DZIEDZICTWO ŚREDNIOWIECZA
Średniowiecze – czyli „wieki średnie” to nazwa, którą wprowadzili twórcy renesansu, określając w ten sposób epokę poprzednią. W renesansie uznawano średniowiecze za epokę przestoju, przejście miedzy świetną epoką antyku a czasami nowożytnymi – czyli „wieki średnie”. Nazwa ta posiada odcień lekceważący. Ludzie odrodzenia zarzucili poprzednikom odejście od wartości starożytnych, ciemnotę i zacofanie. Średniowiecze trwało w europie ponad 10 stuleci. Początek umieszcza się na przełomie IV i V wieku (476 r. upadek cesarstwa zachodnio rzymskiego, a schyłek wiąże się z upadkiem cesarstwa bizantyjskiego w 1453 roku). Niektórzy przyjmują za koniec średniowiecza a początek epoki nowożytnej rok 1492 – odkrycie Ameryki przez Kolumba lub 1450 – wynalezienie druku przez Gutenberga. W tej epoce stworzono wiele rzeczy, które trwają do dziś.
Jednym a przykładów dziedzictwa średniowiecznego są style w budownictwie; styl romański a następnie styl gotycki.
Styl romański charakteryzował się tym, że wszystkie budowle, a w szczególności kościoły, były wnoszone z kamienia .
Okna w tym stylu były małe, zakończone u góry półkolistym łukiem, przez które przedostawało się bardzo mało świata. Wnętrza świątyń dekorowały rzeźby, płaskorzeźby oraz malowidła ścienne, które ukazywały sceny z życia świętych.
W stylu romańskim oprócz świątyń budowano również zamki i wieże, które pełniły funkcje obronne. Na początku XIII wieku ludzie nauczyli się wyrabiać cegłę, która zastąpiła trudny w obróbce kamień. Zastosowanie cegieł wiązało się z utworzeniem nowego stylu w budownictwie zwanego gotykiem.
Styl gotycki charakteryzował się swym ogromem i przewyższał romański wysokością. Typowym przykładem tego stylu są katedry, których okna były dużo większe niż romańskie i zakończone ostrymi łukami. Okna te były wypełnione witrażami kolorowymi szybami. W stylu gotyckim oprócz kościołów i klasztorów wznoszono także zamki, mury obronne z basztami i barbakanami. Zaczęto budować murowane kamienice.
Przykładem dziedzictwa z epoki średniowiecza w Polsce jest kościół mariacki w Krakowie, a także jeden z największych kościołów ceglanych na świecie pod wezwaniem NMP w Gdańsku. Dużo budowli w tym stylu przetrwało w wielu miastach Polski, które można podziwiać do dziś.
Kolejnym przykładem dziedzictwa średniowiecznego są dzieła o charakterze historycznym. Należą do nich sporządzane przez zakonników roczniki i kroniki.
Najważniejsze kroniki polskie napisali; w XII wieku zakonnik nie znany z imienia, którego nazwali Gallem Anonimem, około sto lat później krakowski biskup Wincenty Kadłubek, i w XV wieku Jan Długosz,
Roczniki i kroniki sporządzano na pergaminie robionym ze skór owiec, koźląt lub cieląt. Był on drogi, więc pisarze starali się go oszczędzać. W tym celu niektóre wyrazy zapisywali skrótami. Chcąc odczytać średniowieczny dokument, należy znać język łaciński i wiedzieć co oznaczają skróty, a jest ich dość dużo.
Następnym przykładem dziedzictwa średniowiecza jest wynalezienie drukarni przez niemieckiego drukarza Jana Gutenberga, która zastąpiła pracochłonne i ręczne przepisywanie książek na drogim pergaminie. A te pergaminy mogli pozwolić sobie tylko najbogatsi. W drukarni ryto na drewnianych deskach teksty książek i odbijano je na tańszym materiale – na papierze. Jednak ta metoda była stosowana głównie do powielania obrazków i krótkich tekstów. Dopiero wynalezienie druku w połowie XV wieku dokonało wielkiego przełomu. Zastosowanie ruchomych czcionek, dzięki którym można było układać różne teksty, pozwoliło drukować książki w tysiącach egzemplarzy. W ten sposób stały się one tańsze i bardziej powszechne.
Wynalazek druku przyczynił się do rozwoju nauki i kultury.
Kolejnym z przykładów dziedzictwa średniowiecznego jest powstanie systemu edukacji.
W szkołach parafialnych, czyli najniższego poziomu uczono łacińskich modlitw i śpiewu kościelnego, przygotowując w ten sposób chłopców do służenia w czasie mszy.
W szkołach wyższego poziomu wykładano siedem przedmiotów nazywanymi „sztukami wyzwolonymi”. Trzy pierwsze obejmowały naukę łaciny, śpiew kościelny, astronomię, arytmetykę i geometrię (w czasach średniowiecza opisywała ona różne kraje).
W szkołach najwyższego stopnia – uniwersytetach, wykładano wszystkie przedmioty.
Następnym przykładem dziedzictwa średniowiecza jest wynalezienie przez alchemików substancji chemicznych takich jak: kwas azotowy, kwas siarkowy, kwas solny, wodę królewską (mieszanina kwasów rozpuszczająca wszystkie rodzaje metali).
Alchemicy pełnili również funkcje lekarzy. Niektóre dolegliwości leczone były lekarstwami ziołowymi. Starali się stworzyć kamień filozoficzny, który miał zamieniać metal w złoto. Chcieli również odkryć eliksir życia, który miał przedłużać życie i zapewnić młodość na wieki.
cysia27