John Reed, Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem.pdf

John Reed

Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem

Napisane: 1 stycznia 1919, Nowy Jork

Wydawca: RSW „Prasa-Książka-Ruch”, Warszawa 1956

Wersja elektroniczna: Tadeusz Walczak

SPIS TREŚCI:

Przedmowa do wydania amerykańskiego

Przedmowa do wydania rosyjskiego

Wstęp

Rozdział pierwszy

Tło

Rozdział drugi

Nadciągająca burza

Rozdział trzeci

W wigilię

Rozdział czwarty

Upadek Rządu Tymczasowego

Rozdział piąty

Naprzód!

Rozdział szósty

Komitet Ocalenia

Rozdział siódmy

Front rewolucyjny

Rozdział ósmy

Kontrrewolucja

Rozdział dziewiąty

Zwycięstwo

Rozdział dziesiąty

Moskwa

Rozdział jedenasty

Zdobycie władzy

Rozdział dwunasty

Zjazd Chłopski

Przypisy autora

Uwagi i wyjaśnienia autora

Przedmowa

do wydania amerykańskiego

Z ogromnym zainteresowaniem i nie słabnącą uwagą przeczytałem książkę Johna Reeda

„Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem”. Z całego serca polecam tę książkę robotnikom

wszystkich krajów. Pragnąłbym, aby książka ta rozeszła się w milionach egzemplarzy i

przełożona została na wszystkie języki, daje ona bowiem prawdziwy i wyjątkowo żywy obraz

wydarzeń, tak ważnych dla zrozumienia istoty rewolucji proletariackiej i dyktatury

proletariatu. Zagadnienia te są obecnie szeroko omawiane, ale nim się te idee przyjmie czy

odrzuci, należy zrozumieć całą doniosłość podejmowanej decyzji. Książka Johna Reeda

przyczyni się niewątpliwie do wyjaśnienia tej kwestii, która jest podstawowym zagadnieniem

międzynarodowego ruchu robotniczego.

W. I. LENIN

1920

Przedmowa

do wydania rosyjskiego

„Dziesięć dni, które wstrząsnęły światem” – tak zatytułował John Reed swą wspaniałą

książkę. Z niezwykłą plastycznością i mocą opisane są w niej pierwsze dni Rewolucji

Październikowej. To nie jest zwykły rejestr faktów, zbiór dokumentów. Jest to taśma żywych

obrazów, tak typowych, że każdy uczestnik rewolucji, czytając te kartki, przypomni sobie

podobne wydarzenia, których był świadkiem. Wszystkie te obrazki wzięte z wiru życia

doskonale odtwarzają nastrój mas – nastrój, na tle którego szczególnie zrozumiały się staje

każdy akt wielkiej rewolucji.

Na pierwszy rzut oka zdumiewa, jak mógł napisać tę książkę cudzoziemiec, Amerykanin, który

nie zna języka ludu tego kraju, obyczajów… Zdawałoby się, że co krok powinien popełniać

śmieszne błędy, nie dostrzegać wielu rzeczy istotnych.

Cudzoziemcy piszą o Rosji Radzieckiej inaczej; albo wcale nie rozumieją zachodzących

wydarzeń, albo też biorą poszczególne – niekoniecznie typowe – fakty i uogólniają je.

Co prawda niewielu z nich było naocznymi świadkami rewolucji.

John Reed nie był obojętnym obserwatorem, był namiętnym rewolucjonistą, komunistą;

rozumiał sens wydarzeń, sens wielkiej walki. To właśnie dało mu tę ostrość spojrzenia, bez

której napisanie takiej książki byłoby niemożliwe.

Rosjanie również piszą o Rewolucji Październikowej w sposób odmienny; albo dają jej

ocenę, albo opisują te poszczególne epizody, których byli uczestnikami. Książka Reeda daje

ogólny obraz prawdziwej rewolucji mas ludowych – dlatego też będzie miała dla młodzieży,

dla przyszłych pokoleń, dla tych, dla których Rewolucja Październikowa będzie już historią,

szczególnie wielkie znaczenie. Książka Reeda – to swego rodzaju epos.

John Reed bez reszty związał się z rewolucją rosyjską. Rosja Radziecka stała się dlań swoja i

bliska. Zginął w niej od tyfusu i pochowano go pod Czerwonym Murem. Ten, kto potrafi

opisać pogrzeb ofiar rewolucji tak, jak to uczynił John Reed – godzien jest tego zaszczytu.

N. K. KRUPSKA

Wstęp

Książka niniejsza jest odcinkiem skondensowanej historii opowiedzianej tak, jak ją

widziałem. Jedynym moim zamiarem jest podanie dokładnego sprawozdania z wypadków

Rewolucji Październikowej, kiedy to bolszewicy na czele robotników i żołnierzy zdobyli

władzę w Rosji i oddali ją w ręce rad.

Rzecz prosta, najwięcej piszę o stolicy i sercu powstania – o „czerwonym Piotrogrodzie”.

Czytelnik winien jednak pamiętać, że wszystkie zdarzenia piotrogrodzkie zostały prawie

dokładnie powtórzone z większym lub mniejszym nasileniem w różnych odstępach czasu w

całej Rosji.

W niniejszej książce, pierwszej spośród kilku, które piszę obecnie, muszę się ograniczyć

do podania kroniki tych wydarzeń, które sam obserwowałem i przeżywałem lub też

zaczerpnąłem ich opis z wiarogodnych źródeł. Właściwą kronikę poprzedzają dwa rozdziały

dające zarys ogólny tła i przyczyn rewolucji. Zdaję sobie sprawę, że te dwa rozdziały

utrudnią czytanie, lecz są one niezbędne dla zrozumienia następnych.

Czytelnikowi nasunie się wiele pytań: Co to jest bolszewizm? Jaki system rządów

stworzyli bolszewicy? Jeśli przed Rewolucją Październikową bolszewicy walczyli o

Konstytuantę, to dlaczego potem rozpędzili ją siłą zbrojną? Dlaczego burżuazja, występująca

pierwotnie przeciw Konstytuancie, zaczęła walczyć o nią wtedy, gdy niebezpieczeństwo

bolszewizmu wystąpiło w całej pełni?

Na te pytania ani też na wiele innych nie mogę odpowiadać tutaj. W innej swej pracy, Od

Korniłowa do Brześcia Litewskiego i , opisuję przebieg rewolucji aż do zawarcia pokoju z

Niemcami włącznie. Tam piszę również o pochodzeniu i działalności organizacji

rewolucyjnych, wyjaśniam ewolucję powszechnych nastrojów, rozwiązanie Konstytuanty,

ustrój państwa radzieckiego oraz podaję przebieg i rezultaty pertraktacji w Brześciu

Litewskim.

Dla zrozumienia procesu dochodzenia do władzy bolszewików należy wziąć pod uwagę,

że rosyjskie życie ekonomiczne i armia rosyjska uległy rozprzężeniu nie 7 listopada 1917

roku, lecz wiele miesięcy przedtem; był to logiczny rezultat procesu, który rozpoczął się już

w roku 1915. Sprzedajni reakcjoniści rządzący dworem carskim – z całą świadomością

postanowili doprowadzić Rosję do zguby po to, aby zawrzeć odrębny pokój z Niemcami.

Teraz wiemy już, że zarówno brak broni na froncie, co spowodowało wielki odwrót armii w

lecie roku 1915, jak również brak żywności w wojsku i w wielkich miastach oraz załamanie

się przemysłu i komunikacji w 1916 roku – wszystko to były poszczególne akty gigantycznej

kampanii sabotażowej, w porę przerwanej przez rewolucję marcową.

W ciągu pierwszych kilku miesięcy nowego reżimu sytuacja wewnętrzna kraju i zdolność

bojowa armii poprawiły się wyraźnie, jakkolwiek rewolucja, która nagle dała wolność stu

sześćdziesięciu milionom najbardziej na świecie ciemiężonych ludzi, spowodowała nie lada

chaos.

Jednak „miesiąc miodowy” nie trwał długo. Klasy posiadające chciały tylko politycznej

rewolucji, która odebrałaby władzę carowi, a oddała ją im. Pragnęły one uczynić Rosję

republiką konstytucyjną na wzór Francji lub Stanów Zjednoczonych lub też monarchią

konstytucyjną na wzór Anglii. Z drugiej strony – szerokie masy ludowe chciały prawdziwej

demokratyzacji rolnictwa i przemysłu.

W książce Russia's Message, opisującej rewolucję 1905 roku, William English Walling

charakteryzuje bardzo trafnie nastrój robotników rosyjskich, którzy później mieli prawie

jednogłośnie opowiedzieć się za bolszewizmem:

Wiedzieli oni (robotnicy), że jeżeli władza wpadnie w ręce innej klasy, to nawet przy wolnym rządzie może

się zdarzyć, że będą przymierali głodem…

Rosyjski robotnik jest rewolucjonistą, ale nie jest gwałcicielem ani dogmatykiem, ani też nie jest

pozbawiony inteligencji. Gotów jest stanąć na barykadach – zna je dobrze – ale chyba on jeden wśród

robotników całego świata zna je z własnego doświadczenia. Jest gotów i chce walczyć ze swym ciemięzcą –

klasą kapitalistyczną – aż do końca; jednakże nie ignoruje istnienia innych klas, wymaga od nich tylko, aby w

nadciągającej groźnej próbie sił stanęły po jednej lub po drugiej stronie.

Wszyscy oni (robotnicy) przyznają, że nasz (amerykański) ustrój polityczny jest lepszy niż ich, ale

bynajmniej nie palą się do zamiany jednego despoty na drugiego (tzn. cara na klasę kapitalistyczną)…

Nie po to rosyjscy robotnicy byli rozstrzeliwani, traceni setkami w Moskwie, Rydze i Odessie, więzieni

tysiącami w każdym rosyjskim więzieniu i trzymani na zesłaniu

na pustyniach i w okręgach polarnych, aby w zamian otrzymać wątpliwe przywileje robotników z

Goldfields i Cripple Creek… ii

Tak więc w Rosji, podczas wojny prowadzonej z zewnętrznym nieprzyjacielem, rozwijała

się na tle rewolucji politycznej rewolucja socjalna, zakończona triumfem bolszewizmu.

Dyrektor wrogiego rządowi radzieckiemu Rosyjskiego Biura Informacyjnego w

Ameryce, mr A. J. Sack, powiada w swej książce pt. The Burth of the Russian Democracy :

Bolszewicy stworzyli własny gabinet z premierem Włodzimierzem Leninem i ministrem spraw

zagranicznych Lwem Trockim. Natychmiast po rewolucji marcowej stało się widoczne, ż e ich dojście do

władzy jest nieuniknione. Historia bolszewików po rewolucji jest historią ich ciągłego rozwoju…

Cudzoziemcy, a zwłaszcza Amerykanie, podkreślają często „ignorancję” robotników

rosyjskich. To prawda, że brak im politycznego wyrobienia ludów zachodnich, ale za to są

świetnie wyszkoleni w umiejętności dobrowolnego organizowania się. W roku 1917

rosyjskie spółdzielnie spożywców liczyły ponad dwanaście milionów członków, a same

chociażby rady są wspaniałym dowodem organizacyjnego geniuszu mas rosyjskich. Poza tym

w całym świecie nie ma chyba ludu równie oswojonego z teorią socjalistyczną i jej

praktycznym zastosowaniem.

William English Walling charakteryzuje ich w sposób następujący:

Większość robotników rosyjskich umie czytać i pisać. W kraju panuje już od kilku lat tak silne wrzenie, że

nie tylko posiadają oni jako przywódców inteligentniejsze jednostki ze swej klasy, ale mogą też wynosić

korzyści z kontaktu z dużą częścią równie rewolucyjnie usposobionych klas wykształconych, które zwróciły się

do ludu pracującego ze swymi ideami politycznego i socjalnego odrodzenia Rosji…

Wielu pisarzy tłumaczy swą wrogość dla rządu radzieckiego tym, że ostatnia faza

rewolucji rosyjskiej była po prostu walką elementów „przyzwoitych” z brutalnym

bolszewizmem. Tymczasem właśnie klasy posiadające, widząc wzrost potęgi ludowych

organizacji rewolucyjnych, usiłowały je zniszczyć i wstrzymać bieg rewolucji. Aby móc

osiągnąć ten cel, klasy posiadające uciekały się do rozpaczliwych środków.

Zdezorganizowano transport i sprowokowano zamieszki wewnętrzne, aby zgnębić rząd

Kiereńskiego i rady; zamknięto sklepy i pochowano opał i surowce, aby zgnieść komitety

fabryczne; wprowadzono karę śmierci w wojsku i bezczynnie przyglądano się porażkom na

froncie, aby złamać komitety armii na froncie.

Wszystko to tylko dolewało oliwy do bolszewickiego ognia, w odpowiedzi bowiem

bolszewicy głosili walkę klasową i proklamowali władzę rad.

Między tymi dwiema krańcowościami pośród partii, które całkowicie lub tylko

połowicznie popierały bolszewików, znajdowali się tzw. umiarkowani socjaliści,

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: