Nieznane oblicza Jasnej Góry.pdf

Nieznane oblicza Jasnej Góry

6 lip, 08:53

• Marcin Gonera

fot. BE&W

Jasna Góra to nie tylko klasztor i kaplica Cudownego Obrazu. To tak Ň e twierdza, koszary, wi ħ zienie,

rezydencja królewska i mini-miasteczko.

SkĢd nazwa? Klasztor znajduje siħ na niewielkim wzgórzu, „jasnym” ze wzglħdu na białe ostaıce wapienne

(charakterystyczne dla całej WyŇyny Krakowsko-Czħstochowskiej) budujĢce wzniesienie. Dziħki skałom

wapiennym oraz złoŇom gliny i Ňwiru było to doskonałe miejsce na twierdzħ.

Jasna Góra : twierdza

TuryĻci odwiedzajĢcy JasnĢ Górħ od razu zauwaŇajĢ, Ňe nie jest to zwyczajny klasztor. Grube mury, wały

obronne, kule armatnie na Ļcianie wejĻcia głównego do bazyliki, a takŇe hełmy, kolczugi, które moŇna podziwiaę

w muzeach jasnogórskich – to pozostałoĻci wojennej historii tego miejsca.

Jasna Góra bardzo czħsto nazywana była Fortalitium Marianum – twierdzĢ maryjnĢ.

PoczĢtek klasztoru to rok 1382. PoczĢtek wojskowej twierdzy to wiek XVII, gdy król Zygmunt III Waza nakazał

zbudowaę wokół klasztoru warowniħ. Prace fortyfikacyjne trwały długo, 30 lat.

Ich efektem była nowoczesna twierdza, zbudowana według włoskiej szkoły fortyfikacyjnej. Klasztor spokojnych,

poboŇnych mnichów stał siħ „czworobocznĢ warowniĢ fortecznĢ”.

UchwałĢ sejmowĢ zakonnicy zostali zobowiĢzani do utrzymywanie na stałe załogi wojskowej. Funkcjħ

komendanta pełnił kaŇdorazowo przeor zakonu. W klasztorze zamieszkało 150 Ňołnierzy uzbrojonych w

muszkiety, a takŇe w 18 dział lekkich i 12 dział polowych.

W krajobraz sakralnej budowli wkomponowano bastiony (budowla obronna na naroŇnikach twierdzy), kurtyny

(obronne wały ziemne) oraz fosħ z mostem zwodzonym. Takiej budowli mógł pozazdroĻcię niejeden dowódca

wojsk cudzoziemskich.

Jasna Góra: miejsce bitew

Twierdza Jasna Góra kojarzy siħ przede wszystkim z „potopem szwedzkim”, jednak miejsce to przeŇyło wiele

innych oblħŇeı i bitew.

Pierwszym testem była I Wojna Północna, z którego twierdza wyszła obronnĢ rħkĢ. Prawdziwy sprawdzian

przyszedł póŅniej, podczas II Wojny Północnej, czyli „potopu szwedzkiego” w 1655 r.

OblħŇenie Jasnej Góry trwało od listopada do grudnia. Co ciekawe, wĻród Ňołnierzy oblegajĢcych twierdzħ

praktycznie nie było Szwedów.

Niektóre ksiĢŇki błħdnie podajĢ, Ňe dowódca wojsk szwedzkich – gen. Burchard Müller był Szwedem.

Tymczasem był on Niemcem, tak jak inni mniejsi dowódcy (Beddecker, Engell). JasnĢ Górħ atakowali teŇ Czesi

oraz polscy zdrajcy.

Oprócz bitwy toczona była takŇe potyczka dyplomatyczna. Jej bohaterami byli dowódcy dwóch, znienawidzonych

wojsk: o. Kordecki i gen. Müller.

Ten ostatni słał listy do obroıców Jasnej Góry namawiajĢc ich do poddania siħ i gwarantujĢc dobre

potraktowanie. Kordecki w odpowiedzi wysłał mu ksiħgħ z historiĢ obrazu Matki Boskiej Czħstochowskiej.

Jak pisze Czesław Ryszka w ksiĢŇce „Przeor Kordecki” takich kpin było wiħcej. Müller powoływał siħ na list

Karola Gustawa – króla Szwecji, który rozkazał, by Czħstochowa poddała siħ.

W odpowiedzi, Kordecki napisał: „WidzieliĻmy rozporzĢdzenie Majestatu Królewskiego, lecz poniewaŇ klasztor

nasz wraz z koĻciołem z dawien dawna innĢ posiada nazwħ i nazywa siħ Jasna Góra, a miasto Czħstochowa pod

Ňadnym wzglħdem nie naleŇy do klasztoru, rozporzĢdzenie wspomniane wielkĢ obudziło w nas wĢtpliwoĻę”.

Jasna Góra: wi ħ zienie

Jasna Góra był niekiedy wykorzystywana jako wiħzienie. I tak, po rokoszu Lubomirskiego w 1665 r., król Jan II

Kazimierz Waza rozkazał zamknĢę w klasztornej wieŇy rotmistrza Gierszewicza. Była to kara za nieudzielenie

przez paulinów schronienia wojskom królewskim w sytuacji, gdy pod murami Jasnej Góry toczyła siħ bitwa.

Najsłynniejszym wiħŅniem Jasnej Góry był Jakub Lejbowicz Frank, twórca osiemnastowiecznej, kontrowersyjnej

sekty łĢczĢcej doktrynħ judaizmu z chrzeĻcijaıstwem.

Frank jako ņyd był poczĢtkowo zwolennikiem sabataizmu, Ňydowskiej sekty mesjanistycznej, nawołujĢcej do

odrzucenia praktyk Ňydowskich. PóŅniej zaczĢł tworzyę podwaliny własnej doktryny. Jego poglĢdy były

kontrowersyjne, kilka razy ogłaszał siħ mesjaszem, miał uczestniczyę w tajemniczych orgiach seksualnych

bħdĢcych swoistymi ceremoniami religijnymi.

Za swoje poglĢdy został skazany na wiħzienie. PoczĢtkowo przebywał w klasztorze kamedułów w Krakowie.

PóŅniej trafił na JasnĢ Górħ i był tam wiħziony przez 13 lat.

Jego pobyt w klasztorze jasnogórskim nie naleŇał do surowych. Mógł przyjmowaę goĻci, odwiedzała go równieŇ

jego Ňona, która na terenie klasztoru zaszła z nim w ciĢŇħ. Jak moŇna przeczytaę we wspomnieniach członków

sekty, na Jasnej Górze dochodziło takŇe do rytualnych orgii seksualnych.

Jasna Góra : dom weselny

Klasztor w Czħstochowie był niezwykle popularny wĻród monarchów i arystokracji. Niemal wszyscy królowie

przybywali przed oblicze Czarnej Madonny.

WyjĢtkiem był Stanisław August Poniatowski, ostatni król Polski. Nie tylko nie przybył nigdy na JasnĢ Górħ, ale

poŇyczył od zakonników pieniĢdze, których nigdy nie zwrócił. Najchħtniej Czħstochowħ odwiedzał Jan III

Sobieski.

PoniewaŇ królowie czħsto przyjeŇdŇali do Czħstochowy, w klasztorze zbudowano specjalnĢ rezydencjĢ z

przeznaczeniem tylko dla króla i królowej. Paıstwowe ceremonie odbywały siħ w obszernej Sali Rycerskiej,

zbudowanej w pobliŇu Kaplicy Cudownego Obrazu. W 1658 r. obradował tam Sejm.

NiecodziennĢ uroczystoĻciĢ był Ļlub Michała Korybuta WiĻniowieckiego z austriackĢ ksiħŇniczkĢ EleonorĢ MariĢ

z rodu Habsburgów. Był to jedyny Ļlub królewski na Jasnej Górze.

Po uroczystoĻci przyszedł czas na wystawny obiad w refektarzu zakonnym. Na stole znalazło siħ 300 baŇantów,

5 tys. kuropatw, 6 tys. indyków, 400 wołów, 4 tys. baranów, 3 tys. cielĢt, 2 tys. zajħcy i 5 łosi.

Mimo Ňe był to klasztor nie obyło siħ bez taıców. Pierwszy taniec był dostojny, na poczĢtku taıczył król „za nim

co osobliwsza podług dawnego zwyczaju szli senatorowie parami (...). Drugi raz dopiero kiedy król wziĢł

arcyksiħŇniczkħ, senatorowie zaczħli taıcowaę z damami”. (A. Jackowski, J. Pach, J. S. Rudziıski, „Jasna Góra.

A to Polska właĻnie”).

Jasna Góra: cmentarz

Dzisiaj Jasna Góra nie jest juŇ budowlĢ wojskowĢ. Kasacja twierdzy nastĢpiła w XIX wieku. Od tego czasu w

klasztorze nie stacjonujĢ Ňołnierze, a sanktuarium spełnia juŇ tylko funkcje religijno-turystyczne. Rocznie

odwiedza Czħstochowħ kilka milionów osób z całego Ļwiata.

Najpopularniejszymi miejscami cieszy siħ kaplica Matki BoŇej (obraz znajduje siħ za niewidocznĢ, kuloodpornĢ

szybĢ), bazylika, wysoka na ponad 100 metrów wieŇa, dawne wały obronne z armatami (odpalanymi przez

paulinów z okazji wyjĢtkowych ĻwiĢt) muzea i malownicze parki z obserwatorium astronomicznym i zdrojami

wodnymi.

Jasna Góra jest swoistym miastem w mieĻcie. Wraz z przylegajĢcymi doı budynkami zajmuje obszar 5 hektarów.

Na terenie sanktuarium znajdujĢ siħ nie tylko miejsca kultu, ale takŇe sale konferencyjne, restauracje , radio,

wydawnictwo, hotele, biblioteki.

Klasztor nadal posiada swoje tajemnice. W 2008 r. w archiwach bibliotecznych odnaleziono nieznane zapiski z

nutami Wolfganga Amadeusza Mozarta.

Z kolei w 2009 r. w bazylice odkryto tajemniczĢ kryptħ z rzadko spotykanymi w Polsce tzw. dłubankami –

trumnami wydłubanymi w pniu drzewa.

Ponadto, pewnie niewielu pielgrzymów spacerujĢcych po kaplicy Cudownego Obrazu wie, Ňe tuŇ pod posadzkĢ

znajduje siħ krypta ze szczĢtkami zakonników. Krypta rzadko jest udostħpniana zwiedzajĢcym. Niektóre prochy

mnichów wsypane sĢ do duŇych, glinianych dzbanów.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: