Zgaga _ Zdrowie i medycyna.pdf

2010-10-06

Zgaga | Zdrowie i medycyna

Ç Zgaga

Wiele osb odczuwa w rŇnych sytuacjach mniej lub bardziej nasilone dolegliwoĻci okreĻlane jako zgaga. Zgaga to

objaw choroby, ktry najczħĻciej wiĢŇe siħ z przedostawaniem siħ kwaĻnej treĻci ŇoþĢdka do przeþyku. Nazwa, ktrĢ

lekarze posþugujĢ siħ dla opisania takiego stanu rzeczy to choroba refluksowa ŇoþĢdkowo - przeþykowa. Jest to jeden z

najczħstszych problemw klinicznych w gastroenterologii. CzħstoĻę choroby refluksowej w ostatnich latach wyraŅnie

wzrasta. DolegliwoĻci zwiĢzane z tĢ chorobĢ znacznie pogarszajĢ jakoĻę Ňycia, dlatego warto poznaę trochħ lepiej

przyczyny oraz sposoby radzenia sobie ze zgagĢ.

Ç Co to jest refluks ŇoþĢdkowo - przeþykowy?

Refluks oznacza cofanie, zwracanie. Istota choroby refluksowej polega na cofaniu zawartoĻci ŇoþĢdka do przeþyku.

Pokarm po przeŇuciu w jamie ustnej trafia do gardþa, dalej do przeþyku i nastħpnie do ŇoþĢdka. StĢd oczywiĻcie jego

droga prowadzię powinna bezpowrotnie do jelit. Jednak niestety moŇe przedostawaę siħ z powrotem do przeþyku.

PoniewaŇ do przeþyku trafia oprcz poþkniħtego wczeĻniej pokarmu rwnieŇ wytwarzany w ŇoþĢdku kwas solny i enzymy

trawiĢce, powoduje to powstawanie przykrych dolegliwoĻci, z ktrych najbardziej typowĢ i znanĢ pacjentom jest zgaga.

Zgaga jest to uczucie dyskomfortu lub blu, najczħĻciej piekĢcego lub palĢcego, zlokalizowanego za mostkiem. Zwykle

dolegliwoĻci majĢ miejsce w nocy, po jedzeniu, budzĢc chorego ze snu, czħsto z uczuciem goryczy lub kwasu w jamie

ustnej.

Jest szereg innych dolegliwoĻci, ktre pacjenci odczuwajĢ. Zgaga dotyczy okoþo 60 - 70% osb, a inne rzadsze objawy

choroby refluksowej to nudnoĻci i odbijania, zwracanie, ble w nadbrzuszu, ble za mostkiem, dysfagia, czkawka czy

Ļlinotok.

Refluks z ŇoþĢdka do przeþyku wystħpuje sporadycznie u kaŇdego czþowieka. Kiedy jednak dolegliwoĻci czħsto nawracajĢ

i majĢ duŇe nasilenie pojawia siħ problem. Mwimy wtedy o chorobie refluksowej. Ocenia siħ, Ňe do okoþo 7% osb

dorosþych cierpi regularnie (codzienne lub prawie codziennie) na objawy zwiĢzane z cofaniem kwaĻnej treĻci do przeþyku.

DuŇa czħĻę spoĻrd tych osb w ogle nie zgþasza siħ z tego powodu do lekarza prbujĢc radzię sobie z

dolegliwoĻciami we wþasnym zakresie.

Ç Jak dochodzi do powstania choroby?

Przeþyk tuŇ przy swoim koıcu, tzn. przed miejscem gdzie áwchodziÑ do ŇoþĢdka ma warstwħ miħĻniowĢ tworzĢcĢ zwieracz.

Zwieracz, jak nazwa wskazuje zwiera przeþyk, zamyka go i tym samym zapobiega cofaniu siħ treĻci z ŇoþĢdka. Zaburzenia

pracy dolnego zwieracza przeþyku mogĢ powodowaę niestety nieszczelnoĻę. Zbyt sþaby skurcz lub zbyt czħste

rozkurczanie siħ mogĢ doprowadzaę do zwracania do przeþyku zawartoĻci ŇoþĢdka, ktra skþada siħ nie tylko ze spoŇytego

pokarmu, ale rwnieŇ dziaþajĢcych draŇniĢco kwasu ŇoþĢdkowego i enzymw trawiennych.

Kolejnym czynnikiem powodujĢcym rozwj choroby mogĢ byę zaburzenia motoryki przeþyku. Mechanizmem

zabezpieczajĢcym przed refluksem jest samoistne oczyszczanie przeþyku z zawartoĻci, ktra dostaje siħ do niego z

ŇoþĢdka. Przeþyk oczyszcza siħ dziħki jego ruchom perystaltycznym (ruchom robaczkowym). U wielu chorych wystħpujĢ

zaburzenia oczyszczania przeþyku, wobec czego dostajĢcy siħ do niego kwas solny i enzymy ŇoþĢdkowe dziaþajĢ silniej i

dþuŇej.

Nastħpnym waŇnym mechanizmem chroniĢcym przed cofaniem siħ treĻci ŇoþĢdkowej jest sprawne oprŇnienie siħ

ŇoþĢdka z pokarmu. U blisko 50% chorych z ciħŇkĢ postaciĢ choroby refluksowej obecne sĢ zaburzenia oprŇniania

ŇoþĢdka. Staje siħ on wwczas przeciĢŇony pokarmem, co sprzyja wystĢpieniu zgagi lub odbijania.

Kolejny czynnik to przepuklina rozworu przeþykowego przepony. Nazwa ta oznacza przedostawanie siħ czħĻci ŇoþĢdka

ponad przeponħ, do klatki piersiowej. Prawidþowo ŇoþĢdek w caþoĻci znajduje siħ pod przeponĢ, w jamie brzusznej, a

przez przeponħ (z klatki piersiowej do jamy brzusznej) przechodzi przeþyk. W takich warunkach dolny zwieracz przeþyku

pracuje mniej efektywnie a ponadto przeþyk gorzej siħ oprŇnia.

Do rozwoju choroby moŇe przyczyniaę siħ (na szczħĻcie rzadko wystħpujĢcy) niedobr wydzielania Ļliny. Mechanicznie

spþukuje zawartoĻę przeþyku do ŇoþĢdka oczyszczajĢc przeþyk z zarzucanego kwasu. Poza tym Ļlina ma odczyn lekko

zasadowy, co sprzyja zobojħtnianiu kwasu ŇoþĢdkowego.

Inne przyczyny to skleroderma, rzadka choroba tkanki þĢcznej. Pamiħtaę teŇ naleŇy, Ňe niektre leki mogĢ zaburzaę pracħ

dolnego zwieracza przeþyku lub zwalniaę oczyszczanie przeþyku (jednak ten czynnik pozostaje w kwestii rozwaŇenia

wskazaı i przeciwwskazaı stosowania lekw przez lekarza!).

Rzadko treĻę o odczynie alkalicznym (zasadowym, a wiec nie z ŇoþĢdka) z duŇĢ zawartoĻciĢ Ňþci moŇe powodowaę

dolegliwoĻci. ņþę rwnieŇ moŇe powodowaę zapalenie przeþyku poprzez swe dziaþanie draŇniĢce (gþwnie u chorych po

przebytych operacjach ŇoþĢdka).

http://zdrowie.flink.pl/zgaga.php

1/3

2010-10-06

Zgaga | Zdrowie i medycyna

Wbrew powszechnemu przekonaniu ludzie cierpiĢcy na uporczywĢ zgagħ nie majĢ nadmiernego wydzielania kwasu w

ŇoþĢdku. To opisane wyŇej zaburzenia powodujĢ, Ňe kwas dostaje siħ do przeþyku, ktry nie moŇe siħ uchronię przed jego

draŇniĢcym dziaþaniem. NadkwaĻnoĻę, ktrĢ odczuwajĢ chorzy, nie jest wiħc zwiĢzana z wysokim wydzielaniem kwasu

solnego.

Ç Dlaczego treĻę z ŇoþĢdka nie powinna znajdowaę siħ w przeþyku? Powikþania choroby.

Kwas solny i enzymy trawienne ŇoþĢdka nie powinny dostawaę siħ do przeþyku. Jedynie Ļciana ŇoþĢdka (a ĻciĻlej:

wewnħtrzna warstwa, bþona Ļluzowa) jest oporna na trawiĢce i denaturujĢce ich dziaþanie. W przeþyku budowa bþony

Ļluzowej jest inna, bardziej áwraŇliwaÑ, stĢd kwas i enzymy bħdĢ jĢ powoli niszczyę powodujĢc w pierwszym etapie

rozpulchnienie i zaczerwienienie Î zapalenie bþony Ļluzowej.

Pierwszym objawem uszkodzenia przeþyku moŇe byę zaczerwienienie Ļluzwki. Nastħpnym stopniem jest obecnoĻę

nadŇerek, czyli drobnych uszkodzeı ciĢgþoĻci bþony Ļluzowej (drobnych zranieı). NadŇerki pojedyncze lub mnogie mogĢ

obejmowaę rŇne czħĻci przeþyku. Kiedy dojdzie do pojawienia siħ owrzodzeı, czyli gþħbokich ubytkw Ļluzwki, mwimy

o powaŇnym uszkodzeniu przeþyku.

W niektrych przypadkach moŇna stwierdzię obecnoĻę zwħŇeı, bħdĢcych nastħpstwem gojenia siħ wrzodw. Czasem

prawidþowy nabþonek jest zastĢpiony przez nabþonek typu ŇoþĢdkowego lub jelitowego (w przypadku zaawansowanej

choroby, trwajĢcej wiele lat). Jest to nazywane przeþykiem Barretta. Stwierdzenie przeþyku Barretta to objaw ciħŇkiej

postaci choroby refluksowej oraz zwiħksza ryzyko wystĢpienia raka przeþyku (jest stanem przedrakowym). NajciħŇszym

powikþaniem choroby refluksowej jest rak przeþyku.

Do powikþaı refluksowego zapalenia przeþyku naleŇĢ:

zwħŇenie przeþyku (ok.10-15%),

wrzd i krwawienie z owrzodzenia (ok. 10%),

przebicie wrzodu z jego klinicznymi nastħpstwami (ok. 0,2%),

tzw. przeþyk Barretta (ok. 3 - 15%).

rak przeþyku (Ļrednio rozwinie siħ u co dziesiĢtej osoby z przeþykiem Barretta).

Ç Diagnozowanie choroby.

Rozpoznanie choroby refluksowej wymaga wizyty u lekarza. W kaŇdym przypadku podejrzenia choroby (charakterystyczne

dolegliwoĻci: zgaga, nudnoĻci, odbijania) wskazana jest wizyta u lekarza. W oparciu o wiedzħ lekarz oceni, czy

niepokojĢce objawy sĢ zwiĢzane z zarzucaniem przeþykowym czy teŇ z innymi chorobami. Lekarz decyduje, jakie badania

naleŇy wykonaę by potwierdzię lub wykluczyę domniemanĢ chorobħ. To lekarz zadecyduje rwnieŇ, czy konieczne jest

zastosowanie lekw i jakie majĢ to byę leki.

Jakie lekarz moŇe zlecię badania? Badanie rentgenowskie grnego odcinka przewodu pokarmowego (poþkniħcie przez

badanego porcji substancji nieprzepuszczalnej dla promieni rentgenowskich - papki barytowej). Radiolog podczas

badania ocenia, jak przechodzi ona przez przeþyk, ŇoþĢdek i dwunastnicħ i moŇe ocenię nieprawidþowoĻci anatomiczne

dotyczĢce tych narzĢdw (przepuklina rozworu przeþykowego przepony, zwħŇenie przeþyku). Nie pozwala jednak to

badanie na okreĻlenie czy istniejĢ zmiany zapalne w przeþyku.

Znacznie dokþadniejszym jest badanie endoskopowe grnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli gastroskopia. Jest

to podstawowe badanie w diagnostyce choroby refluksowej. Pozwala ono szczegþowo ocenię powierzchniħ bþony

Ļluzowej przeþyku, ŇoþĢdka i dwunastnicy, nasilenie stanu zapalnego w przeþyku, obecnoĻę uszkodzeı bþony Ļluzowej

(nadŇerek) oraz obecnoĻę ewentualnych powikþaı Î owrzodzeı i zwħŇeı. MoŇna rwnieŇ endoskopowo pobraę wycinki

do badania mikroskopowego. Badanie daje wiħc moŇliwoĻę dostrzeŇenie zmian zapalnych ágoþym okiemÑ oraz

histopatologicznie. Pozwala na rozpoznanie powaŇnego powikþania choroby refluksowej Î przeþyku Barretta oraz wczesne

rozpoznanie ewentualnego nowotworu przeþyku. Zdarza siħ czasem, Ňe osoba z chorobĢ refluksowĢ ma prawidþowy

wynik endoskopii - nie wyklucza to rozpoznania choroby a Ļwiadczyę moŇe o stosunkowo þagodnej postaci.

PH-metria to pomiar kwaĻnoĻci w przeþyku, zarzucania kwaĻnej treĻci do przeþyku. Najbardziej pewnym dowodem na

istnienie zarzucania treĻci ŇoþĢdkowej do przeþyku jest wykrycie kwaĻnego odczynu w przeþyku, ĻwiadczĢcego o

dostawaniu siħ do niego kwaĻnej treĻci ŇoþĢdkowej. Caþodobowo mierzy siħ pH w przeþyku, niskie wartoĻci pH (poniŇej

4) ĻwiadczĢ o refluksie. Badanie to nie jest, przynajmniej w Polsce, zbyt czħsto wykonywane.

Badanie manometryczne jest kolejnym z badaı. Za pomocĢ sondy zaopatrzonej w czujniki rejestruje zmiany ciĻnienia w

przeþyku. Badanie trwa 30 minut. U chorych z ciħŇkĢ chorobĢ refluksowĢ wykrywa siħ zmniejszenie napiħcia dolnego

zwieracza przeþyku. MoŇna rwnieŇ wykryę rŇne zaburzenia motoryki przeþyku. Badanie ma znaczenie zwþaszcza przy

kwalifikowaniu pacjentw do leczenia chirurgicznego.

Ç Leczenie Î proste rady.

http://zdrowie.flink.pl/zgaga.php

2/3

2010-10-06

Zgaga | Zdrowie i medycyna

Zanim siħgnie siħ po leki, warto wyprbowaę kilka sposobw zmniejszenia dolegliwoĻci (zgagi) poprzez proste

zachowania. Istnieje kilka prostych, ale skutecznych sposobw radzenia sobie z objawami zarzucania do przeþyku.

Po pierwsze - racjonalne Ňywienie. Nie moŇna zbytnio objadaę siħ i áprzeþadowywaęÑ ŇoþĢdka. NaleŇy jeĻę posiþki

czħĻciej, ale o maþej objħtoĻci. Posiþki tþuste, gazowane napoje, duŇe iloĻci przypraw i sþodyczy oraz soki z owocw

cytrusowych, czekolada i kawa Î to szczeglnie nieprzyjazne skþadniki jadþospisu, z ktrych naleŇaþoby zrezygnowaę.

Ostatni posiþek powinien byę spoŇyty nie pŅniej niŇ 3 godziny przed poþoŇeniem siħ do þŇka.

Pamiħtaę naleŇy o szczeglnym zþym wpþywie na samopoczucie (zgagħ) przez alkohol. Nawet niewielkie iloĻci mogĢ

spowodowaę wielogodzinnĢ zgagħ lub wystĢpienie innych objaww refluksowych. RwnieŇ palenie tytoniu jest

szkodliwe dla ŇoþĢdka i przeþyku. Unikanie refluksu to jeszcze jeden powd Ňeby rzucię palenie.

Nadwaga lub otyþoĻę powodujĢ znaczne zwiħkszenie ciĻnienia wewnĢtrz brzucha. W takich warunkach pokarm jest wrħcz

wypychany z ŇoþĢdka do przeþyku. Schudniħcie nawet tylko o kilka kilogramw moŇe przynieĻę wyraŅnĢ ulgħ.

Pozycja pochylona sprzyja cofaniu siħ pokarmu do przeþyku. Byþoby wskazane unikanie prac zwiĢzanych z czħstym lub

dþugotrwaþym schylaniem siħ.

Spanie z uniesionymi o kilkanaĻcie centymetrw gþowĢ i tuþowiem u wielu chorych zmniejsza dolegliwoĻci refluksowe.

Nie pomoŇe jednak dodatkowa poduszka, naleŇy unieĻę caþe wezgþowie þŇka (pozycja zbliŇona do pþsiedzĢcej).

Leczenie farmakologiczne to domena lekarza. I tylko lekarz poprowadzi je skutecznie bez strat dla zdrowia. Jest szereg

lekw, ktre moŇna zastosowaę w leczeniu.

Leki alkalizujĢce, zobojħtniajĢce kwaĻnĢ treĻę ŇoþĢdkowĢ.

Leki prokinetyczne, zwiħkszajĢce napiħcie dolnego zwieracza przeþyku, pobudzajĢ perystaltykħ przeþyku oraz

przyspieszajĢ oprŇnianie ŇoþĢdka.

Leki zmniejszajĢce wydzielanie kwasu ŇoþĢdkowego.

CzħĻę lekw moŇna nabyę (w Polsce) bez recepty. Z uwagi na dziaþania niepoŇĢdane, bezpieczne leczenie wymaga

kontroli lekarskiej.

Choroba refluksowa najczħĻciej ma charakter przewlekþy lub nawracajĢcy. Nawroty po zakoıczeniu skutecznego leczenia

sĢ czħste. Wielu chorych wymaga zatem stosowania lekw w sposb ciĢgþy, przez wiele miesiħcy a nawet lat lub

leczenia okresowego (kilka tygodni stosowania lekw z kilkutygodniowymi lub kilkumiesiħcznymi okresami przerwy).

Leczenie takie jest najczħĻciej skuteczne i dobrze tolerowane.

MoŇliwe jest rwnieŇ leczenie chirurgiczne. Leczenie to zalecane jest tylko u nielicznych chorych z ciħŇkĢ postaciĢ

choroby. Wskazaniem jest zwþaszcza utrzymywanie siħ dolegliwoĻci i utrzymywanie siħ zmian zapalnych bþony Ļluzowej

przeþyku mimo intensywnego leczenia farmakologicznego. NajczħĻciej operacja polega na owiniħciu grnej czħĻci

ŇoþĢdka wokþ przeþyku w celu odtworzenia bariery oddzielajĢcej przeþyk od ŇoþĢdka. Zabieg moŇe byę wykonany

laparoskopowo (niewielkie blizny - kilka maþych naciħę skry, chirurg operuje za pomocĢ narzħdzi wþoŇonych do jamy

brzusznej przez te naciħcia). SkutecznoĻę leczenia operacyjnego jest wysoka.

Ç PodsumowujĢc.

PowyŇsze informacje stanowiĢ zarys wiedzy o chorobie refluksowej ŇoþĢdkowo Î przeþykowej, ktra jest przyczynĢ bardzo

powszechnej dolegliwoĻci, jakĢ jest zgaga. Bez wĢtpienia zgaga pogarsza znacznie jakoĻę Ňycia wielu ludzi. MoŇna

jednak, modyfikujĢc niektre zachowania jak rwnieŇ stosujĢc siħ do zaleceı lekarskich, co do farmakoterapii, znacznie

poprawię komfort Ňycia, pozbywajĢc siħ dokuczliwych dolegliwoĻci. Mam nadziejħ, Ňe powyŇszy artykuþ przybliŇyþ

czytelnikom istotħ choroby i sposoby wpþywania na wþasne zdrowie.

¨ copyright zdrowie.flink.pl - wszystkie prawa zastrzeŇone

tworzenie stron i pozycjonowanie

http://zdrowie.flink.pl/zgaga.php

3/3

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: