PPP2 (ćwiczenia) 21.09.2008 r. Język Kiniuś ™
JĘZYK– to najwspanialsze i najmocniejsze narzędzie ludzkiego porozumiewania się (spełnia funkcję integracyjna w budowaniu stosunków międzyludzkich) i poznania, ponieważ zawarty w nim obraz świata, narzuca nam widzenie świata (światopogląd), a jednocześnie jego twórcza moc pozwala nam wyrażać każdą nową wiedzę.
Te trzy podstawowe społeczne funkcje języka - komunikatywna, integracyjna i poznawcza - wpływają na losy życiowe jednostek, stąd nasze powodzenie w różnych sytuacjach w ogromnej mierze zależy od tego, na ile umiemy wykorzystać możliwości zawarte w mowie.
Kod werbalny – wszystko to, co jest nam potrzebne do porozumiewania się, to co nabywamy od dzieciństwa.
Kod uwewnętrzniony – to kompetencja językowo – komunikacyjna, stanowi podstawę porozumiewania się, tworzenia komunikatów i ich rozumienia.
Odbiór komunikatów (np. tekstów, wypowiedzi) wymaga nie tylko znajomości kodu (kodów językowych), ale także sytuacji, w której powstaje dany komunikat, a zwłaszcza kontekstów:
KONTEKSTY KOMUNIKATÓW:
1. Komunikacyjny - zachowania komunikacyjne poprzedzające i towarzyszące danemu komunikatowi
2. Poznawczy - czyli fragment systemu poznawczego (dotyczy naszej wiedzy o rzeczywistości)
3. Zdaniowy - rodzaj poza komunikacyjnej działalności, która istotnie wpływa na zachowania komunikacyjne (nauka, codzienne życie, itp.)
4. Interpersonalny - wynikający z ról społecznych rozmówców (np. nauczyciel - uczeń, pracodawca - pracownik), miejsca i czasu kontaktu oraz atmosfery (intymnie - obco)
5. Kulturowy - m.in. rodzinny, regionalny, narodowy, etc.
( Jak zatem widać, ludzka komunikacja jest jakby zanurzona w ogólnym kontekście życiowym i ma w zasadzie charakter instrumentalny. Komunikaty przekazują informacje o stanach rzeczy, o naszych ocenach, o stosunku do partnera rozmowy, a zatem przy ich pomocy usiłujemy wpływać na samą rzeczywistość i na partnera. Nie komunikujemy się przecież dla samego komunikowania (sztuka dla sztuki), lecz dla osiągnięcia różnych celów życiowych. Nasze komunikaty są najczęściej wielo celowe, a ich realizacja może się układać hierarchicznie, tzn. że intencji głównej podporządkowujemy inne.)
KOMUNIKACJA - rodzaj ludzkiego zachowania polegający na zaistnieniu w danej sytuacji, w ramach innego zachowania kontaktu miedzy dwoma jego uczestnikami, czyli nadawcą i odbiorcą, kontakt taki polega na przekazywaniu informacji, poglądów, uczuć, itp. aby współpartner komunikacyjnego poinformować, wpłynąć na jego myślenie i zachowanie.
KOMPETENCJA KOMUNIKACYJNA - to wiedza na temat użycia języka w grupie społecznej. Jest to znajomość systemu komunikacyjnego, czyli reguł porządkujących użycie języków i odmian języków na p[płaszczyźnie społecznej.
(Kto? Do kogo? Co? I dlaczego? Mówi.)
KOMPETENCJE JĘZYKOWE - jest o wiedza i umiejętności przekazywania sobie i innym myśli i emocji. Dotyczą zarówno wiedzy, jak i zdolności, tego, co wrodzone i tego, co nabyte, treści oraz formy.
( zdolność bardziej pierwotna w stosunku do kompetencji komunikacyjnych)
RODZAJE KOMPETENCJI JĘZYKOWYCH:
1. Lingwistyczna - zdolność do posługiwania się określonymi kodami znaków werbalnych i niewerbalnych w procesie skutecznego (ze względu na cel) lub efektywnego (ze względu na sam proces) przekazywania myśli i uczuć kierujących bądź organizujących oczekiwania odbiorcy i (lub) nadawcy komunikatu.
2. Fonetyczna – zdolność do posługiwania się aparatem mowy, artykułującej określoną liczbę fonemów.
Fonem – dźwięk mowy używany w danym języku.
koza / kosa – zmiana cechy dystynktywnej (z/s) zmiana znaczenia wyrazu
(Możemy więc zrozumieć, dlaczego obcokrajowcy mogą się nauczyć języka polskiego, a nasi rodacy innych języków. Źródłem tej potencji jest bowiem fakt, iż liczba fonemów we wszystkich językach jest stała, zmienia się jedynie częstotliwość ich używania. Tak, jak z siedmiu dźwięków gamy możemy ułożyć nieskończoną liczbę sekwencji melodycznych, a z siedmiu podstawowych kolorów tak wiele różnorodnych barw, tak samo ze stosunkowo większej liczby fonemów możemy ułożyć nieskończoną liczbę znaków werbalnych. Wrodzony program kierujący rozwojem fonemów nie rozwija się jednak w próżni, ale w interakcji z otoczeniem.)
3. Leksykalna – Umiejętność do posługiwania się określonym słownikiem (zasobem słów).
(Rozwinięta kompetencja leksykalna sprawia, że nawet mało gramatyczna wypowiedź pozwala zrozumieć intencje jej nadawcy.)
4. Semantyczna - Umiejętnością używania słów zgodnie z ich znaczeniem, w określonych kontekstach.
5. Syntaktyczna – Umiejętność łączenia słów w ciągi zdaniowe. Kompetencja ta pozwala mówiącemu czy piszącemu stosować się do odpowiednich zasad gramatyki i pisowni.
(Kategoria znaczeniowa – odnosi się do rzeczowników i czasowników.
Kategoria funkcyjna – określa partykuły, zaimki, przyimki, określa relacje pomiędzy osobami, zdaniami.)
6. Prozodyczna – zdolność do zmieniania intonacji, natężenia i napięcia głosu.
Za pomocą tej umiejętności wyrażamy nie tyle treść poszczególnych słów czy zdań, ile sens pewnej całości, a także nasz stosunek emocjonalny do niej. Człowiek pozbawiony tej kompetencji mówi z jednakową mocą, na jednej wysokości głosu, a słowa wypowiedziane na jednej wysokości dźwięku, z jednakowym natężeniem utrudniają zrozumienie komunikatów.
ROZWÓJ KOMPETENCJI KOMUNIKACYJNYCH DZIECKA:
I stadium – gruchanie / głużenie (‘wypowiada’ fon) ok. 6 tydzień życia
II stadium – gaworzenie (dziecko zaczyna używać fonemów) ok. 6 miesiąc życia
III stadium – początki intonacji ok. 8 mies. życia
IV stadium – wypowiedzi jedno-wyrazowe ok. 1 rok życia
V stadium – wypowiedzi dwu-wyrazowe ok. 18 mies. życia
VI stadium – końcówki fleksyjne ok. 2 roku życia
VII stadium – pytania i przeczenia ok. 2 lata i 3 mies.
VIII stadium – podstawowa dorosła struktura zdania ok. 4 lat
IX stadium – rzadkie lub złożone konstrukcje ok.5 lat
X stadium – dojrzała mowa ok. 10 lat
2
spodpowieki