Co warto wiedzieć o reformie programowej.pdf

Co warto wiedzieć

o reformie programowej?

Odpowiedzi na dziesięć najczęściej zadawanych pytań dotyczących reformy programowej

kształcenia ogólnego w polskich szkołach:

1. Gdzie szukać informacji na temat reformy programowej?

2. Jak będzie wdrażana reforma programowa?

3. Dlaczego reforma programowa jest niezbędna?

4. Jakie są podstawowe założenia reformy programowej?

5. Jakie zmiany w pracy szkoły przyniesie reforma programowa?

6. Jakie zmiany dotyczą wyboru podręczników oraz programów nauczania?

7. Dlaczego obniżamy wiek szkolny?

8. Kiedy sześcioletnie dziecko trafi do pierwszej klasy?

9. Jak zmieni się wychowanie przedszkolne oraz edukacja wczesnoszkolna?

10. Jakie zmiany zajdą w zakresie poszczególnych przedmiotów nauczania?

1. Gdzie szukać informacji na temat reformy programowej?

Reforma programowa polega na dostosowaniu celów oraz treści kształcenia w zakresie

poszczególnych przedmiotów nauczania do zmieniającej się rzeczywistości. Bez zmian

pozostaje struktura systemu – typy szkół, liczba lat nauki w każdej z nich itp.

Zreformowane cele i treści kształcenia zostały zdefiniowane w Rozporządzeniu Ministra

Edukacji Narodowej z 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania

przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół , zwanym

potocznie podstawą programową. Zostało ono opublikowane w Dzienniku Ustaw nr 4,

poz. 17 z dnia 15 stycznia 2009 r.

Tekst tego rozporządzenia oraz na bieżąco aktualizowany zestaw informacji na temat

reformy programowej zawiera witryna internetowa

http://www.reformaprogramowa.men.gov.pl

Zawiera ona m.in. zakładkę Pytania i odpowiedzi, gdzie każdy zainteresowany może

uzyskać dodatkowe informacje na temat reformy programowej.

Ponadto jeszcze przed końcem obecnego roku szkolnego:

o do każdego przedszkola, szkoły podstawowej, gimnazjum i liceum wysłana

zostanie ośmiotomowa publikacja zawierająca podstawę programową wraz z ob-

szernymi komentarzami ekspertów,

o odbędą się spotkania informacyjne z radami pedagogicznymi, podczas których

przeszkoleni pracownicy systemu doskonalenia nauczycieli przedstawią założenia

reformy programowej.

2. Jak będzie wdrażana reforma programowa?

Reforma programowa będzie wdrażana stopniowo – rok po roku, począwszy od najbliższego

roku szkolnego. W roku szkolnym 2009/2010 reforma obejmie przedszkola, pierwsze klasy

szkół podstawowych oraz pierwsze klasy gimnazjów. W następnym roku szkolnym reforma

obejmie klasy pierwsze i drugie szkół podstawowych i gimnazjów i tak dalej. Wdrażanie

reformy programowej w liceach ogólnokształcących i zasadniczych szkołach zawodowych

zakończy się za sześć lat, w roku 2015; w technikach i liceach artystycznych – w roku 2016,

zaś w liceach uzupełniających – w roku 2017.

Kalendarz wdrażania zmian programowych

Rok szkolny Zreformowane nauczanie w klasach

2009/2010

I SP

I Gimnazjum

2010/2011

II SP

II Gimnazjum

2011/2012

III SP

III Gimnazjum

Egzamin gimnazjalny dostosowany

do nowej podstawy programowej

2012/2013

IVSP

I L

I T

I ZSZ

2013/2014

V SP

II L

II T

II ZSZ

VI SP

Sprawdzian

dostosowany

do nowej

podstawy

programowej

III L

Egzamin

maturalny

dostosowany

do nowej

podstawy

programowej

III T

III ZSZ

2014/2015

2015/2016

IV T

I LU

2016/2017

II LU

SP – szkoła podstawowa, L – liceum, T – technikum,

ZSZ – zasadnicza szkoła zawodowa, LU – liceum uzupełniające

Rok 2012 – pierwsi absolwenci gimnazjów kształceni według nowej podstawy

programowej

Rok 2015 – pierwsi absolwenci szkół podstawowych i liceów kształceni według nowej

podstawy programowej

3. Dlaczego reforma programowa jest niezbędna?

Szkole sprzyja stabilność. Jednak codziennie dokonywane są nowe odkrycia naukowe,

powstają nowe technologie, powstają nowe teksty kultury. Dlatego w każdym kraju co parę

lat toczy się dyskusja o tym, jak i czego uczyć. Czasem także okoliczności zewnętrzne

sprawiają, że rozwiązania przyjęte w obrębie systemu edukacji przestają być skuteczne

wbrew staraniom nauczycieli oraz uczniów. Zachodzą dziś trzy ważne powody, dla których

należy dokonać reformy programowej w polskich szkołach.

Powód I: niedopasowanie podstawy programowej do obecnej populacji uczniów

Jesteśmy świadkami bezprecedensowego wzrostu aspiracji edukacyjnych młodych Polaków.

