HISTORIA HERBATY.txt

(58 KB) Pobierz
Zanim j�zyk angielski przyswoi� sobie s�owo �tea�, li�� nazywany by� zmiennie tcha, cha,tay i tee. Angielskie s�owo pochodzi nie od chi�skiego cha  w klasycznym j�zyku mandary�skim, ale te w dialekcie chi�skim Amoy w prowincji Fujian. S�owo przeobrazi�o si� w thee po holendersku, a poniewa� to g��wnie Holendrzy przywie�li pierwsz� herbat� do Europy, nowy towar sta�si� znany pod nazw� thee po niemiecku, te po w�osku, hiszpa�sku, du�sku, norwesku, szwecku, w�giersku i malajsku, tea po angielsku, th� po francusku, tee po fi�sku, teja po �otewsku, ta po korea�sku, thay po cejlo�sku i Thea dla naukowc�w. Polska nazwa herbata, kt�ra jest zupe�nym wyj�tkiem, powsta�a z dw�ch wyraz�w �aci�skich: herba thea � �ziele herbaciane�



HISTORIA HERBATY


  Wed�ug chi�skiej legendy, historia herbaty zacz�a si� odkryciem dobroczynnych w�a�ciwo�ci herbaty przez cesarza Szen Nung, cz�owieka uczonego i zami�owanego zielarza, kt�ry ze wzgl�d�w higienicznych pija� wy��cznie przegotowan� wod�. Podobno pewnego dnia w 2737 roku p.n.e., kiedy Szen Nung za�ywa� wypoczynku pod drzewem dzikiej herbaty. lekki wiatr poruszy� ga��ziami i kilka listk�w spad�o do wody, kt�r� sobie cesarz gotowa�. Nap�j jakiego w efekcie skosztowa�, wyda� mu si� wspaniale o�ywczy i pokrzepiaj�cy; w ten w�a�nie spos�b zosta�a �odkryta� herbata.

Naturalnie nie spos�b stwierdzi� czy Szen Nung rzeczywi�cie istnia�, czy te� jest on postaci� legendarn�. Pierwsza zanotowana wzmianka o ro�linie herbacianej pojawi�a si� dopiero w III wieku p.n.e., kiedy to s�ynny chi�ski lekarz zaleci� j� jako �rodek wzmagaj�cy koncentracj� i bystro��, a pewien genera� napisa� do swego bratanka z pro�b� o przes�anie mu �prawdziwej
	
herbaty�, poniewa� czyje si� stary i przygn�biony. Ale nawet pojawienie si� nazwy �herbata� powoduje pewne zamieszanie, poniewa� tym samym chi�skim znakiem okre�lano zar�wno herbat�, jak mlecz; jedyn� r�nic� stanowi�a odmienna wymowa, gdy� jeden z cesarzy z dynastii Han rozkaza� gdzie� pomi�dzy 206 rokiem p.n.e. a 220 rokiem p.n.e., �eby w przypadku herbaty znak wymawiany by� tsa. Od VIII wieku herbata mia�a ju� sw�j w�asny, indywidualny znak.

Do III wieku n.e. nap�j herbaciany, traktowany jako lek lub �rodek wzmacniaj�cy, sporz�dzany by� ze �wie�ych zielonych li�ci, jakich dostarcza�y dzikie drzewa herbaciane. Aby jednak dor�wna� poda�� rosn�cemu stale popytowi oraz zapewni� sobie regularne zbiory, rolnicy zacz�li sadzi� na swoich poletkach krzaki herbaciane i z czasem rozwin�� si� system suszenia li�ci i przetw�rstwa.

Popularno�� herbaty wzros�a gwa�townie w ci�gu IV i V wieku na terenie ca�ych Chin, powsta�y te� nowe plantacje na wzg�rzach ci�gn�cych si� wzd�u� doliny rzeki Jangcy. Kupcy herbaciani bogacili si�, a garncarze, handlarze srebrem i z�otnicy zacz�li sprzedawa� kosztowne, eleganckie zastawy do herbaty, kt�re niebawem sta�y si� symbolem bogactwa i statusu w�a�cicieli.

Barwne lata dynastii Tang (618-906 n.e.) s� cz�sto okre�lane jako �z�oty wiek� herbaty, kt�ra przesta�a s�u�y� wy��cznie jako lek wzmacniaj�cy; z czasem zacz�to j� pi� dla przyjemno�ci, a tak�e dla jej w�a�ciwo�ci orze�wiaj�cych.

Kroniki japo�skie odnotowuj�, �e w roku 729 cesarz Szomu ugo�ci� herbat� w swoim pa�acu stu buddyjskich mnich�w. Li�cie do sporz�dzenia naparu pochodzi�y niew�tpliwie z Chin, poniewa� w owym czasie w Japonii nie istnia�y uprawy herbaty. Przyjmuje si�, �e pierwsze nasiona ro�liny herbacianej zosta�y przywiezione do Japonii przez Dengyo Daishi, mnicha, kt�ry sp�dzi� dwa lata (803 � 805) na studiach w Chinach. Po powrocie do kraju zasia� przywiezione ziarno na terenach klasztornych, a w pi�� lat p�niej poda� herbat� wyprodukowan� z pierwszych zbior�w cesarzowi Saga. Jak g�osi wie��, cesarz zasmakowa� tak w tym napoju, �e rozkaza� rozpocz�� upraw� herbaty w pi�ciu prowincjach otaczaj�cych stolic�.

Nie jest ca�kowicie jasne, kto ponosi odpowiedzialno�� za przywiezienie po raz pierwszy herbaty na wybrze�a europejskie w pocz�tkach XVII wieku � Holendrzy czy Portugalczycy. Portugalskie statki p�yn�y z chi�sk� herbat� do Lizbony, sk�d holenderskie Towarzystwo Wschodnioindyjskie rozprowadza�o towar do Holandii, Francji i port�w ba�tyckich. W Holandii herbata wesz�a w u�ycie we wszystkich klasach spo�ecznych i holenderskie sp�ki dostarcza�y jej tak�e do W�och, Francji, Niemiec i Portugalii. W Rosji herbata pojawi�a si� po raz pierwszy w 1618 roku, jako dar od Chin dla cara Aleksandra. W Wielkiej Brytanii herbata oficjalnie pojawi�a si� w Londynie w 1658 roku



PRODUKCJA HERBATY

Jak Ro�nie Herbata?
Herbata (Thea sinesis) jest wiecznie zielon� ro�lin� z rodziny kamelii. Botanicy wyodr�bniaj� zazwyczaj trzy �ci�le spokrewnione odmiany- herbat� z Chin, Assamu i Kambod�y � wszystkie trzy u�ywane s� do produkcji handlowej.
Krzak chi�ski osi�ga maksymaln� wysoko�� 3-4,5 metra i najlepiej ro�nie w Chinach, Tybecie oraz Japonii. Wytrzymuje bardzo niskie temperatury i produkuje pi�ciocentymetrowe li�cie nawet przez okres stu lat.
Krzak Assamu jest raczej uwa�ane za drzewo ni� krzew i mo�e osi�gn�� 15-18 metr�w wysoko�ci, rodz�c li�cie d�ugo�ci 15-30 centymetr�w. Ro�nie bujnie w klimacie tropikalnym i produkuje li�cie przez ok. czterdzie�ci lat.
Trzecia odmiana z Kambod�y jest tak�e drzewem, kt�re osi�ga ok. 4,5 metra wysoko�ci i s�u�y g��wnie do produkcji krzy��wek.
Niegdy� ro�liny herbaciane rozmna�ano najcz�ciej z nasion, natomiast dzisiejsze zasoby produkowane s� w coraz wi�kszej mierze metod� rozkrzewiania wegetatywnego i z li�ci za pomoc� klonowania.
M�ode sadzonki rosn� w szk�ce herbacianej, a nast�pnie przesadza si� je na plantacje po oko�o 6 miesi�cach, kiedy ich wzrost si�ga ju� 15-18 centymetr�w. 	
	M�odym krzakom przydziela si� do ekspansji przestrze� o powierzchni ok.
5 m2 i pozwala si� im rosn�� bez zrywania li�ci i bez podcinania przez jakie� 2 lata. Przez ten czas osi�gaj� one wysoko�� 1,5-2 metr�w. W�wczas przycina si� je do wysoko�ci oko�o 30 cm, pozwala nieco wyrosn�� i nast�pnie przycina co tydzie�.
Zrywanie �komercyjne� rozpoczyna si� po 3-5 latach, zale�nie od wysoko�ci i warunk�w glebowych i klimatycznych.
W niekt�rych cz�ciach �wiata ro�liny herbaciane wzrastaj� przez ca�y rok, w innych mo�na wyr�ni� zimowy okres wegetacji utajonej i okres rozrostu. Li�cie zrywane s� w momencie, kiedy ro�lina wypuszcza m�ode � czyli �flesze�. W krajach gdzie panuj� wysokie temperatury, ro�liny produkuj� wiele fleszy, w ch�odniejszym klimacie sezon fleszy jest kr�tszy, i tym samym jest ich znacznie mniej. Li�cie z wczesnych fleszy s� bardzo poszukiwane, niemniej jednak w opinii fachowc�w najlepsze herbaty pochodz� z drugiego zbioru fleszy. Na herbaty najwy�szej jako�ci zbieracze zrywaj� z ka�dego m�odego p�du po dwa listki oraz p�czek. Odrywa si� je �odszczypuje� jednym zr�cznym ruchem skierowanego ku do�owi kciukiem, a nast�pnie umieszcza si� w torbach lub koszach niesionych przez ka�dego zbieracza. Zbi�r, czyli zrywanie listk�w herbaty, wymaga du�ej precyzji oraz sprawno�ci r�k, tote� prac� t� wykonuj� g��wnie kobiety.

Obr�bka Herbaty
Kiedy� s�dzono, �e herbaty zielona i czarna produkowane s� z dw�ch r�nych ro�lin, tymczasem jedyna r�nica polega na odmiennych metodach obr�bki, dzi�ki kt�rym wyodr�bniamy sze�� podstawowych typ�w herbaty: bia�a, zielona, Oolong,, czarna, aromatyzowana i prasowana � oraz wiele rozmaitych odmian w ramach ka�dej kategorii, co daje globaln� liczb� ponad 3000 herbat z ca�ego o�wiata.


UWAGI O HERBACIE

Dobrodziejstwo Herbaty
Od czasu odkrycia herbaty przypisywano jej dobroczynne w�a�ciwo�ci w szerokim zakresie; co ciekawsze, prowadzone wsp�cze�nie badanie po�wiadczaj�, �e wiele takich przekona� wyra�anych w ci�gu stuleci jest w istocie prawdziwych.Napar herbaciany pity bez mleka czy cukru ma praktycznie zerow� zawarto�� kalorii. Zawiera ona fluor, kt�ry wzmacnia szkliwo z�b�w i dzia�a hamuj�co na powstawanie kamienia naz�bnego.Spo�ywanie zar�wno zielonej jak czarnej herbaty zmniejsza ryzyko zachorowania na raka (zw�aszcza p�uc, okr�nicy i sk�ry). R�norodne badania wykazuj� te� zapobieganie herbat� takim chorobom jak schorzenia serca, zawa� i zakrzep. Wynika to przede wszystkim z faktu, �e zawarta w herbacie kofeina dzia�a jak �agodny �rodek pobudzaj�cy na serce, uk�ad krwiono�ny. Poza tym znajduj�ce si� w herbacie polifenole pomagaj� w hamownaiu przechodzenia cholesterolu do krwioobiegu i zapobiegaj� tworzeniu si� skrzep�w krwi. Zawarta w herbacie kofeina zwi�ksza koncentracje, bystro�� umys�u, wyostrza zmys� smaku i zapachu, poprawia metabolizm. Herbata bogata jest w takie witaminy jak A, grup� witamin B oraz C i P.

Ostatnia dekada charakteryzuje si� wyra�nym wzrostem zainteresowania i popytu na wysokiej jako�ci gatunki i specja�y herbaciane, w wyniku czego zwi�kszy� si� asortyment dost�pnych na rynku herbat. Konsumenci maj� do dyspozycji trzy �r�d�a zaopatrzenia � sklepy specjalistyczne, wybrane wielkie sklepy (niekt�re supermarkety i wysokiej marki domy towarowe) oraz firmy prowadz�ce sprzeda� wysy�kow�. Jedyn� metod� oceny oferowanych produkt�w jest wypr�bowanie ich osobi�cie. Je�li zadowala nas jako�� zakupionego towaru wracamy po nast�pn� parti�; je�li nie, nale�y zmieni� dostawc�.
W sklepach wyspecjalizowanych przechowuje si� sypk� herbat� w obszernych szczelnie zamkni�tych skrzyniach sprzedaj�c j� klientom na wag�. Niekiedy paczkuje si� z g�ry ustalone porcje w puszki i paczuszki w celu usprawnienia obs�ugi i stworzenia atrakcyjnej oferty podarunk�w. Personel takiego sklepu wie co sprzedaje, i b�dzie umia� udzieli� odpowiedzi na pytania klienta. Je�li jeste�my tu po raz pierwszy nale�y kupi� niewiele herbaty danego gatunku � wystarczy nawet 5 dkg. Na wi�ksz� ilo�� przyjdzie czas nast�pnym razem, gdy b�dziemy pewni, �e w�a�nie ta nam odpowiada. A nawet, wtedy, poniewa� herbata wysycha szybciej, gdy przechowywana jest w ma�ych pojemnikach, nale�y kupowa� niewiele na raz, za to cz�ciej.
Nale�y poprosi� o pokazanie herbaty przed dokonaniem zakupu. Suche li�cie po...
Zgłoś jeśli naruszono regulamin