęcherzyka żółciowego

n Choroba Leśniowskiego-Crohn

n Wgłobienie jelita

n Choroby chirurgiczne poza jamą brzuszną / zapalenie węzłów chłonnych biodrowych, od miedniczkowe zapalenie nerek, wrodzone wady nerki prawej, skręt jądra/

n Choroby ginekologiczne /skręt torbieli jajnika, zapalenie przydatków, miesiączka, zarośnięcie błony dziewiczej/

n Ostry nieżyt żołądkowo-jelitowy

n Zapalenie płuc

n Choroby zakaźne /WZW, odra, wiatrówka/

Obserwacja  - w warunkach szpitalnych

Leczenie  -  tylko operacyjne  /appendektomia/

                  antybiotyk

Opieka okołooperacyjna:

-Tętno, ciśnienie skurczowe, liczba oddechów /pierwsze godziny/

-Temperatura ciała

-Bóle brzucha i ich charakter, wzdęcie brzucha

-Zalegania w żołądku, oddawanie gazów i stolca, charakter stolca

-Moczenie się

-Wczesne uruchomienie dziecka

-Zakaz spożywania pokarmów /2 doby/

-Kroplówki nawadniające, z elektrolitami, - monitorowanie gospodarki kwasowo-zasadowej i elektrolitowej

Powikłania:  rozlane zapalenie otrzewnej

ROPIEŃ  ZATOKI  DOUGLASA

-                      zejście stanów ropnych toczących się w otrzewnej

-                      parcie na stolec

-                      stany gorączkowe

-                      bolesne uwypuklenie przedniej ściany odbytnicy

-                      Leczenie – nacięcie/ nakłucie od strony odbytnicy i opróżnienie  ropnia 

Zapalenie węzłów chłonnych krezki
/lymphadenitis mesenteralis/

n                     Etiologia: zakażenie krwiopochodne bakteryjne lub wirusowe;

                    częste współistnienie z infekcjami górnych dróg oddechowych

n                     Objawy:   podobne do zapalenia wyrostka robaczkowego /bóle brzucha

                    często o charakterze rozlanym; wysoka ciepłota ciała,

                    leukocytoza

n                     O  rozpoznaniu decyduje obserwacja szpitalna – dynamika

                     narastania objawów brzusznych, ew laparotomia

Zapalenie uchyłka  Meckela
/diverticulitis ilei/

n                    Anatomia: wada rozwojowa - pozostałość przewodu pępkowo-jelitowego;

                      położony w obrębie jelita krętego, 60 –80 cm od zastawki 

                      Bauhina

                      śluzówka uchyłka – heterotropowe komórki błony śluzowej

                      żołądka, dwunastnicy, trzustki

     Może być przyczyną: stanów zapalnych; niedrożności mechanicznej,

                     krwawień

     Objawy:   podobne do zapalenia wyrostka

      Leczenie:    operacyjne

Zapalenie otrzewnej u noworodków
/peritonitis/

n                    Przyczyna:  zakażenie krwiopochodne

                        infekcja wewnątrzmaciczna

                        przedziurawienie przewodu pokarmowego

                        przez ciągłość z sąsiedztwa /zapalenie pępka/

n                    Przedziurawienie przewodu pokarmowego :

                        niedrożność smółkowa – smółkowe zapalenie otrzewnej

                        enterocolitis necroticasns – NEC

                        owrzodzenie w miejscu niedorozwoju – droga krwiopochodna

n                    Smółkowa zapalenie otrzewnej  - wydostanie się smółki do jamy

                        otrzewnej w wyniku perforacji w okresie życia płodowego

     Przyczyny:    defekt ściany jelita, zatkanie światła naczyń jelita, zarośnięcie

                        jelita, niedrożność smółkowa

     Objawy:       niedrożność jelit; duży wzdęty brzuch, rozszerzone naczynia

                        podskórne,podbarwienie na zielonkawo powłoki brzusznej i

                        moszny

Enterocolitis necroticans

    Przyczyny: wcześniactwo i niska waga urodzeniowa

                    niedokrwienie jelit

                    kolonizacja bakteryjna przewodu pokarmowego

                    karmienie sztucznymi mieszankami

     Lokalizacja:każdy odcinek przewodu pokarmowego /j.kręte i okrężnica/

     Objawy:    niechęć do jedzenia, zalegania w żołądku, wymioty, wzdęcie   brzucha, bolesność uciskowa brzucha, zaczerwienienie powłok, krew w stolcu pogorszenie się stanu ogólnego, zaburzenia krążenia,  oddychania, kwasica metaboliczna,

      Rozpoznanie: obraz kliniczny, badanie rtg

      Leczenie: zachowawcze;  drenaż otrzewnej, laparotomia – perforacja jelita,

                    narastanie objawów zapalnych 

Diagnostyka obrazowa: USG;

                                         Rtg jamy brzusznej

Obraz kliniczny zapalenia otrzewnej u noworodka

Ciężki stan ogólny

Narastająca bolesność i wzdęcie brzucha

Obecność zalegań w żołądku

Stolce oddaje/ nie oddaje

Leczenie: operacyjne /po dobrym przygotowaniu i wyrównaniu zaburzeń/

Niedrożności:

Podział: Niedrożność mechaniczna /ileus mechanicus/

              Niedrożność porażenna /ileus paraliticus/

Niedrożność mechaniczna: 

Zadzierzgnięcie

                                 Skręt jelit /niedokonany zwrot; pozostałość przewodu pępkowo -jelitowego/

                                 Uwięzgnięcie przepukliny pachwinowej

                                 Wgłobienie

                                 Ucisk na jelito z zewnątrz

                                 Zatkanie światła /ciało obce; kamienie kałowe, glisty/

Obraz kliniczny:

Stopień zaciśnięcia naczyń                                

Napadowe bóle brzucha

Poziom niedrożności                                              

Wymioty

Zamknięcie światła jelit                                      

Zatrzymanie gazów i stolca

Wzdęcie brzucha

...