Sokrat Janowicz Listowie Tower Press 2000 Copyright by Tower Press, Gda�sk 2000 �������� � ����� � ����� ����볢, � ���� ������ ���������. ���� ������... ����� �����������! I�� � ����� ������� ������ � ������ ���������� �� �������. �� ����� ������� �������������� i � ����� ������i ���� �������� �� ���� � �������. ��������, ����������� ��������. ����� ��������������! Ki�����i ��������� ���������� ���� �� �����i�� ���� �� ����������. �, �������, ������� ��� �� ����� � ���� ���� � ��������� ����� � ������. �����i ���������! �������� ����� ������� ������� � �������� ����� � ����i��� ����� �������. ��������� �������� ������, �� ����������... ����� ������� ��� �����i. Powroty do Krynek Zapali�em �wieczki w pokoju ciszy wielkanocnej. Widz� ojca... Krynki � ch�odnostope! Schodz� w dolin� swojego pocz�cia: gotyk dzieci�stwa na niebosk�onie. Na waszych wygonach beztroski i we wi�niach rado�ci echo si� bawi�o ze mn� w chowanego. Wstydz� si� zarumieniony dojrza�o�ci�. Krynki wieczorno�dzwonne! Kiro�panne! Swym bizantyjskim pi�knem odgradza�y�cie mnie od codzienno�ci. Lecz potrafi�em, mimo waszej woli, odej�� z bezbo�n� wiar� w Kupa��. Krynki cichego listowia. Powracam pi�cioma pylnymi drogami z pustyni �ycia w waszych �r�d�ach si� obmy�. Zniweczony bizunami smutku, ledwiem jest. Bez pami�ci �wieczki musz� zgasn��. Prze�. Jan Czopik ����������� ����� ���������� �����, �� ��� ������! ��� ��� �� ���� ������i������ � ���i�� ����i���. I ����� ����� ��������������, i ��������� �����������. ��, �� ����i�����, i���� �� ����. ����� ��������, �� ��� �����! ��� ������� � ������ ������� ���������i�����, � ����� �������. I ���������� ���i�� �������� ������i��� i �������� ������. ��, �� ��, ������� � ���������� ��������. ����� ������, ���� �����! ������� ����������, ��� ����� ����� ������� �� ���� ���i�� ����� �����������. I �������� �������� ���� ���� ���i� ������� �� ����i���� ic�i �����i� ���� ���� ����� ��� ���i� ��������. ��, �� ��� ����� �����, �� ���i��� i � �������i. � ���� �����i, ����� �� �� ����������, ���� �� ��������. ��� �� ���! �� ��� ���i�i�! Modlitwa S�owo bia�oruskie, ojczyzno moja! M�j �nie przy oknie u pachn�cych lip w pszczeli poranek. Puszcza�ski szumie sosnowych okolic, rado�ci g�sta, rado�ci zielona. Niczym dzieci�stwo � zawsze jeste� ze mn�. S�owo matczyne, s�owo � �zo! Trwogo wieczor�w kochania, kwitn�cych czysto �r�d sadu junactwa. Szybkie spojrzenie wstydliwej czarnobrewy i bezsenno�ci gwia�dzista. Losie wschodz�cy na nigdy nie przekroczonym widnokr�gu. S�owo rodzinne, m�dry smutku! Szcz�cie nie uciszone, ja�niej�ce dorocznie wigilijn� barw� na niebie przeznaczenia. Uczysz mnie niespiesznie �y� w�asnym �yciem i w�drowa� szerokim go�ci�cem przez rozdane lata. Ty, jak szczery przyjaciel, nie porzucisz w biedzie. Tobie tylko, s�owo bia�oruskie, k�aniam si� i wierz�. Bo�e m�j! Religio moja! Prze�. Jan Czopik ������ � i�� ���i� �����. ����i����� ��� ������� �� �������i; ���� �� ����i ����� � ������i. �������� � ���. �� ������ ��� i�������� �����i�� ��i�, � �������� �������� ������. ����i���� �����. �� ����� ��� ��������i ����i�, �������������� ��������. �� ����� ������� ������ ����� � ������� ����������. � ���������� ����������� ��� ���i�� ��������. � ������i �������� �������, i ������� ����������... ����� ���� �������� �� ����������. � �����i ������������i i ��� ����i��� ������i ������ ������ �������������. � ����� ����� ����, ��� ������� �'�������� �� �����i ���i�i �������� �������� � i ��� �� �� ���� ���, ��� ���� ��� �������... Ojczysto�� Id� swoim polem. Dzieci�stwo moje snuje si� na widnokr�gu, klony u drogi wyros�y nad podziw. Wchodz� do domu. Na �cianach ikonostas: zapami�ta� moich najbli�szych i daleki u�miech matczyny. Pszeniczne s�o�ce. Za oknem sad m�odo�ci; przekwit�y, rozczerwienia si� dojrza�o�ci�. Na ��kach kochania drugi pokos kosz�; w przepoconych koszulach. Na gumnie kurzawi si� m�ocka. I sk�d� dolatuje chrz�kanie pudowe i porykiwanie bia�opienne... Dobry ko� si� nie potknie. W zieleni zadowolenia i pod b��kitem rado�ci szcz�cie nielekkomy�lne. I wiem, �e Ojczyzna, to nie tylko wielki zbiorowy obowi�zek � i �e ma j� nie tylko ten jeden, kto chocia� raz zap�aka�... prze�. Jan Czopik ���� ���� � ������� �������������, �� ����� ���������������, i � �������� ��������������. � � ������, ���� �������, ����, i � �������, ��i������ ���������, ��������� ������ ������� ����� ����������. ���� � ������, ����� ��������, i � �����, ����i�i ���������, ��� ����� ������������� ���������� ����� ��������������. I � ���, �������� �������, i � �������, ������� ������������, ��� ����������� �������� ������ ����� ��������... ���� � �����, ������ ��� i ������������. � � ������, �� ���������. � � ��������. � � ���� ����! Wierz� Wierz� w mi�o�� �r�dlano czyst� i w rozum jak niebo bezdenny, i w godno�� topolob��kitn� � na obraz i podobie�stwo Chrystusa wy�nionego przez niewolnik�w zazdroszcz�cych tym, kt�rzy umieli umiera�. I � w smutek, pole jesienne, i w rado��, kwiat uroczysty, dost�pny �zom rozpaczy albo zachwytu. I � w spok�j, gwiazd� spadaj�c�, i w ziemi�, nieznane g��bie, daj�ce niesko�czono�� przemijania albo nie�miertelno��. I � w gniew, uparte powroty, i w milczenie, kobiet� zha�bion�, targaj�ce �ywym sumieniem albo wyobra�ni�. Wierz� w �ycie, jego �mier� i zmartwychwstanie. I w wieczno��, bo bezbrze�na. I w �wiat � Wierz�! prze�. Jan Czopik * * * I���� ���, ������� i�����i ��ۖ���� � ������i ������i, �� ��������, � ��������i, � ��i� ���i ����������i. I� �� ����, ��� ����� �������. I����: ����, ����, ����! ��������. ����i � i� ��������i ����. ���� i� �� �� ����� ��������, ��� �� ����� ������ ���. ������ ����� �� � �����: ��������, ��������, ��������! �� ������� ����� �� ����� ���i�� i �������. ���������� �������� ����� � ����������� ����������������!!!...� ����� �� � ��������, �� ������ ������ i ����! �� ���, ������ i ����� ��� ��i� �� ����, ����������. �� �������! ���i ������ ���������, ���� ���� ������i ������ i�. � �������! ���i ���� ��� ��������� ��� ������ ����������i, ���� ���� �� ������! I �������, ����� ���� �������� ���. ���i � ������� ������ �� � ���i��, ���� ���� ���� ����� �����ii. ��� �� ��������� � ��, ����������! �.... ���... * * * Id� owi, janczarzy imperium ABY��Y�, z szablami krzywymi jak sumienie, z muszkietami nabitymi kulami bezmy�lno�ci. Wszystko im jedno, czyj� ziemi� depc�; id�: lewa, lewa, lewa! M�wi�. Ich j�zyki to kawa�ki mi�sa, ich g�os to nie ton gor�cego serca, lecz d�wi�k z�ota; ka�de ich s�owo � dukat: kupuj�, kupuj�, kupuj�! Na wschodnim rynku wszystko jest do kupienia i sprzedania. �Moja mowa nie z pysznych salon�w!� Jej s�owa � p�dukatowe, �wier�dukatowe albo zupe�nie bez z�otego kruszcu. Dwa, cztery i wi�cej moich s��w za jedno, janczarskie. Za bezcen! A kiedy je b�d� sprzedawa�, chc� by� ich �zami goryczy. I p�aka�. Kiedy mow� moj� postawi� pod �cian� bylejako�ci, chc� by� jej krzykiem. I umrze�, maj�c trzydzie�ci trzy lata. Kiedy zaczn� grzeba� j� w mogile, chc� by� koniem ksi�cia Jad�wing�w. �eby nie rozsta� si� z ni�, bia�orusk�! Id� owi... prze�. Jan Czopik ��� ��i��� �����i ������ ����. I ��������� �����, ������i, ��� �������� � �������� ���������... ��i��� �� ������� ���i�� ������i, i ������ � �ic��� �� �����i���; �� �� i��� � �����, �� ��i��i... ���i��i� ������� �������� � ���� �� ����i��� � ���� ������; � i� ���i� � ������ � ������i... �����, ��� �� �����, ������� �i� ��������. � ����i�� ��� ����i��� �����i����, �� ��i� ���i� � �������. 3 ������ ����i���� ���� ������� �� �����. � �������� ���������� ����. ���� �����, ���� i�, ����... ����� ����� ���� ������� ������? Sny We �nie przychodzi rodzinne pole. I zielono�� niewyobra�alna za gumnem, gdzie pasa�em Krasul�Pieredojk�. Dziczka na przymiedzy wabi owocami i wietrzyk w jej listowiu dokazuje; z niej rwa�em grusze na gni�ki. Maliniak w skwarze ci�ko oddycha i pochyla si� ku latom; lubi�em w nim bawi� si� w chowanego... Rzeczu�ka za ��giem wiecznie szemrze w�r�d kamieni i p�ycizn z�ocistych, na kt�rych �owi�em koluszki. Po bocianim gnie�dzie za� sterczy na podw�rzu pod p�otem jeno ko�o. Rozesch�o si� doszcz�tnie. Nie ma klekociak�w, nie ma ju�, nie ma... Czy mo�liwe jest zatem obranie sobie nie drugiej, lecz innej ojczyzny? prze�. Jan Leo�czuk ���� ���� Bi�����i � ������ ����, �����. ��i��� �����i ��������� ����� � �������� ��������i. ����i��... ������� ��������� ��� �������� ������ ����. ������� ���i �� �������� �������� ����i ����� �������. ������ ��� i ���� ��i���� ��i��� � ���������� ����� �����i��, ���i������ �������� ������� � � ������ ���i, �� �������, ��� ������ �����. ���i ������� � ����� ����� �����; �����i ����� � ����� ��i���� ��������ic� � ����. �������� i ������� �� i� �����i � ������� � ����i �������� ��������. ������ ��������� �� ������� ������, ������� �� ����� ��������� �� �����i �����. �� ���������, �� ������� ������... ���� �������� � ��������� ����. ���������� �������� ���� ����� �� ��i�����. Odpust Cie� Bizancjum w poszumie klon�w i brz�z. Na zbutwia�ych gontach zieleni si� mech w miesi�cznej blado�ci. Kaplica. Ze zle�a�ego piasku mogi� wystercza prawos�awie. Odprysk Rusi u podn�a dziewi�tej fali ubogich pag�rk�w. Matczyny j�k i dzieci�cy p�acz tai si� w wyspie pociemnia�ej zieleni zaci�ni�tej obr�cz� � pod dziewi�t� fal� zapomnielisk. Matka wzi�a gorycz �ycia ze sob�; barwy �wiata w dzieci�cych oczach rozsypa�y si� w proch. Cisn� si� i pe�zaj� po nich w ekstazie swoi � go�cie �wi�tecznej tradycji. �al rozmieniony na grosze, nabo�e�stwa kolejno rzucaj� na kolana �ywych. Do zmierzchu, do p�nego wieczora... Rozpacz chowa si� w bezsennej nocy, wsp�czucie ma zdrowy sen i chrapie do �witania. prze�. Jan Czopik I�������� � �������� �ic�������� ���� i ������ � ��i��� � �� �������� � ������. ��������� ��...
Poszukiwany