Graves Robert - Mity hebrajskie.pdf

(1113 KB) Pobierz
Graves Robert - Mity hebrajskie
Robert Graves
Raphael Patai
Mity hebrajskie
KSIĘGA RODZAJU
Przełożyła
Regina Gromadzka
 
SPIS TREŚCI
OD TŁUMACZA
WSTĘP
1. STWORZENIE ŚWIATA WEDŁUG KSIĘGI RODZAJU
2. STWORZENIE ŚWIATA WEDŁUG INNYCH TEKSTÓW BIBLIJNYCH
3. MITYCZNA KOSMOLOGIA
4. GLOSY DO OPOWIEŚCI O STWORZENIU
5. WCZEŚNIEJSZE DZIEŁA STWORZENIA
6. OPIS PIERWOTNYCH POTWORÓW
7. REEM I ZIZ
8. UPADEK LUCYFERA
9. NARODZINY ADAMA
10. TOWARZYSZKI ADAMA
11. RAJ
12. UPADEK CZŁOWIEKA
13. BUNT SAMAELA
14. NARODZINY KAINA I ABLA
15. AKT MIŁOSNY
16. BRATOBÓJSTWO
17. NARODZINY SETA
18. SYNOWIE BOŻY I CÓRKI LUDZKIE
19. NARODZINY NOEGO
20. POTOP
21. PIJAŃSTWO NOEGO
22. WIEŻA BABEL
23. PRZODKOWIE ABRAHAMA
24. NARODZINY ABRAHAMA
25. ABRAHAM I BOŻKI
26. ABRAHAM W EGIPCIE
27. ABRAHAM RATUJE LOTA
28. PRZEPOŁOWIONE TRUPY ZWIERZĄT
29. IZMAEL
30. ABRAHAM W GERARZE
31. NARODZINY IZAAKA
32. LOT W SODOMIE
33. LOT W SOARZE
34. OFIARA IZAAKA
 
35. ABRAHAM I KETURA
36. MAŁŻEŃSTWO IZAAKA
37. IZAAK W GERARZE
38. NARODZINY EZAWA I JAKUBA
39. ŚMIERĆ ABRAHAMA
40. ZAMIANA PRAWA PIERWORÓDZTWA
41. SKRADZIONE BŁOGOSŁAWIEŃSTWO
42. MAŁŻEŃSTWA EZAWA
43. JAKUB W BETEL
44. MAŁŻEŃSTWA JAKUBA
45. NARODZINY DWUNASTU PATRIARCHÓW
46. POWRÓT JAKUBA DO KANAANU
47. JAKUB W PENUEL
48. POGODZENIE SIĘ JAKUBA Z EZAWEM
49. ZGWAŁCENIE DINY
50. RUBEN I BILHA
51. JUDA I TAMAR
52. ŚMIERĆ IZAAKA, LEI I EZAWA
53. JÓZEF W STUDNI
54. JÓZEF ISULEJKA
55. JÓZEF W WIĘZIENIU
56. JÓZEF ZOSTAJE WICEKRÓLEM
57. GŁÓD
58. POWRÓT BRACI
59. JAKUB W EGIPCIE
60. ŚMIERĆ JAKUBA
61. ŚMIERĆ JÓZEFA
BIBLIOGRAFIA
INDEKS
 
OD TŁUMACZA
Podstawą tego tłumaczenia jest amerykańskie wydanie książki Roberta Gravesa i
Raphaela Patai, Hebrew Myths, McGraw Hill Paperbacks, Nowy Jork 1989 (wyd. I:
Doubleday and Co. 1963).
Nazwy biblijne, imiona własne oraz cytaty przytaczam na ogół według tzw. Biblii
Tysiąclecia (Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu w przekładzie z języków
o ry ginalnych... z inicjatywy Benedyktynów Tynieckich, Poznań-Warszawa 1990, wyd.
III poprawione). W przypadku gdy polski przekład różni się w sposób istotny od
wyrazu lub cytatu podanego przez autorów, tłumaczę go z oryginału angielskiego.
W kilku uzasadnionych wypadkach rezygnuję z poprawnej skądinąd transkrypcji
nazw podanej w Biblii Tysiąclecia. Piszę na przykład “Haran" i “Hetyci", a nie
“Charan" i “Chetyci", gdyż taka pisownia przeważa w literaturze naukowej.
Imiona bóstw i bohaterów greckich podaję w formie spolszczonej, kierując się
pisownią zastosowaną w polskim przekładzie Mitów greckich Roberta Gravesa (tłum.
H. Krzeczkowski, Warszawa 1974).
Pozostałe nazwy własne oraz wyrazy pospolite hebrajskie, akadyjskie, arabskie,
egipskie, greckie itd. podaję według uproszczonej transkrypcji przyjętej dla
poszczególnych języków. Rezygnuję z wprowadzania znaków diakrytycznych na
oznaczenie spółgłosek, które nie mają odpowiedników w języku polskim, by nie
utrudniać lektury książki polskiemu czytelnikowi. Rzadkie odstępstwa od tej reguły
pojawiają się jedynie tam, gdzie jest to istotne dla zrozumienia etymologii
omawianych wyrazów.
R.G.
 
WSTĘP
Mity to udramatyzowane opowieści, które składają się na święty statut
uzasadniający ciągłość starodawnych instytucji, obyczajów, obrzędów i wierzeń na
danym obszarze lub zatwierdzający wprowadzane zmiany. “Mit" jest wyrazem
greckim, “mitologia" jest pojęciem greckim, a badania mitologii oparte są na greckich
przykładach. Zwolennicy literalnego znaczenia, którzy zaprzeczają, jakoby Biblia
zawierała jakiekolwiek mity, w pewnym sensie mają rację. Większość mitów traktuje
o bogach i boginiach, którzy uczestniczą w ludzkich sprawach, opowiadając się po
stronie rywalizujących ze sobą bohaterów, podczas gdy Biblia uznaje tylko jednego,
uniwersalnego Boga.
Wszystkie święte dokumenty przedbiblijne, które spisano w języku hebrajskim,
zaginęły lub zostały celowo zniszczone. Należały do nich Księga wojen Jahwe oraz
Księga Jaszara - epickie relacje z wędrówki Izraelitów po pustyni i z podboju
Kanaanu. Księgi te zostały napisane we wczesnopoetyckim stylu hebrajskim, co
można stwierdzić na podstawie krótkich fragmentów cytowanych w Ks. Liczb 21, 14,
Ks. Jozuego 10, 13 oraz w 2 Ks. Samuela 1,18 . Trzecia księga została podobno
spisana na rozkaz Jozuego i składała się z siedmiu części zawierających opis
Kanaanu i jego miast (Ks. Jozuego 18, 9). Księga historii Adama (Ks. Rodzaju 5, 1)
sugeruje, że istniała niegdyś szczegółowa opowieść o pierwszych dziesięciu
pokoleniach, od Adama do Noego. Księga Jahwe, sądząc ze wzmianki w Ks.
Izajasza 34, 16, była mitologicznym zbiorem baśni o zwierzętach. Kilka innych
zaginionych ksiąg, o których wspomina Biblia, takich jak Dzieje Salomona, Księga
genealogii, Kroniki królów Judy, Kroniki królów Izraela, Kroniki synów Lewiego, na
pewno zawierało sporo materiałów mitycznych.
Dokumentów religijnych późniejszych niż Biblia jest bez liku. W ciągu tysiąca lat
od momentu ustanowienia pierwszego kanonu biblijnego Żydzi z Europy , Azji i Afryki
stworzyli ogromną ilość pism. Stanowiły one bądź próby objaśnienia Prawa
Mojżeszowego, bądź historyczne, moralistyczne, anegdotyczne czy homiletyczne
komentarze do poszczególnych fragmentów Biblii. W obydwu przypadkach autorzy
włączali do swych pism obszerny materiał mityczny , gdyż mit zawsze służył za
zwięzłe zatwierdzenie enigmatycznych praw , obrzędów i obyczajów społecznych.
Jednakże , w przeciwieństwie do ksiąg kanonicznych , które uznano za natchnione
przez Boga i dlatego starano się usunąć z nich najmniejsze ślady politeizmu , księgi
apokryficzne potraktowano bardziej pobłażliwie. Wiele odrzuconych wcześniej mitów
mogło pojawić się ponownie w bezsprzecznie ortodoksyjnym kontekście
postbiblijnych midraszów . Na przykład w Ks. Wyjścia 14 , 23 czytamy , że konie
faraona , rydwany i jeźdźcy, którzy ścigali Dzieci Izraela , weszli za nimi w środek
 
Zgłoś jeśli naruszono regulamin