Jeszcze kilka lat temu tylko około 50% uczniów z każdego rocznika podejmowało naukę

w szkołach umożliwiających zdawanie matury. Dziś, po ukończeniu gimnazjum, takie szkoły

wybiera 80% uczniów. W rezultacie co drugi Polak w wieku od 19 do 24 lat studiuje, zaś

liczba studentów w Polsce, w ciągu zaledwie kilku lat, wzrosła aż pięciokrotnie.

Dziś w szkołach kończących się maturą, a następnie na uczelniach, mamy dużą grupę

młodzieży, która dawniej zakończyłaby swoją edukację w zasadniczej szkole zawodowej.

Jest jasne, że szkoła powinna tę nową populację uczyć inaczej; tymczasem dzisiejsze progra-

my nauczania zostały stworzone z myślą o zdolniejszej połowie każdego rocznika. W rezul-

tacie, pomimo nie mniejszego niż dawniej wysiłku wkładanego przez nauczycieli, polskiej

szkole nie udaje się dziś osiągnąć satysfakcjonujących efektów kształcenia.

Należy zatem znaleźć sposób, by – nie obniżając wymagań – dopasować nauczanie do

obecnej populacji uczniów.

Powód II: niemożność zmieszczenia pełnego cyklu kształcenia ogólnego w ciągu trzech lat

Dziś szkoła dwukrotnie usiłuje zrealizować pełny cykl kształcenia ogólnego: po raz pierwszy

w gimnazjum i po raz drugi w szkole ponadgimnazjalnej kończącej się maturą. Wielu nauczy-

cieli – zarówno gimnazjalnych, jak i licealnych – usiłuje zawrzeć cały kanon wiedzy

ukształtowany w czasach czteroletnich liceów w trzyletnim cyklu edukacyjnym. To może się

udać tylko w najzdolniejszych klasach, w pozostałych skutkuje to zbyt pospiesznym,

powierzchownym omawianiem kolejnych tematów.

Szczególnie wyraźnie widać to na przykładzie przedmiotu historia . W obu cyklach brakuje

czasu na realizację historii najnowszej; w pierwszym na przeszkodzie staje egzamin gimna-

zjalny, w drugim – matura.

Należy zatem wydłużyć czas na realizację podstawowego cyklu kształcenia.

Powód III: obniżenie wieku szkolnego wymaga korekty programowej

Obecnie zachodzą optymalne warunki demograficzne dla obniżenia wieku szkolnego: mamy

najmniej liczny rocznik sześciolatków, zaś szkoły opuszczają znacznie liczniejsze roczniki

absolwentów. Wprawdzie uczniowie sześcioletni są w stanie nauczyć się nie mniej niż ich

starsi o rok koledzy, należy ich jednak uczyć z początku mniej abstrakcyjnie – z wykorzysta-

niem konkretnych obiektów i sytuacji.

Należy zatem dostosować podstawę programową do możliwości percepcji młodszych

uczniów.

4. Jakie są podstawowe założenia reformy programowej?

Spójność programowa

Potraktujemy czas nauki w gimnazjum oraz w szkole ponadgimnazjalnej jako spójny progra-

mowo (6-7 letni) okres kształcenia. W tym czasie najpierw wyposażymy uczniów we wspól-

ny, solidny fundament wiedzy ogólnej, a następnie znacznie pogłębimy tę wiedzę w zakresie

odpowiadającym indywidualnym zainteresowaniom i predyspozycjom każdego ucznia.

Realizacja wspólnego fundamentu wiedzy ogólnej będzie rozciągnięta na trzy lata gimnazjum

oraz część czasu nauki w szkole ponadgimnazjalnej. Pozwoli to na spokojne omówienie

wszystkich podstawowych tematów w zakresie klasycznego kanonu przedmiotów. Na przy-

kład gimnazjalny kurs historii skończy się na I wojnie światowej, zaś kurs historii najnowszej

znajdzie należny przydział czasu w szkole ponadgimnazjalnej.

Podczas nauki w liceum lub technikum uczeń będzie kontynuował aż do matury naukę w za-

kresie obowiązkowych przedmiotów maturalnych: języka polskiego, języków obcych i mate-

matyki. Ponadto, każdy uczeń wybierze kilka przedmiotów (może wybierać także spośród

wymienionych wyżej), których będzie się uczył w zakresie rozszerzonym, w znacznie więk-

szej niż obecnie liczbie godzin. Taka organizacja procesu nauczania pozwoli uczniom w każ-

dym z wybranych przedmiotów osiągnąć poziom, którego oczekiwaliśmy od absolwentów

liceów w latach ich świetności.

Oprócz tego w trosce o harmonijny i wszechstronny rozwój każdy uczeń liceum – o ile nie

wybierze rozszerzonego kursu historii – aż do matury będzie realizował przedmiot historia i

społeczeństwo . Zajęcia te będą pogłębiały wiedzę uczniów z historii powszechnej w ujęciu

problemowym oraz rozbudzały ich zainteresowanie losami Polski i Polaków. Podobnie dla

uczniów niewybierających zakresu rozszerzonego z geografii, biologii, fizyki czy chemii obo-

wiązkowy będzie przedmiot przyroda , przedstawiający w ujęciu problemowym syntezę

wiedzy z nauk przyrodniczych.

Zatem, niezależnie od indywidualnych wyborów zajęć rozszerzonych, każdy licealista będzie

umiał odpowiednio wiele zarówno z zakresu nauk humanistycznych, jak i matematyczno-

przyrodniczych. Ponadto będzie posiadał istotnie pogłębioną – w stosunku do stanu obecnego

– wiedzę z kilku wybranych przedmiotów.

Prymat efektów kształcenia

Ponieważ celem reformy programowej jest poprawa efektów kształcenia, wiadomości oraz

umiejętności, które uczniowie o przeciętnych uzdolnieniach mają zdobyć na kolejnych

etapach kształcenia, wyrażone zostały w języku wymagań. Wyodrębniono także w postaci

wymagań ogólnych podstawowe cele kształcenia dla każdego przedmiotu nauczania. Wska-

zują one na umiejętności wysokiego poziomu (np. rozumowanie w naukach ścisłych i przy-

rodniczych), których kształtowanie jest najważniejszym zadaniem nauczyciela każdego

przedmiotu. Czyni to zbędnym istnienie odrębnych standardów wymagań egzaminacyjnych –

ich występowanie obok podstawy programowej było przyczyną zamętu.

Nowa podstawa programowa przywiązuje też bardzo dużą wagę do wychowania, a w szcze-

gólności do kształtowania właściwych postaw uczniów. Ponieważ jest to zadaniem każdego

nauczyciela, katalog kształtowanych postaw poprzedza w podstawie opisy poszczególnych

przedmiotów.

5. Jakie zmiany w pracy szkoły przyniesie reforma programowa?

o Od roku szkolnego 2009/2010 – rok po roku – będzie wprowadzana nowa podstawa

programowa kształcenia ogólnego.

o Nauczyciele – na podstawie znowelizowanej Karty Nauczyciela – mają obowiązek,

poza swoim pensum, przepracować co najmniej jedną godzinę tygodniowo z uczniami

w sposób wychodzący naprzeciw ich indywidualnym potrzebom – udzielając im

pomocy w przezwyciężaniu trudności, rozwijaniu zdolności lub pogłębianiu zaintere-

sowań.

o Nowy ramowy plan nauczania jest bardziej elastyczny: określa minimalną liczbę

godzin przeznaczonych na realizację każdego przedmiotu w całym cyklu kształcenia,

zamiast – jak dotychczas – określać tygodniową liczbę godzin. Dyrektor szkoły

odpowiada za organizację zajęć która zagwarantuje, że łączne sumy godzin w ciągu

trzech lat zajęć z każdego przedmiotu nie będą mniejsze niż określone w ramowym

planie nauczania, zaś efekty zapisane w podstawie programowej zostaną osiągnięte.

Możliwość nierównomiernego rozłożenia godzin w trakcie roku szkolnego można

wykorzystać w celu zorganizowania całych dni nauki poza szkołą. Godziny tak

zaplanowanych zajęć mogą być doliczone do czasu pracy uczniów przeznaczonego na

konkretny przedmiot oraz do pensum realizowanego przez nauczyciela.

6. Jakie zmiany dotyczą wyboru podręczników oraz programów

nauczania?

Podobnie jak dotychczas nauczyciel ma prawo wyboru podręcznika spośród podręczników

dopuszczonych do użytku szkolnego przez Ministra Edukacji Narodowej. Nauka w klasach

objętych reformą programową może się odbywać jedynie na podstawie podręczników do-

puszczonych do użytku szkolnego i zgodnych z nową podstawą programową. Aktualny

wykaz tych podręczników znajduje się na witrynie internetowej

http://www.reformaprogramowa.men.gov.pl/nowepodreczniki .

Zgodnie z ustawą o systemie oświaty dyrektor szkoły podaje do publicznej wiadomości do

dnia 15 czerwca zestaw podręczników, które będą obowiązywać w następnym roku

szkolnym. Nauczyciele mają zatem czas na wybór podręczników, które będą obowiązywać od

początku kolejnego roku szkolnego, do czerwca danego roku.

Aby wesprzeć finansowo najgorzej sytuowane rodziny uczniów z pierwszego rocznika

reformy, którzy co roku będą musieli nabywać nowe podręczniki, rząd przyjął program

Wyprawka szkolna.

Wdrażając ideę zwiększania elastyczności procesu kształcenia, program wychowania przed-

szkolnego lub program nauczania dopuszcza do użytku w danej szkole dyrektor szkoły na

wniosek nauczyciela lub nauczycieli, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej. Dyrektor

szkoły, przed dopuszczeniem do użytku w szkole zaproponowanego przez nauczyciela

programu nauczania ogólnego, będzie mógł zasięgnąć opinii: nauczyciela mianowanego lub

dyplomowanego, posiadającego wykształcenie wyższe i kwalifikacje wymagane do

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: