BN12.pdf

343

UDZIAŁ SIŁ ZBROJNYCH, SŁUŻB, STRAŻY

INSPEKCJI I AGENCJI W SYSTEME REAGO-

WANIA KRYZYSOWEGO

Jan WOJNAROWSKI

Siły Zbrojne RP wspierając układ pozamilitarny, w ramach Systemu

Zarządzania Kryzysowego mogą brać udział w reagowaniu na szerokie

spektrum zagrożeń niemilitarnych, do których należą:

− obrona przed terroryzmem;

− likwidacja skutków awarii chemicznych i radiacyjnych;

− akcje poszukiwawczo-ratownicze;

− działania przeciwepidemiczne;

− akcje przeciwpowodziowe i przeciwlodowe;

− akcje odśnieżania;

− wzmocnienie straży granicznej w ochronie granicy;

− wzmocnienie policji w sytuacjach przywracania porządku publicz-

nego;

− ochrona i obrona obiektów „kat. I”;

− gaszenie pożarów przestrzennych;

− oczyszczanie terenu z materiałów wybuchowych.

Oprócz przedstawionych powyżej zagrożeń, siły zbrojne zdolne są

ponadto uczestniczyć w zwalczaniu klęsk żywiołowych mogących wy-

stąpić na znacznych obszarach terenowych lub rozległych katastrofach

technicznych.

System Zarządzania Kryzysowego resortu ON przedstawia załącz-

nik 17.

W przeciwdziałaniu zagrożeniom niemilitarnym oraz w przypadku

potrzeby usuwania skutków katastrof i klęsk żywiołowych, siły zbrojne

posiadają w gotowości do użycia wyspecjalizowane siły, które posiadają

odpowiedni sprzęt, są to:

− Bataliony Ratownictwa Inżynieryjnego/kompanie ratownictwa

inżynieryjnego – przeznaczone do prowadzenia akcji ewakuacyj-

no-ratunkowych i prac drogowo inżynieryjnych podczas usuwania

skutków klęsk żywiołowych,

− Zespoły Rozpoznania Biologicznego – głównie koncentrują się

1 prof. dr hab. Jan Wojnarowski, Kierownik studiów niestacjonarnych, Akademia

Obrony Narodowej.

344

Jan WOJNAROWSKI

na rozpoznaniu rodzaju środka biologicznego oraz na oznaczeniu

granic rejonu działaniem tego czynnika.

− Chemiczno Radiacyjne Zespoły Awaryjne – przeznaczone

są głównie do usuwania skutków działań Toksycznych Środków

Przemysłowych (BŚT) prowadzenia prac odkażających i dezakty-

wujących środki chemiczne i radiacyjne.

− Grupy Ratownictwa Lotniczego – koncentrują się na ratowa-

niu życia załóg jednostek wojskowych Sił Zbrojnych Sojuszu, jak

również udzielanie pomocy w przypadku wystąpienia wypadków

lotnictwa cywilnego, jak i wypadków morskich.

− Grupy Naziemnego Poszukiwania – koncentrują się na poszu-

kiwaniu i ratowaniu załóg samolotów wojskowych, jak również

udzielanie pomocy w przypadku wystąpienia wypadków lotnictwa

cywilnego, jak i wypadków morskich.

− Minerskie Patrole Oczyszczania – przeznaczone są głównie do

likwidacji sprzętu, amunicji oraz przedmiotów wybuchowych nie-

wiadomego pochodzenia. Użycie jednostek wojskowych w akcjach

ratowniczych następuje zgodnie z wcześniej opracowanymi plana-

mi i przyjętymi ustaleniami lub w systemie nakazowo-alarmowym

na rozkaz właściwych dowódców. Każdorazowo użycie sił wojska

powinno być uprzedzone wnioskiem o pomoc złożonym przez sto-

sowne organy administracji państwowej i samorządowej.

Z racji posiadanego potencjału ludzkiego, sprawdzonej struktury kie-

rowania, wyposażenia oraz wyszkolenia, siły zbrojne są przygotowywane

do wsparcia działań w zakresie przeciwdziałania, zwalczania skutków ter-

roru oraz niemilitarnych zagrożeń.

W siłach zbrojnych wdrożono na wszystkich szczeblach dowodze-

nia , szczegółowe „Plany użycia oddziałów i pododdziałów Sił Zbrojnych

RP w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych”, przewidujące udział

sił i środków w:

• działaniach antyterrorystycznych;

• zwalczaniu powodzi i zjawisk lodowych;

• akcjach odśnieżania;

• akcjach ratowniczo-gaśniczych i usuwaniu skutków pożarów

przestrzennych;

• rozpoznaniu i likwidacji skażeń spowodowanych awarią chemicz-

ną (wypadkiem radiacyjnym) lub aktem terroru;

• oczyszczaniu terenu z przedmiotów wybuchowych i niebezpiecz-

nych;

• akcjach poszukiwawczo-ratowniczych;

• działaniach przeciwepidemicznych.

Rozumianych jako oddziałów i samodzielnych pododdziałów.

Udział sił zbrojnych, służb, straży, inspekcji i agencji w systemie...

345

1) Obrona przed terroryzmem

Aktywny udział Polski w sojuszniczych i koalicyjnych operacjach zwal-

czania terroryzmu stwarza realne zagrożenia atakami terrorystyczny-

mi w naszym kraju. W Siłach Zbrojnych RP przedsięwzięcia w ramach

obrony przed terroryzmem realizowane są na podstawie „Planu udzia-

łu SZ RP w działaniach antyterrorystycznych”.

Zgodnie z tym planem, w nakazanych reżimach czasowych, utrzy-

mywane są stosowne, wyspecjalizowane siły i środki wydzielane do

przeciwdziałania zagrożeniom terrorystycznym oraz likwidacji skutków

aktów terroru.

Zasadniczymi siłami wydzielanymi do przeciwdziałania zagrożeniom

terrorystycznym są elementy rozpoznania wojskowego, jednostki spe-

cjalne, elementy systemu obrony powietrznej z dyżurnymi środkami

lotnictwa myśliwskiego oraz środki transportu powietrznego do prze-

rzutu sił specjalnych oraz inne pododdziały bojowe.

Zgodnie z obowiązującymi aktami prawnymi siły zbrojne są przygotowa-

ne do przeciwdziałania naruszeniom integralności przestrzeni powietrz-

nej oraz zagrożeniom terroryzmu powietrznego typu Renegade” 3 .

Zadanie to realizuje się przez utrzymanie w Siłach Powietrznych dy-

żurów bojowych wydzielonych sił i środków, które obejmują obsady

stanowisk dowodzenia, środki rozpoznania radiolokacyjnego oraz sa-

moloty myśliwskie. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 grudnia

004 r. w sprawie postępowania przy stosowaniu środków obrony po-

wietrznej w stosunku do obcych statków powietrznych niestosujących

się do wezwań państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym.

W przypadku wystąpienia zagrożenia terroryzmem z powietrza statek

powietrzny określony jako „Renegade” może być zaklasyikowany do

jednej z trzech kategorii. Zniszczone mogą być tylko statki powietrz-

ne zaklasyikowane jako „Potwierdzony Renegade”, a decyzję o ich

zniszczeniu podejmuje Minister Obrony Narodowej po meldunku dy-

żurnego dowódcy obrony powietrznej.

W przypadku ataku terrorystycznego na obiekty naziemne wydzielane

siły i środki SZ RP mogą realizować trzy grupy zadań:

− bezpośrednie akcje antyterrorystyczne;

− osłonę rejonu działań antyterrorystycznych i wsparcia akcji;

− izolację rejonu działań antyterrorystycznych, w tym zadania

z zakresu ochrony, zabezpieczenia medycznego i łączności oraz

zadania porządkowe.

Zasadniczymi siłami wydzielanymi do przeciwdziałania zagrożeniom

Terminem „Renegade” – określa się obcy, cywilny statek powietrzny, który nie

zastosował się do wezwań państwowego organu zarządzania ruchem lotniczym

i może być użyty jako środek ataku terrorystycznego z powietrza.

346

Jan WOJNAROWSKI

terrorystycznym na morzu są siły Marynarki Wojennej, okręty dyżurne,

samoloty rozpoznawcze, śmigłowce oraz wojska specjalne.

W celu oddziaływania na ewentualne zagrożenia atakami terrorystycz-

nymi, w siłach zbrojnych utrzymuje się określone w stosownych pla-

nach, wydzielone siły i środki mogące podjąć działania w krótkim cza-

sie.

) Zwalczanie powodzi i zjawisk lodowych

Przyjęte unormowania prawne umożliwiają udział oddziałów i pod-

oddziałów SZ RP w zwalczaniu powodzi i zjawisk lodowych na terenie

kraju. Zasadnicze przedsięwzięcia przeciwpowodziowe i przeciwlodo-

we realizowane są przez siły zbrojne na podstawie „Planu udziału SZ

RP w zwalczaniu powodzi i zjawisk lodowych”.

Zasadniczym trzonem sił wydzielanych do akcji zwalczania powodzi

i zjawisk lodowych są wojska inżynieryjne.

W Wojskach Lądowych do działania przygotowane są siły i środki ba-

talionów ratownictwa inżynieryjnego/kompanie ratownictwa, wyposa-

żone m.in. w sprzęt przeprawowy. Sprzęt ten jest wykorzystywany do

ewakuacji ludności i jej mienia, a także do dystrybucji żywności, leków

i innych artykułów pierwszej potrzeby na terenach dotkniętych klęską

powodzi. W gotowości do działania utrzymuje się też grupy minerskie

na śmigłowcach, wyposażone w materiał wybuchowy do kruszenia za-

torów lodowych w celu zapobieżenia powodzi i ochrony infrastruktury

wodnej. Do odbudowy infrastruktury zniszczonej w wyniku przejścia

fali powodziowej przygotowane są odpowiednie grupy, wyposażone

w sprzęt inżynieryjny. Istnieje także możliwość wprowadzenia do dzia-

łania sił i środków pododdziałów ogólnowojskowych do prac porzą-

dkowych i ochronnych.

) Akcje odśnieżania

W siłach zbrojnych zasadnicze przedsięwzięcia do udziału w akcji od-

śnieżania realizowane są na podstawie „Planu udziału SZ RP w akcji

odśnieżania”.

Zgodnie z planem pododdziały i oddziały mogą być użyte do odśnieża-

nia szlaków komunikacyjnych oraz obiektów infrastruktury o istotnym

znaczeniu dla sprawnego funkcjonowania państwa tylko wówczas, kie-

dy siły i środki resortu infrastruktury zostały w całości wykorzystane.

Oznacza to, że siły zbrojne nie przejmują na siebie odpowiedzialno-

ści za utrzymywanie przejezdności określonych szlaków komunikacyj-

nych, lecz działają na zasadzie wsparcia jednostek resortu infrastruk-

tury w tym zakresie.

Z uwagi na okresowy charakter zagrożenia, gotowość sił i środków

wojska wydzielanych do udziału w akcji odśnieżania utrzymywana jest

sezonowo.

Udział sił zbrojnych, służb, straży, inspekcji i agencji w systemie...

Siły wojska wydzielane do akcji odśnieżania wykorzystują w zależno-

ści od potrzeb sprzęt inżynieryjny oraz sprzęt ewakuacyjny do ewa-

kuacji ludności i jej mienia, a także do dystrybucji zapasów żywności,

wody pitnej, leków i innych artykułów pierwszej potrzeby na terenach

nieprzejezdnych z powodu zalegania śniegu.

4) Akcje ratowniczo-gaśnicze i usuwanie skutków pożarów przestrzen-

nych

Zasadnicze przedsięwzięcia w ramach ochrony przeciwpożarowej

realizowane są w siłach zbrojnych na podstawie „Planu udziału SZ RP

w akcjach ratowniczo-gaśniczych i usuwaniu skutków pożarów prze-

strzennych”.

Przygotowanie wydzielonych sił i środków sił zbrojnych obejmuje utrzy-

manie bezpieczeństwa pożarowego we wszystkich jednostkach i orga-

nach SZ RP oraz wsparcie elementów Krajowego Systemu Ratowni-

czo-Gaśniczego.

Zasadniczą rolę w tym zakresie odgrywają siły i środki Wojskowej

Ochrony Przeciwpożarowej (WOP), odpowiedzialnej za realizację

w siłach zbrojnych zadań Państwowej Straży Pożarnej. Należą do

nich:

− rozpoznawanie zagrożeń pożarowych i innych miejscowych za-

grożeń;

− organizowanie i prowadzenie działań ratowniczych w czasie po-

żarów, klęsk żywiołowych lub likwidacji miejscowych zagrożeń;

− udzielanie specjalistycznej pomocy innym służbom, inspekcjom

i strażom podczas prowadzenia przez nie działań ratowniczych

w ramach ich uprawnień ustawowych;

− szkolenie w zakresie ratownictwa i ochrony przeciwpożarowej.

Zgodnie z planem siły zbrojne wydzielają siły i środki, w tym głównie

jednostki sprzętu inżynieryjnego i chemicznego, samochody ciężaro-

wo-osobowe i osobowe oraz śmigłowce.

Należy jednak rozwijać współpracę wojska i Straży Pożarnej na wszyst-

kich poziomach organizacyjnych oraz organizować wspólne treningi

i ćwiczenia służące przygotowaniu do udziału w realnych akcjach

ratowniczo-gaśniczych.

5) Rozpoznanie i likwidacja skażeń spowodowanych awarią chemiczną

(wypadkiem radiacyjnym) lub aktem terroru

Główne zadania w zakresie rozpoznania i likwidacji skażeń realizują

w SZ RP siły i środki Podsystemu Ratownictwa Chemicznego oraz

Podsystemu Wczesnego Ostrzegania. Głównym zadaniem zorganizo-

wanego w okresie pokoju w SZ RP Podsystemu Ratownictwa Che-

micznego jest zapewnienie bezpieczeństwa jednostkom wojskowym

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: