Stefan Kardynał Wyszyński.pdf

Stefan Kardynał Wyszy ı ski

W roku obecnym szczególnie czcimy posta ę Stefana kardynała Wyszy ı skiego. W lutym zako ı czono

proces beatyfikacyjny Prymasa Tysi Ģ clecia na szczeblu diecezjalnym 28 maja minie 20 lat od jego Ļ mierci. 3

sierpnia b ħ dziemy obchodzi ę stulecie jego urodzin. Rang ħ obchodów rocznicowych podnosi ogłoszenie przez Sejm

RP roku 2001 Rokiem Kardynała Stefana Wyszy ı skiego.

Ojciec ĺ wi ħ ty, wyj Ģ tkowy zwierzchnik Ko Ļ cioła, dla milionów ludzi na całym Ļ wiecie jest autorytetem moralnym. W

naszym kraju dodatkowo ceniony za to, Ň e przyczynił si ħ do upadku komunizmu. Prymasowi Tysi Ģ clecia zawdzi ħ czamy co Ļ

nie mniej cennego. W najtrudniejszych dla Polski chwilach pomógł przetrwa ę warto Ļ ciom religijnym i moralnym,

fundamentom naszego narodu. „Nie byłoby na Stolicy Piotrowej tego Papie Ň a-Polaka, który dzi Ļ , pełen boja Ņ ni Bo Ň ej, ale i

pełen ufno Ļ ci, rozpoczyna nowy pontyfikat, gdyby nie było Twojej wiary, nie cofaj Ģ cej si ħ przed wi ħ zieniem i cierpieniem.

Twojej heroicznej nadziei, Twego zawierzenia bez reszty Matce Ko Ļ cioła” – mówił Ojciec ĺ wi ħ ty Jan Paweł II do Stefana

kardynała Wyszy ı skiego w Watykanie 23 pa Ņ dziernik a 1978 r.

Kronika Ň ycia Stefana Kardynała Wyszy ı skiego

3 sierpnia 1901 - We wsi Zuzela nad Bugiem przychodzi na Ļ wiat drugie dziecko Stanisława (organisty z Zuzeli) i

Julianny z Karpiów Wyszy ı skich. Na chrzcie Ļ w. otrzymuje imi ħ Stefan.

1924 - Stefan Wyszy ı ski po studiach w

Wy Ň szym Seminarium Duchownym we

Włocławku otrzymuje Ļ wi ħ cenia kapła ı skie z

r Ģ k bpa Wojciecha Owczarka.

1942 - W podwarszawskich Laskach zostaje

kapelanem Zakładu dla Niewidomych.

1944 - Ks. Stefan Wyszy ı ski obejmuje funkcj ħ

kapelana AK w rejonie Kampinosu.

1946 - Papie Ň Pius XII mianuje ks.

Wyszy ı skiego biskupem lubelskim.

1948 - Ks. bp Wyszy ı ski zostaje mianowany

arcybiskupem gnie Ņ nie ı sko-warszawskim i

prymasem Polski.

1953 - W odpowiedzi na dekret komunistów

„o obsadzaniu duchownych stanowisk ko Ļ cielnych” Prymas przekazuje władzom memoriał „Non possumus”, który

jest jedn Ģ z przyczyn jego aresztowania.

1953-1956 - Prymas jest wi ħ ziony kolejno w Rywałdzie, Stoczku k. Lidzbarka Warmi ı skiego (gdzie dokonuje aktu

oddania si ħ w „niewol ħ ” Matce Bo Ň ej), Prudniku ĺ l Ģ skim i Koma ı czy (tu przygotowuje Jasnogórskie ĺ luby

Narodu Polskiego, których tekst pod nieobecno Ļę Prymasa zostaje odczytany przez bpa Michała Klepacza na

Jasnej Górze 26 sierpnia 1956 r.).

1956 - Uwolnienie Prymasa - powrót z Koma ı czy do Warszawy.

1957 - Na Jasnej Górze Prymas ogłasza pocz Ģ tek Wielkiej Nowenny. W Watykanie otrzymuje z r Ģ k papie Ň a Piusa

XII insygnia kardynalskie.

1964 - Na wniosek Episkopatu Polski papie Ň Paweł VI w czasie Soboru Watyka ı skiego II ogłasza Matk ħ Bo ŇĢ

Matk Ģ Ko Ļ cioła.

1965 - List biskupów polskich do biskupów niemieckich ze słowami „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”.

Rysunek 1. Stanisław i Julianna Wyszy ı scy z dzie ę mi; drugi od

prawej – mały Stefek. Rodzice szczególn Ģ czci Ģ darzyli Matk ħ

Bo ŇĢ . Ojciec Stefana cz ħ sto pielrzymował na Jasn Ģ Gór ħ , a

matka do Ostrej Bramy. W wieku dziewi ħ ciu lat stefan stracił

ukochan Ģ matk ħ .

Duszpasterz i patriota

1966 - Na Jasnej Górze Ksi Ģ dz Prymas przewodzi uroczysto Ļ ciom rozpocz ħ cia obchodów Tysi Ģ clecia Chrztu

Polski.

1978 - Kardynał Karol Wojtyła zostaje wybrany na Stolic ħ Piotrow Ģ .

28 maja 1981 - Prymas Polski Stefan Kardynał Wyszy ı ski umiera w uroczysto Ļę Wniebowst Ģ pienia Pa ı skiego.

Duszpasterz i patriota

Był nie tylko duszpasterzem i biskupem niezachwianym w wierze, bez reszty oddanym Matce Bo Ň ej, lecz

tak Ň e wielkim patriot Ģ . Obie te postawy Ļ ci Ļ le si ħ ł Ģ czyły. Jego wytrwała praca duszpasterska utrwalała Polaków w

wierze i pozwalała im lepiej odczuwa ę swoj Ģ to Ň samo Ļę narodow Ģ .

Jak Ň e ró Ň ne Polski widzimy na pocz Ģ tku i przy ko ı cu jego prymasowania. Gdy obejmował urz Ģ d, pa ı stwo

komunistyczne przyst ħ powało do otwartej walki z Ko Ļ ciołem. Aparat partyjny wszelkimi dost ħ pnymi metodami

d ĢŇ ył do zepchni ħ cia religii na margines Ň ycia społecznego w nadziei na jej unicestwienie.

Gdy w 1981 r. Ksi Ģ dz Prymas ko ı czył swoj Ģ ziemsk Ģ w ħ drówk ħ , wida ę było wyra Ņ nie złudno Ļę tamtych

nadziei. Bezowocnie ateizowana Polska jeszcze gorliwiej modliła si ħ do Boga. Zryw pierwszej „Solidarno Ļ ci”

czerpał duchow Ģ sił ħ z Ko Ļ cioła. Aparatowi przemocy nie tylko nie udało si ħ zepchn Ģę Ko Ļ cioła do katakumb, ale

wprost przeciwnie - przez te wszystkie lata Ko Ļ ciół zjednoczył si ħ , a ludzie Ļ miało przyznawali si ħ do swoich

uczu ę religijnych.

Oczywi Ļ cie, w latach osiemdziesi Ģ tych modlitwy Ojca ĺ wi ħ tego Jana Pawła II dodały nam sił i odwagi, ale

zanim doszło do pami ħ tnego konklawe 16 pa Ņ dziernika 1978 r., Polacy mieli oparcie w Ksi ħ dzu Prymasie. Jego

ĺ luby Jasnogórskie, program Wielkiej Nowenny i obchody Tysi Ģ clecia Chrztu przygotowały Polaków do

pó Ņ niejszych, przełomowych wydarze ı .

Przygotowały w szczególno Ļ ci do spotkania z Janem Pawłem II oraz do trudnych wyzwa ı , niesionych

przez odzyskiwanie wolno Ļ ci. Dzisiejsza Polska - Polska trwaj Ģ ca w katolicyzmie, niepodległa i mog Ģ ca z

podniesionym czołem spojrze ę w oczy innym narodom - to w olbrzymim stopniu zasługa Stefana kardynała

Wyszy ı skiego.

Kapła ı stwo

Gdy Stefan miał sze Ļę lat, przydarzył mu si ħ niezwykły - jak na ten wiek -

sen. ĺ nił, Ň e jest Ň onaty i zało Ň ył rodzin ħ . Obudził si ħ z płaczem. Uspokajany przez

matk ħ , wyja Ļ nił z cał Ģ powag Ģ : „Ja przecie Ň mam by ę ksi ħ dzem!”.

I spełniło si ħ . Jako kapłan Stefan Wyszy ı ski prowadził ró Ň norak Ģ działalno Ļę

duszpastersk Ģ . Był redaktorem naczelnym miesi ħ cznika „Ateneum Kapła ı skie" i

wykładowc Ģ w Wy Ň szym Seminarium Duchownym. W latach okupacji hitlerowskiej

prowadził tajne komplety. Po wojnie odbudowywał Ň ycie religijne we Włocławku.

Rychło doceniono jego zdolno Ļ ci: w 1946 r. otrzymał papiesk Ģ nominacj ħ na

biskupa ordynariusza w Lublinie. W 1948 r., gdy zmarł kardynał August Hlond,

wła Ļ nie Stefan Wyszy ı ski - najmłodszy z polskich

biskupów - został Prymasem Polski. W 1957 r. otrzymał

insygnia kardynalskie.

Zgodnie z wielowiekow Ģ tradycj Ģ , wraz sakr Ģ

biskupi Ģ ks. Stefan Wyszy ı ski przyj Ģ ł herb i dewiz ħ . W

górnej cz ħĻ ci herbu biskupa lubelskiego znalazł si ħ

wizerunek Matki Bo Ň ej Jasnogórskiej, w cz ħĻ ci dolnej

głowa Ļ w. Jana Chrzciciela na misie (w polu prawym) oraz lilie. Z tarczy wyrastał

podwójny krzy Ň . Dewiz Ģ było hasło „Soli Deo”, czyli „Samemu Bogu”. Stefan

Wyszy ı ski traktował to jako program biskupiego, a pó Ņ niej prymasowskiego

posłannictwa: „Pragn Ģ łem, aby wszystko było naprawd ħ Soli Deo.(...) To jest mój

program. Nie do siebie was prowadz ħ , tylko do Boga w Trójcy ĺ wi ħ tej Jedynego” .

Mimo, i Ň spełniał swoje powołanie w wojnie – czasie trudnym i

Rysunek 2. Stefan

Wyszy ı ski po

Ļ wi ħ ceniach

kapła ı skich.

W obronie wiary i praw Ko Ļ cioła

niebezpiecznym, to jednak Wyszy ı ski nie poddawał si ħ nawet w sytuacjach beznadziejnych: „Gdybym dzi Ļ

narodził si ħ na nowo, a zapytany - jak Ģ drog ħ Ň ycia obrałbym - bez chwili waha ı wszedłbym na drog ħ kapła ı stwa,

cho ę bym od pocz Ģ tku jasno wiedział, Ň e sko ı cz ħ w okowach Chrystusowych, we wzgardzie szubienicy” 1 .

W obronie wiary i praw Ko Ļ cioła

Stefan Kardynał Wyszy ı ski został Prymasem Polski w trudnym okresie powojennym. Władze

komunistyczne d ĢŇ yły do ateizacji społecze ı stwa. Bóg miał znikn Ģę z polskich domów, rodzin i serc...

Sytuacja Ko Ļ cioła stawała si ħ coraz bardziej dramatyczna. Nasilały si ħ aresztowania ksi ħŇ y, ze szkół

usuwano nauk ħ religii, zamykano internaty i przedszkola zakonne. Ksi Ģ dz Prymas niezłomnie stawał w obronie

praw Ko Ļ cioła i ludzi wierz Ģ cych. Komuni Ļ ci zrozumieli, Ň e nowego Prymasa nie mo Ň na zastraszy ę oraz Ň e ma on

oparcie w społecze ı stwie.

Wobec nieugi ħ tej postawy Prymasa władze były zmuszone do negocjacji. 14 kwietnia 1950 r. podpisano

porozumienie, które gwarantowało m.in. wychowanie religijne młodzie Ň y oraz opiek ħ duszpastersk Ģ w szpitalach,

wojsku i wi ħ zieniach. Jednak komunistyczny rz Ģ d nie respektował podj ħ tych zobowi Ģ za ı .

Wzmogły si ħ represje wobec kapłanów, aresztowano biskupa kieleckiego Czesława Kaczmarka, a

Prymasowi odmówiono zgody na wyjazd do Rzymu w celu odebrania insygniów kardynalskich.

W 1953 r. władze wydały dekret „o obsadzaniu duchownych stanowisk ko Ļ cielnych". Episkopat, staj Ģ c w

obronie praw Ko Ļ cioła, odpowiedział gło Ļ nym memoriałem, którego główny sens zawarty był w słowach: „Non

possumus!” („Nie mo Ň emy").

„A gdyby zdarzy ę si ħ miało, Ň e czynniki zewn ħ trzne b ħ d Ģ nam uniemo Ň liwiały powoływanie na stanowiska

duchowne ludzi wła Ļ ciwych i kompetentnych, jeste Ļ my zdecydowani nie obsadza ę ich raczej wcale, ni Ň oddawa ę

religijne rz Ģ dy dusz w r ħ ce niegodne. (...) Podobnie, gdyby postawiono nas wobec alternatywy: albo poddanie

jurysdykcji ko Ļ cielnej jako narz ħ dzia władzy Ļ wieckiej, albo osobista ofiara - waha ę si ħ nie b ħ dziemy.

Pójdziemy za głosem apostolskiego naszego powołania i kapła ı skiego sumienia, id Ģ c z wewn ħ trznym spokojem i

Ļ wiadomo Ļ ci Ģ , Ň e do prze Ļ ladowania nie dali Ļ my najmniejszego powodu, Ň e cierpienie staje si ħ naszym udziałem

nie za co innego, lecz tylko za spraw ħ Chrystusa i Chrystusowego Ko Ļ cioła Rzeczy Bo Ň ych na ołtarzach cesarza

składa ę nam nie wolno. Non possumus!.” 2

Dla bohaterskiego Prymasa nadchodziły ci ħŇ kie dni...

Prymas uwi ħ ziony

Ju Ň zanim doszło do uwi ħ zienia Wyszy ı skiego wiedział ju Ň o

tym i przewidywał to. Dlatego przestrzegał:

„Gdy b ħ d ħ w wi ħ zieniu, a powiedz Ģ wam, Ň e Prymas zdradził spraw ħ

Bo ŇĢ - nie wierzcie! Nigdy nie zdradziłem i nie zdradz ħ sprawy

Ko Ļ cioła, cho ę bym miał za to zapłaci ę Ň yciem i własn Ģ krwi Ģ .

Gdyby mówili, Ň e Prymas ma nieczyste r ħ ce - nie wierzcie! Nigdy nie

si ħ gałem po nic dla siebie

Gdyby mówili, ze Prymas stchórzył - nie wierzcie! Nigdy nie byłem

tchórzem. Wolałbym zgin Ģę ni Ň stchórzy ę .

Gdy b ħ d Ģ mówili, Ň e Prymas działa przeciwko Narodowi i własnej

Ojczy Ņ nie - nie wierzcie! Kocham Ojczyzn ħ wi ħ cej od własnego serca

i wszystko, co czyni ħ dla Ko Ļ cioła, czyni ħ dla niej.” 3

Był pocz Ģ tek lat pi ħę dziesi Ģ tych. Represje władz PRL wobec

duchowie ı stwa i Ko Ļ cioła katolickiego si ħ nasilały. Prymas Stefan

Wyszy ı ski ju Ň od pewnego czasu liczył si ħ z aresztowaniem. Dlatego

1 Z „Zapisków wi ħ ziennych” Stefana Kardynała Wyszy ı skiego, Prudnik ĺ l Ģ ski 31 maja 1955 r.

Rysunek 3. Miejsce uwi ħ zienia Prymasa

Stefana Wyszy ı skiego.

Fragment memoriału Episkopatu Polski z 8 maja 1953 r.

3 Słowa Ksi ħ dza Prymasa wypowiedziane krótko przed uwi ħ zieniem.

Jasnogórskie ĺ luby Narodu Polskiego

to, co stało si ħ 25 wrze Ļ nia 1953 r. nie było dla niego zaskoczeniem.

25 wrze Ļ nia Ksi Ģ dz Prymas wrócił do swojej siedziby przy ul. Miodowej około 22.00. Pół godziny pó Ņ niej

oznajmiono mu, Ň e przyszli jacy Ļ ludzie z listem od ministra Antoniego Bidy. Dziwna była to pora na składanie

urz ħ dowej wizyty. Niebawem okazało si ħ , Ň e rzekomy „list" był tylko pretekstem dla funkcjonariuszy UB do

wtargni ħ cia na teren rezydencji. Prymasowi przedstawiono decyzj ħ rz Ģ du nakazuj Ģ c Ģ usuni ħ cie go z Warszawy i

pozbawienie zajmowanych stanowisk. Protesty przeciw owemu aktowi bezprawia na nic si ħ zdały.

Jeszcze tej samej nocy Prymasa przewieziono w tajemnicy do klasztoru ojców kapucynów w Rywałdzie.

Pilnowany przez 20 stra Ň ników nie miał prawa wygl Ģ da ę przez okno, które dla pewno Ļ ci zaklejono papierem.

Pomieszczenie, w którym przetrzymywano Prymasa było równocze Ļ nie jadalni Ģ , sypialni Ģ i kaplic Ģ . Ołtarzem,

przy którym odprawiał Msz ħ Ļ w. było stare, chwiej Ģ ce si ħ biurko. Jedyna ksi ĢŇ ka, jak Ģ posiadał to brewiarz.

Mówi Ģ c o okoliczno Ļ ciach uwi ħ zienia kardynała Wyszy ı skiego, Ļ wiadkowie wspominali, Ň e jednego z

ubeckich tajniaków ugryzł pies biegaj Ģ cy po dziedzi ı cu rezydencji. Mimo dramatycznej sytuacji Ksi Ģ dz Prymas

osobi Ļ cie opatrzył nog ħ swego prze Ļ ladowcy.

Po kilkunastu dniach Prymasa przeniesiono do kolejnego miejsca odosobnienia w Stoczku koło Lidzbarka.

Tu strzegło go ju Ň 30 ludzi, a warunki bytowe w zawilgoconym budynku przywodziły na my Ļ l loch wi ħ zienny, co

rychło odbiło si ħ na stanie zdrowia Prymasa.

Je Ļ li jednak sprawcy uwi ħ zienia liczyli na złamanie ducha kard. Stefana Wyszy ı skiego, to srodze si ħ

zawiedli. Wła Ļ nie w tych niezwykle trudnych warunkach dokonał on 8 grudnia 1953 r. - w Ļ wi ħ to Niepokalanego

Pocz ħ cia - aktu duchowego oddania si ħ Matce Bo Ň ej. O okoliczno Ļ ciach tego doniosłego wydarzenia napisał:

„Dom był o Ļ wietlony cał Ģ noc (...). Na korytarzach na parterze i na pi ħ trze czuwali «panowie», urz ħ dnicy tajnej

policji. Izolacja od Ļ wiata zupełna. Otwarta była tylko droga do Matki Bo Ň ej”.

W pa Ņ dzierniku 1954 r. Prymasa przewieziono do nowego miejsca odosobnienia w Prudniku ĺ l Ģ skim,

gdzie panowały lepsze warunki. Dzi ħ ki temu Prymas mógł intensywniej pracowa ę nad tekstami, wa Ň nymi dla

przyszłej pracy duszpasterskiej.

W 1955 r., po kolejnej przymusowej przeprowadzce, Prymas trafił do klasztoru sióstr nazaretanek w

Koma ı czy. Tu ju Ň nie otaczał go bezpo Ļ rednio zast ħ p stra Ň ników. Mógł korespondowa ę i spotyka ę si ħ z dawnymi

współpracownikami, otrzymywał pras ħ . Miał jednak zakaz opuszczania miejscowo Ļ ci. W Koma ı czy przygotował

ĺ luby Jasnogórskie, których tekst w maju 1956 r. przekazał poufn Ģ drog Ģ na Jasn Ģ Gór ħ .

Tymczasem nadszedł 1956 r. - kres terroru stalinowskiego. Sytuacja Prymasa uległa poprawie. Nowe

kierownictwo partii komunistycznej szukało porozumienia. Do Koma ı czy przyjechali na rozmowy wysłannicy

Władysława Gomułki, usilnie prosz Ģ c o szybki powrót do Warszawy. Prymas nie odmówił, wobec obawy, Ň e

niepokoje społeczne mog Ģ doprowadzi ę do rozlewu krwi. ņĢ dał jednak stanowczo naprawienia krzywd

wyrz Ģ dzonych Ko Ļ ciołowi.

On, który trzy lata wcze Ļ niej został po kryjomu uprowadzony z ul. Miodowej, teraz wracał gor Ģ co witany

przez tłumy wiernych. Ludzie długo czekali, Ň eby ujrze ę go na balkonie Domu Prymasowskiego. Jego obecno Ļę

niosła pokrzepienie.

Jasnogórskie ĺ luby Narodu Polskiego

Przymusowe odosobnienie stało si ħ dla Prymasa Stefana Wyszy ı skiego okazj Ģ m.in. do pogł ħ bienia

lektury Sienkiewiczowskiego „Potopu”, szczególnie fragmentów dotycz Ģ cych obrony Jasnej Góry i Ļ lubów Jana

Kazimierza.

Powie Ļę uzmysłowiła Kardynałowi, Ň e szlak jego uwi ħ zienia (Prudnik ĺ l Ģ ski, Koma ı cza) niemal pokrywa

si ħ z miejscami historycznych wydarze ı z udziałem króla Jana Kazimierza. Uznał, Ň e nale Ň y odnowi ę Ļ luby Jana

Kazimierza zło Ň one 300 lat wcze Ļ niej, w 1656 r. we Lwowie. Dostosowane do czasów współczesnych miały by ę

Ļ lubami wszystkich Polaków zło Ň onymi Maryi, Królowej Polski.

Pocz Ģ tkowo Prymas nie chciał osobi Ļ cie przygotowa ę tekstu Ļ lubów. Uwa Ň ał, Ň e jako wi ħ zie ı powinien

zachowa ę milczenie. Zmienił zdanie dopiero pod wpływem argumentu, Ň e Ļ w. Paweł wła Ļ nie w wi ħ zieniu pisał

swe listy 16 maja 1956 r. wcze Ļ nie rano pod wpływem natchnienia przygotował tekst zatytułowany: „Jasnogórskie

W ħ drówka Matki Bo Ň ej po Polsce

ĺ luby Narodu Polskiego”. Nast ħ pnie przez zaufan Ģ osob ħ przesłał go do Cz ħ stochowy generałowi paulinów, ojcu

Alojzemu Wrzalikowi.

26 sierpnia 1956 r. podczas Sumy Jasnogórskiej - w obecno Ļ ci około miliona wiernych - tekst Ļ lubów

został odczytany przez biskupa Michała Klepacza (pełni Ģ cego w tym czasie obowi Ģ zki przewodnicz Ģ cego

Episkopatu Polski). Na ka Ň de wezwanie ĺ lubów wierni odpowiadali: „Królowo Polski - przyrzekamy!”.

O osobie uwi ħ zionego Prymasa przypominał pusty fotel, ustawiony przed ołtarzem.

Ksi Ģ dz Prymas wiedział, Ň e program zawarty w ĺ lubach Jasnogórskich powinien znale Ņę odzwierciedlenie

w codziennym Ň yciu religijnym Polaków. Tym bardziej, Ň e po krótkotrwałym okresie odwil Ň y politycznej mo Ň na

było si ħ spodziewa ę ponownego nasilenia walki władz komunistycznych z Ko Ļ ciołem. St Ģ d wzi ħ ła si ħ idea

ogłoszenia Wielkiej Nowenny - dziewi ħ cioletniej modlitwy przed Jubileuszem Tysi Ģ clecia Chrztu Polski.

Wielk Ģ Nowenn ħ Ksi Ģ dz Prymas rozpocz Ģ ł 3 maja 1957 r. na Jasnej Górze. Na kolejne lata wybrano

dziewi ħę tematów pracy duszpasterskiej. Celem programu była odnowa ducha Polaków po latach wojny i okupacji

oraz czasach stalinowskich. Naród został przygotowany do przeciwstawienia si ħ kolejnym atakom komunistów,

podj ħ tym w celu ateizacji polskiego społecze ı stwa.

W ħ drówka Matki Bo Ň ej po Polsce

Pragnieniem Prymasa Stefana Wyszy ı skiego było, aby podczas Wielkiej

Nowenny ka Ň dy wierz Ģ cy Polak nawiedził cudowny obraz Matki Bo Ň ej na Jasnej Górze.

Zdawał sobie spraw ħ , Ň e nie wszyscy b ħ d Ģ mogli uda ę si ħ do Cz ħ stochowy, wi ħ c sprawił,

Ň e to Matka Bo Ň a udała si ħ w podró Ň po Polsce.

W ħ druj Ģ c od diecezji do diecezji, od ko Ļ cioła do ko Ļ cioła, kopia Cudownego

Wizerunku dokonywała rzeczy niezwykłych. Ludzie

uwa Ň aj Ģ cy si ħ dot Ģ d za niewierz Ģ cych odczuwali

przemo Ň n Ģ potrzeb ħ nawrócenia. Czasem po

kilkudziesi ħ ciu latach od ostatniej spowiedzi szli do

konfesjonału. Je Ļ li tylko czas pozwalał, Prymas

osobi Ļ cie uczestniczył w po Ň egnaniu obrazu w jednej

diecezji i powitaniu w nast ħ pnej. Wsz ħ dzie głosił Słowo

Bo Ň e i zach ħ cał do wierno Ļ ci Krzy Ň owi i Ewangelii.

Tak oto Matka Bo Ň a niejako osobi Ļ cie wsparła wypełnienie ĺ lubów

Jasnogórskich. Lecz peregrynacja obrazu nie zako ı czyła si ħ wraz z

zako ı czeniem Wielkiej Nowenny. Na Ň yczenie Prymasa Tysi Ģ clecia trwała

nadal, nios Ģ c łaski nawrócenia i pojednania z Bogiem.

Rysunek 4. Samochód-

kaplica, w którym obraz

Matki Bo Ň ej przemierzał

Polsk ħ , zawsze otoczony był

rzesz Ģ wiernych.

W obronie Narodu, rodziny i Ň ycia

W swoich kazaniach ksi Ģ dz kardynał Stefan Wyszy ı ski bardzo cz ħ sto zwracał uwag ħ na warto Ļ ci, jakimi

s Ģ naród, rodzina i Ň ycie. Równie cz ħ sto modlił si ħ do Matki Bo Ň ej. Oto kilka sławniejszych tekstów, których

autorem jest ks. Wyszy ı ski:

Dzi Ļ miłosierdzia Bo Ň ego potrzebuje tak Ň e nasz ochrzczony Naród odwodzony od miło Ļ ci Boga i nieraz

w Ģ tpi Ģ cy w to, czy jest jeszcze na Ļ wiecie sprawiedliwo Ļę mi ħ dzy narodami. Nie ka Ň dy ma odwag ħ upomnie ę si ħ dla

Narodu o prawo do Boga, do miło Ļ ci, do wolno Ļ ci sumie ı , do dziejów, kultury i dziedzictwa rodzinnego. Nie ka Ň dy

poczuwa si ħ do obrony tylu zagro Ň onych warto Ļ ci naszej kultury chrze Ļ cija ı skiej, któr Ģ usiłuje si ħ przemle ę w

młynie bezdusznej dialektyki materialistycznej. Nie ka Ň dy pami ħ ta o tym, co zawdzi ħ czamy naszemu Narodowi i co

powinni Ļ my mu Ļ wiadczy ę . A przecie Ň nie wolno tworzy ę „dziejów bez dziejów”; nie wolno zapomnie ę o tysi Ģ cleciu

naszej ojczystej i chrze Ļ cija ı skiej drogi; nie wolno sprowadza ę Narodu na poziom „zaczynania od pocz Ģ tku”, jak

gdyby tu, w Polsce, dot Ģ d nic warto Ļ ciowego si ħ nie działo; nie wolno milcze ę , gdy na ostatni plan w wychowaniu

młodego pokolenia spycha si ħ kultur ħ rodzim Ģ , jej literatur ħ i sztuk ħ , jej wypróbowan Ģ moralno Ļę chrze Ļ cija ı sk Ģ

oraz zwi Ģ zek Polski z Ko Ļ ciołem Rzymskim i z przyniesionymi do Polski warto Ļ ciami Ewangelii, krzy Ň a i mocy

nadprzyrodzonych. Nasza godno Ļę narodowa wymaga, by Ļ my oparli si ħ tej zarozumiało Ļ ci, z jak Ģ lekcewa Ň one jest

wszystko, co polskie, na rzecz tak nam obcego importu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: