BEZPIECZEŃSTWO I HIGIENA PRACY
Praca przy urządzeniach elektroenergetycznych ze względu na jej niebezpieczny charakter wymaga szczególnej ostrożności i uwagi. Wymaga tez znajomości zasad organizacji pracy oraz wymagań ustalonych obowiązującymi przepisami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.
Zasadniczym aktem prawnym regulującym kompleksowo sprawy BHP (od 1.I.1995 r. ) SA przepisy działu dziesiątego ustawy z dnia 26.VI.1974 r.- Kodeks Pracy ( Dziennik Ustaw nr 24 poz. 141 z roku 1974 oraz Dziennik Ustaw nr 16 poz. 91 z roku 1975).
Obowiązki zakładu pracy
Według obowiązujących przepisów zakład pracy zobowiązany jest:
· zapewnić pracownikom w oparciu o najnowsze zdobycze nauki i techniki bezpieczne i higieniczne warunki pracy oraz prowadzić w tym zakresie systematyczne szkolenie wszystkich pracowników,
· utrzymywać pomieszczenia pracy, budynki i inne obiekty budowlane oraz tereny i urządzenia z nimi związane w stanie zapewniającym bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
· wyposażyć pracowników z zależności od warunków i rodzajów pracy w niezbędne narzędzia pracy, sprzęt ochrony osobistej oraz odzież ochronną,
· zaznajomić pracowników z aktualnymi przepisami w zakresie bezpieczeństwa i higieny parcy związanymi z wykonywanymi przez nich pracami. Przyjęcie do wiadomości tych przepisów musi być przez pracownika potwierdzone pisemnie.
· wydawać możliwie dokładne instrukcje i inne niezbędne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa i higieny na poszczególnych stanowiskach pracy. Instrukcje te powinny być doręczone za pokwitowaniem,
· w miejscach widocznych wywieszać niezbędne informacje zawierające wskazówki w zakresie postępowania w razie wypadku ( porażenia prądem, awarii, pożaru itp.) oraz wyciągi z odpowiednich przepisów BHP określające podstawowe zasady bezpieczeństwa pracy,
· stosować środki zapobiegające powstawaniu chorób zawodowych oraz utrzymywać w sprawności urządzenia służące do przeciwdziałania czynnikom powodującym choroby zawodowe,
· systematycznie prowadzić badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia,
· badać stan wypadkowości przy pracy oraz zachorowalność na choroby zawodowe i inne schorzenia wywołane warunkami pracy i stosować odpowiednie środki zapobiegawcze,
· zapewniać pracownikom odpowiednie urządzenia higieniczno- sanitarne oraz zapewnić pranie, odkażanie, suszenie i odkurzanie odzieży osobistej,
· umożliwiać innym zakładom pracy działającym na jego terenie funkcjonowanie w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Obowiązki kierownika zakładu
Kierownik zakładu odpowiedzialny jest za stan BHP w zakładzie, do jego obowiązków należy w szczególności:
organizowanie pracy w zakładzie w sposób zapewniający bezpieczne warunki pracy
zapewnienie przestrzegania w zakładzie przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
wydawanie poleceń usuwania stwierdzonych uchybień w zakresie BHP oraz kontrolowanie wykonania tych poleceń,
zapewnienie wykonania zarządzeń wydawanych przez organy nadzoru nad warunkami pracy.
Obowiązki osób kierownictwa i dozoru
Osoby kierownictwa i dozoru w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy maja obowiązek:
ü organizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,
ü zapewnić podległym pracownikom odzież ochronna i sprzęt ochronny oraz systematycznie dopilnować, aby środki te były stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem,
ü organizować przygotowanie i sprawdzanie prac w sposób zabezpieczający przed chorobami zawodowymi i wypadkami przy pracy,
ü zapewniać higieniczny stan pomieszczeń pracy oraz bezpieczne wyposażenie techniczne,
ü zapewniać przestrzeganie przez pracowników przepisów.
Obowiązki pracowników
Przestrzeganie bezpiecznych warunków pracy stanowi jeden z podstawowych obowiązków każdego pracownika na każdym stanowisku pracy w zakładzie. Każdy pracownik zobowiązany jest:
znać przepisy i zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, brać udział w szkoleniach z tego zakresu oraz poddawać się wymaganym egzaminom sprawdzającym,
na każdym stanowisku wykonywać prace w sposób zgodny z zasadami BHP oraz przestrzegać zarządzeń wydanych w tym zakresie,
dbać o należyty stan urządzeń, narzędzi i sprzętu ora porządku w miejscu pracy,
przydzielona odzież ochronna i roboczą oraz sprzęt ochrony osobistej używać zgodnie z przeznaczeniem
niezwłocznie zawiadamiać przełożonych o zauważonym w zakładzie pracy wypadku albo zagrożeniu życia klub zdrowia ludzkiego.
Szkolenie pracowników w zakresie BHP
û nie wolno dopuszczać pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada dostatecznych umiejętności oraz znajomości przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
û zakład pracy jest obowiązany przeszkolić pracownika przed dopuszczeniem do pracy w zakresie BHP oraz prowadzić okresowe szkolenie w tym zakresie,
û osoby zajmujące stanowiska kierownicze powinny znać przepisy i zasady BHP oraz inne przepisy o ochronie pracy w zakresie niezbędnym do wykonywania ciążących na nich obowiązków.
Najbardziej niebezpieczne dla zdrowia i życia człowieka są tzw. rażenia skojarzone, kiedy przez ciało człowieka przepływa prąd łuku elektrycznego i człowiek jest narażony jednocześnie na działanie bezpośrednie ora pośrednie prądu elektrycznego ( oddziaływanie termiczno-mechaniczne) .
Porażenia o porażenia prądem elektrycznym mogą być spowodowane:
ü wadliwa budowa urządzeń,
ü pojawieniem się napięcia względem ziemi na metalowych częściach urządzeń i konstrukcjach, nie będących zwykle pod napięciem ( np. w wyniku zwarć) ,
ü nieprzestrzeganie przepisów bezpieczeństwa pracy oraz obsługi urządzeń,
ü lekkomyślnością ,
ü brakiem odpowiedniej wiedzy o zagrożeniach.
W celu zapobiegania tym porażeniom i ich skutkom stosowana jest ochrona przeciwporażeniowa. Ochrona przeciwporażeniowa polega na stosowaniu odpowiednich środków: technicznych i nietechnicznych.
Środki techniczne to:
· ochrona przed dotykiem bezpośrednim do części urządzeń, które są bezpośrednio pod napięciem, nazywana ochrona podstawowa, polegająca na stosowaniu co najmniej jednego z następujących środków: izolacji roboczej, osłon lub ogrodzeń, barier ochronnych, umieszczeniu części pod napięciem poza zasięgiem ręki,
· ochrona przed dotykiem pośrednim do części lub urządzeń, które mogą być pod napięciem w wyniku uszkodzenia, nazywana ochrona dodatkową, polegająca na zastosowaniu ca najmniej jednego z następujących środków: samoczynnego wyłączania zasilania, urządzeń II klas ochronności, izolowania stanowiska pracy, nieuziemionych połączeń wyrównawczych miejscowych, separacji elektrycznej. Dla urządzeń o napięciu wyższym niż 1 kV jako ochronę przed dotykiem pośrednim stosuje się uziemienie ochronne, co oznacza, że wszystkie części przewodzące dostępne, do których człowiek może dotknąć i nienależące do obwodu elektrycznego SA połączone z uziomem. Jako środki uzupełniające mogą być stosowane: izolacja stanowisk, izolacja ochronna, powłoki elektroizolacyjne, wstawki elektroizolacje w elementach przewodzących oraz ogrodzeniach lub bariery ochronne.
· ochrona przed dotykiem bezpośrednim i pośrednim, nazywana ochroną przez zasilenie napięciem bezpiecznym, tzn. o wartości 50 V ( lub 25 V e nienormalnych warunkach środowiskowych), przy którym prąd płynący przez ciało człowieka ma wartość nie większa ni z 30 mA.
· sprzęt ochronny, nazywany również środkami ochrony osobistej, mający zastosowanie przede wszystkim przy pracach remontowo-konserwacyjnych urządzeń i sieci elektrycznych, który jest w tych przypadkach zwykle jedynym środkiem ochrony. Sprzęt ten musi chronić człowieka przed porażeniem elektrycznym, szkodliwym działaniem łuku elektrycznego oraz obrażeniami mechanicznymi, a także musi ostrzegać o zbliżaniu się do miejsc niebezpiecznych ( np. tablice i znaki bezpieczeństwa) i istniejącym napięciu na częściach przewodzących.
Rodzaj zastosowanej ochrony zależy od stopnia niebezpieczeństwa porażenia. Skuteczność ochrony przeciwporażeniowej musi być sprawdzana przy oddawaniu urządzeń do eksploatacji oraz podczas okresowych kontroli, których terminy są podawane w przepisach eksploatacji urządzeń elektroenergetycznych. Urządzenia nie spełniające wymagań ochrony przeciwpożarowej nie mogą być eksploatowane. Dotyczy to zwłaszcza urządzeń nowych- muszą mieć znak bezpieczeństwa B oraz urządzeń remontowanych lub modernizowanych.
Środki nietechniczne to:
· popularyzacja sposobów i zasad bezpiecznego użytkowania energii elektrycznej. Jest to bardzo ważne działanie, gdyż wielu użytkowników urządzeń elektrycznych w miejscu pracy lub w domu bardzo często nie zdaje sobie sprawy z istnienia zagrożenia porażeniem,
· szkolenia wstępne i okresowe wszystkich ratowników,
· wymagania kwalifikacyjne dla pracowników obsługujących urządzenia elektryczne,
· ciągłe przypominanie o pięciu złotych regułach bezpieczeństwa dotyczących przygotowania miejsca pracy przez elektryków, mających wykonywać prace remontowo-konserwacyjne,
· instrukcje dotyczące eksploatacji i konserwacji urządzeń elektrycznych,
· badania okresowe,
· szkolenie w zakresie udzielania pierwszej pomocy przy porażeniach. Rażonego człowieka, u którego wystąpiło migotanie komór serca i zatrzymanie oddychania można jeszcze uratować, jeżeli udzieli mu się skutecznej pomocy przed upływem 3- 6 min, tzn. przed upływem czasu, w jakim bez dopływu tlenu może przeżyć komora mózgowa,
· egzekwowanie przestrzegania reguł bezpieczeństwa.
Urządzenia elektryczne mogą być przyczyna powstania pożaru lub wybuchu. Pożar może powstać na wskutek złego stanu urządzeń lub niewłaściwego ich użytkowania. Producenci urządzeń oraz osprzętu elektrycznego i wykonawcy instalacji elektrycznych powinni tak wykonywać instalacje i urządzenia, aby nie podtrzymywały i nie rozprzestrzeniały pożaru, niezależnie od tego czy powstał on w nich samych, czy w ich pobliżu. Obiekty budowlane powinny być wyposażone w instalacje (urządzenia) piorunochronne, okresowo kontrolowane.
W strefach zagrożonych wybuchem należy instalować tylko te urządzenia elektryczne, które musza być tam zainstalowane i które musza być w wykonaniu przeciwwybuchowym, aby nie mogły przez zaiskrzenie lub silne nagrzanie zapalić mieszaniny wybuchowej. Każde urządzenie elektryczne w wykonaniu przeciwwybuchowym musi mieć atest upoważnionej do tego instytucji i musi być odpowiednio dobrane do pracy w danej strefie zagrożenia wybuchem. W strefach takich wymagane jest ograniczenie elektryzacji statycznej, aby wartość energii naładowania obiektów była co najmniej dziesięciokrotnie mniejsza od wartości minimalnej energii zapłonu mieszaniny wybuchowej.
Postępowanie w razie wypadku i czynności powypadkowe
Dla każdego wypadku przy pracy musza być ustalone przez powołany zespół wypadkowy okoliczności i przyczyny wypadku oraz powinien być sporządzony na te okoliczność protokół. Ustalenie przyczyn oraz okoliczności zaistniałego wypadku przy pracy ustala macierzysty zakład z udziałem przedstawicieli zakładu , na którego terenie miał miejsce wypadek.
Zakład pracy zobowiązany jest do:
Ø zorganizowania pomocy i ratunku poszkodowanych oraz osób, którym zagraża niebezpieczeństwo,
Ø zabezpieczenia miejsca wypadku,
Ø dokonania ustaleń przyczyn wypadku, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami oraz zawiadomienia odnośnych władz o Kazanym zaistniałym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy.
Każdy pracownik, który zauważył wypadek zobowiązany jest udzielić pomocy poszkodowanemu i zawiadomić kierownictwo zakładu pracy.
Pracownik, który uległ wypadkowi, a stan jego zdrowia na to pozwala, winien bezzwłocznie zawiadomić kierownictwo zakładu pracy.
Miejsce wypadku, do czasu zakończenia działań komisji powypadkowej powinno być zabezpieczone przez:
niedopuszczanie do miejsca osób postronnych,
niedopuszczenie do zmiany położenia przedmiotów, które spowodowały wypadek,
niedopuszczenie do uruchomienia maszyn i urządzeń, które w związku z wypadkiem zostały zatrzymane.
Pozwolenie na uruchomienie maszyn i urządzeń oraz innych zmian w miejscu wypadku wydaje kierownik zakładu po uzgodnieniu z organizacjami prowadzącymi dochodzenie. ...
wojniz