Problemy z opiniowaniem w przypadku wystąpienia anomalii genetycznej.pdf

Z PRAKTYKI

Problemy z opiniowaniem

w przypadku wyst¹pienia anomalii genetycznej

W rutynowej pracy pracowni gene-

tycznych policyjnych laboratoriów

kryminalistycznych stosowany jest

zestaw SGM Plus firmy Applied Bio-

system pozwalaj¹cy na jednoczesn¹

analizê próbki w zakresie 10 polimor-

ficznych uk³adów STR oraz oznacze-

nie markerów p³ci. System ten po-

zwala na jednoznaczne wykluczenie

lub potwierdzenie z prawdopodobieñ-

stwem granicz¹cym z pewnoœci¹ hi-

potezy na temat pochodzenia mate-

ria³u biologicznego od danej osoby.

Jego przydatnoœæ w badaniach kry-

minalistycznych, oprócz wzmianko-

wanej informatywnoœci, wynika rów-

nie¿ z mo¿liwoœci analizy DNA zde-

gradowanego w znacznym stopniu

oraz wysokiej czu³oœci metody. Zale-

cana przez producenta optymalna

iloœæ wyjœciowego DNA powinna za-

wieraæ siê w przedziale od 1,0 ng do

2,5 ng 1 . Iloœæ ta pozwala na uzyska-

nie pe³nego profilu w zakresie

wszystkich badanych uk³adów syste-

mu SGM Plus i prawid³owego obrazu

elektroforetycznego badanej próbki,

tj. takiego, w którym piki odzwiercie-

dlaj¹ce allele bêd¹ mia³y porówny-

waln¹ wielkoœæ w poszczególnych

badanych loci.

O ile górna granica optymalnej ilo-

œci DNA nie stanowi ¿adnego proble-

mu, bo mo¿emy j¹ uzyskaæ odpo-

wiednio rozcieñczaj¹c próbkê o du¿ej

zawartoœci DNA, o tyle dolny próg by-

wa trudny do osi¹gniêcia w przypad-

ku niektórych œladów kryminalistycz-

nych i czêsto nawet maksymalne za-

gêszczenie próbki nie jest wystarcza-

j¹ce. W takich przypadkach uzysku-

jemy przewa¿nie niepe³ny profil (brak

wyników w uk³adach o najwiêkszej

d³ugoœci analizowanych fragmen-

tów), a w uk³adach, w których otrzy-

mujemy wynik, wysokoœci pików nie

s¹ zbalansowane (zbli¿onej wielko-

œci). Nierzadko wystêpuje wtedy rów-

nie¿ zjawisko „wypadania” d³u¿szych

alleli w poszczególnych uk³adach, co

mo¿e prowadziæ do uzyskania mylne-

go wyniku wskazuj¹cego na homozy-

gotê.

S³aba jakoœæ i zbyt ma³a iloœæ

DNA uzyskanego ze œladów krymina-

listycznych mo¿e wynikaæ na przy-

k³ad z dzia³ania czynników œrodowi-

skowych (deszcz, s³oñce), jakim pod-

lega³ materia³ dowodowy przed za-

bezpieczeniem.

Przyk³adem na to, jaki wp³yw na

opiniowanie mo¿e mieæ wynik badañ

takiego materia³u, jest przypadek

ekspertyz realizowanych w Pracow-

ni Biologii LK KSP na zlecenie Wy-

dzia³u do walki z Terrorem Kryminal-

nym i Zabójstw KSP do sprawy

o usi³owanie wymuszenia rozbójni-

czego. Jednym ze œladów by³ niedo-

Ryc. 1. Obraz elektroforetyczny (Genotyper 3.7) wyników badañ genetycznych materia³u biologicznego na niedopa³ku papierosa

Fig. 1. Electropherogram of DNA from cigarette butt (Genotyper 3.7)

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07

Z PRAKTYKI

pa³ek papierosa zabezpieczony na

otwartym terenie posesji, gdzie

przetrzymywano osobê uprowadzo-

n¹ dla okupu.

Niedopa³ek poddano badaniom

zgodnie ze stosowan¹ rutynowo pro-

cedur¹. Izolacjê DNA prowadzono

metod¹ organiczn¹, zagêszczaj¹c

próbkê na filtrze Microcon 100 2 . Am-

plifikacjê prowadzono w aparacie Ge-

neAmp PCR 9700, elektroforezê

w aparacie ABI PRISM 3100, analizê

obecnoœæ dodatkowego, bardzo

niskiego piku (67 RFU) w uk³a-

dzie D3S1358,

w próbce uzyskanej z dowodowego

niedopa³ka (ryc. 2).

Porównanie wyników otrzymanych

dla materia³u dowodowego na ustni-

ku niedopa³ka papierosa i dla mate-

ria³u porównawczego da³o przes³anki

do w³aœciwego sformu³owania opinii

w przedmiotowej sprawie. Przypusz-

czenie, ¿e w materiale dowodowym

mamy do czynienia z mieszanin¹

DNA, sta³o siê bezpodstawne. Zaist-

nia³y natomiast przes³anki do wnio-

obecnoœæ trzech porównywalnej

wielkoœci pików w uk³adzie

D21S11.

Taki obraz elektroforetyczny prób-

ki nasuwa³ przypuszczenie, ¿e mo¿e-

my mieæ do czynienia z mieszanin¹

DNA dwóch lub wiêcej osób, co

w przypadku niedopa³ków papiero-

sów nie jest rzadkie.

Ryc. 2. Obraz elektroforetyczny (Genotyper 3.7) wyników badañ genetycznych œliny porównawczej

Fig. 2. Electropherogram of DNA from saliva comparative sample (Genotyper 3.7)

wyników z wykorzystaniem progra-

mów GeneScan 3.7.1 i Genotyper 3.7.

Pomimo maksymalnego zagêsz-

czenia próbki profil DNA uzyskano

tylko w 7 uk³adach systemu SGM

Plus (ryc. 1). Nie otrzymano wyników

w uk³adach o najwiêkszej d³ugoœci

amplifikowanych fragmentów, tj.:

D16S539, D2S1338 i D18S51.

Wskazuje to na czêœciow¹ degrada-

cjê DNA w materiale na ustniku do-

wodowego niedopa³ka papierosa.

Ponadto w wyniku przeprowadzonej

analizy stwierdzono:

Nastêpnie zleceniodawca dostar-

czy³ materia³ porównawczy od wyty-

powanych mê¿czyzn celem ustale-

nia, czy materia³ biologiczny na ustni-

ku dowodowego niedopa³ka pocho-

dzi od któregoœ z nich.

Po przeanalizowaniu wyników ba-

dañ tego materia³u w zakresie uk³a-

dów systemu SGM Plus stwierdzo-

no, ¿e w przypadku jednego z mê¿-

czyzn, w uk³adzie D21S11, wystêpu-

j¹ trzy allele, takie same jak ozna-

czono dla materia³u dowodowego na

niedopa³ku papierosa. W pozosta-

³ych analizowanych uk³adach ozna-

czone dla tego mê¿czyzny allele by-

³y zgodne z oznaczonymi dla DNA

skowania, ¿e DNA w dowodowej

próbce pochodzi od tego w³aœnie

mê¿czyzny.

Dysproporcja w wielkoœci pików

w analizowanych uk³adach mog³a

byæ spowodowana ma³¹ iloœci¹ mate-

ria³u wyjœciowego.

Przytoczona sytuacja wskazuje na

koniecznoœæ zachowania du¿ej

ostro¿noœci przy formu³owaniu wnio-

sków opinii genetycznych, w przy-

padkach gdy mamy do czynienia

z ma³¹ iloœci¹ DNA, do tego czêsto

zdegradowanego.

Wystêpowanie trzech alleli

w uk³adzie D21S11 jest zjawiskiem

bardzo rzadkim, aczkolwiek mo¿li-

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07

dysproporcjê wielkoœci pików

w obrêbie par alleli uk³adów:

D381358, TH01 i FGA,

Z PRAKTYKI

wym 3 . W literaturze przedmiotu od-

notowano dotychczas 8 kombinacji

takich trójek 4 .

Nie jest mo¿liwe okreœlenie czê-

stoœci wystêpowania takiego uk³adu

alleli, poniewa¿ kombinacji uzyskanej

dla materia³u biologicznego na niedo-

pa³ku papierosa i dla œliny porównaw-

czej jeszcze nie opisano.

PRZYPISY

urnal of Forensic Sciences” 2006, nr

51, 253–265;

4 M.Ch. Ruitberg, D.J. Reeder, J.M.

Butler: STRBase: a short tandem

repeat DNA database for the human

identity testing community, „Nucleic

Acids Research” 2001, nr 29,

320–322; patrz równie¿: Short Tan-

dem Repeat DNA Internet Database

(http://www.cstl.nist.gov/biotech/str-

base/).

1 AmpFlSTR SGM Plus PCR Amplifi-

cation Kit User’s Manual, Applied

Biosystems;

2 R. Michalczak, G. Rycerska, E.

Wojtuszek: Analiza DNA w syste-

mie SGM Plus, „Zeszyty Metodycz-

ne”, nr 22, Wydawnictwo CLK KGP,

Warszawa 2005;

3 M.J Butler: Genetic and Genomics

of Core Short Tandem Repeat Loci

Used in Human Identity Testing, „Jo-

Henryka Mi¹skiewicz

Maciej Skonieczny

zdj.: M. Skonieczny

PROBLEMY KRYMINALISTYKI 255/07

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: