Jan Rybowicz
Nie, nie zrobisz nic.
Trzeba żyć.
Po prostu trzeba żyć.
Trzeba żyć w więzieniu
i trzeba żyć
w zakładzie dla obłąkanych.
Na obczyźnie
i w nieznośnej
domowej atmosferze.
Trzeba żyć
z listem gończym za tobą
i z wyrokiem śmierci
bez apelacji.
I z rakiem płuc,
który skończy się pewną śmiercią.
I kiedy statek tonie.
I kiedy samolot spada.
I kiedy już nie można żyć,
już nie.
Przyjdą, z młodymi twarzami,
niecierpliwi, trochę przerażeni.
Będą pytali, pytali.
Dlaczego niebo jest niebieskie?
Odpowiem - nie wiem.
Dlaczego trawa jest zielona?
Czy jest Bóg?
Po co żyjemy
Dlaczego przyciągają się magnesy
albo odwrotnie, odpychają?
Dlaczego świeci słońce?
Co to jest miłość
Czy muszą być wojny?
Dlaczego nic nie wiesz?
Czy naprawdę nie wiesz?
Co w takim razie robiłeś przez tyle lat?
Co za sens jest w tym wszystkim?
Odpowiem-nie wiem.
Wiem tylko,
że kiedyś przyjdą do was
z młodymi twarzami
niecierpliwi, trochę przerażeni
i będą pytali, pytali.
Tak, przyjacielu. Dojdziesz i ty do tego.
Jedyny ratunek jest w obłędzie.
W śrubie, zajobie, pierdolcu i obłąkaniu.
Tylko tam, w tym, uwierz mi. To pewne.
"Błogosławieni ubodzy duchem
albowiem ich jest Królestwo Niebieskie."
Błogosławieni szurnięci
albowiem już tu, na ziemi,
są w raju.
Opowiem wam taką historię.
Napisałem wiersz.
Ten wiersz wydrukowała
jakaś gazeta.
Potem ten wiersz
przeczytałem
na jakimś wieczorze
autorskim.
A po przeczytaniu
przeze mnie
tego wiersza
jakiś człowiek
zaczął się
głośno śmiać.
Mnie wtedy wcale
nie było do śmiechu.
A potem ten człowiek
wrócił do domu
i nieoczekiwanie
zapłakał.
Róża jest kogutem,
kogut jest pokrzywą,
pokrzywa jest bawołem,
bawół jest człowiekiem,
człowiek jest ropuchą,
ropucha jest groszkiem,
groszek jest człowiekiem,
człowiek jest różą,
róża jest psem....
Wszystko zależy od ducha,
który wziął sobie te atomy,
które akurat były wolne.
Jestem drogowskazem,
który nie może ruszyć w drogę,
którą pokazuje
Jeżeli ruszę nią,
kto za mnie wskaże kierunek tym,
którzy nadchodzą,
młodzi, wciąż nowi?
Wielokrotnie próbowano mnie odwracać,
abym wskazywał mylną drogę
Ale jestem jak słonecznik
Pokazuję wciąż ten sam kierunek:
ku słońcu
Najważniejsze jest,
że nieważne jest,
czy Bóg istnieje,.
czy nie.
Samotni
we wszechświecie,
szukamy
przyjaciół.
Tak długo,
aż uwierzymy
w ich obecność
naprawdę.
A ona cicha jak zmierzchanie.
Snuje się wiotko przez pokoje.
Wargi różowe ma, wilgotne.
Jej twarz pochłania całe światło.
Hiszpańskie włosy, oczy szklane.
A ciało to bułeczka ciepła.
Czasami uśmiech mi przesyła,
a wtedy staje w biegu serce.
Jest niepozorna, jakby wcale.
Wypełnia pustkę jednocześnie.
Przyzwać ją można jak wspomnienie,
dobre wspomnienie, dobrych dni.
Potem zapomnieć, potem schować,
by móc wydobyć w każdej chwili.
Jak dobry wiersz, który jest w książce,
w mojej biblioteczce.
A nocą znów zasłania się snem,
jest niewidoczna, aż do dnia.
Ale dzień wstaje, ona z nim.
I jest w nim, aż do nocy znów.
W mych snach jej nie ma.
Czemu, nie wiem.
Może dlatego nie chce być,
by nie przeszkadzać. Cicha tak.
Codziennie umiera Chrystus w nas.
Codziennie On zmartwychwstaje.
Codziennie umiera
Chrystus w nas,
Z wielkim krzykiem
umęczonym:
- Boże mój, Boże mój,
Czemuś mnie opuścił?
I codziennie zmartwychwstaje Chrystus w Nas
i słyszy wtedy Ojca głos:
- Jeszcze nie czas,
mój synu,
Jeszcze nie czas.
Jeszcze poczekaj…
Elli lama,
Elli lama sabachtani…
Jest ta granica, którą przekroczyłeś.
Już jesteś za nią, jesteś poza śmiercią.
Teraz, gdy kochasz, to jest tylko seks.
Teraz, gdy mówisz, to są tylko słowa.
Już wiesz, że w księgach wcale nie ma życia.
Już wiesz, że teatr, to jest udawanie.
A czas jest tylko odmierzaniem godzin.
Noc też jest czasem, dla odmiany czarnym.
Ci ludzie obok są puści, jak ty.
Gdy słyszysz psa, widzisz szczekanie.
I czasem staniesz w grudniowym przedświcie.
I chcesz się bać, ale się nie boisz.
I z głową w popiół zadartą chcesz wyć.
Lecz myśl ta znika, zanim napniesz krtań.
Butelka wódki niewiele pomaga.
Ogrzewa tylko trochę cały chłód.
Uciekasz ciągle od powrotu w próg.
I tylko jedno żyje w tobie - trwać!
Kogo nie boli,
ten nie pisze wierszy,
bo po co?
Wiersze piszą ci,
których boli,
tak jakby mogły one
zmienić cokolwiek...
których zawiodły
wszystkie
przeciwbólowe
środki...
A więc wiersze
to dla nich
uśmierzające
tabletki ze słów.
Trudno powiedzieć,
co dokładnie boli poetę,
w którym miejscu?
Ból ten
jest podobny do bólu
nogi faceta,
któremu nogę
amputowano...
Pisanie wiersza,
to wysiłek poruszania
tą odciętą
nogą.
To nie będzie wcale takie głupie,
jeśli,
studiując zen,
powiesz mi,
że gałęzie drzewa
wgryzają się w ziemię powietrza
i piją wody wiatru,
a drzewa korzenie
tkwią w powietrzu ziemi
i owiewa je wiatr wód...
ale nie zdziw się wcale,
że gdy to powiesz,
to tak cię walnę
w tę twoją przemądrzałą gębę,
że wywrócisz się do góry nogami
i spostrzeżesz,
owiewa wiatr,
tkwią mocno w ziemi !
I tylko nie próbuj
wmawiać mi wtedy,
że to ja stoję
do góry nogami !
Radość życia płynie z obecności
drugiego człowieka,
i z zupełnej samotności.
Radość życia daje alkohol
i absolutna wstrzemięźliwość.
Kobieta obok - to też coś,
ale umiej być radosny,
gdy żadna nie zechce
na ciebie nawet spojrzeć.
Pisanie grubej książki.
Ach, jaka to radość życia.
Ale byłem raz równie szczęśliwy,
gdy paliłem w piecu, kartka po kartce,
czterystustronicowy maszynopis
nieźle - chyba - zapowiadającej się
powieści.
Radość życia jest wszędzie.
Gdzie jest napisane,
że zupełny brak pieniędzy,
to zaraz musi być
czarna rozpacz i żal.
Radość życia jest także
w celi śmierci,
w domu żałoby,
w spelunie ostatniej kategorii.
Wiem to.
Widziano ją także,
jak pojawiła się w ostatniej chwili życia
u człowieka, który
w całym swoim długim wegetowaniu
nie zaznał chwili radości.
(Jeszcze raz, proszę,
przeczytajcie uważnie ten wiersz).
Kiedy mi mówią,
że dobry Bóg zabiera po śmierci
wszystkich ludzi do siebie, do nieba,
mówię - tak!
że nie ma żadnego Boga
i zdycha się raz na zawsze,
dokładnie i nieodwołalnie,
Mówią, że święte, to kurwy,
a kurwy to święte.
Mówię - tak!
Mówią, że domy wariatów
są pełne zapoznanych geniuszy.
Tak - mówię - tak!
Nie ma sprawiedliwości na tym świecie,
bo biedny zawsze dostaje w kość.
Nie ma sprawiedliwości na tym świecie
- mówią - że bogaty i tak się wywinie…
Mówią: jest pan zdolny,
błyskotliwy i wybitny,
przystojny, inteligentny,
mądry i moralny,
wstrzemięźliwy...
Mówią: jest pan wariatem,
alkoholikiem, idiotą, głupcem,
grafomanem, erotomanem,
zerem, przestępcą, nikim...
Mówię: tak, tak i jeszcze raz - tak!
I odwalcie się wreszcie ode mnie.
Miła, to sentymentalne,
ale nie mogę, nie mogę zapomnieć
nas wtedy,
wtopionych w bursztyn ciszy.
Z jaką nieśmiałą obawą
dotykaliśmy swoich rąk:
skrzydeł egzotycznych ptaków.
To powraca do mnie
jak motyw śmierci.
Tak świeże były nasze ciała,
tak czyste,
ciała prawie dzieci.
Kim, jak nie dziećmi byliśmy,
niewinnymi,
bardziej świętymi
niż wszyscy święci.
To jak zadra
tkwi w mej pamięci.
Nasze błękitne oddechy,
nasze źródlane oczy
jeszcze nie tknięte szronem przerażenia.
Nasza czułość
delikatna jak nalot pyłku na śliwkach,
czysta i krucha jak płatek lodu,
naiwna jak psiak.
Już nigdy nie będziemy kochać
tak jak wtedy.
Jan Rybowicz - Kompot z rabarbaru
Nie pamiętam Twojego imienia.
Koloru Twoich włosów, oczu.
Nie wiem, kiedy to było? Gdzie?
Przy jakiej okazji?
Czasami tylko ostrożnie
Wydobywam z pamięci ten gest,
Z jakim postawiłaś przede mną kompot z rabarbaru.
I zaraz przerażony
Chowam w panice ruch Twojej ręki,
Z powrotem w niepamięć,
Aby nie zwariować z czułości.
Nie pamiętam Twojego imienia
avir