WOKULSKI ROMANTYK CZY POZYTYWISTA

Życiorys Wokulskiego jest bardzo bujny i obfituje w wiele zdarzeń. Jest on wplątany w powstanie styczniowe, zostaje zesłany, po powrocie staje się kupcem, bogaci się, potem traci wszystko przez kobietę, usiłuje popełnić samobójstwo, w końcu opuszcza kraj. Przegrywa, ponieważ nie chciał i nie potrafił wybrać pomiędzy romantyzmem a pozytywizmem, kierował się w życiu uczuciem, a jednocześnie musiał być dobrym kupcem. Jego rozdarcie wewnętrzne zostało spowodowane tym, że wychował się w romantyzmie, a musiał żyć w pozytywizmie. Wokulski przeżył czysto romantyczną miłość do Izabeli, która zmieniła całe jego postępowanie - często zapominał o sklepie, myślał tylko o niej, idealizował ją. Zresztą nie tylko w miłości odzywała się jego romantyczna część duszy - brał udział w powstaniu styczniowym, za co zapłacił zsyłką, pojedynkował się z baronem Krzeszowskim. Był indywidualistą, samotnikiem odrzuconym przez społeczeństwo, bo nie umiał się do niego przystosować - jego idealizm, pragnienie realizowania swoich marzeń (maszyny dla ludzkości) - wszystko to było niezrozumiałe w jego środowisku. Te jego cechy nie zawsze znajdowały uznanie. Nie rozumiano potrzeby pracy organicznej i pracy u podstaw, jaką m.in. Wokulski wykonywał pomagając biednym (Węgiełek, Magdalenka). Wokulski miał umiejętność pomnażania majątku i czynił to, aby pomóc narodowi - był świadom potrzeby reform. Wierzył głęboko w naukę i jej przyszłe wykorzystanie dla dobra ludzkości. Cenił pracę, gdyż wszystko co miał, zawdzięczał sobie i swojej pracy. Wyszedł z nizin społecznych. Ufał Żydom.  Cechy romantyka: - bierze udział w postaniu styczniowym - poświęca młodość patriotycznej walce,   miłość ojczyzny jest dla niego ważną sprawą; - romantyczna miłość, której na przeszkodzie stają: konwenans i stosunki   społeczne; - miłość do Izabeli jest uczuciem wszechogarniającym, paraliżującym umysł   Wokulskiego, jego jedyną ideą - jest na tym etapie romantycznym kochankiem na   miarę Gustawa; - tragiczne zakończenie miłości powoduje, że Wokulski próbuje popełnić   samobójstwo. Zostaje jednak uratowany i musi na nowo podjąć trud życia; - niejasne zakończenie życia. Cechy pozytywisty: - szacunek do nauki, pragnienie wiedzy i przyznawanie jej prymatu nad   irracjonalizmem; - Wokulski jest silną, przedsiębiorczą jednostką - po powstaniu energicznie   bierze się w garść i organizuje  obie ycie. Dochodzi do fortuny własną pracą   i wysiłkiem; - Wokulski stoi na granicy dwóch światów: upadającej  arystokracji i   raczkującego świata kapitalizmu; - działalność filantropijna i społeczna - stara się pomóc biednym, czym   realizuje hasło pracy u podstaw; - w młodości rzuca się w wir pracy i nauki. Prus nie odpowiada na pytanie: kim był Wokulski? Nie wiemy czy zginął pod gruzami zamku (element romantyczny), czy pojechał do Paryża, aby tam pracować naukowo (cecha pozytywistyczna).