WPROWADZENIE DO SYSTEMU ZAMÓWIEŃ PUBLICZNYCH
dr inż. Arkadiusz Borowiec
Instytut Inżynierii Zarządzania
Politechnika Poznańska
POJĘCIE ZAMÓWIENIA PUBLICZNEGO
- Przez zamówienia publiczne należy rozumieć umowy odpłatne zawierane między zamawiającym a wykonawcą, których przedmiotem są usługi, dostawy lub roboty budowlane
- Pojęcie zamówienia publicznego jest więc definiowane przez wskazanie stron umowy oraz jej przedmiotu
- Przez roboty budowlane należy rozumieć wykonanie albo zaprojektowanie i wykonanie robót budowlanych w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994r. – Prawo budowlane, a także realizację obiektu budowlanego w rozumieniu ustawy Prawo budowlane, za pomocą dowolnych środków zgodnie z wymaganiami określonymi przez zamawiającego
- Pojęcie dostaw oznacza nabywanie rzeczy, praw oraz innych dóbr, w szczególności na podstawie umowy sprzedaży, dostawy, najmu, dzierżawy oraz leasingu
- Usługi są to wszelkie świadczenia, których przedmiotem nie są roboty budowlane lub dostawy, a są usługami wymienionymi w załączniku II do dyrektywy 2004/18/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 31 marca 2004r.
ZAKRES ZASTOSOWANIA USTAWY
- Pzp w art.4 wyłącza spod przedmiotowego zakresu stosowania ustawy np. zamówienia, których przedmiotem są usługi arbitrażowe lub pojednawcze, nabycie własności oraz innych praw do nieruchomości, w szczególności dzierżawy i najmu, czy też umów z zakresu prawa pracy. Wynika to z charakterystyki tych umów, których zawarcie z trudem dałoby się „wtłoczyć” w ramy postępowań o konkurencyjnym i otwartym przebiegu
- „Zamawiającym” w rozumieniu Pzp jest osoba fizyczna, osoba prawna albo jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej obowiązana do stosowania Pzp
PODMIOTOWY ZAKRES ZASTOSOWANIA PZP
1. .Jednostki sektora finansów publicznych w rozumieniu przepisów o finansach publicznych
2. Inne niż określone w pkt.1 państwowe jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej (np. Lasy Państwowe)
3. Inne niż w pkt.1 osoby prawne utworzone w szczególnym celu zaspakajania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteru przemysłowego ani handlowego spełniające warunki Pzp
4. Inne niż określone w pkt.1-3 podmioty, jeżeli zamówienie jest udzielane w celu wykonywania jednego z rodzajów działalności o której mowa w art.132
5. Inne niż w pkt.1-2 podmioty, jeżeli łącznie zachodzą przesłanki wym. w ustawie
6. Inne niż określone w pkt.1-2 podmioty jeżeli zamówienie jest finansowane z udziałem środków, których przyznanie jest uzależnione od zastosowania procedury udzielania zamówienia określonej w ustawie
7. Podmioty, którym podmioty określone w pkt.1-3 udzieliły koncesji na roboty budowlane, w zakresie w jakim udzielają zamówienia w celu jej wykonania
WARTOŚĆ ZAMÓWIENIA A OBOWIĄZEK STOSOWANIA USTAWY
n Cechą ustawy Pzp jest to, iż w jej treści zostały przewidziane pewne kwoty, odnoszące się do wartości przedmiotu zamówienia, powszechnie zwane „progami”. Z przekroczeniem określonych progów wiąże się dla zamawiającego powstanie obowiązku zastosowania ustawy albo stosowania bardziej rygorystycznych procedur udzielania zamówień publicznych. Od przekroczenia określonego progu zależy również możliwość m.in. korzystania przez wykonawców z danych środków ochrony prawnej, przeprowadzania przez Prezesa Urzędu obligatoryjnej kontroli uprzedniej, tudzież wymierzania kar pieniężnych w wysokości przewidzianej w ustawie.
n Art. 4 pkt. 8 stanowi, iż ustawy nie stosuje się do zamówień i konkursów, których wartość nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości 14 tys. euro. Jest to najniższy próg przewidziany w ustawie – zastąpił próg 6 tys. euro
n Zniesiony został próg 60 tys. euro. We wszystkich przepisach, w których był on przewidywany, został zastąpiony kwotami, określonymi w przepisach wydanych na podstawie art.11 pkt.8 Pzp
n Najistotniejsza zmiana wynikająca z likwidacji progu 60 tys. euro została zawarta w art.184 ust.1 Pzp. Możliwość wniesienia odwołania została uzależniona od osiągnięcia przez wartość zamówienia wyrażonej w złotych równowartości kwoty:
- 133 tys. euro, gdy zamówienie jest udzielane przez zamawiających z sektora finansów publicznych
- 206 tys. euro, gdy zamówienie jest udzielane przez zamawiających będących państwowymi szkołami wyższymi, jednostkami badawczo-rozwojowymi, państwowymi instytucjami kultury oraz należących do podsektora samorządowego
- 412 tys. euro, gdy zamówienie jest udzielane przez zamawiających sektorowych
n Podwyższony został próg (przed nowelą 60 tys. euro), powyżej którego kierownik zamawiającego jest zobowiązany powołać komisję do przeprowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia publicznego. Zgodnie z art. 19 ust.1 Pzp kierownik zamawiającego jest zobowiązany ją powołać, jeżeli wartość zamówienia jest równa lub przekracza kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 pkt. 8 Pzp. Poniżej tego progu zamawiający może fakultatywnie powołać komisję.
n W myśl art. 40 ust. 2 Pzp, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 pkt. 8 Pzp, zamawiający zamieszcza ogłoszenie o zamówieniu w Biuletynie Zamówień Publicznych, dostępnym na portalu internetowym UZP
n Zgodnie z art. 115 ust. 3 Pzp, zamawiający zamieszcza ogłoszenie o konkursie, jeżeli wartość konkursu jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp. Analogiczne zmiany dotyczą ogłaszania o wynikach konkursu.
n Zgodnie z art. 201 ust. 2 pkt. 1 Pzp, jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp – kara pieniężna za naruszenie określonych przepisów ustawy wynosi 3 tys. złotych. Natomiast jeżeli jest równa lub przekracza te kwoty, a jest mniejsza niż 10mln euro dla dostaw lub usług oraz 20mln euro dla robót budowlanych, kara pieniężna wynosi 30 tys. złotych
n W niektórych przepisach ustawy próg odpowiadający kwotom określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp zastąpił próg 10 i 20 mln euro. Ta sytuacja zaistniała w trybach: negocjacji z ogłoszeniem oraz dialogu konkurencyjnym.
n Osiągnięcie przez wartość przedmiotu zamówienia najwyższego progu przewidzianego w ustawie Pzp, tj. 10mln euro dla dostaw lub usług oraz 20mln euro dla robót budowlanych skutkuje niezwłocznie po wyborze najkorzystniejszej oferty przekazaniem informacji przez zamawiającego Prezesowi UZP oraz Szefowi Centralnego Biura Antykorupcyjnego
ZASADY POSTĘPOWANIA
n Zasada równości
Zasada ta jest wyrażona w art. 7 Pzp, a ponadto znajduje wyraz w całokształcie regulacji tej ustawy. Zasada równości oznacza obowiązek równego traktowania wszystkich wykonawców przez zamawiających
n Zasada uczciwej konkurencji
Również wyrażona jest w art. 7 Pzp. Może być rozumiana dwojako:
1. Zamawiający zobowiązany jest prowadzić postępowanie w sposób zapewniający zachowanie właściwej konkurencji
2. Zasada ta odnosi się do wykonawców. Złożenie oferty stanowiącej czyn nieuczciwej konkurencji jest przesłanką do jej odrzucenia
n Zasada jawności
Jawność postępowania jest jedną z gwarancji jego prawidłowości. Dostęp do informacji o kluczowych czynnościach zamawiającego pozwala wykonawcom na kontrolowanie zamawiającego. W razie powzięcia przez wykonawców przekonania, że zamawiający postępuje w sposób nieprawidłowy, wykonawcy dysponują środkami ochrony prawnej. Istotną rolę w kontekście tej zasady odgrywa m.in. możliwość zapoznania się przez wykonawców z protokołem, czy obowiązek publikowania ogłoszeń. Zasada jawności nie uchybia przepisom o ochronie tajemnicy przedsiębiorstwa.
n Zasada pisemności
Postępowanie o udzielenie zamówienia prowadzi się z zachowaniem formy pisemnej. Oznacza to że zarówno czynności zamawiającego jak i wykonawców wymagają zachowania tej formy. Sam przebieg postępowania powinien być również dokumentowany przez zamawiającego. Pzp przewiduje, że w postępowaniach dopuszczalne jest komunikowanie się zamawiającego i wykonawców w formie faksowej lub elektronicznej, jeśli zamawiający dopuści te formy komunikacji, jako obowiązujące równorzędnie z formą pisemną
n Zasada prymatu trybów przetargowych
Zgodnie z Pzp jedynie zastosowanie trybu przetargu nieograniczonego oraz przetargu ograniczonego, niezależnie od wartości przedmiotu zamówienia, nie wymaga spełnienia jakichkolwiek szczególnych przesłanek. W przypadku zamówień sektorowych również tryb negocjacji z ogłoszeniem może być stosowany wedle swobodnego uznania zamawiającego
PRZYGOTOWANIE DOKUMENTACJI POSTĘPOWANIA
n Przed wszczęciem postępowania należy przygotować kluczowe dokumenty, które będą wykorzystywane w jego trakcie.
1.Zamawiający winien przygotować treść ogłoszenia informującego potencjalnych wykonawców o wszczęciu postępowania
2. Następnym dokumentem jest protokół postępowania o udzielenie zamówienia. Sporządzany jest on w trakcie prowadzenia postępowania o udzielenie zamówienia. Należy prowadzić go na bieżąco
3. Innym dokumentem, przygotowywanym na tym etapie jest specyfikacja istotnych warunków zamówienia. Jej treść powinna być jednoznaczna i zrozumiała.
4. Jeżeli w postępowaniu będzie działać komisja przetargowa warto też od razu przygotować wzory oświadczeń do podpisu przez członków komisji o niepodleganiu wyłączeniu z udziału w postępowaniu na podstawie art. 17 Pzp
OGŁOSZENIA
n Ogłoszenia w BZP zamieszcza się drogą elektroniczną za pomocą formularzy umieszczonych na stronach portalu UZP. Obowiązek ten dotyczy postępowań o udzielenie zamówienia publicznego oraz konkursów o wartości od 14 tys. euro do progów unijnych.
n Zamawiający aby móc umieścić ogłoszenie w BZP musi posiadać login i hasło (tzw. kod autoryzacji). Do ich otrzymania niezbędny jest pisemny wniosek do Prezesa UZP o rejestrację i nadanie kodu autoryzacji, zawierający m.in.:
- nazwę i adres pocztowy zamawiającego
- REGON
- imię i nazwisko osoby upoważnionej do kontaktów
- adres e-mail
Niezbędne jest również samodzielne dokonanie rejestracji przez zamawiającego na www.portal.uzp.gov.pl.
Zamawiający ma także możliwość zamieszczenia w BZP ogłoszenia, którego zamieszczenie nie jest obowiązkowe
n Zamawiający ma możliwość sprostowania zamieszczonego ogłoszenia, w którym popełnił nieznaczne błędy. Zakresem sprostowania nie może być jednak objęty:
- opis przedmiotu zamówienia
- kryteria oceny ofert
- warunki udziału w postępowaniu oraz sposób oceny ich spełniania
Zamawiający nie może też samodzielnie zamieszczać sprostowania w BZP. Aby sprostować ogłoszenie musi wystąpić do Prezesa UZP drogą elektroniczną z wnioskiem o sprostowanie
n Zniesiono obowiązek przekazywania Urzędowi Oficjalnych Publikacji Wspólnot Europejskich wstępnego ogłoszenia informacyjnego o planowanych zamówieniach. Przyznano w tym zakresie swobodę zamawiającemu. Opublikowanie tego ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym UE albo zamieszczenie go w profilu nabywcy pozwoli zamawiającemu na wyznaczenie krótszego terminu składania ofert w postępowaniu o udzielenie zamówienia prowadzonym w trybie przetargu nieograniczonego lub przetargu ograniczonego
TRYBY UDZIELANIA ZAMÓWIEŃ
Pzp przewiduje następujące tryby udzielania zamówień:
1. Przetarg nieograniczony
2. Przetarg ograniczony
3. Negocjacje z ogłoszeniem
4. Dialog konkurencyjny
5. Negocjacje bez ogłoszenia
6. Zamówienie z wolnej ręki
7. Zapytanie o cenę
8. Licytacja elektroniczna
WYBÓR NAJKORZYSTNIEJSZEJ OFERTY
n Zasadą jest, że wykonawca może złożyć jedną ofertę. Nie jest przy tym dopuszczalne, aby wykonawcy wspólnie ubiegający się o udzielenie zamówienia składali jedną ofertę, a jednocześnie poszczególni uczestnicy „konsorcjum” składali indywidualnie oferty.
n Treść oferty musi odpowiadać wymogom zawartym w siwz.
n Złożenie oferty wywołuje stan związania wykonawcy złożoną ofertą.
n Maksymalny termin związania ofertą limituje ustawodawca. Wynosi on:
- 30 dni – jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż kwoty określone w przepisach wydanych na podstawie art. 11 ust. 8 Pzp
- 90 dni – jeżeli wartość zamówienia dla robót budowlanych jest równa lub przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 20mln euro, a dla dostaw lub usług – 10mln euro-
- 60 dni – jeżeli wartość zamówienia jest inna niż określona w pkt. 1 i 2
n Bieg terminu związania ofertą rozpoczyna się wraz z upływem terminu składania ofert. Jest on zatem wspólny w odniesieniu do wszystkich ofert złożonych w postępowaniu.
n Zamawiający ma możliwość zwrócić się do wykonawców o wyrażenie zgody na przedłużenie tego terminu o oznaczony okres, nie dłuższy jednak niż 60dni. Zamawiający może uczynić to tylko w uzasadnionych przypadkach i tylko jeden raz w postępowaniu i na co najmniej 3 dni przed upływem terminu związania ofertą
n Nie można zapoznać się z zawartością ofert przed upływem terminu ich otwarcia. Jawne jest natomiast samo otwarcie ofert.
n Po otwarciu następuje ich badanie oraz ocena. Wówczas zamawiający może żądać od wykonawców stosownych wyjaśnień.
n W toku badania oraz oceny ofert, zamawiający sprawdza, czy nie zachodzą przesłanki odrzucenia oferty. Jeżeli tak, to odrzucenie oferty jest obowiązkiem zamawiającego.
Katalog przesłanek odrzucenia oferty (art. 89) obejmuje następujące przypadki:
n Oferta jest niezgodna z Pzp
n Jej treść nie odpowiada treści siwz, z zastrzeżeniem art. 87 ust. 2 pkt 3
n Jej złożenie stanowi czyn nieuczciwej konkurencji w rozumieniu przepisów o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
n Zawiera rażąco niską cenę w stosunku do przedmiotu zamówienia
n Została złożona przez wykonawcę wykluczonego z udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia lub niezaproszonego do składania ofert
n Zawiera błędy w obliczeniu ceny
n Wykonawca w terminie 3 dni od dnia otrzymania zawiadomienia nie zgodził się na poprawienie omyłki o której mowa w art. 87 ust. 2 pkt 3
n Jest nieważna na podstawie odrębnych przepisów
n Zamawiający zobowiązany jest na podstawie dokonanej oceny ofert wybrać ofertę najkorzystniejszą. Pzp stanowi, że kryteriami oceny ofert mogą być cena albo cena i inne kryteria odnoszące się do przedmiotu zamówienia. Cena zawsze musi być zatem przynajmniej jednym z kryteriów
n Kryteria oceny ofert mogą mieć wyłącznie charakter przedmiotowy, natomiast nie mogą dotyczyć właściwości wykonawcy, a w szczególności jego wiarygodności ekonomicznej, technicznej lub finansowej
n W praktyce możliwe są sytuacje, w których 2 lub więcej ofert przedstawia taki sam bilans ceny i innych kryteriów oceny ofert. Wówczas zamawiający spośród tych ofert powinien wybrać ofertę z niższą ceną
n Może się jednak zdarzyć, że zostały złożone oferty o takiej samej cenie, a jedynym kryterium oceny ofert jest cena. Wówczas zamawiający powinien wezwać wykonawców, którzy złożyli te oferty, do złożenia ofert dodatkowych
n O wyborze najkorzystniejszej oferty zamawiający zobowiązany jest niezwłocznie zawiadomić wykonawców, którzy złożyli oferty
n Pzp przewiduje dodatkowy mechanizm wyboru ofert – aukcje elektroniczną. Może być ona zastosowana w postępowaniach prowadzonych w trybie przetargu nieograniczonego, przetargu ograniczonego lub negocjacji z ogłoszeniem na podstawie art. 55 ust. 1 pkt. 1 Pzp. Na rozstrzygnięcie postępowania wpływ ma zarówno punktacja przyznana podczas pierwszej oceny ofert, jak i punktacja przyznana podczas aukcji.
Zamawiający unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia, jeżeli:
1. Nie złożono żadnej oferty niepodlegającej odrzuceniu albo nie...
abrzezinska.kwiatkowska