BN14.pdf

416

WŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW

W SPRAWACH Z ZAKRESU

ZARZĄDZANIA KRYZYSOWEGO

Jacek LIPSKI

Urszula NALASKOWSKA

System organów państwowych odpowiedzialnych za kwestie związa-

ne z zarządzaniem sytuacjami kryzysowymi jest rozbudowany. Aczkolwiek

ogranicza się on jedynie do wybranych organów władzy wykonawczej, tj.

organów administracji publicznej, w ramach których wyodrębniamy pod-

mioty funkcjonujące w ramach administracji rządowej i samorządowej.

Zgodnie z przyjęta w ustawie z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządza-

niu kryzysowym , zwaną dalej „ustawą”, deinicją zarządzania kryzysowe-

go, za ten rodzaj aktywności uznaje się działalność organów administracji

publicznej będąca elementem kierowania bezpieczeństwem narodowym,

która polega na zapobieganiu sytuacjom kryzysowym, przygotowaniu do

przejmowania nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań, reago-

waniu w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych oraz na odtwarza-

niu infrastruktury lub przywróceniu jej pierwotnego charakteru 4 . Z kolei za

sytuację kryzysową ustawodawca traktuje sytuację będącą następstwem

zagrożenia i prowadzącą w konsekwencji do zerwania lub znacznego na-

ruszenia więzów społecznych przy równoczesnym poważnym zakłóceniu

w funkcjonowaniu instytucji publicznych, jednak w takim stopniu, że użyte

środki niezbędne do zapewnienia lub przywrócenia bezpieczeństwa nie

uzasadniają wprowadzenia żadnego ze stanów nadzwyczajnych, o któ-

rych mowa w art. 228 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej (stanu

wojennego, stanu klęski żywiołowej, stanu wyjątkowego).

Organ właściwy w sprawach zarządzania kryzysowego, który pierw-

szy otrzymał informację o wystąpieniu zagrożenia zobowiązany jest do

podjęcia działań w zakresie zarządzania kryzysowego. Organ ten nie-

zwłocznie informuje o zaistniałym zdarzeniu organy odpowiednio wyższe-

go i niższego szczebla, przedstawiając jednocześnie swoją ocenę sytu-

acji oraz informację o zamierzonych działaniach 6 .

1 dr Jacek Lipski, Adiunkt, Wyższa Szkoła Informatyki, Zarządzania i Administracji

w Warszawie.

2 mgr Urszula Nalskowska, Biuro Ochrony Rządu w Warszawie.

Dz. U. Nr 89, poz. 90.

Art. 2 ustawy.

Art. pkt 1 ustawy.

6 Art. 21 ustawy.

Właściwość organów w sprawach z zakresu zarządzania...

N aczelNe i ceNtralNe orgaNy admiNistracji rządowej

Na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej głównym organem odpo-

wiadającym za zarządzanie kryzysowe jest Rada Ministrów. Wyjątkowo

jednak, w sytuacjach niecierpiących zwłoki, zarządzanie kryzysowe spra-

wuje minister właściwy do spraw wewnętrznych. Działania ministra pod-

legają ścisłemu nadzorowi, w ramach którego:

1) na ministrze spoczywa obowiązek niezwłocznego zawiadamiania

Prezesa Rady Ministrów o podjętych działaniach;

2) decyzje podjęte przez ministra podlegają rozpatrzeniu na najbliż-

szym posiedzeniu Rady Ministrów 7 .

W tym miejscu należy wskazać na wyłączną kompetencji Prezesa

Rady Ministrów odnoszącą się do wprowadzania na całym terytorium kra-

ju lub jego części następujących stopni alarmowych:

1) pierwszy stopień alarmowy – w przypadku uzyskania informacji

o możliwości wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym

lub innego zdarzenia, których rodzaj i zakres jest trudny do prze-

widzenia;

2) drugi stopień alarmowy – w przypadku uzyskania informacji o moż-

liwości wystąpienia zdarzenia o charakterze terrorystycznym lub

innego zdarzenia, powodujących zagrożenie bezpieczeństwa Rze-

czypospolitej Polskiej;

) trzeci stopień alarmowy – w przypadku uzyskania informacji o oso-

bach lub organizacjach przygotowujących działania terrorystyczne

godzące w bezpieczeństwo Rzeczypospolitej Polskiej lub wystą-

pienia aktów terroru godzących w bezpieczeństwo innych państw

albo w przypadku uzyskania informacji o możliwości wystąpienia

innego zdarzenia godzącego w bezpieczeństwo Rzeczypospolitej

Polskiej lub innych państw;

) czwarty stopień alarmowy – w przypadku wystąpienia zdarzenia

o charakterze terrorystycznym lub innego zdarzenia, powodujących

zagrożenie bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej lub innych

państw.

Prezes Rady Ministrów wprowadza stopnie alarmowe z własnej ini-

cjatywy, na wniosek właściwego ministra, kierownika urzędu centralnego

lub wojewody, w drodze zarządzenia 8 , przy czym wyższy stopień alarmo-

wy może być wprowadzony z pominięciem stopni niższych 9 . W tej samej

formie wprowadzenie stopnia następuje także odwołanie albo zmiana

stopnia alarmowego 10 .

7 Art. 7 ustawy.

8 Art. 2 ustawy.

9 Art. 2 ust. 1 ustawy.

10 Art. 2 ust. ustawy.

Jacek LIPSKI, Urszula NALASKOWSKA

Przy Radzie Ministrów tworzone jest ciało opiniodawczo-doradcze

właściwe w sprawach inicjowania i koordynowania działań podejmowa-

nych w zakresie zarządzania kryzysowego. Nosi ono miano Rządowego

Zespołu Zarządzania Kryzysowego. W jego skład wchodzą:

1) Prezes Rady Ministrów - przewodniczący;

2) Minister Obrony Narodowej i minister właściwy do spraw wewnętrz-

nych – zastępcy przewodniczącego;

) Minister Spraw Zagranicznych;

) Minister Koordynator Służb Specjalnych - jeżeli został powołany.

W posiedzeniach Rządowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego,

na prawach członka, biorą udział wyznaczone przez przewodniczącego,

w zależności od potrzeb, następujące organy administracji rządowej:

1) ministrowie kierujący działami administracji rządowej:

a) administracja publiczna,

b) budownictwo, gospodarka przestrzenna i mieszkaniowa,

c) inanse publiczne,

d) gospodarka,

e) gospodarka morska,

f) gospodarka wodna,

g) instytucje inansowe,

h) informatyzacja,

i) kultura i ochrona dziedzictwa narodowego,

j) łączność,

k) oświata i wychowanie,

l) rolnictwo,

m) sprawiedliwość,

n) środowisko,

o) transport,

p) zdrowie,

q) praca i zabezpieczenie społeczne;

2) Główny Geodeta Kraju;

) Główny Inspektor Sanitarny;

) Główny Lekarz Weterynarii;

) Komendant Główny Państwowej Straży Pożarnej;

6) Komendant Główny Policji;

7) Komendant Główny Straży Granicznej;

8) Prezes Państwowej Agencji Atomistyki;

Właściwość organów w sprawach z zakresu zarządzania...

9) Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego;

10) Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego;

11) Szef Agencji Wywiadu;

12) Szef Obrony Cywilnej Kraju;

1) Szef Służby Kontrwywiadu Wojskowego;

1) Szef Służby Wywiadu Wojskowego 11 .

Ustawa w ust. 7 art. 8 przewiduje możliwość delegowania przez

członków Zespołu do udziału w jego pracach swoich przedstawicieli:

1) Prezes Rady Ministrów - wiceprezesa Rady Ministrów;

2) ministrowie - sekretarza lub podsekretarza stanu;

) organy wymienione poprzednio w pkt 2-1 - swojego zastępcę.

Prezes Rady Ministrów jako przewodniczący Zespołu może również

zapraszać do udziału w jego posiedzeniach inne osoby. Im także przysłu-

gują uprawnienia członka wymienionego gremium. Ponadto, Prezydent

Rzeczypospolitej Polskiej może skierować do prac Zespołu, na prawach

członka, Szefa Biura Bezpieczeństwa Narodowego lub innego przed-

stawiciela. Podczas nieobecności przewodniczącego, pracami Zespołu

kieruje wyznaczony przez niego zastępca albo członek Zespołu, w któ-

rego właściwości - wynikającej z kierowania danym działem administracji

rządowej - pozostaje rodzaj zaistniałej sytuacji kryzysowej 12 .Na Preze-

sie Rady Ministrów spoczywa również obowiązek określenia organizacji

i trybu pracy Zespołu. Następuje to w oparciu o upoważnienie zawarte

w art. 9 ust. ustawy i przybiera formę zarządzenia. Zgodnie z wytycz-

nymi dotyczącymi treści wspomnianego aktu powinien on także zawierać

rozwiązania pozwalające na niezwłoczne zebranie się Zespołu i zapew-

nienie uzyskania pełnej informacji o zdarzeniach będących przedmio-

tem posiedzenia. Zgodnie z brzmieniem art. 9 ust. 1 ustawy do zadań

Zespołu należy:

1) przygotowywanie propozycji użycia sił i środków niezbędnych do

opanowania sytuacji kryzysowych;

2) doradzanie w zakresie koordynacji działań organów administracji

rządowej, instytucji państwowych i służb w sytuacjach kryzyso-

wych;

) opiniowanie sprawozdań końcowych z działań podejmowanych

w związku z zarządzaniem kryzysowym;

) opiniowanie potrzeb w zakresie odtwarzania infrastruktury lub przy-

wrócenia jej pierwotnego charakteru;

11 Art. 8 ust. 1- ustawy.

12 Art. 8 -6 ustawy.

Jacek LIPSKI, Urszula NALASKOWSKA

) opiniowanie i przedkładanie do zatwierdzenia Radzie Ministrów

krajowego planu reagowania kryzysowego;

6) opiniowanie i przedkładanie do zatwierdzenia Radzie Ministrów

krajowego i wojewódzkich planów ochrony infrastruktury krytycz-

nej;

7) opiniowanie projektów zarządzeń Prezesa Rady Ministrów doty-

czących wykazu przedsięwzięć Narodowego Systemu Pogotowia

Kryzysowego 1 ;

8) opiniowanie projektów decyzji Rady Ministrów dotyczących wpro-

wadzania przedsięwzięć z wykazu przedsięwzięć Narodowego

Systemu Pogotowia Kryzysowego;

9) organizowanie współdziałania ze związkami ochotniczych straży

pożarnych w sytuacjach kryzysowych.

Ponadto, do czasu wprowadzenia stanu wojennego i uruchomienia

systemu kierowania obroną państwa, Zespół realizuje zadania wynika-

jące z Planu Reagowania Obronnego Rzeczypospolitej Polskiej, będą-

cego dokumentem wykonawczym do Polityczno-Strategicznej Dyrektywy

Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej, o której mowa w art. a ust. 1 pkt 2

ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rze-

czypospolitej Polskiej (Dz. U. z 200 r. Nr 21, poz. 216, z późn. zm.) 14 .

W wykonaniu wymienionego przepisu ustanowione zostało postanowienie

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 12 maja 200 r. o wydaniu

Polityczno-Strategicznej Dyrektywy Obronnej Rzeczypospolitej Polskiej 15 .

Wymieniona dyrektywa jest załącznikiem do niniejszego postanowienia,

który stanowi wydawnictwo dystrybuowane przez Ministra Obrony Naro-

dowej według odrębnego rozdzielnika z zachowaniem przepisów ustawy

z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych 16 .

W sprawach z zakresu zarządzania kryzysowego obsługę Rady Mi-

nistrów, Prezesa Rady Ministrów oraz Rządowego Zespołu Zarządzania

Kryzysowego zapewnia Rządowe Centrum Bezpieczeństwa 17 . Jest ono

jednostką budżetową podległą Prezesowi Rady Ministrów i do kompe-

tencji premiera należy powoływania i odwoływania dyrektora Rządowego

Centrum Bezpieczeństwa i jego zastępców 18 . Ze stanowiskiem dyrektora

1 Zgodnie z deinicją zawartą w art. pkt ustawy przez Narodowy System Po-

gotowia Kryzysowego rozumie się realizowane przez organy administracji rzą-

dowej oraz Siły Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej zadania i procedury mające

na celu zapobieganie sytuacjom kryzysowym, przygotowanie do przejmowania

nad nimi kontroli w drodze zaplanowanych działań oraz reagowanie w przypadku

wystąpienia sytuacji kryzysowych.

14 Art. 9 ust. 2 ustawy.

15 M.P. Nr 16, poz. 2.

16 Dz. U. z 200 r. Nr 196, poz. 161, z późn. zm.

17 Art. 11 ust. 1 ustawy.

18 Art. 10 ust. 1- ustawy.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: