HISTORIA POLS do roku 1'7 Wydanie pite pop WARSZA` WYDAWNICTWA SZKOLNE I PEDAGOl Kalina Zarzycka Indeksy opracoway Barbara Konczerewicz Elbieta Zarzycka Redaktor merytoryczny Barbara Konczerewicz Redaktor techniczny Krystyna Milewska Korektor Jolanta Syska ISBN 83-02-04285-4 0 Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiezne Warszawa 1985 Warszawa 1990 Wydawnictwa Szkolne i Pedagoczne Wydanie pite poprawione Nakad 99.870+ 130 egz. Arkuszy wydawniczych 35,43; dmkarskich 20+7 map Oddano do sktadania 31.07.1989 r. Podpisano do druku w pademiku 1990 r. Druk ukoczono w grudniu 1990 r. Papier offset. kl. III, 70 g, rola 70 cm. Zamwienie nr 5385/839-840 7aklady Graficme im. KEN w Bydgoszczy SPIS TRECI pocztki Polski Najazd Mongow.. . Ksajobraz naturalny ziem polskich... 7 Problem krzyacki.... Ziemie polskie w czasach najdawniejszych.... g Rozwj gospodarczy ziem polskich. Najstarse osadnictwo sowiaskie.. 11 Kolonizacja wiejska.. Organizacja terytorialna...... 12 Lokacje miast.Mieszczastwo. Podstawy gospodarcze pastw sowiaskich.. 15 Znacz k i ki ro j organiza ji k ci Najdawniejsze organizacje pastwowe na zie- Poczt i szta owania si s an ski.. miach polskich..... 15 Przesanki zjednoczenia pastwa pol Organizacja pastwa Mieszka I 16 Prby zjednoczenia Pols-ki w drugl Stosunki polityczne w Europie Wschodniej X w. 1g XIII w.. Chrzest Polski.. 19 Odnowienie Krlestwa Polskiego... Polityka Mieszka I... 20 Walka Wadysawa okietka o jed Pocztki panowania Bolesawa Chrobrego.... 22 stwa. Zjazd gnienieski... 22 Rozwj kultury polskiej Pastwo polskie na pocztku XI w... 24 Wojny Bolesawa Chrobrego.. 24 Kryzys monarchu piastowskiej 26 Zjoczone Krlestwo Polskie Upadek i odbudowa pastwa PiastW. 27 Wojny okietka w kocowej fazie ; wania.... Sytuacja Polski w poowie XIV w. . Zmiauy ustroju pastwa Dziaalno dyplomatyczna Kazimi Pastwo polskie w czasach prawa ksicego.. 29 kiego.Walka o lsk i Pomorze : Monarchia Bolesawa Szczodrego... 29 Opanowanie Rusi.... Walka o wadz i jedno pastwa. . 30 Rewindykacje terytorialne na zacho Wojna z Niemcami w 1109r. 32 nocy Podbj Pornorza.... 33 Terytorialne i gospodarcze podstaw Ekspansja Polski a nowa organizacja kociel- polskiego.. na. 34 polityka gospodarcza i skarbowa.. Osabienie Polski W latach trzydziestych XII w. 34 Refornty administracyjne i sdowe. Geneza rozbicia dzielnicowego 35 Ustawodawstwo Kazimierza Wielkie Testament Bolesawa Krzywoustego. 36 Wojsko.Walka o umocnienie wad Wygnanie Wadysawa II.. . 37 nej. Organizacja monarchii wczesnopiastowskiej.. 39 Akademia Krakowska.Pojcie Kor Przemiany gospodarcze i spoeczne w XI- stwa Polskiego.Rozwj kultury -XII w. . 41 Rzdy wgierskie i przywilej koszycl Rozwj kultury polskiej.... Walka o tron po mierci Ludwika ' go. Rozbicie dzielnicowe Pogbianie si rozbicia dzielnicowego. 4R Ua pol5ko-litewska Walki o tron krakowski na przeomie XII i Ksztatowanie si pastwa litewskie XIII w.... 50 Przyczyny unii polsko-litewskiej.. 1 poa Unia horodelska Podstawy gospodarcze pastw jagielloskich. . Rozwj przywilejw szlacheckich Polityka wewntrzna pastwa polskiego i pro- blem husycki w pierwszej poowie XV w. . . Zwycistwo oligarchii. Rozpad unu i jej pono- wienie Stosunki polsko-krzyackie po Grunwaldzie Wojna trzynastoletnia i odzyskanie Pomorza. Przemiany spoeczne w pierwszej poowie XV w. Miejsce Polski w Europie w XV w Kultura polska XV w. Ksztatowanie si Rzeczypospolitej szlacheckiej Stosunki gospodarcze Polski na przeomie XV i XVI w. . . . onutni gvvuaini iviwai.i.uv-ya i Handel, produkcja i pienidz. . Stosunki spoeczne w miastach. Kierunki polityki polskiej w drugiej poowie XV w. i na pocztku XVI w. Rozwj politycznych i gospodarczych przywile- jw szlacheckich. Walka z magnateri. . Krl, szlachta, magnateria w walce o wadz w pierwszej poowie XVI w. . . . Ruch egzekucyjny. . . Litwa i jej stosunek do Polski. Wojny z pastwem moskiewskim i Tatarami. . Polska a Prusy. Intlanty i polityka batycka. . Polityka dynastyczna Jagiellonw. Wojny o Modawi, stosunki z Turcj i Habs- burgami. . . lsk, Pomorze i Mazowsze. . . Wielonarodowociowe pastwo szlacheckie Unia lubelska. Obszar i ludno Rzeczypospolitej. . . Krl, senat, izba poselska. . . . . Wojsko Skarbowo. . Sdownictwo Koci Nard szlachecki. . . . . Odrodzenie w Polsce. . Owiata i nauka Przyczyny i kierunki reformacji Kontrreformacja w Polsce. . . . . l0l 102 102 105 107 108 110 111 114 115 121 125 127 128 130 133 135 137 13R 140 142 144 145 149 Pierwsza wolna elekcja. . Elekcja Batorego i wojna gdaska Wojna Batorego z Rosj Wzrost znaczenia magnaterii. . . . Pocztki rzdw Zygmunta III. Geneza konflik- tw ze Szwecj i Rosj Sprawy modawskie. . . Problem Ukrainy Wojny ze Szwecj Ekspansja na ziemie rosyjskie. . . Stosunki z Turcj. Powstanie kozackie. . . . . Wojna domowa i rozwj kontrreformacji Stosunki gospodarcze w pierwszej poowie XVII w Rozwj sarmatyzmu i kultura baroku. . . Kryzys Rzeczypospolitej w XVII i XVIII w. Najazd szwedzki Kryzys w polityce wewntrznej. . . Upadek gospodarczy po wojnach poowy XVII w Wojny z Turcj. Walki stronnictw i upadek zna- czenia midzynarodowego Polski. . . . . . . . . Wzrost znaczenia oligarchu magnackiej. Upadek gospodarczy. . Kultura schyku XVII w. Elekcja Augusta II. . . . . Ruchy chopskie Wojna domowa na Litwie. Sprawa Prus. . Wojna pnocna Reformy sejmu "niemego Polska w czasach saskich Rolnictwo i handel w dobie saskiej. . . Manufaktury magnackie Miasta w czasach saskich Obozy polityczne Podwjna elekcja 1733 r. Stosunki polityczne za panowania Augusta III Sytuacja midzynarodowa Polski Reformy sejmu konwokacyjnego i elekcja Stani- sawa Augusta Kultura czasw saskich. Starania o napraw pastwa rci waay ivuivi 17 173 Sejm 1773r.i jego reformy.. 75 Polityka stronnictwa krlewskiego i ukad si w 176 Polsce przed Sejmem Wielkim. ... Pocztki przebudowy wsi polskiej... 177 Rozwj miast I 80 Rozwj manufaktur I 81 Wadza wykonawcza w okresie rzdw Rady 182 Nieustajcej I 84 Reforma owiatowa 186 Ideologia owieceniowa..... 187 Kultura okresu Owiecenia. 189 195 203 ?07 209 211 217 219 220 221 22? 223 226 228 230 23I 234 236 237 239 240 241 Reformy pierwszych lat panowania Stanisawa Augusta. . . . . . . 24H Interwencja rosyjska. . . . . . 250 254 255 256 259 261 262 263 265 266 Walka o niepodlego. Upadek Rzeczypospolitej szlacheckiej Stosunki midzynarodowe w dobie Sejmu Wiel- kiego. . . . . 27 I Obozy polityczne i pocztki dziaalnoci sej- mu.. .27I 1'olska w roku dziaania konstytucji racja targowicka. . . Wojna polsko-rosyjska 1792 r. . . . . Drugi rozbir Polski. . Przygotowania powstacze. . . Wybuch Powstania Kociuszkowski Polityka wadz powstaczych Wojna z Prusami i walki pod Warsz Upadek powstania. . . Trzeci rozbir Polski. Wskazwki bibliograficzne. Zestawienie najwaniejszych dat. . Pastwo polskie w liczbach. . . . . Indeks osb. . Indeks nazw geograficznych i etnicz Tablice genealogiczne. 4 I POCZTKI POLSKI Krajobraz naturalny ziem polskich Moliwoci ycia i dziaania ludzi na zie- miach polskich w znacznej mierze okrela- ne byy przez warunki geograficzne. Ogro- mny wpyw na uformowanie si krajobrazu wywary zlodowacenia plejstoceskie (epo- ki lodowcowe) trwajce okoo miliona lat, do 8 tysiclecia p.n.e. W tym czasie miay miejsce zapewne cztery wiksze ozibienia powodujce wzrost lodowcw (okresy gla- cjalne) oraz kolejne ocieplenia klimatu (o- kresy interglacjalne). Najstarszy glacja (tzw. podlaski, do okoo 600-500 tys. lat p.n.e.) prawdopodobnie dotar od pnoc- nego wschodu do linii dolnego Bugu, Wisy w rejonie Zakroczymia i dzisiejszej Zatoki Gdaskiej. Glacja tzw. krakowski (do o- koo 230 tys. lat p.n.e.) zaj najwikszy obszar - a do Sudetw i Karpat. Nastp- ny glacja - tzw. rodkowopolski (od oko- o 150 tys., do okoo 105 tys. lat p.n.e. tzw. Riss) - opar si o Gry witokrzyskie i o Sudety, wreszcie ostatnie zlodowacenie- tzw. batyckie (od okoo 28 tys. do okoo 15 tys. lat p.n.e. tzw. Wurm) - dotaro do linu przebiegajcej mniej wicej od Augus- towa do Poznania i Gogowa. Lodowiec wymodelowa zajmowany przez siebie obszar, pozostawiajc moreny denne i czoowe oraz ...
kabus15