Rany
Rana – uszkodzenie ciągłości skóry i tkanek leżących pod nią, powstające na skutek urazu mechanicznego,
substancji chemicznych, wysokiej lub niskiej temperatury
Charakterystycznymi cechami rany są: ból, krwawienie i zianie
Rany możemy podzielić na:
otarcia (excoriatio)
•cięte (v. incisum, v. sectum, v. scissum)
•tłuczone (v. contusum)
•kłute (v. ictum, v. punctum)
•rąbane (v. caesum, v.scissum)
• miażdżone (v. conquassatum)
•szarpane (v. laceratum)
• kąsane (v. morsum)
• postrzałowe (v. profundum)
• oparzenie (combustio)
Otarcia
:
Powstaje na skutek siły działającej stycznie do powierzchni skóry
Uszkodzenie dotyczy tylko naskórka
Odsłonięte zostają brodawki skóry właściwej
Miejsca otarcia pokrywają się drobnymi kropelkami krwi
Rany cięte
Przecięcie tkanek ostrym przedmiotem (nóż, szkło)
Brzegi rany są równe z obfitym krwawieniem
Uraz ogranicza się do rozdzielenia tkanki – nie niszczy żywotności tkanek tworzących brzegi rany.
Rany tłuczone
Powstają wskutek pęknięcia skóry i głębiej leżących tkanek pod działaniem tępego przedmiotu(kamień, młotek).
Brzegi rany są nierówne i obrzęknięte w jej otoczeniu stwierdza się krwawe podbiegnięcia .
Naczynia krwionośne są przerwane i zgniecione w promieniu kilku centymetrów. Krwawienie jest znacznie mniejsze niż w ranach ciętych.
Rany kłute
Powstaje w wyniku zranienia ostrym, długim, wąskim narzędziem. Otwór zewnętrzny jest mały, natomiast kanał drążący może być głęboki. Dochodzi do uszkodzenia narządów wewnętrznych np. płuc, serca, wielkich naczyń krwionośnych i może dojść do krwawienia wewnętrznego i natychmiastowego zgonu. Rany jamy brzusznej z uwagi na możliwość uszkodzenia jelit grożą zapaleniem otrzewnej i śmiercią, jeśli chory nie zostanie we właściwym czasie poddany leczeniu operacyjnemu
Rany rąbane, miażdżone, szarpane
Ww. rany są kombinacjami elementów rany ciętej i tłuczonej.
Określenia te podkreślają rozległość uszkodzeń
Rany kąsane
Rany zadane zębami zwierzęcia
Mały otwór otoczony szeroką warstwą zgniecionych tkanek.
Ślina zwierząt ma działanie trawiące
Goją się źle, łatwo ulegają zakażeniu.
Możliwość zakażenia wścieklizną
Rany postrzałowe
Rozległe uszkodzenia tkanek otaczających
Kanał rany może mieć bardzo skomplikowany i nieoczekiwany tor przebiegu
Mają wlot nie zawsze wylot
Gojenie się ran
1.Okresy gojenia rany
•Oczyszczanie rany
- krótki czas trwania-rany czyste o zdrowych brzegach (cięte)
gojenie przez rychłozrost lub doraźne
- długi czas trwania- rany miażdżone,
duże powierzchnie oparzenia, powikłane zakażeniem.
2.Odbudowa ubytku
Gdy istnieje ubytek tkanek, tkanki martwe – oczyszczanie rany, a następnie wypełnianie ziarniną
Ziarnina
Młoda, żywoczerwona i łatwo krwawiąca tkanka o powierzchni ziarnistej. Jednocześnie stwierdza się zmniejszenie powierzchni rany dzięki kurczeniu się głębszych warstw ziarniny.
Ziarnina ulega zwłóknieniu twardnieje, kurczy się wielokrotnie i ulega przemianie w bliznę.
Czas gojenia rany:
Obecność tkanki martwiczej
Czynniki miejscowe – najważniejszy zakażenie rany
Niedostateczne ukrwienie
Umiejscowienie rany
Czynniki ogólnoustrojowe
Leczenie ran urazowych:
•Chorzy z ranami pourazowymi są częstymi pacjentami ambulatorium chirurgicznego i oddziału ratunkowego.
Wywiad: mechanizm, czas i miejsce urazu, objawy, dotychczasowy sposób leczenia, stan zabezpieczenia przeciwtężcowi, obecność lub nie alergii, wygląd blizn po uprzednich zranieniach
Cel leczenia ran: odzyskanie pełnej sprawności fizycznej i czynnościowej uszkodzonych tkanek bez zakażenia
Zaopatrywanie ran: pierwotne zamknięcie rany
wtórne zamknięcie rany
opóźnione pierwotne zamknięcie rany
• Ocena zagrożenia zakażeniem i niedopuszczenie do jego rozwoju
• Niewielka ilość bakterii na skórze tułowia, kończyn górnych i dolnych
• Duże zasiedlenie bakterii na skórze głowy, twarzy, rąk i stop
• Dezynfekcja wokół rany
• Oczyszczenie samej rany(octanisept,woda utleniona, NaCl, wodny
roztwór chlorheksydyny)
• Kontrolne badanie dna rany
• Szczelne zeszycie rany – tylko w ranach czystych nie później
niż 6h od jej powstania. Dla bezpieczeństwa dren lub sączek.
• Anatoksyna
W ranach zabrudzonych możliwość założenia szwów pierwotnych odroczonych
Opracowanie rany kilka dni od jej powstania szwy wtórne odroczony.
Rany znacznie zabrudzone ze stłuczeniem brzegów:
- pozostawienie rany na ziarninowanie
-w ycięcie martwych brzegów rany, a następnie zeszyć z pozostawieniem sączka.
Zakażenie Tężcem:
Zakażenie – Clostridium tetani
Nie wystarczy zakażenie laseczkami tężca konieczne są sprzyjające warunki rozwoju tego zakażenia i dodatkowe zakażenia.
Szczególnie podatne rany tłuczone i z utrudnieniem odpływu wydzieliny.
•Anatoksyna
•Antytoksyna
aleckij