staropolskie_zwyczaje.pdf

S TAROPOLSKIE ZWYCZAJE W PRZEDSZKOLU

STAROPOLSKIE ZWYCZAJE W PRZEDSZKOLU

ANDRZEJKI

Lilla Kiciƒska, Marzanna Piech

Cele :

– kultywowanie tradycji zwiàzanej z wieczorem

andrzejkowym,

– zapoznanie z niektórymi wró˝bami ludowymi,

– tworzenie wi´zi mi´dzy dzieçmi i osobami

z klubu seniora.

Nast´pnie wita zaproszone panie z klubu

„Ostoja”, które wyst´pujà w roli wró˝ek, oraz

uczestniczàce w zaj´ciach dzieci.

2. Nauczycielka pyta dzieci,czy zauwa˝y∏y w sa-

li coÊ niezwyk∏ego.Przedszkolaki zwracajà uwag´

na niecodzienne dekoracje, tworzàce tajemniczy

nastrój. Pani wyjaÊnia, jaki jest powód takiego

wystroju i czemu b´dzie poÊwi´cone spotkanie.

Metody pracy : zabawa dydaktyczna, zabawy

muzyczno-ruchowe, pogadanka.

Formy pracy : zbiorowa.

3. Zabawa ze Êpiewem i ilustracjà ruchowà.

Dzieci Êpiewajà na wymyÊlonà przez siebie melo-

di´ i wykonujà gesty.

Ârodki dydaktyczne : Êwiece, sylwety: czarnego

kota i kart z talii wykorzystane do dekoracji sa-

li; kilka miseczek, klucz, bilet, moneta, cukierki,

znaczek z uÊmiechni´tà buzià, balony, karteczki

z ró˝nymi wró˝bami, ga∏àzki wiÊni.

czary-mary,

okr´˝ne ruchy ràk

diki diki,

w powietrzu

czary-mary, du.

Grupa : dzieci pi´cio-, szeÊcioletnie.

I love you!

pokazywanie r´kami

na siebie, na osob´

stojàcà obok

i krzy˝owanie ràk

na klatce piersiowej

W zaj´ciach uczestniczy∏y panie z Klubu Se-

niora „Ostoja”,które od lat wspierajà nas wkrze-

wieniu tradycji i zwyczajów ludowych.

Przed zabawà nauczycielki przygotowujà spe-

cjalne dekoracje – na kotarach wieszajà sylwety

kart i czarnego kota, rozstawiajà na sto∏ach naczy-

nia z wodà,w których umieszczajà zapalone Êwiece.

Zabaw´ powtarzamy trzy razy (g∏oÊno i cicho).

4. Gaw´da wró˝ki Leokadii o tym, jak Êwi´to-

wano w wigili´ Êwi´tego Andrzeja (str. 54).

Przebieg zaj´ç

5. Wró˝by.

Wró˝ki wypowiadajà zakl´cie,które dzieci po-

wtarzajà:

1. Nauczycielka recytuje wiersz Wandy Cho-

tomskiej pt. „Andrzejki”.

Ach, najwy˝szy czas ju˝,

by zaczàç wreszcie te wró˝by!

Stary zwyczaj nale˝y odkurzyç...

Nasze babcie przed laty te˝ czeka∏y tej daty,

tajàc w sercu cichutkà nadziej´...

Naszym ciociom i mamom

serca bi∏y tak samo,

jak nam bijà w ten wieczór andrzejek.

Oj, dadarze! Oj, babarze!

Niechaj przysz∏oÊç si´ ukarze.

Ty, Andrzeju, czarodzieju,

pomó˝ nam w tym, dobrodzieju!

l Wró˝ba z miseczkami „Co ci´ czeka”

Na stoliku stojà odwrócone do góry dnem mi-

szeczki, pod którymi zosta∏y ukryte przedmioty

symbolizujàce przysz∏oÊç:

Wychowanie Przedszkolne 72005

S TAROPOLSKIE ZWYCZAJE W PRZEDSZKOLU

klucz – znajdziesz skarb

bilet – czeka ci´ podró˝

moneta – b´dziesz bogaty

cukierek – czeka ci´ s∏odkie ˝ycie

obrazek z uÊmiechni´tà buzià – czeka ci´ coÊ

mi∏ego.

Dziecko, które chce otrzymaç rad´, wypowia-

da zakl´cie:

Âwi´ty Andrzeju, daj znaç,

co si´ ze mnà b´dzie dziaç!

Nast´pnie przek∏uwa balon i wyjmuje kartk´.

Odczytuje jej treÊç lub prosi o pomoc panià.

Ch´tne dzieci podnoszà wybranà misk´ i znaj-

dujà przedmiot, a wró˝ka wyjaÊnia im jego zna-

czenie.Po ka˝dej wró˝bie miski sà przestawiane.

l Lanie wosku

Przy tej wró˝bie trzeba zachowaç szczególnà

ostro˝noÊç. Wosk topià doroÊli. Dziecko trzyma

klucz, przez który przelewa wosk z niewielkiego

naczynia do miski z zimnà wodà.Wró˝ki oglàda-

jà rzucany przez zastyg∏à woskowà figur´ cieƒ

i odczytujà z niego przysz∏oÊç. Dzieci powtarzajà

wypowiadane przez wró˝k´ zakl´cie:

l Wró˝ba z butami „Komu spe∏nià si´ marzenia”

Ka˝de dziecko zdejmuje jeden but. Buty usta-

wia si´ jeden za drugim od okna do drzwi. Na-

stepnie buty,które sta∏y na koƒcu,przestawia si´

do przodu, a˝ któryÊ przekroczy próg.W∏aÊcicie-

lowi buta, który pierwszy stanà∏ na progu, spe∏-

nià si´ wszystkie marzenia.Aby wró˝ba si´ spe∏-

ni∏a, dzieci powtarzajà za wró˝kà zakl´cie:

Czary mary, wosku lanie,

Co ma staç si´, niech si´ stanie!

Marzysz ty! Marz´ ja!

Niech marzeƒ spe∏nienie

Andrzej da!

6. Na zakoƒczenie spotkania wró˝ki i dzieci

taƒczà razem. Przy wyjÊciu ka˝dy przedszkolak

dostaje ga∏àzk´ wiÊni, na której zosta∏ zawieszo-

ny cukierek owini´ty w karteczk´ z wró˝bà, na

przyk∏ad:

l Wró˝ba z balonami „CoÊ o tobie”

W balonach rozwieszonych w sali zosta∏y ukry-

te karteczki z dobrymi radami, na przyk∏ad:

Zostaniesz wielkim podró˝nikiem.

B´dziesz Êpiewaczkà.

Wygrasz na loterii du˝o pieni´dzy.

Pij wi´cej mleka!

Myj cz´sto z´by!

Mów sàsiadom „dzieƒ dobry”!

Bàdê dowcipny!

Je˝eli w∏o˝ona do wody ga∏àzka zakwitnie do

Bo˝ego Narodzenia, wró˝ba si´ spe∏ni. Zazwy-

czaj zakwita.

Gaw´da wró˝ki Leokadii

Dawniej we wsiach w wigili´ Êw. Andrzeja zbiera∏y si´ panny, by sobie wró˝yç. By∏y to przepowiednie matry-

monialne, czyli zwiàzane z zamà˝pójÊciem, bo jak mówi ludowe przys∏owie: „Na Êwi´tego Andrzeja b∏yska pan-

nom nadzieja”. Dziewcz´ta chcia∏y wiedzieç, która piewsza wyjdzie za mà˝, jakiego dostanie m´˝a, czy b´dzie szcz´Êli-

wa. Przed przystàpieniem do wró˝b panny stara∏y si´ pozyskaç pomoc i opiek´ Êwi´tego przez modlitwy

i zachowanie postu.

Bardzo popularnà wró˝bà by∏o lanie wosku. Roztopiony wosk wlewano na wod´ przez dziurk´ od klucza,

s∏om´ lub podkow´ i po zastygni´ciu przyglàdano si´, jaki kszta∏t ma cieƒ woskowej figury. By∏y te˝ wró˝by

z udzia∏em zwierzàt. Ka˝da z dziewczàt stawia∏a na pod∏odze misk´ z ziarnem. Do pomieszczenia wpuszczano ko-

guta. Ta, której ziarno kogut zaczà∏ jeÊç jako pierwsze, mog∏a mieç nadziej´, ˝e najszybciej wyjdzie za mà˝. Wró-

˝ono te˝ ze sztachet w p∏ocie i drew przyniesionych z cudzego podwórka. JeÊli liczba obj´tych r´koma sztachet lub

przyniesionych drew by∏a parzysta, to oznacza∏o ˝e panna w ciàgu roku wyjdzie za mà˝.

Niektóre stare wró˝by przetrwa∏y do dziÊ, inne zastàpiono nowymi, a zarówno przy jednych, jak i drugich

zabawa jest doskona∏a.

Wychowanie Przedszkolne 7/2005

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: